1 «Ya Danyaal, ana zaati awwal wagaft maʼa Mikaayiil le nisaaʼidah wa nahmiih wa da fi awwal sana hana hukum Daariyuus al-Maadi.»
Huruub al-muluuk
2 Wa battaan hu gaal le Danyaal : «Hassaʼ da, daahu kalaam al-hagg. Fi mamlakat al-Faarisiyiin, talaata muluuk yittaabaʼo wa l-raabiʼ al-yaji baʼadhum yabga khani ziyaada minhum. Wa be gudrat maalah, hu yugumm didd mamlakat al-Yuunaan.
3 «Wa fi l-Yuunaan kula, yarkab malik chadiid al-yahkim be gudra wa yisawwi kulla cheyy al-galbah bidoorah. 4 Wa laakin wakit mamlakatah usumha talaʼ khalaas, tawwaali hu yumuut wa zurriiytah ma yawrusu mamlakatah. Wa hi yigassumuuha arbaʼa mamaalik le naas aakhariin. Wa l-mamaalik dool ma yabgo gawiyiin misil al-mamlaka al-awwalaaniiye.
5 «Wa hu al-yabga malik fi l-junuub yaʼni fi balad Masir yabga chadiid. Wa laakin waahid min khuyyaadah yabga chadiid minnah ziyaada wa yichiil al-muluk wa yiwassiʼ al-mamlaka. 6 Wa baʼad siniin, malik Masir wa malik al-munchaakh yaʼni balad Suuriya yisawwu alaakha ambeenaathum. Wa malik Masir yijawwiz bineeytah le malik Suuriya achaan alaakhithum tabga adiile. Wa laakin hi wa abuuha yiwadduru gudrithum wa darajathum. Wa yisallumuuhum le l-moot, hi wa raajilha wa abuuha wa kulla musaaʼidiinha. 7 Wa waahid min aayilitha yichiil bakaan abuuha malik Masir. Wa yugumm didd malik Suuriya. Wa yahjimah hu wa deechah fi madiinithum al-gawiiye wa yinnasir fooghum. 8 Wa hu yichiil ilaahaathum wa tamaasiilhum hana l-hadiid wa kulla mawaaʼiinhum al-khaaliyiin hana l-dahab wa l-fudda wa yiwaddiihum fi Masir misil kasiibe. Wa hu yigaatiʼ malik Suuriya le muddit siniin.
9 «Wa baʼad da, malik Suuriya yamchi ard malik Masir wa yigabbil baladah. 10 Wa awlaad malik Suuriya yijahhuzu le l-harib wa yilimmu askar katiiriin. Wa waahid min awlaad al-malik be askarah yugumm le l-harib wa yagtaʼ al-huduud misil al-seel. Wa wakit mugabbil, hu yahjim al-madiina al-gawiiye hana udwaanah.
11 «Wa malik Masir yazʼal zaʼal chadiid wa yamrug yihaarib al-askar al-katiiriin hana malik Suuriya wa yinnasir fooghum. 12 Wa yakrub al-askar dool wa yaktul minhum acharaat al-uluuf wa yugumm yikoolif wa laakin gudurtah di ma titawwil. 13 Wa baʼad siniin, malik Suuriya yichiil silaah katiir wa askar katiiriin min al-askar al-awwal wa yamchi. 14 Wa fi l-wakit da, naas katiiriin yugummu didd malik Masir. Wa l-rujaal al-muʼaaridiin min chaʼabak inta, ya Danyaal, kula yugummu didd malik Masir le yihaggugu al-kalaam al-awwal hajjooh leehum fi ruʼya. Wa laakin yafchulu. 15 Wa wakit malik Suuriya yawsal fi Masir, yihawwig durdur al-madiina al-gawiiye be radmiiye le yadkhul fi l-madiina wa yichiilha. Wa kulla askar malik Masir hatta askarah al-furraas kula yafchulu achaan ma induhum gudra. 16 Wa malik Suuriya yisawwi kulla cheyy al-galbah bidoorah achaan naadum waahid yagdar leyah ke ma fiih. Hu yichiil al-balad al-jamiila wa yijiib al-damaar fiiha. 17 Wa malik Suuriya yichiil niiye yaji be khuwwaat mamlakatah le yichiil Masir. Wa yisawwi maʼa l-malik alaakha wa yanti bineeytah achaan yidammir Masir wa laakin khittitah di tafchul. 18 Wa hu yiwajjih ale l-mudun al-fi khachum al-bahar wa yichiil minhum katiiriin. Wa laakin khaayid waahid askari yugumm diddah wa yiʼayyibah. Wa malik Suuriya ma yagdar yilkaffa foogah. 19 Wa baʼad fachal, yigabbil fi l-mudun al-gawiyiin al-fi baladah. Wa hu yittartaʼ wa yagaʼ wa yiwaddir marra waahid. 20 Wa l-malik al-yarkab baʼadah yirassil naadum le yanhab majd al-mamlaka. Wa baʼad ayyaam, al-malik da yumuut be sirr ma fi harib.»
21 Wa gaal battaan le Danyaal : «Yarkab fi balad Suuriya malik aakhar makruuh wa l-naas ma yantuuh majd al-malik. Wa wakit al-balad gaaʼide fi l-salaam, hu yaglaʼ al-muluk be najaada. 22 Wa ayyi deech al-yahjimah, hu yahzimah wa yidammirah. Wa yaktul waahid min kubaaraat al-chaʼab al-induhum muʼaahada maʼa Allah. 23 Wa l-malik da yisawwi alaakha maʼa l-naas le yukhuchchuhum. Wa gudurtah tiziid kan naas al-yitaabuʼuuh ma katiiriin kula. 24 Wa wakit al-balad fi l-salaam, hu yadkhul fi l-manaatig al-yugumm fooghum al-maʼaach be ziyaada wa yisawwi cheyy al-abbahaatah wa juduudah abadan ma sawwooh. Hu yanhab al-balad wa yigassim al-kasiibe le naasah. Wa indah niiye fasle didd al-mudun al-gawiyiin wa laakin fiʼilah da ma yitawwil.
25 «Wa be deech katiir, hu yugumm be kulla gudurtah wa fahaaliiytah wa yamchi yihaarib malik Masir. Wa malik Masir kula yijahhiz deech gawi wa katiir marra waahid le yihaaribah. Wa laakin malik Masir ma yagdar yinnasir achaan fiyah muʼaamara diddah. 26 Wa l-muʼaamara di, ajaawiidah yugummu yukhuunuuh. Wa be da, humman yakhsaro al-harib wa katiiriin min askarah yumuutu. 27 Wa l-muluuk al-itneen dool yilimmu le yistafugu wa laakin ayyi waahid galbah malaan be l-fasaala wa yihajju ambeenaathum be kalaam khachch. Wa kalaamhum ma yijiib halal achaan ayyi cheyy yitimm fi l-wakit al-muhaddad. 28 Wa malik Suuriya yigabbil fi baladah be kasiibe katiire. Wa wakit mugabbil, yisawwi kulla cheyy fasil al-galbah yidoorah fi l-chaʼab al-induhum muʼaahada mukhaddasa maʼa Allah. Wa khalaas, yiwassil baladah.
29 «Wa fi l-wakit al-muhaddad, malik Suuriya battaan yugumm didd malik Masir wa laakin da ma yabga leyah misil awwal. 30 Wa wakit naas yaju diddah min al-kharib be sufun, hu achamah yingatiʼ wa yiʼarrid. Wa wakit mugabbil, yugumm didd al-chaʼab al-induhum muʼaahada mukhaddasa maʼa Allah. Wa l-yaabo al-muʼaahada kamaan, hu yistafig maʼaahum. 31 Hu yirassil askarah wa humman ma yihtarumu al-beet al-mukhaddas al-gawi. Yamnaʼo al-dahiiye al-yigaddumuuha kulla yoom wa yisawwu al-haraam al-yijiib al-kharaab. 32 Wa l-malik zaatah be kalaam khachch yilizz naas waahidiin le yaabo al-muʼaahada al-induhum maʼa Allah. Wa laakin al-naas al-yaʼarfu Ilaahhum yugummu be chidde wa yasbutu.
33 «Wa l-naas al-induhum hikma yifahhumu katiiriin min naashum. Wa laakin fi muddit chuhuur, siyaad al-hikma dool yaktuluuhum be l-seef aw yiharruguuhum be naar aw yidissuuhum fi l-sijin aw yichiilu maalhum. 34 Wa fi wakt al-taʼab da, ma yalgo musaaʼada adiile wa l-naas al-yindammo maʼaahum kula munaafikhiin. 35 Wa l-naas al-induhum hikma, katiiriin minhum yumuutu wa moothum da yitahhir al-chaʼab wa yisaffiihum wa yijahhizhum le l-wakit al-akhiir al-muhaddad.
36 «Wa malik Suuriya yisawwi kulla cheyy al-galbah bidoorah wa yistakbar. Wa hu yichiif nafsah aali min kulla l-ilaahaat wa yuguul kalaam kufur didd Allah Ilaah al-ilaahaat. Wa hu yanjah fi kulla cheyy al-yisawwiih lahaddi khadab Allah yanzil foogah wa yitimm waktah achaan akiid Allah yihaggig kalaamah. 37 Wa l-malik da ma indah haaje be ilaahaat juduudah wa la be l-ilaah al-yaʼabudannah al-awiin wa la be ayyi ilaah aakhar achaan hu yichiif nafsah aali min kulla cheyy. 38 Wa fi badalhum, hu yaʼabud al-ilaah al-yahmi al-mudun al-gawiyiin wa da ilaah al-juduudah abadan ma yaʼarfuuh. Wa hu yigaddim le l-ilaah da dahab wa fudda wa hujaar khaaliyiin wa achya aakhariin khaaliyiin. 39 Wa be musaaʼadat al-ilaah da, hu yugumm didd al-mudun al-gawiyiin. Wa yanti charaf le kulla l-naas al-yikarrumu al-ilaah da wa yisawwiihum kubaaraat fi naas katiiriin. Wa yigassim leehum ziraaʼa le yachkurhum.
40 «Wa fi l-wakit al-akhiir, malik Masir yugumm le l-harib wa laakin malik Suuriya yahjimah be khuwwa kabiire, be arabaat harib wa siyaad kheel wa sufun katiiriin. Wa misil al-seel, hu yadkhul fi kulla l-buldaan. 41 Hu yadkhul fi l-balad al-jamiila wa yaktul naas katiiriin. Wa laakin sukkaan Adoom wa Muwaab wa kubaaraat Bani Ammuun yanjo minnah. 42 Wa hu yistaʼmar buldaan katiiriin wa balad Masir kula ma tanja minnah. 43 Wa hu yichiil kulla maal Masir, al-dahab wa l-fudda wa l-achya al-khaaliyiin. Wa l-Liibiyiin wa l-Habachiyiin kula yitaabuʼuuh. 44 Wa laakin al-akhbaar al-yaju leyah min al-sabaah wa l-munchaakh yibarjuluuh wa be zaʼal chadiid, hu yugumm wa yakhrib wa yaktul naas katiiriin. 45 Wa hu yutugg kheemaatah al-malakiiye ambeen al-bahar wa l-jabal al-mukhaddas al-gaaʼid fi l-balad al-jamiila. Wa baʼad da, taji nihaaytah wa ma fi naadum al-yisaaʼidah.»
1 Ago mbi me ɗe, del ge zḛ ge ge muluk ge Dariyus ndu ge Mede ne zi, mbi ɗaŋge na pe, mbi mba na me.
Pore mballa gan ge mbii ge ma ne ge kuu ge buwal zi
2 Se no, mbi waage mo fare ge fareba.
Gan ma ataa a mbo ke muluk suwal Perse pal, ge anda mbo mbo ya, na sḛ mbo ke tene gan jwajway waɗe ge na ndwara zḛ ma pet. Swaga ge ne hatɗa pool ne na kaŋ gan mbe ma, mbo ke viya̰ ma pet ndwara ke ho̰l ne muluk ge Grek ne. 3 Amma gan a̰me ge pateya mbo ame gan, mbo ke muluk ndaar kaka, mbo ke kaŋ ma laar ɓyareya ge na ne pal. 4 Swaga ge na pe ne mbo ɗur ya se, na muluk mbo gul uzi, mbo varse se pe anda, dunya keŋ ma go. A be na hir ma mbo er na ne to, naa ge ɗogle ma mbo varse ta na muluk mbe se, amma nama pool mbo kat dimma ne ge na ne go to.
5 Bage ne ame gan le ge mbii ge go, mbo kat pool. Amma na ga̰l a̰me mbo kat pool waɗe na, na suwal ge ne ke muluk na pal mbo kat ɓaŋlaŋ waɗe ge na ne. 6 Del ma kwaɗa lwak go̰r go, a mbo ke wak tuli ta buwal zi. Gan ge mbii ge vya ge gwale mbo kat yàl ne gan ge kuu ge, ndwara bama ka ne ba̰a̰n ta buwal zi. Amma vya gwale mbe mbo koy na pool to, a mbo hun na vya ma uzi. A mbo hun na sḛ ɓanna ne naa ge na ne gene na ya ma, poseya ne na bá, ko ne na obe ge ne ka mbyale na dam mbe ma pul zi ya.
7 Amma, ndu a̰me ɗu ne nama hir zi mbo zam gan na bá byalam go, mbo mbo ya det gan ge kuu ge na suwal diŋ, mbo wat na gulum ga̰l pul zi, mbo hal na, mbo ke na kaŋ ge na laar ne ɓyare. 8 Mbo pál nama dok ge ɗeereya ma, poseya ne nama kaŋ kwaɗa ge dinar ma ne ge fool kaal ma mbo suwal Masar. Del ma kwaɗa lwak, mbo abe ne gan ge kuu ge ta uzi. 9 Go̰r go, na sḛ mbo mbo det gan ge suwal ge mbii ge ne, mbo gwan’a na suwal diŋ baŋ.
10 Gan ge kuu ge vya ma mbo nṵsi ta ne bama asagar ma gḛ ge be to bama pe go. A̰me ɗu ne nama buwal zi, ɓanna ne na asagar ma na pe dimnjil, a kale suwal warbe, gwanna ge nama ne ya, a mbo mbo ya det suwal ge ne ve digi ne gulum ga̰l ge bama naa ge ho̰l ma ne. 11 Pore juliliya ge gan ge mbii ge ne zi, mbo abe na naa mbo det gan ge kuu ge. Na sḛ mbo kote na asagar ge gḛ ceɗed ma ya, amma a mbo det na tok zi. 12 Swaga ge ne mbo hal nama ya, jegreya mbo wat gan mbe zi. Ne jo̰ hṵ naa ɓase gḛ puy ɗe, na halla mbo ke kaal to. 13 Gan ge kuu ge mbo gwan abe naa ya gḛ waɗe ge zaŋgal. Del ma kwaɗa lwak go̰r go, mbo mbo ne naa ya gḛ, ne kaŋ pore ma gḛ me mbo det suwar Masar. 14 Swaga mbe go, naa gḛ a mbo ɗage ho̰l ne gan ge mbii ge, naa ge birtiŋ ge ne mo hir zi ma mbo ɗage ho̰l ne na, ndwara wi fare ge daalam ne mbe wak, amma day to. 15 Gan ge kuu ge mbo gwan’a, mbo tor swaga ver suwal ge ne ve ne gulum ga̰l a̰me se, mbo ame na. Asagar ge gan ge mbii ge ne ma mbo ɓol pool mḛ piliya to, ko na naa ge tok vagal ma puy ɗe, a mbo ɓol pool to. 16 Gan mbe mbo ke fare ma laar ɓyareya ge na ne pal, ndu a̰me mbo pili tene ne na to. Swaga ge ne mbo burmi kaŋ ge na ne ɓó na ndwara zḛ ma ya uzi, mbo mbo kat suwal ge siŋli go. 17 Na sḛ vḭ tene go, na mbo ya da ne na asagar ma pet, ne da pe bama ne na ba za̰ ta kat swaga halas. Wan na vya ge gwale hon gan ge mbii ge kat yàl, ne son go na ba ame na suwal. Amma na son mbe woɗege uzi. 18 Na sḛ saŋge na ndwara suwal ge ne mam wak go ma ta, ame suwal ma gḛ. Amma, ga̰l a̰me gwan ne na pala se, kan saaso na pal. 19 Go̰r go, na sḛ saŋge na ndwara ge na suwal ge ne ve ne gulum ga̰l ma ta, na sḛ det, su be ge ya̰ a̰me. 20 Na ndu ge ne è na teme ndu a̰me ge ke naa yál mbo maŋge kaŋ ne zok ge siŋli ge ne suwal go zi ya. Swak, go̰r go a mbo hun na uzi, amma mbo kat naa ndwara go kwaya̰l to, ko pore zi to me.
21 Ndu ge fare a̰me pe to a̰me ɗu mbo ame na byalam be ge ndu hon na gan ne to. Ne son, mbo ame gan dam ma ge halas zi. 22 Asagar a̰me ma, ko ɓase ge nama ne zi puy, a mbo mḛ na ndwara zḛ to bat, mbo hal nama pet, mbo hun ga̰l a̰me ge pehir ge wak tuli ne. 23 Ne wak tuli ge a ne ke ta buwal zi ta, mbo ke son, mbo det nama ne naa ŋgeɗo na pe go, mbo hal nama. 24 Dam ma ge halas zi, Mbo mbo suwal swaga ge siŋli ma go, mbo ke kaŋ ge na bá ma ne ke na to. Mbo pál kaŋ ma, mbo var naa ge ne na pe go ma nama. Mbo ke viya̰ ge mbo det suwal ge ne ve ne gulum ga̰l digi ma. Ago kaŋ mbe ma no pet a mbo ke swak baŋ. 25 Mbo abe na asagar ma gḛ na pe go, mbo mbo det gan ge mbii ge. Gan ge mbii ge mbo abe ge na ne ma ya me, ndwara mbo ke pore ne asagar ge ɓase gḛ ne ge pool gḛ mbe ma. Amma na sḛ mbo mḛ nama ndwara zḛ to, ago na naa ma sḛ mbo vwal wak na pal. 26 Naa ge ne zam dagre ne na ma, a mbo vwal bama wak na pal, swaga ge na asagar ma ne pore zi, na naa ma gḛ a mbo su. 27 Gan mbe ma jwak a mbo ɓol ta swaga ge ɗu go, ne jo̰ nama sḛ ma jwak nama dulwak sone ɗe, a mbo kat da ne hale kunna ta ta. Nama fare jan ta ma mbo ke a̰me pe to, ago nama dam pe aya mbo mbyat ya na swaga go. 28 Gan ge kuu ge mbo gwan na suwal ya ne kaŋ kwaɗa ma gḛ. Swaga gwanna go, ne fare ge ne e na dulwak zi pe, mbo ke naa ge Dok ne ke wak tuli ne nama ma ho̰l.
29 Swaga ge dam ma ne mbya, na sḛ mbo gwan mbo det suwal ge mbii ge. Amma ge go̰r go mbe no, mbo kat dimma ne ge zḛ ge go to. 30 Naa mbo ɗage ne fak ga̰l ma ne Kittim ya ke ho̰l ne na. Juliliya ge na ne zi, mbo gwan, mbo á na laar ol ge naa ge Dok ne ke wak tuli ne nama ma pal, mbo gwan vwal na pe ne nama ge ne koy wak tuli ge Dok ne to ma. 31 Mbo kan asagar ma mbo mḛ gulum ga̰l ge zok ge Dok ne wak go, a mbo hat swaga tuwaleya seŋgre, a mbo tele tuwaleya ge dam ne dam be kerra, a mbo ɗur kḭḭm ge seŋgre kakatak digi me. 32 Gan ne na pala, ne na fare bale ma zi, mbo e naa gḛ ya̰ wak tuli ge Dok ne uzi. Amma nama ge ne kwa bama Dok hatal ma a mbo mḛ bama fare pal ndiŋ kerra. 33 Naa ge zwama ge ne ɓase ma buwal zi ma a mbo hate naa gḛ, amma dam ma swak, a mbo hun naa a̰me ma, a til a̰me ma ne ol, a pál a̰me ma, ne maŋge naa a̰me ma kaŋ ma. 34 Nama swaga yál mbe zi, a mbo ɓol mbarra ŋgeɗo, amma naa gḛ a mbo vwal pe ne nama hale pal baŋ. 35 Mbut ne naa ge zwama ma buwal zi, a mbo su, ne da pe, nama ɗyage, nama usi uzi kwaya̰l yaɗat ne dam ge hṵsi ma pe. Ago, no a be dam pe aya ne to gale.
36 Gan mbo ke kaŋ ge na laar ne ɓyare. Jegreya ge na ne zi, mbo ndil tene go na waɗe dok ma, mbo ka jan fare ge sone kakatak ma Dok ge dok ma ne pal. Mbo zam zḛ na kaŋ kerra ma zi ɗiŋ pore ge Dok ne det na pal. Swaga mbe go, Dok mbo wi na fare na pal. 37 Mbo hon dok ge na bá ma ne ka uware na zaŋgal ma hormo to, ko dok ge naa zaab ma laar ne wa̰ na gḛ ma, ko dok a̰me ɗu hormo to bat. Mbo ka ndil tene ga̰l waɗe nama pet. 38 Amma, mbo uware dok ge gulum ga̰l ne, na ge na bá ma ne kwa na to. Mbo ka tyare na dinar ma, ne fool kaal ma, ne njal sergeleŋ ma, ne kaŋ kwaɗa ge daage ma pet hon na. 39 Mbo ka det suwal ge ne ve ne gulum ga̰l ma digi da ne dok ge gwasal mbe. Ndu ge daage pet ge ne vin’a, mbo ka her na pala digi, ne e na naa ge dubu ma pal, ne hon na suwal ma me.
40 Dam pe aya go, gan ge suwal ge mbii ne ne mbo mbo ya det na, amma na sḛ mbo ɗage ya na pal ne na pus pore ma, ne tisi ma, ne fak ga̰l ma gḛ ge be to dimma ne saam labreya go. Mbo ame na suwal ma mwaɗak, mbo hal na dimma ne mam ne ame swaga go. 41 Mbo ame suwal ge siŋli, naa gḛ a mbo su. Amma Edom ma, ne Mowab ma, poseya ne ga̰l ge Ammon ma ne ma, a mbo ɓur ne na tok go to. 42 Mbo ame suwal ma pet, ko suwal Masar puy, mbo ɓur ne na tok go to. 43 Mbo ame kaŋ kwaɗa ge suwal Masar ne ma mwaɗak, ndwara go, dinar ma ne fool kaal ma, ne kaŋ kwaɗa ge daage ma pet. Libiya ma ne Kuch ma mbo gwan ne bama pala na pe se. 44 Fare a̰me mbo mbo ne ham ya, ne kuu ya me, mbo iigi na, na sḛ mbo ɗage ne laar ol ndwara mbo burmi naa gḛ uzi. 45 Mbo ɗur na gúr ma ge maŋgaɗam ga̰l yuwam ma ne njal ge siŋli ge mbegeya buwal zi. Swaga mbe go no mbo det ya na dam pe aya go, ndu a̰me ge sya na ko̰r mbo kat to.
