Fakkir fi l-khumaam al-muwaddir
1 Wa kan tichiif toor aw kharuuf akhuuk muwaddir, ma tikhalliih. Chiilah wa waddiih leyah. 2 Wa kan siid al-bahiime di ma saakin gariib leek aw ma taʼarfah, chiil bahiimtah di wa limmaha maʼaak. Wa khalliiha tagood fi beetak lahaddi hu yaji yifattichha wa khalaas, tantiiha leyah. 3 Wa tisawwi misil da kan ligiit humaarah aw khalagah aw ayyi cheyy al-akhuuk yiwaddirah, ma tikhalliih.
4 Wa kan ligiit humaar akhuuk aw toorah waagiʼ fi l-derib, ma tikhalliih. Saaʼid akhuuk wa gawwimah maʼaayah.
Gawaaniin aakhariin
5 Wa l-mara ma talbas lubaas al-raajil wa l-raajil ma yalbas lubaas al-mara. Wa ayyi naadum al-yisawwi cheyy misil da, Allah Ilaahak yakrahah.
6 Wa kan maachi fi derbak wa ligiit uchch indah furuukh aw beed hana teeraay fi chadara aw fi l-ard wa ammuhum raagde fooghum, ma tichiil al-amm wa furuukhha sawa. 7 Wa laakin chiil al-furuukh wiheedhum wa khalli al-amm. Wa be da, talga al-kheer wa umrak yabga tawiil.
8 Wa kan baneetu beet jadiid, hawwugu raasah be durdur achaan beetku ma yabga sabab hana dimme wakit naadum yagaʼ minnah.
9 Ma tazraʼo cheyy aakhar fi jineenit inabku. Wa da, achaan ma tikhassusu kulla natiijat al-cheyy al-intu zaraʼtuuh maʼa intaaj inabku. 10 Wa ma tahartu be toor wa humaar sawa.
11 Wa ma talbaso khalag masnuuʼ be suuf wa gumaach kattaan sawa. 12 Wa khayyutu hubaal fi l-koonyaat al-arbaʼa hana l-khita al-tilkhatto beyah.
Gaanuun bukhuss al-raajil wa martah
13 Wa akuun naadum yaakhud mara wa baʼad lamma maʼaaha, yikhalliiha 14 wa yathamha kadar hi ma maache adiil wa yihajji foogha kalaam fasil wa yuguul : «Ana akhadtaha wa wakit dakhalt beeha, ligiitha ma bineeye.» 15 Wa fi l-haala al-misil di, amm al-bineeye wa abuuha yamchu le chuyuukh al-madiina fi khachum baab al-madiina wa hinaak yiwassufu alaamat al-banaatiiye le chuyuukh al-madiina. 16 Wa abu al-bineeye yuguul le l-chuyuukh : «Ana anteet bineeyti le l-raajil da wa hu khallaaha. 17 Wa hu tahamha kadar hi ma maache adiil wa gaal leyi : ‹Bittak ana ma ligiitha bineeye !› Wa laakin daahu al-alaama hana banaatiiyit bitti !»
Wa yifillu al-farde al-indaha damm al-banaatiiye giddaam al-chuyuukh hana l-madiina. 18 Wa chuyuukh al-madiina di yakurbu al-raajil da wa yiʼaddubuuh. 19 Wa yaʼasuruuh yikaffi hukum hana 100 hajar fudda le abu al-bineeye achaan hu tallaf simʼit al-bineeye al-udriiye fi Israaʼiil. Wa khalaas fi l-bakaan da, al-bineeye tagood martah wa hu ma yagdar yatrudha fi kulla muddit hayaatah.
20 Wa laakin kan kalaam al-raajil da sahiih wa kan alaamat al-banaatiiye ma anlagat fi l-farde, 21 khalaas yamurgu al-bineeye di fi khachum beet abuuha wa naas al-madiina yarjumuuha lahaddi l-moot achaan hi sawwat fiʼil cheen fi Israaʼiil wa achcharmatat min hi fi beet abuuha. Wa be da, tamurgu al-charr min usutku.
Al-zina wa l-ragadaan be gu
22 Wa kan ligiitu raajil raagid maʼa marit raajil, humman al-itneen yumuutu, al-raajil wa l-mara kula. Wa be da, tamurgu al-charr min usut Bani Israaʼiil.
23 Wa kan bineeye udriiye kaarbiin raasha wa raajil waahid laagaaha fi l-madiina wa ragad maʼaaha, 24 waajib tamurguuhum humman al-itneen fi khachum baab al-madiina wa tarjumuuhum lahaddi yumuutu. Wa da, achaan al-bineeye ma aatat le naas al-madiina wa l-raajil achaan hu sawwa al-unuf le marit akhuuh. Wa be da, tamurgu al-charr min usutku.
25 Wa laakin kan fi l-kadaade bas al-raajil da laaga al-bineeye al-kaarbiin raasha di wa karabaaha wa ragad maʼaaha, al-raajil yaktuluuh wiheedah. 26 Wa ma tisawwu le l-bineeye di cheyy achaan hi ma sawwat zanib al-yijiib leeha al-moot. Wa l-haala di, hi misil naadum gamma didd akhuuh wa katalah. 27 Wa l-bineeye al-kaarbiin raasha di, al-raajil laagaaha fi l-kadaade wa hi aatat wa ma ligat naadum al-yinajjiiha minnah.
28 Wa kan naadum karab bineeye udriiye al-ma kaarbiin raasha wa ragad maʼaaha wa karabooh, 29 khalaas al-raajil da yikaffi le abu al-bineeye 50 hajar fudda achaan hu karabaaha be gu. Wa hu yaakhudha wa ma yagdar yatrudha min beetah fi kulla muddit hayaatah.
30 Abadan naadum ma yagdar yargud maʼa marit abuuh achaan da misil kachaf oorit abuuh.
Wak honna ne kaŋ ge banna ma pe
1 Kadɗa ndu a̰me set na kon nday, ko gii ge ne ya̰me ya ɗe, mbo kan na pala ne na ta uzi ɗo, ya̰ na banna to, mbo gwan ne na ya hon na bá. 2 Kadɗa bage kaŋ yàl gwa ne na to, ko kwa na to me ɗe, na koy kavaar mbe na yadiŋ ɗiŋ bage kaŋ ɓol na kaŋ ɓya, go no na sḛ ba hon na na kaŋ. 3 Mbo ke go no me ne na kon kwara, ne na ba̰r, ko ne na kaŋ ge daage pet ge ne ba̰, ge na sḛ ne ɓó na. Mbo kan na pala ne na ta uzi to. 4 Kadɗa ndu a̰me ɓol na kon kwara ya, ko na nday detɗa viya̰ go, na sele uzi ya̰ na to, na mba na kon mbeɗe kavaar mbe digi.
Eya ne kaŋ a̰me ma pe:
Fare ge ba̰r kanna ne
5 Ndu gwale mbo kan ba̰r ge ndu son ne to, ndu son me mbo kan ba̰r ge ndu gwale ne to me. Ago ndu ge daage pet ge ne ke kaŋ hir mbe no ya, hat tene seŋgre kakatak Bage ɗiŋnedin Dok ge aŋ ne ndwara se.
Njoole vya ma abeya
6 Swaga mborra go, kadɗa aŋ ɓol njoole vum ya uwara digi, ko suwar se, aŋ ɓol njoole ná fiya na vum pul go ne na vya ma, ko ne hiɗiya na fa̰ pal, aŋ mbo abe njoole ná ma ne na vya ma mwaɗak to. 7 Aŋ mbo ya̰ njoole ná ɗageya, aŋ abe na vya ma. Ne da pe, aŋ ba ɓol swaga kadɗa ge kwaɗa, aŋ ba ke kaal gwagwa suwar se.
Zok jwaklak ge giya̰l
8 Kadɗa ndu sin jwaklak ge giya̰l ya, na koŋle na pala se verra ne gulum, ne da pe, ndu a̰me na dé ne zok mbe pala digi ya se ɗo, na siya ka na pal to.
Kaŋ kirgiya ma
9 Aŋ mbo zare kaŋ hir ge pe ɗogle ma gaaso ge oyo̰r ne zi to, ne da pe, na kaage kaŋ ge aŋ ne zare ma mwaɗak poseya ne oyo̰r nama ká mbegeya ne Dok pe to. 10 Aŋ mbo dol nday ma ne kwara jug gar kaŋ dagre to. 11 Aŋ mbo kan ba̰r ge a ne zo na ne tame susu ɓanna ne ɓoso lin to. 12 Aŋ mbo vwal taal aŋ ba̰r ga̰l lar ta keŋ ma go anda.
Eya ne ndu a̰me ge ne vḛne na gwale dḭl pe
13 Kadɗa ndu a̰me san gwale ya, ɓan ne na, go̰r go gwan kuri na, 14 kadɗa na vḛne na dḭl naa ta, janna go: «Gwale ge mbi ne sa̰ na mbe no mbi be ɓol na vya kale to.» 15 Vya gwale mbe bá ma ne na ná mbo gene ba̰r sayda ge bama vya ne ya naa ga̰l ge bama suwal ne ma ndwara se ge viya̰ wak pal. 16 Vya gwale mbe bá mbo jan naa ga̰l ma go: «Mbi ho̰ ndu mbe no mbi vya ge gwale kat yàl, se no kuri na ya go. 17 Vḛne na dḭl janna go, na be ɓol na vya kale to. Ndi me sayda ge mbi vya ne ma no.» Swaga mbe go no, mbo abe ba̰r sayda ge na vya ne, kan na ge naa ga̰l ge suwal ne ma ndwara se. 18 Naa ga̰l ge suwal ne ma mbo wan ndu mbe, a mḛre na. 19 Uwale, ne na ne vḛne Israyela vya kale dḭl pe, a mbo é na pot vya gwale mbe bá bware fool kaal sile kis. Vya gwale mbe no mbo gá na gwale ɗiŋ dam pe aya ge na ne.
20 Amma, kadɗa ndu mbe fare a fareba, a be ɓol sayda ge vya kale ne to ɗe, 21 a mbo wan vya kale mbe mbo ya na bá zok wak zum, naa ge suwal ma mbo mbal na ne njal uzi, ne da pe, ke mesew suwal Israyela go, ke kaya na bá yadiŋ. Go no, aŋ mbo ndage sone ne aŋ buwal zi uzi.
Eya ne naa ge o̰y ma pe
22 Kadɗa aŋ ɓol ndu son ma ne ndu gwale ya fí ta, ndu son ma ne gwale mbe jwak aŋ mbo hun nama uzi. Go no, aŋ mbo ndage sone ne Israyela go uzi.
23 Kadɗa ndu son a̰me ɓol vya kale ge a ne sare na ya, fí ne na suwal diŋ, 24 aŋ mbo wan nama jwak, aŋ gene nama suwal viya̰ wak pala zum ya, aŋ mbal nama ne njal uzi. Vya kale mbo su ne na ne é lulu suwal diŋ to pe, ndu son mbe mbo su ne na ne vḛne na kon gwale pe. Go no, aŋ mbo ndage sone ne aŋ buwal zi uzi. 25 Amma kadɗa ndu son a̰me ɓol vya kale ge a ne sare na ya ful zi, wan na, fí ne na, ago a hun ndu son mbe ɗu kikit. 26 Aŋ mbo ke vya kale mbe a̰me to, ago na sḛ be ke sone ge ne mbya siya to. Fare mbe no a dimma ne ndu ne ɓol na kon ɗo, det na, hun na go. 27 Ago ndu mbe ɓó vya kale mbe ful zi, vya kale mbe é lulu puy ɗe, be ɓol ndu ge sya na ko̰r to.
28 Kadɗa ndu son a̰me ɓol vya kale ge a ne sare na to ya, wan na, fí ne na, kadɗa a ɓol nama ya, 29 ndu son mbe mbo pot vya gwale bá bware fool kaal sile wara anuwa̰y ne na ne fí ne na pe. Mbo kat yàl ne na ɗiŋ dam pe aya ge na ne.
