1 Akheer fagri maachi be sahiih
min matmuus yihajji be kidib.
2 Al-niiye fi l-khidme bala maʼrafa ma adiile
wa l-ajala tarmi siidha fi l-khata.
3 Nifaakh al-insaan bas yitallif derbah
wa battaan hu yugumm yazʼal didd Allah.
4 Al-khuna yikattir rufgaanak
wa laakin al-fagri, rafiigah kula yaabaah.
5 Al-yachhad be kidib, ma yajʼalooh bari
wa l-kaddaab kula ma yanja.
6 Be kalaam halu,
naas katiiriin yigarrubu al-masaaʼiil
wa l-yanti al-hadaaya,
ayyi naadum yiraafigah.
7 Al-fagri, akhwaanah yaabooh
wa rufgaanah kula yibaʼʼudu minnah.
Kan yihajji kalaamah kula,
ma fi naadum yasmaʼah.
8 Al-yalga al-hikma, yihibb nafsah
wa l-yahfad aglah, yalga al-kheer.
9 Al-yachhad be kidib, ma yajʼalooh bari
wa l-kaddaab kula yiddammar.
10 Ma bichaabih le l-matmuus
yiʼiich fi l-raaha
wa ziyaada min da,
kan al-abid yahkim fi l-muluuk.
11 Al-ruuh al-tawiile illa le l-aagliin.
Al-insaan yicharrif nafsah
kan yilhammal khata al-aakhariin.
12 Khadab al-malik misil gargaraan al-duud
laakin ridaayah misil al-matar le l-gechch.
13 Akbar masiibe le l-abu
kan wileedah matmuus
wa l-mara al-mukhaalife
misil naggaat almi.
14 Al-beet wa l-maal
yinlagu warasa min al-abbahaat
wa laakin al-zooja al-muwaafge,
Allah bas yantiiha.
15 Al-kasal yilizz fi l-noom al-chadiid
wa l-yitabbig iideenah yumuut min al-juuʼ.
16 Al-hafad al-wasiiye hafad nafsah
wa l-talag al-derib waddar nafsah.

17 Al-mahanna fi l-miskiin deen.
Allah yikaffiih le siidah.
18 Addib wileedak
wakit indak acham foogah
achaan inta ma tukuun sabab mootah.
19 Waajib al-zaʼʼaal yikaffi khasaarit fiʼilah.
Kan gult tikaffi leyah, yisawwiih battaan.
20 Asmaʼ al-wasiiye wa akhbal al-adab
achaan fi l-akhiir tabga hakiim.
21 Al-insaan indah ahdaaf katiiriin
wa laakin kharaar Allah hu bas al-yukuun.
22 Adiil le l-insaan yukuun amiin.
Akheer fagri min tukuun kaddaab.
23 Al-khoof min Allah
yijiib al-haya le l-insaan.
Ayyi masiibe ma tajiih
wa yunuum be amaan.
24 Al-kaslaan yidiss iidah fi l-gadah
laakin le khachmah kula ma yagdar yijiibha.
25 Adrub al-chammaati,
al-jaahil yalga agul.
Luum al-faahim,
hu yalga maʼrafa.
26 Al-yitaʼʼib abuuh wa yatrud ammah
yijiib al-eeb wa l-chamaate sawa.
27 Ya wileedi, kan ma tasmaʼ al-wasiiye
tibaʼʼid min kalaam al-maʼrafa.
28 Al-chaahid al-ma naafiʼ yichchammat fi l-chariiʼa
wa lisaan al-aasi indah illa l-zulum.
29 Al-ikhaab saabit le l-chammaatiin
wa l-farich le dahar al-mukhaffaliin.
1 Golgo ndu kat a̰se, ka mborra ɗeŋger zi,
ge ndu wak ka kabe fare janna, kat dale.
2 Kwar tene tyatyat to sone,
har tene fare ma pe go, mo det sone zi.
3 Dale ge ndu dasana ne e na sele na viya̰ pul,
gá saŋge na ndwara ke pore Bage ɗiŋnedin pal.
4 Kaŋ ɓolla e ndu ɓol kondore ma gḛ ceɗed,
amma a̰se ban naa kondore.
5 Ndu ge ne ke sayda ge hale mbo ban be ge ɓol mḛreya to to,
Ndu ge ne kun hale mbo ɓur uzi to.
6 Naa gḛ a kan naa ge tok pool ma wak tuli,
ndu ge ne hon naa kaŋ naa gḛ a kat na kondore.
7 Kadɗa ndu ge a̰se na ná vya ma kwane na kwane ɗe,
na kondore ma ba kat be ge abe ta ne na ta uzi to kyaɗa ɗaa?
Na sḛ ya swaga jan fare go gale, a detɗa swaga.
8 Hate hale fare pe, a kwaɗa ne mo sḛ pe,
koy fare kwarra, hon swaga katɗa ge kwaɗa.
9 Ndu ge ne ke sayda ge hale mbo ban be ge ɓol mḛreya to to,
Ndu ge ne kun hale mbo ban uzi.
10 Be ke kwaɗa ndu ge dale kat swaga tuli zi to,
gwan ke kwaɗa to waɗeya ge mo̰r kat ga̰l ma pal.
11 Ndu ge ne fare kwarra gumi pore avun to,
hormo ge na ne, a vyaleya ge ne vyale sone ge naa ne ke na ma.
12 Ba̰yya ge gan ne a dimma ne sonne pyanna go,
amma kwa a̰se ge gan ne a dimma ne mbyar ne kan sugur ta go.
13 Vya ge dale vḛne na bá.
Gwale ge na laar ne wa̰ gool, a zok ge ne tor mam be aya to ne.
14 Bá ma yá̰ joo zok ma ne kaŋ kwaɗa ma,
amma a Bage ɗiŋnedin hon gwale ge zwama ne.
15 Uwal e mo son dam vop
ndu ge sḛ iyalam kyamal mbo kerra.
16 Ndu ge ne koy wak honna ma koy tene,
ndu ge ne ndil na kaŋ kerra ma solom mbo su.
17 Ndu ge ne kwa naa ge woɗegeya ma a̰se,
é wul Bage ɗiŋnedin pal.
Bage ɗiŋnedin mbo gwan ne na potɗa.
18 Tek ge mo da ne jobreya, mḛre mo vya,
ya̰ na det siya zi to.
19 Ndu ge birtiŋ mbya pot fare,
bage ne zur na, e na gwan ke fare.
20 Za̰ yuwaleya, vḭ mḛreya,
go no, mo hat zwama.
21 Ndu dasana dulwak dwat kaŋ ma gḛ kerra,
amma a laar ɓyareya ge Bage ɗiŋnedin ne ma wak wi ne ɗeŋgo.
22 Kaŋ ge ndu ne ɓyare ne ndu dasana ta, a kwaɗa kerra ge na ne,
golgo ndu ge a̰se, ge ndu ge hale.
23 Ndu ge ne sya Bage ɗiŋnedin vo ɓol ndwara,
kat a̰yya, ɓol fare ge sone to.
24 Ndu ge uwal par na tok kaŋzam pal,
amma day gwan ne na ya na wak zi to.
25 Mḛre ndu ge kalam hon ndu ge ne kwarra jwap to zwama,
yuwale ndu ge zwama hon na kwarra.
26 Ndu ge ne ke na bá yál, ge ne yan na ná pe me,
a vya ge ne hon naa saaso ne senna ne.
27 Mbi vya, kadɗa mo kuri mḛreya ya,
mo mbo kuli uzi ne fare kwarra go.
28 Ndu ge sayda ge bernde cot fare ge jwap cot,
naa ge sone ma wak laar wa̰ jan fare ge ya̰l.
29 Mḛreya da ne naa ge besere fare ma pe,
bol da ne naa ge dale ma pe.