Al-zawaaj wa l-talaag
1 Wa Isa gamma min al-bakaan da wa macha fi daar al-Yahuudiiya wa gataʼ bahar al-Urdun. Wa battaan naas katiiriin lammo foogah wa hu allamaahum misil fi aadtah. 2 Wa naas waahidiin min al-Fariiziyiin macho leyah wa dawwaro yakurbuuh fi chaan kalaamah al-yuguulah. Wa achaan da, saʼalooh wa gaalo : «Kan al-raajil yitallig martah, da halaal walla ?» 3 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Wa Muusa amaraaku be chunu ?» 4 Wa gaalo : «Muusa anta izin le l-raajil achaan yaktib maktuub hana talaag wa yitallig martah.»
5 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Muusa katab leeku al-wasiiye di achaan ruuseeku gawiyiin. 6 Wa laakin fi l-awwal, wakit Allah khalag al-ard, hu khalagaahum raajil wa mara. 7 Wa be sabab da, ayyi raajil yikhalli ammah wa abuuh wa yilimm maʼa martah 8 wa l-naaseen yabgo jisim waahid. Wa be misil da, humman ma naaseen battaan achaan bigo jisim waahid. 9 Allah bas rabataahum wa ma waajib al-insaan yifarrighum.»
10 Wa baʼadeen, Isa gaaʼid fi l-beet wa talaamiizah saʼalooh fi l-kalaam da. 11 Wa Isa gaal : «Ayyi naadum al-yitallig martah wa yaakhud mara aakhara yisawwi leeha khata wa gaaʼid yazna. 12 Wa battaan ayyi mara al-tallagat raajilha wa akhadat raajil aakhar, hi zaaniye.»
Al-Masiih baarak al-iyaal
13 Wa l-naas gaaʼidiin yiwaddu iyaalhum le Isa achaan hu yalmashum le yibaarikhum. Wa talaamiizah harajoohum. 14 Wa Isa simiʼ kalaamhum wa ziʼil. Wa hajja leehum wa gaal : «Khallu al-iyaal yaju leyi wa ma tadharoohum achaan mamlakat Allah hana l-naas al-misilhum. 15 Wa nuguul leeku al-hagg, naadum abadan ma yadkhul fi mamlakat Allah kan ma yakhbalha misil wileed sakhayyar.» 16 Wa hu hadanaahum le l-iyaal wa khatta iideenah fooghum wa baarakaahum.
Al-naadum al-khani
17 Wakit Isa gamma maachi fi derbah, naadum waahid jara leyah wa sajad giddaamah wa saʼalah wa gaal : «Ya l-muʼallim al-adiil ! Waajib nisawwi chunu achaan nalga al-haya al-abadiiye ?» 18 Wa Isa radda leyah wa gaal : «Maala tuguul ana adiil ? Waahid bas adiil wa hu Allah. 19 Akiid taʼarif al-wasaaya : <Ma taktul dimme wa ma tazna wa ma tasrig wa ma tachhad be kidib wa ma tukhuchch al-naas wa karrim ammak wa abuuk.>»
20 Wa l-naadum gaal : «Ya sayyidna, min wakit ana sakhayyar nitaabiʼ kulla l-wasaaya dool.» 21 Wa Isa chaafah adiil be mahabba wa gaal : «Chokhol waahid lissaaʼ gassar leek. Biiʼ kulla cheyy al-indak wa anti tamanah le l-masaakiin wa misil da, talgaah giddaamak. Wa taʼaal taabiʼni.»
22 Wa wakit al-khani simiʼ al-kalaam da, hu karab wijhah. Wa gamma min hinaak wa macha haznaan achaan hu indah maal katiir. 23 Wa Isa anlafat wa hajja le talaamiizah wa gaal : «Al-dakhuul fi mamlakat Allah yabga gaasi le l-naas al-induhum maal katiir.»
24 Wa talaamiizah ajjabo bilheen min kalaamah da. Wa Isa hajja leehum battaan wa gaal : «Ya iyaali, akiid al-dakhuul fi mamlakat Allah yabga gaasi. 25 Dakhuul al-jamal fi gadd al-ibre hayyin min dakhuul siid al-maal fi mamlakat Allah.»
26 Wa alʼajjabo marra waahid min kalaamah. Wa assaaʼalo ambeenaathum wa gaalo : «Kan misil da, yaatu yagdar yanja ?» 27 Wa Isa chaafaahum adiil wa gaal : «Da gaasi marra waahid le l-naas laakin ma gaasi le Allah achaan ma fi cheyy gaasi le Allah.»
28 Wa Butrus gamma yihajji wa gaal : «Wa aniina khalleena kulla cheyy al-indina achaan nitaabuʼuuk.» 29 Wa Isa gaal : «Nuguul leeku al-hagg, ayyi naadum al-gamma fi chaani wa fi chaan al-bichaara wa khalla beetah aw akhwaanah aw akhwaatah aw ammah aw abuuh aw iyaalah aw ziraaʼtah, 30 hu yalga fi l-wakit al-haali 100 marra buyuut wa akhwaan wa akhwaat wa ammahaat wa iyaal wa ziraaʼa wa maʼaahum diige chadiide. Wa fi l-aakhira, yalga al-haya al-abadiiye. 31 Wa laakin naas katiiriin al-gaaʼidiin wara, yabgo giddaam wa naas katiiriin al-gaaʼidiin giddaam kamaan, yabgo wara.»
Taalit marra al-Masiih hajja be mootah
32 Wa Isa wa talaamiizah maachiin fi derib hana Madiinat al-Khudus. Wa Isa raayikh giddaamhum wa talaamiizah gaaʼidiin yilʼajjabo foogah. Wa l-naas al-maachiin waraahum khaayfiin. Wa Isa tarraf al-talaamiiz al-atnaachar wa hajja leehum wiheedhum. Wa bada yihajji leehum be l-taʼab al-yaji foogah gariib. 33 Wa Isa gaal : «Asmaʼo. Aniina maachiin le Madiinat al-Khudus. Wa hinaak yisallumu Ibn al-Insaan le kubaaraat rujaal al-diin wa le l-ulama. Wa humman yahkumu leyah be l-moot wa yisallumuuh le l-ma muʼminiin. 34 Wa yichchammato leyah wa yibazzukhu foogah wa yajluduuh wa yaktuluuh. Wa laakin fi talaata yoom hu yabʼas.»
Talab Yaakhuub wa Yuuhanna
35 Wa Yaakhuub wa Yuuhanna awlaad Zabadi macho le Isa wa gaalo : «Sayyidna, nidooru inta tisawwi leena al-cheyy al-natulbuuh minnak.» 36 Wa Isa gaal leehum : «Tidooru nisawwi leeku chunu ?» 37 Wa raddo leyah wa gaalo : «Antiina izin achaan nahkumu maʼaak fi mamlakatak al-majiide, waahid minnina be iidak al-zeene wa waahid minnina be iidak al-isra.»
38 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Intu ma fihimtu al-cheyy al-tidooruuh. Tagdaro tacharbo min kaas al-taʼab al-ana nachrab minnah walla ? Tahmalo al-khattisiin al-yikhattusuuni beyah walla ?» 39 Wa raddo leyah wa gaalo : «Aywa, nagdaro.» Wa Isa gaal leehum : «Khalaas, intu tacharbo min al-kaas al-ana akkid nachrab minnah. Wa yikhattusuuku be l-khattisiin al-yikhattusuuni beyah. 40 Laakin ana ma nagdar naʼazil al-naas al-yagoodu fi iidi al-zeene wa fi iidi al-isra. Allah jahhaz al-bakaanaat dool le l-naas al-hu bas azalaahum.»
41 Wa l-talaamiiz al-achara simʼo al-kalaam da wa ziʼilo min Yaakhuub wa Yuuhanna. 42 Wa Isa naada kulla talaamiizah wa gaal leehum : «Taʼarfu kadar ambeen al-naas al-ma muʼminiin, ayyi naadum al-jaʼalooh haakimhum yamluk be chidde fi chaʼabah. Wa kubaaraathum kula yitmallako fi l-naas. 43 Wa laakin intu ma waajib tabgo misilhum. Ayyi naadum minku al-yidoor yabga kabiir khalli yabga khaddaamku. 44 Wa ayyi naadum al-yidoor yabga kabiirku khalli yabga abidku. 45 Achaan ana Ibn al-Insaan, ana zaati ma jiit achaan al-naas yakhdumu leyi laakin achaan ana nakhdim le l-naas. Wa jiit achaan nafda naas katiiriin be ruuhi.»
Al-Masiih daawa naadum amyaan
46 Wa Isa wa talaamiizah wislo fi hillit Ariiha. Wakit Isa wa talaamiizah maargiin min Ariiha, naas katiiriin marra waahid jaayiin waraayah. Wa amyaan waahid gaaʼid tihit jamb al-chaariʼ achaan yasʼal sadakha min al-naas. Wa usmah Baartimaawi wileed Timaawi. 47 Wa hu simiʼ kadar Isa min al-Naasira maachi be l-chaariʼ da. Wa hu aat wa gaal : «Ya Isa ! Ya Ibn Dawuud ! Arhamni !» 48 Wa naas katiiriin harajooh wa gaalo leyah «Askut !» Laakin al-amyaan gamma yiʼiit be ziyaada wa yuguul : «Ya Ibn Dawuud, arhamni !»
49 Wa Isa wagaf wa gaal : «Naaduuh. Khalli yaji leyi.» Wa naado al-amyaan wa gaalo leyah : «Chidd heelak wa gumm foog. Hu gaaʼid yinaadiik.» 50 Wa l-amyaan rama khitaayah wa natta foog wa macha le Isa. 51 Wa Isa saʼalah wa gaal : «Tidoor nisawwi leek chunu ?» Wa l-amyaan gaal : «Sayyidna, nidoor nichiif.» 52 Wa Isa gaal : «Khalaas, chiif ! Inta ligiit al-aafe be sabab iimaanak.» Wa tawwaali uyuunah anfataho wa gamma yitaabiʼ Isa.
Hateya ge Jeso ne saaya pal
(Mat 19:1-9, Luk 16:18)1 Jeso ɗage ne swaga mbe go, mbo suwal Yahudiya ya, maŋgaɗam Urdun le may ya, ɓase ma gwan kote ya na ta. Gwan hate nama ne na ne ha̰le kerra go. 2 Farisi a̰me ma mbo ya na ta, a hé na pe ne fare eleya go: «Da ne na viya̰ go ge ndu yan na gwale ɗaa?» 3 Gwan ne nama janna go: «Musa ho̰ aŋ wak gyana ɗaa?» 4 A jan na go: «Musa ho̰ viya̰ go a njaŋge maktub saaya, a ba yan gwale.» 5 Jeso jan nama go: «Da ne dulwak togreya ge aŋ ne pe Musa ho̰ aŋ wak mbe no. 6 Amma pe dolla go, Dok dó nama ndu son ne ndu gwale . 7 Da ne pe no ɗe, ndu son mbo yá̰ na bá ma ne na ná, mbo mbarge ne na gwale, 8 nama sḛ ma jwak a mbo gá sḛ duur ge ɗu. A be gwan gá azi to , amma a gá sḛ duur ge ɗu. 9 Na kaage ndu na varse kaŋ ge Dok ne ɓa̰ na to.» 10 Swaga ge a ne gwa̰ ya yadiŋ, naa ge ame hateya ma ele na fare fare mbe pal. 11 Jan nama go: «Ndu ge daage pet ge ne yan na gwale, gwan mbo san ge ɗogle, ke zina ne na, 12 kadɗa gwale sá tene ya ne na obe, gwan mbo san ge ɗogle, ke zina.»
Jeso e wak busu naa jabso pal
(Mat 19:13-15, Luk 18:15-17)13 A gene na naa jabso ya, ne da pe na é na tok nama pal. Amma na naa ge ame hateya ma ka mḛre nama. 14 Swaga ge Jeso ne kwa no, saŋge pore, jan nama go: «Ya̰ me naa jabso nama mbo ya mbi ta, tele me nama to, ago muluk ge Dok ne da ne naa ge ne nama go ma pe. 15 Fareba mbi jan aŋ: Ndu ge daage pet ge ne ame muluk ge Dok ne ya dimma ne vya jyale go to, mbo wat na zi to bat.» 16 Abe nama ya na ta zi, e na tok nama pal ndwara e nama wak busu.
Jeso ma ne bage bware
(Mat 19:16-30, Luk 18:18-30)17 Swaga dol tene mborra go, ndu a̰me sya ya, gur na ndwara se, jan na go: «Bage hateya ge kwaɗa, mbi ke gyana ɗo mbi ba zam ndwara ge ɗiŋnedin joo ɗaa?» 18 Jeso jan na go: «Mo te tol mbi kwaɗa gyana ɗaa? Ndu a̰me ge kwaɗa to, a Dok ɗu kikit!» 19 Jeso jan na go: «Mo kwa wak honna ma kwa: Mo gale hun siya baca, mo gale ke zina ɓaca, mo gale ke sayda ge hale mo kon pal ɓaca, mo gale ke mo kon fare ge sone ɓaca, mo ho̰ mo bá ma ne mo ná hormo .» 20 Jan na go: «Bage hateya, kaŋ mbe ma no pet, mbi ke mborra nama pal da ne mbi bool ya day.» 21 Jeso ndil na ɗer, na laar wan na, jan na go: «Kaŋ woɗege mo ya go ɗu. Mbo yat mo kaŋ ma uzi mwaɗak, mo hon a̰se ma na, mo mbo ɓol kaŋ kwaɗa ma digi zi ya. Mbo ya, kare mbi pe ya.» 22 Amma swaga ge ne za̰ fare mbe, na duur su leɗet, gwan, ne da pe ka da ne kaŋ ɓolla ma gḛ ge be to. 23 Jeso ndil swaga na ziyar go, jan na naa ge ame hateya ma go: «A haŋle ge be to ge ndu ge ne kaŋ ɓolla ma gḛ wat muluk ge Dok ne zi.» 24 Naa ge ame hateya ma ke ajab ne na fare janna mbe pe. Jeso jan nama go: «Naa jabso, a haŋle ge ndu wat muluk ge Dok ne zi! 25 A fogor ge jambal wat libra ndwala ge ndu ge ne kaŋ ɓolla wat muluk ge Dok ne zi.» 26 A gwan ke ajab gḛ waɗeya, a ka jan ta go: «A wuɗi day máya ne ɗaa?» 27 Jeso ndil nama ɗer, jan nama go: «Ne Naa dasana ma ta, day to. Amma kaŋ ma pet a day day ne Dok ta.» 28 Bitrus jan na go: «Ndi, i ya̰ kaŋ ma pet, i kare ne go mo pe.» 29 Jeso jan go: «Fareba mbi jan aŋ: ndu ge daage pet ge ne mbo ya̰ na yàl ya, ko na ná vya ge sonmo ma, ko na ná vya ge gwale ma, ko na ná, ko na bá, ko na vya ma, ko na swaga gaaso ne mbi pe, ko ne fare ge kwaɗa pe, 30 amma mbo ɓol yàl ma, ne ná vya ge sonmo ma, ne ná vya ge gwale ma, ne ná ma, ne vya ma, ne swaga gaaso ma ndwara kis pal doŋ pe mbe no go, poseya ne yál kerra ma. Doŋ pe ge hṵsi go me, mbo ɓol ndwara ge ɗiŋnedin. 31 Naa ge zḛ ge ma gḛ a mbo gwan hṵsi, naa ge hṵsi ma mbo gwan zḛ me.»
Waageya ge ndwara ataa ge siya ma ne tanna ge Jeso ne pal
(Mat 20:17-19, Luk 18:31-34)32 A ya viya̰ mbo Ursalima go, Jeso ka mbo nama ndwara zḛ, vo wan nama, naa ge a ne ka kare nama pe ma, a ka sya vo me. Gwan abe ge wol para azi ma, ɗage jan nama fare ge ne mbo ɓol na. 33 jan go: «Ndi, nee mbo ne go Ursalima, a mbo ɓyan Vya ge ndu ne naa ge ke tuwaleya ma ga̰l ma, ne naa ge njaŋgeya ma tok go, a mbo kun sarya ge siya na pal, a mbo ɓyan na pehir ge ɗogle ma tok go, 34 a mbo cot ta ne na, a sen waktwara na ta, a dwagle na ne bol, a mbo hun na, dam ataa go̰r go, mbo tan digi.»
Kaɗeya ge Yakub ma ne Yohanna ne
(Mat 20:20-28, Luk 22:25-27)35 Yakub ma ne Yohanna ge Zebede vya ma, ndar ta ya na ta, a jan na go: «Bage hateya, i ɓyare go mo ke i kaŋ ge i ma̰ ele mo na ya.» 36 Jan nama go: «Aŋ ɓyare go mbi ke aŋ da ɗaa?» 37 A jan na go: «Swaga ge mo ne mbo katɗa mo hool gan pal hormo ge mo ne zi, ya̰ i ka ɗu mo tok matoson pal, ɗu mo tok magul pal me.» 38 Jeso jan nama go: «Aŋ wan kaŋ ge aŋ ne ele pe to. Aŋ da ne pool njot kop ge mbi ne mbo njot na, ko ke baptisma ge mbi ne mbo ke na ɗaa?» 39 A jan na go: «I da ne pool ke na.» Jeso jan nama go: «Aŋ da ne pool njot kop ge mbi ne mbo njot na, ne ke baptisma ge mbi ne mbo ke na , 40 amma katɗa mbi tok matoson pal, ko mbi tok magul pal, a be mbi hon na ne to, amma a da ne nama ge a ne nṵsi na nṵsi ne nama pe.»
41 Swaga ge naa ge wol ge may ma ne za̰ fare mbe, a saŋge pore Yakub ma ne Yohanna ta. 42 Jeso tol nama, jan nama go: «Aŋ kwa kwa go, ga̰l ge pehir ge ɗogle ma ne ma é bama koo ya bama naa ma pal, naa ge ne naa ndwara zḛ ma ndal bama naa ma bama pe se me. 43 Amma mbo kat aŋ buwal zi go to. kadɗa ndu a̰me ne aŋ buwal zi ɓyare kat aŋ ga̰l, na gwa̰ tene ke temel hon aŋ, 44 ndu ge ne ɓyare kat naa ndwara zḛ ne aŋ buwal zi, na ka aŋ mo̰r. 45 Ago Vya ge ndu ne mbo ya go a ke temel hon na to, amma na ke temel hon naa, na ho̰ tene dimma ne kaŋ zurra go ndwara zur naa gḛ me .»
Zonna ge ɓaal Bartime ne
(Mat 20:29-34, Luk 18:35-43)46 A mbo ya Jeriko go. Swaga ge a ne na naa ge ame hateya ma, ne ɓase ma gḛ ge be to ne ɗage wat ne Jeriko diŋ ya zum, Bartime ge Time vya, na ge ɓaal, bage kaɗe kaŋ ne katɗa viya̰ kiya̰r go. 47 Za̰ go na Jeso ge Nazaret kale ne, ndage na ka̰l oyya go: «Jeso ge Dawda vya, kwa mbi a̰se!» 48 Naa gḛ a ka mḛre na go na zane. Amma, ka gwan oy digi go: «Dawda vya, kwa mbi a̰se!» 49 Jeso mḛ se, jan go: «Tó me mbi na ya.» A tol ɓaal mbe ya, a ka jan na go: «Wa̰ mo laar, mḛ digi, tol mo ya go.» 50 Cigi na ba̰r ga̰l uzi ya, za̰me digi, mbo ya Jeso ta. 51 Jeso ele na go: «Mo ɓyare go mbi ke mo da ɗaa?» Ɓaal jan na go: «Rabbuni , mbi ɓyare mbi kwa swaga!» 52 Jeso jan na go: «Mbo, hon fareba ge mo ne zon mo go.» Se se no, kwa swaga, gá kare na pe.
