Wak siya ge Dawda ne
1 Swaga ge Dawda ne nda ya na dam siya wak go gwa, hon na vya Salomon na wak sya, jan na go: 2 «Mbi ɓyare mbo swaga ge naa ge ne suwar pal ma mwaɗak a ne mbo mbo na ya go. Mḛ ndiŋ, ke tene ndu son! 3 Dó mo ndwara fare ge Bage ɗiŋnedin Dok ge mo ne ma pal, ke mborra na eya ma pal, ne koy na wak honna ma, ne na wak yuwaleya ma, ne na njaŋgeya ma, ge ne njaŋge ne maktub eya ge Musa ne zi. Go no mo mbo uni mo kaŋ kerra ge daage zi pet, swaga ge daage go mwaɗak me. 4 Go no, Bage ɗiŋnedin mbo wi na wak tuli ge na ne ke mbi pal janna go: ‹Kadɗa mo vya ma her viya̰ ge jwap ya, a ke mborra fareba pal mbi ndwara se ne bama dulwak ɗu, ne bama sḛ mwaɗak me, mo mbo woɗege ne ndu ge er mo ge hool gan ge suwal Israyela ne pal to bat.› 5 Mo kwa kaŋ ge Yowab ge Seruya vya ne ke ne mbi, ne na kaŋ ge ne ke ne Israyela asagar ma ga̰l ge azi ma, Abner ge Ner vya ma ne Amasa ge Yeter vya. Na sḛ hṵ nama ne halas zi, a be pore za nama ne to. Ago siya ge nama ne ya na pal. 6 Ge ɗalla ge mo ne zi, ke na kaŋ a̰me, ya̰ na su siya daŋ pul sabar ge na ne zi go cwagat to. 7 Mo mbo é mo ndwara ge Barzilay ndu ge suwal Galaad ne vya ma pal, ya̰ nama zam dagre ne mo. Ndwara go, a naa ge a ne sya mbi ko̰r swaga ge mbi ne sya mbo woy tene mo bá vya Absalom ndwara zḛ ma ne. 8 Vyale ne Chimey ge Gera vya, ge ne pehir ge Bayami ne zi, ge suwal Bahurim ne to. Swaga ge mbi ne sya baale suwal Mahanayim ya, vḛne na wak mbi pal. Swaga gwanna ge mbi ne ya go, mbo ya kun mbi maŋgaɗam Urdun wak go. Mbi ke na wak tuli Bage ɗiŋnedin ndwara se go mbi mbo hun na to bat. 9 Se no, kaage mo ya̰ na baŋ to, ago mo ndu ge ɗalla ne, mo mbo kwa kaŋ ge ke na. Sabar ge na ne zi no puy ɗe, hṵ na.»
Siya ge Dawda ne
10 Dawda jyat na bá ma pe ya, a mbul na, na suwal diŋ. 11 Dawda ke muluk suwal Israyela go del wara anda: ke suwal Hebron go del ɓyalar, ge Ursalima go del tapolɗu para ataa me. 12 Salomon er na bá Dawda, kat hool gan pal, na gan pe ɗur se.
Siya ge Adoniya ne
13 Adoniya ge Haggit vya mbo ya ge Batcheba ge Salomon ná ta. Batcheba ele na go: «Mo mbo ya wan mbi koo’a?» Na sḛ vin, jan na go: «Mbi mbo ya wan mo koo.» 14 Gwan jan na uwale: «Mbi da ne fare a̰me ɗu ge mbi ne ɓyare jan mo.» Batcheba jan na go: «Jya̰ mo fare.» 15 Adoniya jan na go: «Mo kwa kwa go mbi te ya zam gan ne, ago Israyela vya ma ndwara mwaɗak ya mbi pal ndwara é mbi gan. Amma ne Bage ɗiŋnedin ta, fare e no, mbi bá vya za gan no. 16 Se no mbi ɓyare kaŋ a̰me ɗu ne mo ta, kaage mo kuri mbi na to.» Batcheba jan na go: «Jya̰ mo fare.» 17 Jan go: «Mbi kaɗe mo, mbo jan gan Salomon, na sḛ ne pool ge kuri mo to, na ho̰ mbi Abisak, vya gwale ge suwal Sunem ne kat yàl nde.» 18 Batcheba jan na go: «A kwaɗa, mbi ma̰ mbo jan gan mo fare mbe.» 19 Batcheba ɗage mbo gan Salomon ta ya ndwara jan na fare ge Adoniya ne. Swaga ge ne ya̰ mborra ya, gan ɗage na ndwara zi ya, gur na koo na ndwara se ba ɗage gwan’a kat na hool gan pal. Hon na kaŋ katɗa na tok matoson pal. 20 Batcheba jan Salomon go: «Mbi ɓyare kaɗe mo kaŋ a̰me ŋgeɗo, kaage mo kuri mbi na to.» Gan jan na ná go: «Jya̰ mo fare, ago mbi kuri mo to.» 21 Na ná jan na go: «Ho̰ mo bá vya Adoniya Abisak, vya gwale ge suwal Sunem ne kat yàl.» 22 Gan Salomon jan na ná go: «Kyaɗa mo ba ele go Adoniya na he Abisak, vya gwale ge Suwal Sunem ne ɗaa? A kwaɗa, ele go, a ho̰ na gan gaw, a mbi bá vya ge ga̰l ne. Ele go, a ho̰ bage tuwaleya Abiyatar ma ne Yowab ge Seruya vya gan me.» 23 Gan Salomon guni tene ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin ne, jan go: «Ya̰ Dok na mḛre mbi mḛreya ge zwala babak, kadɗa Adoniya ɓol potɗa ge siya ne ya ne fare eleya mbe no pe to. 24 Se no, Bage ɗiŋnedin da ne ndwara, na sḛ ge ne ɗù mbi, ge ne e mbi kat hool gan ge mbi bá Dawda ne pal, ge ne ho̰ mbi gan dimma ne na ne ke wak tuli go, ago ma̰ no Adoniya ma̰ su.» 25 Gan Salomon teme Benaya ge Yehoyada vya na mbo hun na. Ago mbe no Adoniya su no.
Gan Salomon ndage Abiyatar ne na temel zi
26 Uwale, gan jan bage tuwaleya Abiyatar go: «Gwa̰ mo suwal Anatot ya, ago mo mbya suya, amma, ne jo̰ mo ḭ sandu wak tuli ge Bageyal, Bage ɗiŋnedin ne mbi bá Dawda ndwara zḛ, mo njó yál dagre ne mbi bá me ɗe, mbi hun mo ma̰ no to.» 27 A go no, Salomon ndage Abiyatar ne na temel tuwaleya ge Bage ɗiŋnedin ne zi no. A go mbe no, fare ge Bage ɗiŋnedin ne jya̰ Eli vya ma pal ge Silo go, wak wi no me.
Siya ge Yowab ne
28 Fare mbe det Yowab ta ya, syat na pe so mbo woy tene gur ge Bage ɗiŋnedin ne zi ya, wan na tok ma ge twal tuwaleya ma ta. Ago Yowab vwa na pe da ne Adoniya, amma dḛ zaŋgal be vwal na pe ne Absalom to. 29 A mbo ya jan gan Salomon go Yowab woy tene ya gúr ge Bage ɗiŋnedin ne zi ya, ge twal tuwaleya ta ya. Salomon teme Benaya ge Yehoyada vya, na mbo hun na. 30 Benaya mbo ge gúr ge Bage ɗiŋnedin ne zi ya, jan Yowab go: «Ne ka̰l ge gan ne, wá zum!» Yowab gwan ne na janna go: «Mbi wat zum to, mbi su go go!» Benaya gwan mbo jan gan fare ge Yowab ne jya̰. 31 Gan jan na go: «Ke dimma ne na sḛ ne jya̰ go, hṵ na, mo mbul na. Go no, mo ba ndage swama ge Yowab ne ka̰ na se baŋ ɗar be ge fare a̰me to ne i, ne yàl ge mbi bá ne pal uzi. 32 Bage ɗiŋnedin mbo gwan ne swama ge na ne na pal, ne da pe, na sḛ hṵ naa ge dosol ma, ne ge kwaɗa waɗe na ma azi be ge mbi bá Dawda kat ne kwarra to. Hṵ Abner ge Ner vya, ga̰l ge asagar ge Israyela ne, ma ne Amasa ge Yeter vya, ga̰l ge asagar ge Yuda ne. 33 Nama swama mbo kat Yowab ma ne na hir ma pal ɗiŋnedin. Amma Bage ɗiŋnedin mbo e Dawda ma ne na hir ma, ne na yàl, ne na hool gan kat halas ɗiŋnedin me.» 34 Benaya ge Yehoyada vya gwan, mbo hun Yowab, mbul na ge ful zi ya, ge na yadiŋ. 35 Gan é Benaya ge Yehoyada vya ge Yowab byalam go asagar ma pal, é Sadok bage tuwaleya ge Abiyatar byalam go me.
Siya ge Chimey ne
36 Gan tol Chimey ya, jan na go: «Sḭ zok ge suwal Ursalima diŋ, mo kat na zi, ago mo mbo wat ne suwal diŋ zum mbo swaga ge ɗogle go to bat. 37 Ka ne kwarra go, dam ge mo ne mbo watɗa zum, mo mbo su. Swama ge mo ne mbo kat mo pal.» 38 Chimey jan gan go: «A kwaɗa! Mo dore mbo ke kaŋ ge mbi bageyal gan ne jya̰ ma pal.» Chimey gá katɗa suwal Ursalima diŋ, ke dam ma kaal.
39 Del ataa go̰r go, Chimey mo̰r ma azi a so mbo suwal Gat ya, ge gan Akis ge Maaka vya ta ya. A mbo ya jan Chimey go na mo̰r ma ya suwal Gat ya. 40 Chimey sá na kwara, mbo suwal Gat, ge Akis ta ya mbo ɓyare na mo̰r ma pe. Chimey gwan ne na mo̰r ma ne suwal Gat ya. 41 A mbo jan Salomon go, Chimey ɗage ne suwal Ursalima go mbo suwal Gat, na gwan ja. 42 Gan tol Chimey ya, jan na go: «Mbi te be e mo guni tene ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin ne go, mo wá zum ne suwal diŋ to to’a? Mbi te be jan mo go dam ge mo ne mbo watɗa zum ne suwal diŋ mbo swaga a̰me, mo mbo su to’a? Te be mo vḭ ne go: ‹A kwaɗa, mbi za̰ ya go ne to’a?› 43 Kyaɗa mo ba koy wak tuli ge mo ne ke Bage ɗiŋnedin ndwara se, ko ne mbi wak honna to ɗaa?» 44 Gan gwan jan Chimey go: «Mo kwa sone ge daage pet ge mo ne ke mbi bá Dawda kwa tyatyat, Bage ɗiŋnedin mbo gwan ne sone ge mo ne ke mo pal. 45 Amma wak busu mbo kat gan Salomon pal, muluk ge Dawda ne me mbo ɗur se ɗiŋnedin Bage ɗiŋnedin ndwara se.» 46 Gan hon Benaya ge Yehoyada vya na wak, Benaya mbo, hun Chimey.
Swaga mbe go, muluk ge Salomon ne pe ɗur se.
Minda hi David ta bugola
1 Kid’a David wala mam ar go á matna d’a, mi gat goroma Salomon, mi dum ala: 2 An nga ni mit ni mid’a. Wani ang ve tang ad’enga, ang ka’î mandjufâ. 3 Ang kak sama d’engzengâ avok Ma didina Alo mangâ, ang le min mamba burâ ki burâ, ang tit yam gat mamba ki vun mam ma hed’a, yam zla mam mba mi data ki hat mamba d’igi a nga b’ira kur Gata hi Moise-sa na. Hina wani, ang mba fahlena pet kur sun nda ang mba lata, kur yima ang i kuana mi. 4 Hina wani, Ma didina mba mi ndak vun vun ma hle ma mi hlandji ala: Le andjavangî suma d’engzengâ a le min manda ki zlat pet ki gagazid’a mi ni, adigazi a mba fe sama vrak tamula blangâng yam zlamba hi Israel-lîd’a teteu.
5 David mi dum kua ala: Ang djib’er yam tcho d’a Jowap Seruya gorotna mi landjid’a. Ni sama tchi nglo suma dur ayîna hi Israel-lîna mbàna, nala, Apner Ner goroma ki Amasa Jeter goroma mi. Mi tchazi nata yima ayîna nga d’uo na, mi mba ki buzuna hi suma mi tchazina atamu; tcho ndata ni kamu. 6 Kayam ndata, ang gol tang djivi ki ne manga; aram mi mit mat ma zlatna d’i.
7 David mi dum kua ala: Ang djib’er yam Barzilai ma Galät-na groma, kayam a ndjunun kur bur ma an nga ni ring abo wiyengâ Apsalom-ma. Kayam ndata, ang lazi djivid’a, ar a te ki sed’eng yam tabulâ teteu.
8 David mi dum kua ala: Wani ang mar yam Simei Gera gorom ma kur azì ma Bahurim ma kur ambas sa Benjamin-ndina d’i. Mi gan vuna ngola kur bur ma an ring kur ambas sa Mahanayim-mbina, wani kid’a an hulongîd’a, mam mba avun alum ma Jurdê-na á d’ugulonu. Ata yi máma an gunum tan avok Ma didina ala an tchum mbi. 9 Wani ki tchetchemba, angî sama ned’a. Ang vum d’igi sama bei zlad’a kam ba na na d’i, ang we vama ang le ki sed’ema. Kayam ndata, ang aram mi mit mat ma zlatna d’i.
David mi mid’a
10 David mi mit mi i azulei kä ad’u abuyom ngolo. A tozom kur Azì ma ngolâ hi David-na. 11 Mi tamula bizad’a dok fid’i yam Israel-lâ, nala, bizad’a kid’iziya avo Hebron, bizad’a dok hindi yam hindi avo Jerusalem mi. 12 Goroma Salomon mi vrak tamula blangâmu, amul mamba ti kak ngingring mi.
SALOMON MI MBUT AMULÂ
Salomon mi tchi Adoniya woyo
13 Bur tu Adoniya David gorom ma asum Hagit-na mi mba mi fe Batseba Salomon asumu. Ndat ti djobom ala: Ang mba ni hawa ko zu? 14 Mi dat ala: An mba ni hawa ko! An mba ni dak va tu.
Ti dum ala: Ang de!
15 Mi dat ala: Ndak wala amula nabonu, wani Israel-lâ pet a nga djup ala ni an ba ni vrak tamula balum abunu. Wani ahlena a mbud’a. Salomon wiyena mi kak wa amula, kayam Ma didina mi min na. 16 Ki tchetchemba, an min djobok va tu; ndak aran ndi.
Ti hulong dum ala: Ang de!
17 Adoniya mi dat ala: An nga ni tchenegu, ndak de mamulâ Salomon mi han Abisak ka Sunam-mba atchad’a; mam mba mi gak vunak kei d’i. 18 Batseba ti dum ala: Djiviya! An i ni de mamulâ.
19 Ndat i gen amulâ Salomon á dum zla d’a djivid’a yam Adoniya. Amulâ mi tchol lei akulo á ngavad’u, mi grif kä avorod’u. Bugola, mi hulong mi kak akulo yam zlam mam mba amula. Azong mama mi tin zlam mba dinga yam bigam mba ndjufa; asum ti kak kua.
20 Batseba ti dum ala: An min dang vun sunda nde; ar ang gan vunan ndei d’i.
Amulâ mi dat ala: Asunu, ndak de vama ndak minima; an nga ni arak ki.
21 Ndat ti dum ala: Ang he wiyengâ Adoniya Abisak ka Sunam-mba atchad’a.
22 Amulâ Salomon mi de masum ala: Ni kayam me ba, ndak tchenen yam Abisak ka Sunam-mba mi Adoniya ge? Wani ndak djobon ala an hum amula tua, kayam mam mi wiyen ma ngolâ! Ndak djobot yam ma ngat buzuna Abiyatar ki Jowap Seruya gorotna mi!
23 Ata yi máma Salomon mi gun tam avok Ma didina Alona ala: Le Adoniya mi mit nga yam tchen mam ndata d’uo ni, ar Alona mi mban ndak ka ngol la kala kanu. 24 Ni Ma didin ma bei matna ba, mi tinin ini yam zlam mba amula habun David-ta, ni ma hlan vunam ala: Andjavang mba mi vrak tamula blangângû na. Ar a tchi Adoniya ini baba!
25 Ata yi máma Salomon mi sun Benaya; mi tchumu. Wana ni matna hi Adoniya-na.
Salomon mi dik Abiyatar reyo
26 Bugola, amulâ Salomon mi de mi ma ngat buzuna Abiyatar ala: Ang i Anatot yam andaga manga, kayam me ang ndak á tchid’a, wani an min tchang ini d’i. Ni kayam me adjeu kur atchogoid’a habun David-ta, ang zi zandu’â hi Salad’a Ma didinina, ang fe ndaka zlapa kabun mi.
27 Ni hina ba, Salomon mi dik Abiyatar rei kur sun mam mba ngat buzuna mAlonid’a. Hina mi ndak vun zla d’a Ma didina mi dat yam andjafâ hi ma ngol ma ngat buzuna Eli-na avo Silo-d’a.
Salomon mi tchi Jowap peyo
28 Jowap mi ni b’ranga hi Adoniya-d’a, wani mi nga ni b’ranga hi Apsalom-mba avok ki. Kid’a Jowap mi hum zlad’a hi Adoniya azi ki Abiyatar-ra, mi ring kur zlub’ud’a hi Ma didinid’a, mi vabom yam yima ngal ahle suma ngat buzuna kengêm ma djedjed’engâ. 29 Sana mba mi de mi Salomon ala: Jowap mi ring wa kur zlub’ud’a hi Ma didinid’a, mi ve nga abom yam yima ngal ahle suma ngat buzuna. Ata yi máma Salomon mi sun Benaya, mi dum ala: Ang i tchumu.
30 Benaya mi i kur zlub’ud’a, mi de mi Jowap ala: Amulâ ala ang nde woi ata yi máma.
Jowap mi dum ala: Hawa! An mit ni ka hî. Benaya mi hulong avo gen amulâ, mi dum zla d’a Jowap mi data.
31 Amulâ mi de mi Benaya ala: Djiviya! Ang i tchum ata yi máma d’igi mam de na; ang tozomu. Hina wani, ang mba pat zlad’a kami ki suma avo habuna woi yam tchi d’a Jowap mi tchi suma bei zlad’a kazinid’a. 32 Ma didina mba mi ka sariyad’a kamu, kayam mi tchi suma mbà suma a kalam ki d’ingêra ki djivid’a mi na, abun mi we d’uo mi. Mi tchi Apner Ner goroma ma ngolâ hi azigar suma Israel-lîna ki Amasa Jeter goroma ma ngolâ hi azigar suma Juda-nina mi. 33 Hina wani, zla ndata mba d’i arî yam Jowap kandjavam gak didin, wani David kandjavamu, suma avo hatama kamulei suma a mba vrak tamula blangâma, a mba kak ki halasa teteu avok Ma didina.
34 Benaya Jehojada goroma mi hulong ata Jowap, mi tchumu, mi tozom kur aziyam abageya. 35 Amulâ Salomon mi vrak Benaya balum Jowap yam azigarâ, mi vrak Sadok balum Abiyatar ma ngat buzuna mi.
Salomon mi tchi Simei woyo
36 Salomon mi sun mi yï Simei, mi dum ala: Ang min gonga avo Jerusalem, ang kak kuru, ang nde woi Jerusalem mbi. 37 An nga ni dang ngei avogo, bur tu le ang nde woi kur Jerusalem, ang djak toliyon nda Kedron-nda ni, an mba ni tchangû. Zla ndata ni kang angû.
38 Ata yi máma Simei mi dum ala: Djiviya! Salana amulâ, an i ni le d’igi ang de na. Simei mi kak burâ ngolâ avo Jerusalem.
39 Go ki biza d’a hindid’a, magumeina hi Simei-na mbà a ring avo hi Akis Mäka goroma amul ma Gat-na. Ata yima Simei mi hum ala magumei mama a nga avo Gad’u na, 40 mi tchola, mi zlup koro mama á halaziya. Simei mi yoï magumei mama abo Akis, mi hulongî ki sed’ezi avo Jerusalem.
41 Kid’a Salomon mi hum ala Simei mi i Gat mi hulong wa Jerusalem-mu d’a, 42 mi sun mi yumï gevemu, mi djobom ala: An zud’ung á gunun tang avok Ma didina ala ang nde woi kur azina d’i. An dang woi mbak ala le ang nde woi á tita ata yima lara ge ni, an mba ni tchangû. Ang dan ndei ala: Djiviya! An huma! 43 Ni kayam me ba, ang tchol yam gun nda ang gun tang avok Ma didinid’a d’uo ge? Ni kayam me ba, ang ge yang kä ad’u vun ma an hangzina d’uo mi ge?
44 Amulâ mi dum kua ala: Ang djib’er yam tcho d’a pet ta ang lat mabun David-ta. Ang we woi tetet ala Ma didina tamba mba mi kang sariyad’a kang yam tcho manga tata. 45 Wani Ma didina mba mi b’e vunam kanu, mba mi sira amula hi David-ta burâ ki burâ.
46 Ata yi máma amulâ mi he vuna mi Benaya Jehojada goroma ala: Ang nde sä woi ki Simei avoron ang tchumu! Wana ni matna hi Simei-na.
Ata yi máma amula hi Salomon-nda ti sira ad’enga ngingring.
