Dawda fyal na vya Absalom
1 Gan Dawda dulwak kun ɓat, ndé mbo zok ge ne gulum ga̰l wak go pala digi, par na wak fyaso. Ka anna ne fyaso farra na wak zi go:
«Mbi vya Absalom!
Mbi vya, mbi vya Absalom!
Mbi te su mo byalam go to gyana ɗaa!
O Absalom! Mbi vya, mbi vya!»
2 A mbo ya waage Yowab go, gan fyal na vya Absalom ya ya ne kḭḭmi gḛ. 3 Dam mbe go, ge ɓase ma te ya ke laar saal ne halla ge bama ne pe ɗe, a wan kḭḭmi. Ne da pe, a za̰ go, gan da ne tiiɗiya ge be to ne na vya siya pe. 4 Dam mbe go ɗe, ɓase ma ka woy ta wat ya suwal diŋ dimma ne naa ge a ne há nama hal pore zi, a ne gwan’a ne saaso go. 5 Gan kulbi na pala se, ka fyalla ne ka̰l ndaar go:
«Mbi vya Absalom!
Mbi vya Absalom!
Mbi vya, mbi vya!»
6 Yowab mbo ɓol gan, jan na go: «Swaga ke go mbe ma̰ no, mo kan saaso mo naa ma, nama ge ne má mo ma pal, poseya ne mo vya ge sonmo ma, ne mo vya ge gwale ma, ne mo gwale ge wanna digi ma pal pet. 7 Mo laar wa̰ naa ge ne kwane mo ma, mo kwane naa ge nama laar ne wa̰ mo ma. Mo ŋgay mo naa ga̰l ma, ne mo dore ma go, nama be mbyat a̰me pe to ne mo pe. Mbi kwa ma̰ ya go go, te go Absalom gá ne ndwara ne, i naa ge may ma i su no mwaɗak puy ɗe, ke mo ndwara zi te ma̰ kwaɗa. 8 Ne se no, wá zum mbo iyal mo dore ma laar. Kadɗa mo wat zum to, mbi guni tene dḭl ge Bage ɗiŋnedin ne zi, ndu a̰me gá mo pe go ɗaal mbe no zi to. Yál ge ma̰ ɓol mo ya ne se no, waɗe yál ge ne ɓó mo ma ne bool ge mo ne zi ya day ɗiŋ ma̰ no.» 9 Swaga mbe go no, gan ɗage mbo kat viya̰ wak pala ge suwal ne zum ya. A mbo ya waage ɓase ma go, gan ká ya viya̰ wak pala zum ya. Ɓase ma pet a mbo na ta ya. Ago Israyela vya ma pet a so gwan mbo bama yàl ma diŋ ya.
Gwanna ge Dawda ne ya Ursalima go
10 Ne pehir ge Israyela ne ma zi mwaɗak, ɓase ma ɗage far gool, a ka janna go: «Gan Dawda zu nee ne, ne nee naa ge ho̰l ma tok go, a na zu nee ne Filistiya ma tok go ne, se no, sya ya swaga ne suwal diŋ ne Absalom pe. 11 Absalom ge nee ne naŋge na num ndwara é na gan nee pal su ya pore zi ya. Nee ɓyare fare ge gwan ne gan ya to kyaɗa ɗaa?»
12 Gan Dawda dol temel mbo jan Sadok ma ne Abiyatar naa ge tuwaleya ma go: «Jya̰ me naa ga̰l ge Yuda ne ma go: ‹Aŋ gá go̰r be ge ke viya̰ ge gwan ne gan ya na diŋ ne ɗaa?› Ago fare janna ge Israyela vya ma ne pet det ja mbi togor zi. 13 Aŋ mbi ná vya ma ne, aŋ mbi duur ma ne, aŋ te gá go̰r be ge ke viya̰ ge gwan ne mbi ya to kyaɗa ɗaa?» 14 Uwale, aŋ mbo jan Amasa go: «Mo te be mbi duur ne to’a? Dok na ke ne mbi kaŋ ge na laar ne ɓyare, kadɗa mbi é mo ya ga̰l ge asagar ma ne dedet ge Yowab byalam go to!» 15 Dawda saŋge naa ge Yuda ne ma pet dulwak ya se na pal, dimma ne ndu ge ɗu ge go. A dol temel jan gan go, nama ne na naa ma pet, nama gwa̰ ya. 16 Gan ɗage gwanna ya, det ya maŋgaɗam Urdun wak go. Yuda ma mbo ya suwal Gilgal go da̰re na ndwara mbar na har maŋgaɗam Urdun.
17 Chimey ge Gera vya, ge ne hir ge Bayami ne zi, ndu ge suwal Bahurim ne, har tene mborra ɓanna ge Yuda ma mbo kun Dawda. 18 Na sḛ poseya ne naa ge Bayami ne ma naa dubu ɗu, ɓanna ne Siba dore ge Sawul ne ma, ne na vya ma wol para anuwa̰y, ne na dore ma wara azi me. A har ta det maŋgaɗam Urdun wak se ya gan ndwara zḛ. 19 Swaga ge fak ge har gan yàl ne ha gan ma ya dimma ne na sḛ ne ɓyare go ɗe, Chimey ge Gera vya so ya dol tene gan ndwara se, 20 jan na go: «Mbi bageyal, wa̰ ya̰l ge mbi ne ke mo mo laar zi to. Dwa ne sone ge mbi ne ke mo dam ge mo ne ka wat zum ne Ursalima go to. É na mo dulwak zi to. 21 Ago mbi ge mo dore mbi kwa kwa go mbi ke sone. A go no, mbi mbo ya Yusuf vya ma ndwara zḛ no tek mbo ya kun mbi bageyal gan.»
22 Abichay ge Seruya vya he fare, jan go: «Ne no pe, a ba ya̰ Chimey be ge hunna ɗaa? Ne jo̰, vḛne na wak naŋgeya ge Bage ɗiŋnedin ne pal.» 23 Dawda jan na go: «Seruya vya ma, a ma fare pá aŋ ne mbi fare zi ne ɗaa? Aŋ te hat ta ma̰ mbi naa ge ho̰l ma gyana ɗaa? Ma̰ no, a dam ge ndu hun siya suwal Israyela go ne ɗaa? Mbi te da ne kwarra tyatyat go, ma̰ no mbi gan ge Israyela ne ne to’a?» 24 Gan jan Chimey go: «Mo su to!» Gan guni tene na wak zi.
Ɓol ta ge Dawda ma ne Mefibochet ne
25 Mefibochet ge Sawul vya mbo Dawda ndwara se ya me. Ago ne swaga ge Dawda ne ɗage ne suwal diŋ mbo ya go day, ɗiŋ dam ge ne gwa̰ ya be fare a̰me ɓol na go, Mefibochet be kot na wak susu to, ko usi na koo ma, ko usi na ba̰r ma to bat. 26 Swaga ge ne ɗage ne Ursalima ya mbo ɓol gan, gan ele na go: «Mefibochet, mo te mbo mbi pe ya to kyaɗa ɗaa?» 27 Na sḛ gwan ne na janna go: «O gan, a mbi dore lase mbi ne. Ago mbi jya̰ tene go, mbi ndwar mbi kwara mbo mo pe ya. Ne jo̰ mbi giɗi. 28 Mbi dore mbo syal mbi koo mo ta ya no. O bageyal, gan, mo dimma ne maleka ge Dok ne go, ke kaŋ ge mo laar ne ɓyare. 29 Bageyal gan, mbi bá ma pet a ke mo kaŋ ge ne mbya mo hun nama, go no puy ɗe, mo wa̰ mbi, mo é mbi naa ge ne zam kaŋzam ne mo ma buwal zi no. Mbi gwan ɓyare da ne mo ta iya ɗaa?» 30 Gan jan na go: «Mo te gwan far gyana ɗaa! Mbi te jan mo ya go go, aŋ ne Siba mbo var ta joo ɓaa!» 31 Mefibochet gwan ne gan janna go: «Ko na ame na mwaɗak, a siŋli ge mbi bageyal gan ne gwa̰ ya be ɓol fare a̰me.»
Dawda é Barzilay wak busu
32 Barzilay ndu ge suwal Galaad ne mbo ne suwal Rogelim ya, ɗame gan mbo ya maŋgaɗam Urdun wak go, a har le may ya ba ɗage ya̰ na gale. 33 Barzilay ka sabar gḛ, ka da ne del wara tiimal. Na sḛ ka ndu ge tok pool. Swaga ge Dawda ne ka suwal Mahanayim ya, na sḛ mbà na kaŋ ma zi pet. 34 Gan jan Barzilay go: «Mbo ya mbi pe Ursalima go, mbi ma̰ mbar mo.» 35 Barzilay gwan ne gan janna go: «Mbi del ma gá gyana ga ge mbi ba gwan mbo gan pe Ursalima ya ɗaa? 36 Ne se no, mbi da ne del wara tiimal. Mbi da ne pool varse kwaɗa ma ne sone buwal iya ɗaa? Mbi wak da ne pool gwan ame kaŋzam ko kaŋ njotɗa kwaɗa ɗaa? Mbi togor da ne pool gwan ame naa ge mbal kaŋ ma ka̰l kwaɗa ɗaa? O bageyal gan, mo te é dṵṵl mo pal gyana ɗaa? 37 Mbi ɓyare ɗame mo ndwara har maŋgaɗam Urdun le may ya baŋ. Gan, mo te hon mbi kaŋ mbe ma no go gyana ɗaa? 38 Ya̰ mo dore gwan mbo suya na suwal ya, na bá ma ne na ná ma siim pala ta ya gwa. Ndi mo dore Kimham no, na mbo ne mo, ke na kaŋ ge mo laar ne ɓyare.»
39 Gan jan go: «A kwaɗa, Kimham na mbo dagre ne mbi, mbi ma̰ ke ne na kwaɗa dimma ne mo ne ɓyare go. Kaŋ ge daage pet ge mo ne ɓyare ne mbi ta, mbi mbo ke mo na.» 40 Swaga ge ɓase ma pet a ne há maŋgaɗam Urdun, gan me, har ya nama ndwara zḛ ya, gan abe Barzilay na sḛ zi, é na wak busu. Go no Barzilay gwan di.
41 Gan her viya̰ mbo le Gilgal ya, Kimham mbo poseya ne na me.
Gool ɗage digi Yuda ma ne Israyela ma buwal zi
Yuda ma pet poseya ne Israyela vya ma le ɗu, a har gan ne maŋgaɗam Urdun le may ya. 42 Amma Israyela vya ma pet, a mbo ya gan ta, a jan na go: «I ná vya Yuda ma te sé mo gyana ɗo, a ba har aŋ ne mo vya ma, poseya ne naa ge ne mo pe go ma maŋgaɗam Urdun le may ya ɗaa?» 43 Yuda ma gwan ne Israyela vya ma janna go: «Gan i duur ne. Fare mbe te hot aŋ laar gyana ɗaa? I za a̰me ge gan ne ya go ɗaa? I ɓó da ne na tok go ɗaa?» 44 Israyela ma gwan ne Yuda ma janna go: «I ge pehir ge wol ma, gan i ne ne ndwara wol, ko ne Dawda ta puy ɗe, i waɗe aŋ waɗe. Aŋ te ndi i kaŋ senna kyaɗa ɗaa? Te be i sḛ ma ke dwatɗa zḛ ne go, nee gwa̰ ne, nee gan ya to’a?» Ago Yuda ma fare janna ka ndaar kaka waɗe fare janna ge Israyela ma ne.
1 A mba de mi Jowap ala: Gola! Amulâ nga mi tchiya, nga mi yor tam yam Apsalom. 2 Kus ayî ma kur bur mámina, mi mbut ni vama yor tad’a yam suma pet, kayam kur bur máma suma a hum ala: Amulâ hurum b’lak yam goroma! 3 Kur bur máma tamba suma a kal avo ki ngeid’a ki zulona d’igi suma a ringî avun ayînina na.
4 Amulâ mi zlup barud’a iramu, nga mi tchi ki delem akulo ala: Gorona Apsalom! Apsalom gorona, gorona!
5 Jowap mi mba gen amulâ krovo, mi dum ala: Ang mbut ini azigar mangâ zulona, azi suma a sud’ung ang ki grong suma andjofâ, grong suma aropma, amiyông suma nglona ki suma gureinina. 6 Ang nga le yam suma a noyôngâ, ang noî suma a le kangâ. Ang tak ini woi ala sa mang ma ngol loze azong mang nga d’uo mi. An we ini ala Apsalom mi le nga ki iramu, wani ami pet bomi woi kur bur ma inina ni, tang mba lang djivid’a.
7 Ang tchola, ang ndabua, ang b’leng hur azigar mangâ. An gun tan ki simiyê Ma didina, le ang ndabu d’uo ni, sa tu pî mba mi ar ki sed’eng kur andjege d’a wanda d’i. Ndak ka mba d’i mba kang ndata mba d’i kal ndak ka pet ta ti mba kang kazongông dei gak inid’a.
8 Ata yi máma amulâ mi tchola, mi kak kei avun agre’â. A de mi suma pet ala: Gola! Amulâ mi kak nga woi avun agre’â. Suma pet a mbeï avoromu.
Suma hi Apsalom-ma a wet ringâ, nge nge pî mi i avo hatamu.
A mbeï ki David avo Jerusalem
9 Aduk andjaf Israel-lâ pet, suma pet a nga tchi tazi tuguyod’a ala: Namulâ ba, mi sud’i woi abo mei suma djangûna; ni mam ba, mi sud’i woi abo suma Filistê-na mi. Ki tchetchemba, mi ring wa woi dei yam ambasa abo Apsalom. 10 Wani Apsalom ma ei tinim amulâ keina, a tchum wa avun ayîna. Ni kayam me ba, agi dok lagi lilinga á hulongî amulâ David avo ge?
11 Wani amulâ David mi sun suma gen suma ngat buzuna Sadok azi ki Abiyatar, mi dazi ala: Agi dagi mi suma nglo suma Juda-na ala: Ni kayam me ba, agi ni suma danana á hulongôgi amulâ avo hatam ge? Kayam zla d’a Israel-lâ a nga data pet ti fum sä ata yam ma abageina. 12 Agi ni b’oziyoma, agi ni asogom ki hliwimu. Ni kayam me ba, agi ni suma danana á hulongômï avo ge?
13 Agi i dagi Amasa ala: Angî asogon ki hliwin nduo zu? Le an vragang nga ma ngolâ hi azigarîna balum Jowap puo ni, Alona mi mban ndak ka ngol la kanu.
14 Zlad’a hi David-ta ti mbut hur suma Juda-na tu d’igi hur sama tuna na. A ge sunda a dum ala: Ang mbeï kazungeî mangâ pet.
David mi tchi nga Simei d’i
15 Amulâ David mi hulongîya, mi mba avun alum ma Jurdê-na. Suma Juda-na a i Gilgal á d’ugulomu, á djagam aluma woyo. 16 Simei Gera ma Benjamin ma nga kaka Bahurim-ma goroma, mi i atogo zak ki suma Juda-na á d’ugol amulâ David. 17 Mi nga ki suma Benjamin-na ad’um dubu zlapa ki Siba azongâ hi Saul-lâ ad’um ki groma dogo yam vahl, azungeî mama dok mbà mi. A mbaza avun alum ma Jurdê-na avok amulâ David.
18 Ata yima babrid’a nga d’i djak suma hamulîna woi yam vun mam ma hed’ina, Simei Gera goroma mi ge tam kä andaga avok amulâ ata yima nga mi djak aluma woina. 19 Mi dum ala: Salana, ar ang djib’er yam tcho d’a an lata d’i! Ang djib’er yam tcho d’a an azong mangâ langzi kur bur ma ang nde woi kur Jerusalem-ma d’i, ang vat kurung nguo mi. 20 Kayam an azong mangâ ni wala an le tchod’a. Kayam ndata, an ndeï ini avok kikidji aduk suma hi Josef-fâ á d’ugulong ang salana amulâ wana.
21 Ata yi máma Abisai ma Seruya gorotnina mi dala: Simei mi ndak á tchid’a yam ngul la mi ngul sama Ma didina mi tinim amulina d’uo zu?
22 Wani David mi de mi Seruya grotna ala: Vama ndologi ki an ni me tala agi mbud’ugi man suma djangûna d’a ge? Kur bur ma inina sana ndak á tchi sana aduk Israel-lâ zu? An we ini ala ni an ba ni tamula yam Israel-lâ d’uo zu?
23 Amulâ mi de mi Simei ala: An gunung tanu, sa nga mi tchang ngi.
David mi hulong mi ve Mefibäl atamu
24 Mefibäl Saul gorom ngolona mi i á d’ugol amulâ mi. Mi min nga asem mboze mi wel nga dudumam mboze mi mbus nga baru mam mbei d’uo mi, kur bur ma amulâ mi nde woi kur Jerusalem-ma gak hulong mam mba mi mbeï ki halasid’a. 25 Kid’a mi mba avok amulâ avo Jerusalem-mba, amulâ mi dum ala: Mefibäl, ni kayam me ba, ang i ki sed’en nduo ge?
26 Mefibäl mi hulong dum ala: Salana, amul mana, azong mana mi mbud’un iranu. An azong mangâ ni dala an mba ni zlup koro mana, an ni nga kamu, ni i ki sed’eng abageya, kayam an azong mangâ ni dileîd’a. 27 Wani mi tchugun zlad’a kan an azong mangâ avorong ang salana amul mana. Wani ang salana, amul mana, angî d’igi malaikana hAlonina na. Ang le vama nde irang á led’ina. 28 Kayam suma avo habun ngolona pet a ndak á tchid’a avok ang salana, amul mana. Wani ang tinin an azong mangâ zlapa ki suma a nga te ki sed’eng yam tabul mangîna. Ni me d’ei ba, an dok halam abo ang amul mana d’ei ge?
29 Amulâ mi dum ala: Ang de ni zla me hina baba ge? An dala: Agi b’rawagi siliud’a hi Saul-la abo tagi ki Siba.
30 Ata yi máma Mefibäl mi de mamulâ David ala: Ar Siba mi hlat pet, kayam ang salana amul mana kal avo hatang ki halasa da’.
David mi wurak Barzilai
31 Barzilai ma Galät-na, mi tcholï Rogelim, mi djak alum ma Jurdê-na kamulâ á tinim sä woi dei ki vun aluma. 32 Barzilai mi mbut mamara ngola heî, bizamî dok klavandi. Kid’a amulâ mi nga kaka Mahanayim-mba, Barzilai mi hum tena, kayam mam mi sama ndjondjoîna.
33 Amulâ mi de mi Barzilai ala: Ang mbei i ki sed’en Jerusalem, an mba ni ngomong sä hî.
34 Wani Barzilai mi hulong de mamulâ ala: An bizan arî ga d’ei ba, ni i ki sed’eng Jerusalem mbeî ge? 35 Ki tchetchemba, bizan ni dok klavandi, an ndak á wal ir vama djivina ki vama tchona zu? An azong mangâ ni ndak á man vama te ki vama tche d’ei zu? An ndak á hum del azungeîna ki yugunei suma a nga hle sawalina d’ei zu? Ni kayam me ba, an azong mangâ ni ndak á tining ang salana amul mana aneka kang ngei ge? 36 An azong mangâ ni djagangî alum ma Jurdê-na go. Ni kayam me ba, ang dok han wurak ndata hina d’ei ge? 37 Ang aran an azong mangâ ni hulong avo, ar an mit avo hatan gen asud’a habun kasunda. Wani ang gol azong mangâ Kimham wana. Mi i ki sed’eng ang salana, amul mana. Ang le vama hurung minima ki sed’emu.
38 Amulâ mi dala: Ar Kimham mi i ki sed’enu. An mba ni lum vama hurung minima ki sed’emu; ahlena pet suma ang mba minizi atana, an mba ni lumzi kayam angû.
39 Ata yima suma pet kamulâ a djak alum ma Jurdê-na woina, amulâ mi bet Barzilai kok, mi b’e vunam kamu. Barzilai mi hulong avo hatamu, 40 wani amulâ mi i Gilgal ki Kimham.
Juda-na ki Israel-lâ a nga yal tazi yam amulâ
Suma Juda-na pet kabo andjafâ hi Israel-lîna a nga tin amula. 41 Wani Israel suma abo ma norâ a mba gen amulâ, a dum ala: Ni kayam me ba, b’oziyomi suma Juda-na a yongî gumun, a djagang alum ma Jurdê-na woi ki sum mangâ kazungeî mangâ bei dami ge?
42 Suma Juda-na pet a hulong de mi Israel-lâ ala: Mam mi hliwimiya! Ni kayam me ba, agi zalagi hurugi yam zla ndata ge? Ami nga kaka ni yam amulâ zu? Mi hami he d’a hawa zu?
43 Israel-lâ a de mi suma Juda-na ala: Amulâ David ni mamina kalagi agiya, kayam mam naduk andjaf mami ma dogona. Ni kayam me ba, agi golomi is ke? Ni ami ba, dami avok yam zla d’a ala: Ei hulongî amulâ avo d’a d’uo zu? Wani suma Juda-na a de zlad’a ki hur ma zala kal Israel-lâ.
