Siya ge Samiyel ne
1 Dam mbe ma pul zi, Samiyel su, Israyela vya ma koteya pet ndwara fyal na. A mbul na ge na suwal Rama diŋ.
Dawda zwagre mbo ful pul ge Paran ne ya.
Nabal kuri be mbar Dawda
2 Ndu a̰me, a ndu ge tok pool ne, ká suwal Mawon go. Ká da ne tame ma dudubu ataa ne ɓiya̰ ma dubu ɗu me. Na kaŋ ɓolla ma ká Karmel ya. Dam a̰me ɗu, na sḛ mbo suwal Karmel ya ndwara mbo kot na tame ma susu. 3 Ndu son mbe dḭl Nabal, na gwale dḭl Abigayel. Gwale mbe ká kale, ne ɗalla me, amma na obe ká ndu ge laar pisil ne ndu ge ndwara ndaar me. Na sḛ mbo da ne hir ge Kaleb ne zi ya.
4 Dawda zá̰ ge ful zi ya go, Nabal mbo ja kot na tame ma susu, 5 teme naa wol ne ka̰l janna go: «Mbo me ɓol Nabal ge Karmel ya, aŋ san na wak ne mbi dḭl. 6 Jya̰ me na go, mbi jan go: Dok na ho̰ na taal twala, na ká swaga halas, ne na naa ge ne na yadiŋ ma pet me. 7 Mbi za̰ go mo kot ne go mo tame ma susu. Swaga ge mo naa ge koy gii ma ne ka i ta Karmel go, i be ke nama sone to, a be ban a̰me to me. 8 Ele mo dore ma, a ma̰ jan mo. Kwa mbi naa ma a̰se, ame nama ne sḛ tuli. Ne jo̰ i dé ya mo dam ge tuli go, ho̰ mo dore ma, poseya ne mbi Dawda ge mo vya, kaŋ ge ne mo tok go.»
9 Swaga ge Dawda naa ma ne dé ya Nabal ta, a jan na ka̰l ge Dawda ne jya̰ ma mwaɗak, a gá katɗa. 10 Nabal jan Dawda naa go: «Dawda wuɗi ne? Isay vya wuɗi ne? Ma̰ ne se no, dore ma gḛ a so ya̰ bama bageyal ma. 11 Aŋ dwat go, mbi ma abe mbi kaŋzam, ne her mbi mam, ne duur ma ge mbi ne ke nama ne mbi naa ge kot tame susu ma pe, mbi hon naa ge mbi ne kwa swaga ge a ne mbo ne ya to ma ɗaa?»
12 Dawda naa ma gwan, a mbo jan Dawda fare ge Nabal ne jya̰ ya ma mwaɗak. 13 Dawda jan na naa ma go, ndu ge daage na he na kasagar, a abe bama kasagar ma vwal bama pe zi, Dawda vwal ge na ne me. Abe naa kikis anda na pe go, ya̰ naa ge kikis azi ma se koy kaŋ ma.
Abigayel sya Dawda ndwara zi ya ne kaŋ ma
14 Swaga mbe go, Nabal dore a̰me mbo waage Abigayel ge Nabal gwale fare mbe, jan na go: «Dawda teme naa ne ful zi ya san i bageyal wak, i bageyal be ame nama ne ka̰l ge tuli to. 15 Swaga ge i ne nama ne ká ful zi ya, naa mbe ma ká kwaɗa i ta, a be ke i a̰me ge sone to, i kaŋ a̰me be ban to me. 16 Dam mbe ma go mwaɗak, ɗaal ne gyala, i swaga koy gii ma go, a nama ka koy i ne. 17 Se no, dwa kwaɗa, ke kaŋ ge mo ma̰ mbyatɗa kerra. Kadɗa to, yál ma ɓol i bageyal ma ne na yàl mwaɗak. Ne jo̰ na sḛ a ndu ge bernde ne, i day jan na a̰me to.»
18 Abigayel ɗage digi avun cap, abe katugum kikis azi, ne oyo̰r jiya̰l tóól ataa, ne gii swarra ataa, ne gḛme satɗa kaŋ pul anuwa̰y, ne o̰yor kumar bwatɗa kis, ne fere kumar mbwatɗa ɗu ɗu kikis azi me, yage nama kwara ma pal. 19 Jan na dore ma go nama mbo zḛ ya, na kare nama pe ya me. Amma jan na obe Nabal pal to. 20 Ndwar na kwara pal digi, ka mborra gṵṵl zi, njal kiya̰r go, Dawda ma ne na naa ma ka mborra ya na ndwara zi me, a ne nama mbo tan ta tukcuk. 21 Ago Dawda jya̰ tene go, na koy ndu mbe kaŋ ma ful zi be ge vḛne nama to baŋ ɗar. Kwaɗa ge na ne ke na, na gwa̰ ne na na potɗa sone. 22 Ɗiŋ mbo kwap gyala wak horom, kadɗa na ya̰ ndu son a̰me ya Nabal yadiŋ be hunna, Dok na ke ne na kaŋ ge na laar ne ɓyare kerra.
23 Swaga ge Abigayel ne ka̰ na ndwara kwa Dawda, harge tene kan na koo ne kwara pal digi se, gur na koo na ndwara se, cwage na pala se suwar zi. 24 Dol tene na ndwara se, wan na koo, jan na go: «O mbi bageyal, sone mbe mbo da ne mbi ta! Mbi kaɗe mo, ho̰ mbi viya̰ mbi jya̰ mo fare nde. No a fare ge mo kale ne ɓyare jan mo ne: 25 E mo haŋgal ge fare janna ge Nabal, ndu ge bernde mbe ne pal to. A tol na Nabal, ndwara go ndu ge bernde. Na kaŋ kerra ma kare na dḭl pe. Mo kale be kwa naa ge mo ne teme nama ya ma to. 26 Mbi bageyal! Se no ɗe, ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin, Bage ndwara ne zi, ne jo̰ mo sḛ da ne ndwara me, a Bage ɗiŋnedin tele mo ne go mo gele tene to, mo hṵ siya to me. Ya̰ mo naa ge ho̰l ma, nama ge ne ɓyare mo hunna ma ɓó yál ge Nabal ne pe. 27 Mbi bageyal! Mbi kaɗe mo, ame bobo ge mo kale ne gene ya hon mo ma no, va naa jabso ge ne mo pe go ma na. 28 Pore sone ge mo kale ne ke, mbi kwa kwa tyatyat go, Bage ɗiŋnedin mbo hon aŋ ne mo pehir ma gan, ago mo mbal ne go pore ge Bage ɗiŋnedin ne. Kadɗa a ndil kaŋ kerra ge mo ne ma ya mwaɗak, ago mo sḛ be ke a̰me ge sone to. 29 Kadɗa ndu a̰me ɗage ja ke mo ho̰l, na ɓyare mo hunna, Bage ɗiŋnedin mbo koy mo kat ne ndwara, naa ge ne ndwara ma buwal zi. Amma mbo fyage mo naa ge ho̰l ma uzi ya kaal cat dimma ne a ne fyage turum mballa go. 30 Mbi bageyal! Swaga ge Bage ɗiŋnedin ne mbo wi na wak tuli ge na ne ke ne mo pe ya mwaɗak, swaga ge ne mbo e mo katɗa dḛ ya suwal Israyela pal ɗe, 31 na kaage mo dulwak wa̰ mo dḛ ɗo, mo kat ne iigiya mo zi go, mo gá dḛ gele tene, mo hṵ ndu a̰me baŋ go ɗar to. Swaga ge Bage ɗiŋnedin ne mbo tyare mo na tok matoson ya ɗe, dwa ne mo kale.» 32 Dawda jan Abigay go: «Uwareya hon Bage ɗiŋnedin Dok ge Israyela ne, na ge ne teme mo ma̰ ya ɓol mbi. 33 Uwareya hon Dok, na ge ne ho̰ mo haŋgal ge kwaɗa, ge ne é mo mborra ya ma̰ mbi ndwara zi, ndwara tele mbi be ge hun siya to me. 34 A fareba, a Bage ɗiŋnedin bage ndwara, Dok ge Israyela ne tele mbi ne go mbi ke mo yál to. Te go mo mbo ya ɓol mbi avun cap to, mbi guni tene go ɗiŋ kwap cya̰wak, ndu son a̰me gá te Nabal yadiŋ to.»
35 Dawda ame na bobo ge ne ho̰ na ma, jan na go: «Gwa̰ di kwaɗa, mbi zá̰ mo fare janna ma ya go, mbi vin mo ya go me.»
Siya ge Nabal ne, Dawda he Abigayel
36 Swaga ge Abigayel ne gwa̰ ya diŋ, ɓol Nabal ma ne ke vḛso buyya dimma ne vḛso buyya ge gan ne go. Nabal ka ke laar saal gḛ, ago ká fereya tilib. Abigayel jan na a̰me to ɗiŋ cya̰wak. 37 Kwap cya̰wak, swaga ge jiya̰l ne abe ne Nabal ndwara zi, na gwale wan na fare ge te ya ker’a pe. Na dulwak kun, na sḛ su leɗet. 38 Dam ke kaŋ ge wol go, Bage ɗiŋnedin iyal Nabal, su.
39 Swaga ge Dawda ne zá̰ Nabal siya, jan go: «Uwareya hon Bage ɗiŋnedin na ge ne gele mbi, ne senna ge Nabal ne sḛ́ mbi pe, na ge ne ya̰ mbi wat sone zi to, ago Bage ɗiŋnedin e sone ge Nabal ne ke mbi ya gwan na pal.»
Go̰r go, Dawda teme naa mbo ele Abigayel, na ame na kat yàl.
40 Swaga ge Dawda naa ge temel ma ne dé ya Abigayel ta suwal Karmel go, a jan na go: «Dawda teme i ya mo ta ne go, na ɓyare mo kat yàl.» 41 Abigayel gur na koo se, cwage na pala suwar zi, jan go: «Mbi vinna kat kale ge mo ne, ndwara usi mo dore ma koo.»
42 Abigayel ɗage digi, ndwar na kwara pal, poseya ne na kale ma anuwa̰y, a ne Dawda naa ge temel ma ɓan mbo ɓol Dawda. Ga Dawda gwale. 43 Ago Dawda sa̰ Ahinowam, vya gwale ge suwal Jizreel ne zaŋgal. Nama sḛ ma jwak a ga na gwale ma. 44 Ago Dawda gwale Mikal ge Sawul vya, Sawul wa̰ na, ho̰ na Palti ge Layis vya ndu ge suwal Gallim ne no.
Nabal mi le David djugoid’a
1 Samuel mi mid’a. Israel-lâ pet a tok á tchimu, a tozom avo hatam Rama. Ata yi máma David mi tchol mi i hur ful ma Paran-na.
2 Sama ndjondjoîna mi nga Mawon, mi nga ki sun mamba avo Karmel, mi nga ki tumiyôna dudubud’a hindi, b’ogeina dubu mi, mi mba Karmel á tchau d’uwar mama. 3 Sa máma a yum ala Nabal, amamba a yat ala Abigayel; ndat natcha d’a wäd’u zlad’id’a, ti djif heî mi, wani sa máma ni sama asa’atna, ni sama tchona kur sun mamba mi. Mam mi sama ad’u andjafâ hi Kalep-mina.
4 David mi hum sä hur fulâ ala: Nabal nga mi tchau tumiyô mama. 5 Mi sun azungeîna dogo mi dazi ala: Agi igi Karmel avo hi Nabal, agi gum depa ki simiyênu, 6 agi dum ala an gang depa, ar b’lenga halasa kak kang ki sum mangâ, yam ahle mangâ pet mi. 7 Ki tchetchemba, an hum ala ang nga tchau tumiyô mangâ, wani adjeu mang suma pola a nga ki sed’emiya, ami lazi nga vama tcho d’i. Ata yima azi nga Karmel-lâ, sa mi vazi nga va mazi tu d’uo mi. 8 Ang djop azungeî mangâ; azi mba dangû. Ar ang vazungeî mana atang ki djivid’a, kayam ami mbami ni kur bur ma djivina. An nga ni tchenengû, ang hazungeî mangâ ki gorongâ David vama nga abongâ.
9 Kid’a azungeîna hi David-na a mbazid’a, a de zlad’a mi Nabal ki simiyê David, bugola a ba. 10 Nabal mi hulong de mazungeîna hi David-na ala: David ni nge? Jesse goroma ni nge? Ki tchetchemba, azungeîna ablaud’a a nga ring a ar suliyozina woyo. 11 An hlavungô mana ki mbiyo mana ki te man ma an lum yam suma a tchawan ahok manina, ni hum mi suma an wazi nga yazi ma azi tcholï kua d’uo na zu?
12 Azungeîna hi David-na a hulong kazigaziya, a hle lovot mazid’a, a mbaza a dum zla ndata pet. 13 Ata yi máma David mi de mi sum mama ala: Nge nge pî mi djin mbigeu mamba furumu! Azi nge nge pî mi djin mbigeu mamba furumu, David tamba mi djin mamba furum mi. Suma a i ad’uma a ni go ki kikis fid’i, suma ar kä avun ahlenina a ni kikis mbà mi.
Abigayel ti mba ki tena mi David
14 Azongâ hi Nabal-lâ tu, mi mba, mi de zla ndata mi Abigayel atchad’a hi Nabal-la ala: Gola! David mi sunï suma abagei hur fulâ dei á ge saleina depa, wani mi dazi zla d’a tchod’a, mi digiziya. 15 Wani sum ndazina a lami djivid’a heî. A lami nga vama tcho tu d’i, ata yima ami nga tid’imi abageina sa mi ve nga va mami d’uo mi. 16 Andjege ki falei azi ni d’igi gulumun ma kamina na ata yima lara ma ami nga ki sed’ezi á pol aho’îna. 17 Ki tchetchemba, ndak we zla ndata, ndak we vama ndak luma. Bei aboina ba, b’laka mba d’i mba yam saleina ki sum mama pet. Mam mbei ni sama asa’at ma sa ndak á dum zla d’a hina d’a d’uo na.
18 Abigayel ti tchol atogo zak, ti yo avungôna kikis mbà, ti yo süm guguzlud’a agolongeîna mbà, ti yo tumiyô suma tchazina vahl, awu ma haûd’a go ki kilona dok karagaya ki guguzlu d’a sod’a adesâ kis, ti yo weî tulum ma sod’a kikis mbà, ti djin ahle ndazina huyok korona pet.
19 Ti de mazungeî matna ala: Agi igiza avoronu; an ni iza blogogiya. Ti de nga mi ndjuvut Nabal li. 20 Ti nga yam korona, ti hlabo ahinad’a abo tu; gol wani, David ki sum mama a nga djï avorot mi, wani ti ngavaziya.
21 David mi de woi avok ala: Ngom mba an ngom sa máma ahligiyem hur fulâ, ni ve nga va mam tu d’uo d’a, an tchi tan ni hawa na; mi hulongôn wa tchod’a yam djivid’a. 22 Le an ar Nabal va mam mboze sa mam bei tchid’a gak ndjivin yorogo ni, ar Alona mi kan sariya d’a ngola kanu.
23 Ata yima Abigayel ti we David-na, ti tchugï aset kä atogo zak yam korona, ti ge tat kä ti grif kä andaga avok David. 24 Ti ge tat kä asemu, ti dum ala: Salana, tchod’a ni manda. Ang aran an wei manga ni dang zlad’a, ang hum zlad’a hi an wei mangid’a. 25 Salana, ar ang ve zlad’a hi Nabal ma asa’at mámid’a d’i. Mam mi d’igi simiyêm ma a yum ala Nabal-lâ na, mi ni lilid’a. An wei manga ni we nga azungeî suma ang sunuzïna d’i. 26 Ki tchetchemba, salana, gagazi Ma didina ni Ma bei matna, ang tang nga ki irang mi; ni Ma didina ba, mi d’eleng á tchi matna, á mbud’ung d’ingêr. Ma kal teglesâ, ar mang suma djangû suma a hal á lang tchod’ina, a mbut ni d’igi Nabal na. 27 Ang ve he d’a hawa d’a an wei manga mbangzid’a, ang b’rawat mazungeî suma a nga tit ad’ungâ. 28 An nga ni tchenengû, ang vat hurung ngei yam tchod’a hi an wei mangid’a. Kayam an we tetet ala Ma didina mba mi he lovota mi sum mangâ á te leud’a teteu, kayam ang nga kur ayîna hi Ma didinina. Kur kak mang nga yam andagad’id’a, a mba fe vama tcho atang ngi. 29 Le sa hle yam akulo á diging á tchangû ni, Ma didina Alo mangâ mba mi ngomong ata yima ngeid’a gevem aduk suma. Wani mba mi dur mang suma djangûna sä woi hina dei d’igi sana mi dur sana ki mbiud’a na. 30 Fata Ma didina mi ndak vun djivid’a mi hlang vunam kata, mi tining wa amula yam Israel-lâ mi ni, 31 ar ang mbut hurung ngoze djib’er djib’er ra tchod’a á tchi sana hawa d’ar tala ang tang mbut tang d’ingêr ruo d’a d’i. Ma kal teglesâ, fata Ma didina mi hang wa djivid’a ni, ang djib’er yam an wei manga.
32 David mi de mi Abigayel ala: Mersi mi Ma didina Alona hi Israel ma sunugï ini á ngaf ki sed’ena. 33 An lak mersi yam djib’er mak ka djivi d’a ndak d’elen á tchi matna tala ni mbut tan d’ingêru d’a. 34 Gagazi, Ma didina Alona hi Israel-lîna ni Ma bei matna; ni ma d’elen á lak tchod’ina. An nga ni dagu, adjï ndak b’ad’ï tak atogo zak á ngavan nduo ni, ndjivin yorogo sama aram bei tchid’a avo hi Nabal-lâ nga d’i.
35 David mi vahle suma Abigayel ti humzina abod’u, mi dat ala: Ndak i avo hatak lafiya. Ndak gola, an humuk vunagu, an vak atan ki djivid’a.
Nabal mi mid’a. David mi ve Abigayel
36 Abigayel ti mba avo. Ti fe Nabal mi le nga te ma luna d’igi luna hamulîna na. Nabal mi le furîd’a ngola, mi gurut tei mi. Ndat dum nga zla tu d’i gak yina fo. 37 Wani tcha yorogod’a Nabal iram d’igila. Amamba ti dum ahle suma a lena; vunadigam mbi pat fek, mi mbut ni d’igi aguna na. 38 A le burâ go ki dogo Ma didina mi tum Nabal, mi mid’a.
39 Kid’a David mi hum ala Nabal mi mid’a wa d’a, mi dala: An le mersi mi Ma didin ma mi hlan atchugulun ata yima Nabal mi nguluna; ni Ma mi d’elen á le tchod’ina! Ma didina mi hulong wa tchod’a hi Nabal-la kamu.
Ata yi máma David mi sun sumala a djobï Abigayel mam vat atchad’a. 40 Azungeîna hi David-na a mbaza avo hi Abigayel avo Karmel, a dat ala: David mi sunumï gevek ala mam min vak atchad’a.
41 Ti tchol akulo, ti grif kä ki irat andaga ti dala: Gola! An wei manga mba ni mbut magomba á mbus asem azungeî mangâ. 42 Abigayel ti tchol atogo zak, ti nga yam korona ki yugunei suma tinitna vahl, ti i ad’u suma David mi sunuzïna; David mi vad’u.
43 David mi ve Ahinowam mba Jisreyel-la kua. Azi djak a mbut arubuyomu. 44 Wani Saul mi he goromba Mikal atchad’a hi David-ta mi Palti ma Galim-ma; mam mi Layis goroma.
