1Gan ma 9 - KB2013 & SBA2015

Dyanna ge Dok ne ge ndwara azi Salomon ta

1 Swaga ge Salomon ne á Bage ɗiŋnedin zok sinna, ne zok ge na ne, ne kaŋ ge na laar ne ɓyare kerra ma mwaɗak ɗe, 2 Bage ɗiŋnedin dyan tene Salomon ta ge ndwara azi dimma ne na ne dya̰ tene na ta ge Gabawon ya go. 3 Bage ɗiŋnedin jan na go: «Mbi za̰ kaɗeya ne á tene ge mo ne kaɗe mbi, mbi mbege zok ge mo ne sḭ na go, mbi dḭl ba ka tol na zi ɗaɗak ya go, ago mbi ndwara fa̰ ma mbo ka dolla na pal ɗaɗak, mbi dulwak mbo kat na pal me. 4 Mo ɗe, kadɗa mo koy tene ya mborra dosol pal, ne ɗeŋger me mbi ndwara se dimma ne mo bá Dawda ne ke go, mo ke kaŋ ge mbi ne jan mo ma pal tetem, mo gwan ne mo pala mbi wak honna ma ne mbi eya ma pe se me. 5 Mbi mbo ɗur mo gan pe se ɗiŋnedin suwal Israyela go, dimma ne mbi ne jya̰ mo bá Dawda go: ‹Mo mbo woɗege be ɓol ndu ge er mo ge Israyela pal to to bat›. 6 Amma kadɗa aŋ saŋge ta ya uzi ne mbi ta, aŋ ne aŋ vya ma, kadɗa aŋ ke mborra ya mbi wak honna ma, ne mbi wak yuwaleya ma ge mbi ne ho̰ aŋ ma pal to, ko kadɗa aŋ mbo ya dok ge ɗogle ma pe ya, aŋ mbo gur nama ndwara se. 7 Mbi mbo burmi Israyela ne suwar ge mbi ne ho̰ na go uzi, mbi mbo kuri zok ge mbi ne mbege na ne dḭl ge mbi ne pe. Israyela vya ma me, a mbo ga kaŋ maam, pehir ge ɗogle ma mbo gá cot nama. 8 Ne jo̰ zok mbe siŋli gḛ puy ɗe, ndu ge daage ge ne mbo kale ya na ta zi gwa, mbo ke ajab, mbo sya vo. Naa mbo ka ele ta go: ‹Kyaɗa Bage ɗiŋnedin ba ke suwal mbe ma ne zok mbe no go ɗaa?› 9 A mbo ka gwan ne nama janna go: ‹A kuri Bage ɗiŋnedin Dok ge bama ne wak, na ge ne ndage nama bá ma ne suwal Masar diŋ ya zum, a gwa̰ mbo uware dok ge ɗogle ma no, da ne pe no, Bage ɗiŋnedin gene yál mbe ma ya nama pal no›.»

Temel kerra ge Salomon ne ma

(2Maa 8:1-18)

10 Ge del wara azi pul zi, Salomon á zok ge Bage ɗiŋnedin ne ma ne zok ge na ne sinna. 11 Ne jo̰ Hiram, gan ge suwal Tir ne ho̰ Salomon uwara sedre ma, ne uwara Sipres ma, ne dinar ma, dimma ne na sḛ ne ele go tem ɗe, Salomon hon Hiram suwal ge Galile ne ma wara azi me. 12 Hiram mbo ne Tir ya, ndwara mbo ya ndil suwal ge Salomon ne ho̰ na ma. amma na laar ke tuli ne suwal mbe ma pe to bat. 13 Jan Salomon go: «Ná vya, mo te ho̰ mbi ma suwal ge go ma ɗaa?» Na sḛ hon nama dḭl Kabul, na sḭ go, suwal ge be hamba to. Ɗiŋ ma̰ no, a tol suwal mbe ma Kabul. 14 Ago Hiram gá dḛ teme hon gan Salomon dinar kilo dudubu ataa ne nus.

15 Gan Salomon abe naa ne pool ke temel mo̰r ndwara sin zok ge Bage ɗiŋnedin ne, ne zok ge gan ne, ne tor dig ge a ne tol na Millo, ne sin gulum ga̰l ge Ursalima ne, ne sin suwal Hasor, ne suwal Megido, ne suwal Gezer digi me. 16 Zaŋgal, Faraon, gan ge suwal Masar ne mbo ya det suwal Gezer pore, hṵ Kanan ma ge a ne ka ne suwal diŋ ma uzi no, tí na uzi no. Go̰r go, swaga ge Salomon ne sá̰ na vya ge gwale, he suwal mbe hon na vya na joo no. 17 Da ne pe no, Salomon gwan sin suwal Gezer digi no. Salomon sḭ suwal Bet-Horon ge seɗe ge, 18 ne suwal Baalat, ne suwal Tadmor ge ne babur pul ge suwal Yuda ne go. 19 Salomon sḭ suwal ma ge kan na kaŋ ma, ne suwal koy pus pore ma, ne suwal ge koy tisi ma. Sḭ kaŋ ge na laar ne ɓyare sinna ge Ursalima diŋ ma mwaɗak, ne ge njal Liban go ma, ko ge suwal ma ge na sḛ ne ke muluk ne nama pal ma go mwaɗak. 20 Amoriya ma, Hittitiya ma, Feresi ma, Heviya ma, ne Yebus ma a gá ge suwal ma go, amma a ne hir ge Israyela ma ne zi to. 21 A gá ge suwal diŋ, ndwara go Israyela vya ma be hun nama to. Salomon abe nama ke temel mo̰r, a gá ke temel mbe go no ɗiŋ ma̰ no. 22 Ne Israyela vya ma buwal zi, Salomon be e ndu a̰me ke na temel ne pool to, amma a ka naa ge mbal pore ma, ne ga̰l ge asagar ma ne ma, ne ga̰l ge pus mbal pore ne ma, ne naa ge njaŋge tisi ma. 23 Ga̰l ge dḭl temel ge Salomon ne ma, a ka naa kikis anuwa̰y para wara anuwa̰y, a ka ndil temel ma ge ɓase ma ne ka kerra. 24 A go̰r swaga ge Salomon gwale ge Faraon vya ne zwagre ne na zok ge ne ka ge ndwala pul ge a ne tol na suwal ge Dawda ne zi ya, mbo na zok ge Salomon ne sḭ na zi ya, Salomon ɗage tor dig ge a ne tol na Millo digi no.

25 Del ge ɗu pul zi, Salomon tyare tuwaleya ge tilla uzi ma ne tuwaleya ge ba̰a̰n ne ma ndwara ataa ge twal tuwaleya ge na sḛ ne sḭ na ne Bage ɗiŋnedin pe pal. Na sḛ ka til dukan ma ge twal tuwaleya ge ne Bage ɗiŋnedin ndwara se pal me. A go no, Salomon á zok ge Bage ɗiŋnedin ne sinna no. 26 Salomon cé fak ga̰l ma ge suwal Esiyon-Geber, na ge ne suwal Elat ziyar go gwa go, ge maŋgaɗam ga̰l ge teer wak go, suwal Edom go. 27 Gan Hiram teme na dore ma, naa ge kwa maŋgaɗam ga̰l yuwam fare ma mbo ke temel ne Salomon dore ma ne fak ga̰l mbe ma. 28 A mbo suwal Ofir ya, a abe dinar ma ya mbo kaŋ ge kilo dudubu wol para azi go hon gan Salomon.

Ala tel teḛ dɔ Salomo̰’g ɓəi ɔm gə́ gɔl joo

2SgI 7.11-22

1 Loo gə́ Salomo̰ tɔl kula kunda kəi lə Mbaidɔmbaije ləm, gə kəi lə mbai, gə néje lai gə́ yeḛ wɔji mba ra ləm tɔ lé bèm ndá, 2 Mbaidɔmbaije tel teḛ dɔ Salomo̰’g ɓəi ɔm gə́ gɔl joo to gə́ yeḛ teḛ ne dəa’g Gabao̰’g kédé lé . 3 Njesigənea̰ ulá pana: M’oo tamaji gə ndòo ra ləi gə́ i ra tam’g lé ya ndá ma m’unda ne kəi gə́ i ra mba kar rim ɓar ne saar-saar gə no̰ lé gə kəmee ləm, m’a kar kəm gə məəm to dɔ’g ta-ta ya ləm tɔ. 4 Ɓó lé i njaa nɔm’g to gə́ bɔbije Dabid njaa ne nɔm’g gə meendakaḭ gə meekarabasur ra ne néje gə́ m’un ndum dɔ’g m’ari ləm, ɓó lé i aa dɔ godndumje gə ndukunje ləm ləm tɔ ndá, 5 m’a kar kalimbai gə́ ka̰ ɓeeko̰ lə Israɛlje a to saar-saar gə no̰, to gə́ m’pa ne njaŋg m’ar bɔbije Dabid m’pana: I a lal njetaa tori dɔ kalimbai’g lə Israɛlje lé nda̰ el lé . 6 Nɛ ɓó lé seḭ ubamje ya̰’mje, seḭ əsé ŋgan síje ləm, ɓó lé seḭ aaje dɔ godndumje gə torndumje gə́ ma m’un m’ar sí lé el ləm, ɓó lé seḭ aw poleje magəje ləma, gə undaje barmba no̰ dee’g ləm tɔ ndá, 7 m’a tuji Israɛlje mee ɓee gə́ ma m’ar dee lé pugudu ləm, m’a kuba kəi-si-Ala gə́ m’unda gə kəmee gə́ rim ɓar dɔ’g lé kya̰ ləm tɔ ndá Israɛlje d’a tel to nékunda-kogo gə nérɔkul mbuna koso-dəwje’g lai ya. 8 Yen ɓa kəi gə́ kédé to kəi gə́ boo lé nana ɓa gə́ a dəs mbɔree’g lé kaaree a kwá paḭ karee ə̰ji ŋgəḭ pana: See gelee ban ɓa Njesigənea̰ ra né gə́ togə́bè gə ɓee nee ləm, gə kəi nee ləm tɔ bèe wa . 9 Tɔɓəi d’a kila dee keneŋ pana: Mbata deḛ d’uba Njesigənea̰, Ala lə dee gə́ ar bɔ deeje-je d’unda loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛ lé d’yá̰ ləm, mbata deḛ reḛ́ goo magəje’g rḛ́-rḛ́ d’unda barmba dəb kəm dee naŋg no̰ dee’g pole dee ləm tɔ, gelee gə́ ne ɓa Njesigənea̰ ar néje gə́ majel lai neelé teḛ ne dɔ dee’g gə mbəa ləm tɔ.

Kulaje ɓəd-ɓəd gə́ Salomo̰ ra

2SgI 8.1-18

10 Rudu ləb gə́ njekɔm’g rɔ-joo lé Salomo̰ tɔl kula kunda kəi gə́ wɔji dɔ Njesigənea̰ ləm, gə kəi gə́ wɔji dɔ mbai ləm tɔ. 11 To gə́ Iram, mbai gə́ Tir ar Salomo̰ kag-sɛdrəje gə kag-siprɛsje gə larlɔr aree to yaa̰ gə goo ndigi gə́ yeḛ ndigi ndá, mbai Salomo̰ kara ar Iram ɓeeje rɔ-joo dɔ naŋg gə́ Galile tɔ. 12 Yen ŋga Iram unda loo mee ɓee gə́ Tir teḛ mba kaw koo ɓeeje gə́ Salomo̰ aree lé. Nɛ ɓeeje neelé taa kəmee el ndá, 13 yeḛ pana: Ŋgokɔm, see ɓeeje gə́ ban ɓa am dee nee wa. Bèe ɓa yeḛ ɓaree ne dɔ naŋg gə́ Kabul ar ri neelé to dəa’g saar teḛ ɓogənè tɔ. 14 Kédé lé Iram ula gə larlɔr kilo tɔl-dɔg-loo-munda gə dəa tɔl-mi (3.500) ar mbai Salomo̰ ya.

15 Aa ooje, ta gə́ wɔji dɔ njéra kula gə́ raje gə́ mbai Salomo̰ ɔr dee mba kunda ne kəi gə́ wɔji dɔ Njesigənea̰ ləm, gə kəi gə́ wɔji dəa-yeḛ loo gə́ Milo ləma, gə ndògo-bɔrɔ gə́ Jerusalem, gə Asɔr, gə Megido, gə Gejer ləm tɔ. 16 Parao̰, mbai gə́ Ejiptə ree taa Gejer ila pər keneŋ ləm, tɔl Kana̰je gə́ d’isi mee ɓee-boo’g neelé ləm tɔ. Tɔɓəi yeḛ wa ɓee neelé ar ŋgonee gə́ dené gə́ to dené lə Salomo̰ gə́ nḛ́gaw ləa. 17 Yen ŋga Salomo̰ tel gɔl Gejer gogo ləm, gə Bet-Oron gə́ to gel mbal’g ləm, 18 gə Baalat gə Tadmɔr gə́ to ɓeeje gə́ dɔdilaloo’g ləm, 19 gə ɓee-booje lai gə́ to ka̰ Salomo̰ gə́ yeḛ ar dee to loo-kɔm-néje keneŋ asəna gə ɓee-booje gə́ ka̰ ŋgəm pusu-rɔje ləm, gə ɓee-booje gə́ wɔji dɔ njérɔ gə kundaje ləma, gə néje lai gə́ lel Salomo̰ mba ra Jerusalem gə Liba̰ gə ɓeeje lai gə́ yeḛ to gə́ mbai dɔ dee lé ləm tɔ.

20 Dəwje lai gə́ to ginkoji Amɔrje, gə Peresje, gə Hebje gə Yebusje gə́ nai lé to gə́ ginkoji Israɛlje el. 21 Ŋgaka deeje gə́ goo dee’g mee ɓee gə́ neelé ɓa dee gə́ Israɛlje d’askəm tuji dee pugudu el lé ɓa Salomo̰ odo dee ar dee to ɓərje gə́ ra kula gə́ ra lé yee ɓa dee d’isi ra saar teḛ ɓogənè tɔ. 22 Nɛ Salomo̰ ar Israɛlje ra kula asəna gə ɓərje el, mbata deḛ to dəwje gə́ to njérɔje ləm, gə kuraje ləa ləm, gə ŋgan-mbaije ləa ləm, gə dəwje ləa gə́ boo-boo ləma, gə njékaa dɔ pusu-rɔje ləa gə njérɔ gə kundaje ləa ləm tɔ. 23 Ŋgan-mbaije gə́ Salomo̰ ɔr dee unda dee gə́ njékaa dɔ kulaje lé deḛ d’as tɔl-mi-dɔ-dee-rɔ-mi (550), deḛ ɓa gə́ njékaa dɔ njékulaje ya.

24 Ŋgolə Parao̰ gə́ dené ḭ ɓee-boo’g lə Dabid aw kəi’g ləa gə́ Salomo̰ unda aree lé. Bèe ɓa Salomo̰ unda ne loo gə́ Milo tɔ.

25 Salomo̰ inja nékinjanéməsje as gɔl munda mee ləb kára-kára, nékinjanéməsje gə́ ka̰ roo ləm, gə nékinjanéməsje gə́ wɔji dɔ kɔm na̰’d ləm tɔ, dɔ loo-nékinjaməs gə́ yeḛ unda ar Njesigənea̰ ndá yeḛ roo néje gə́ ə̰də sululu dɔ yee gə́ to no̰ Njesigənea̰’g. Bèe ɓa, yeḛ tɔl ne kula kəi lé bém ya .

26 Mbai Salomo̰ ar dee ra batoje mee ɓee gə́ Esjo̰-Géber gə́ to mbɔr Elot’d gə́ to ta koŋgo baa-boo-kad’d gə́ ria lə Baa-Kas mee ɓee gə́ Edɔm tɔ. 27 Iram ula kuraje ləa gə́ to njékula batoje gə́ gər baa-boo-kad lé ar dee d’aw na̰’d gə kuraje lə Salomo̰ mbɔr batoje’g neelé. 28 Deḛ d’aw Opir ndá deḛ d’odo larlɔr as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg-loo dɔg-giree-joo (12.000) d’aw ne d’ar mbai Salomo̰ lé.