Ya̰l ge Bayami vya ma ne ke
1 Dam mbe ma pul zi ya, gan a̰me be kat suwal Israyela go to. Levi vya a̰me mbo kat mbay ge swaga njal ma ge suwal Efrayim ne pe ndegɗe ya, wan vya gwale ge suwal Betlehem ge Yuda ne digi kat yàl. 2 Na gwale laar hot na pal, neŋge mbo na bá ta suwal Betlehem ge Yuda ne ya, gá katɗa ya ɗiŋ saba anda. 3 Na obe mbo na pe ya ndwara mbo iyal na laar na ba gwan ne na ya diŋ. Mbo ya da ne na dore, ne kwara ma azi me. Na gwale mbe ame nama ya na bá yadiŋ, na bá ame nama ne sḛ tuli. 4 Na tisi ke nama gwasal, gá dwamma na ta ɗiŋ dam ataa.
5 Dam ge anda go, a ɗage digi cya̰wak vḛ mborra. Swaga nṵsi ta mborra go, na tisi ge son jan na go: «Zá me kaŋ gale ɓya, aŋ ba ɗage mborra.» 6 A kat se, nama sḛ ma jwak, a zam kaŋzam, a njot me. Na tisi ge son jan na go: «Vḭ dwam se, e mo haŋgal se!» 7 Na obe ɗage na mbo mbo, na tisi ge son gwarge tene na ta ɗiŋ, e na dwam se.
8 Dam ge anuwa̰y go, ɗage digi cya̰wak vḛ na mbo mbo. Na tisi ge son jan na go: «Zá kaŋ ɓya, gyala tok mo ba ɗage mborra gale.» Nama sḛ ma jwak, a gá zam kaŋzam. 9 Swaga ge ndu son mbe ma ne na gwale ma ne na dore ma ne ɗage mborra, na tisi gwan jan na go: «Swaga kale ya gasamal gḛ, dwa me se, é mo haŋgal se, cya̰wak vḛ aŋ ba ga ɗage mborra.»
10 Amma ndu son mbe kuri na dwam se to, ɗage mbo. A ne na gwale ge wanna digi, poseya ne na kwara ma jwak yageya ne kaŋ, a yan’a suwal Yebus, na ge Ursalima go. 11 Swaga ge a ne ya̰ ya suwal Yebus ta gwa, gyala ne mbo dimma. Na dore jan na go: «Mbo me nee dwamma suwal Yebus go.» 12 Ndu son mbe jan na dore go: «Nee ne pool dwam suwal ge Israyela vya ne go to to, nee mbo dwam suwal Gibeya ya.» 13 Gwan jan na dore go: «Mbo me nee suwal Gibeya, ko Rama ya, nee ba mbo dwam suwal a̰me ɗu go.» 14 A kale digi, gyala mbo dim nama suwal Gibeya ge Bayami vya ma ne ta ya gwa. 15 A kun mbo dwam suwal Gibeya go. A wat ya suwal diŋ, a mbo kat buwal pe go, amma ndu a̰me ame nama na yadiŋ dwamma to.
16 Ndwara pisil, bá ga̰l sabar a̰me ne jyatɗa ne na gaaso ya, ago ndu mbe ká ndu ge swaga njal ge Efrayim ne, mbo ya mbo katɗa mbay ge Gibeya go baŋ. Naa ge Gibeya ma hir ge Bayami ne ma ne. 17 Kan na ndwara, kwa gwasal ma ne katɗa buwal pe go. Bá ga̰l sabar mbe ele na go: «Mo mbo da ɗaa? Mo ɗage da ne da ya ɗaa?» 18 Ndu mbe gwan ne na janna go: «I ɗage da ne suwal Betlehem ge Yuda ne ya, i mbo swaga njal ge Efrayim ne ma pe ndegɗe ya, i suwal ya. Mbi mbo suwal Betlehem ge Yuda ne ya, mbi gwan di, swaga ge a ne uware Bage ɗiŋnedin ne ya. Ndu a̰me be ame mbi na diŋ to. 19 I da ne zám ma, ne batwa fiya̰l ma ne kwara ma pe, ne kaŋzam ma ne oyo̰r-jiya̰l ma ne i sḛ ma pe me, i ɓyare a̰me ne ndu tok go to.» 20 Bá ga̰l sabar jan na go: «E mo haŋgal se! Mbi ma̰ hon mo kaŋ ge mo ne ɓyare, mo dwam buwal pe go to.» 21 Wan nama na ya diŋ, hon na kwara ma zám. Naa ge gwasal ma usi bama koo ma, a zám a njot me.
22 Swaga ɗwabe ta go, naa ge bernde ge suwal diŋ ma mbo ya ver yàl se, a ka pot zok wak, a ka jan bá ga̰l sabar, bage yàl go: «Ho̰ i ndu son ge ne mbo ya mo yadiŋ mbe ya zum, i ba ɓan ne na.» 23 Bá ge yàl wat ya nama ndwara zum, jan nama go: «Mbi ná vya ma, mbi kaɗe aŋ, ke me ya̰l mbe no to. Ne jo̰ ndu mbe no mbo ya mbi diŋ, ke me fare ge daal mbe no to. 24 Ndi mbi vya kale ma ne ndu mbe gwale no, ya̰ me mbi ho̰ aŋ nama ya zum, aŋ ba ke nama kaŋ ge aŋ laar ne ɓyare. Amma ke me fare ge daal mbe no ne ndu son mbe to.» 25 Naa mbe ma kuri bá ga̰l sabar mbe fare. Ndu mbe wan na gwale, hon nama na ya zum. A ame ta na fiya ɗaal zi ɗiŋ cya̰wak pala, a ya̰ na mborra swaga ne ɓaya.
26 Le cya̰wak pala, gwale mbe mbo ya det ge bá ga̰l ge na obe ne na diŋ mbe zok wak go. Gá dolla diŋ swaga ko̰y ya uzi. 27 Cya̰wak, ndu mbe hage zok wak, wat ya zum ndwara dol tene viya̰ go mborra. Kwa na gwale ne dolla zok wak go, na tok ma ne kanna ya zok wak ge wat diŋ go. 28 Ndu mbe jan na gwale go: «Ɗage digi nee mbo.» Na gwale wak ge jan na fare kat to. Mbeɗe na gwale, dol na kwara pal digi, mbo di. 29 Swaga ge ne ya̰ ya na diŋ, her wa̰le por na gwale se didig pe wol para azi, teme nama suwal Israyela go mwaɗak. 30 Naa ge a ne kwa kaŋ mbe ma mwaɗak a ka janna go: «Ne swaga ge Israyela vya ma ne ɗage ne suwal Masar ya day ɗiŋ ma̰ no, kaŋ hir mbe no ndu be ke na, ko kwa na to bat. Dwa me fare mbe pal, za̰ me ta, gwa̰ me ne fare janna.»
Néra gə́ yèr lə Bḛjamije gə́ d’isi Gibea
1 Mee ndəa gə́ mbai godo ne ɓee gə́ Israɛl lé dəw kára gə́ to gə́ Ləbi gə́ si gə́ mbá raga ŋgaŋ mbal’d gə́ Eprayim lé taa gamla-dené kára mee ɓee gə́ Betlehem gə́ ka̰ Judaje. 2 Gamla-dené ləa lé ée gə́ né gə́ əḭ kəmee’g el ndá unda loo teḛ aw ɓee lə bɔbeeje gə́ Betlehem gə́ ka̰ Judaje lé tɔɓəi yeḛ si keneŋ as naḭ sɔ. 3 Ŋgabeeje lé ḭ aw gée’g mba gɔl mée karee tel ree səa. Yeḛ ar kura ləa aw səa na̰’d gə mulayḛ̀je-je joo. Dené lé aree andə mee kəi’g lə bɔbeeje. Loo gə́ bɔ denéje lé ée ndá yeḛ wa gə́ rəa’g gə rɔlel. 4 Memeeje gə́ to bɔ dené ləaje lé ɔgee naŋg aree si rəa’g ndɔ munda. Deḛ d’usɔ gə d’ai ləm, to keneŋ loondul’g ləm tɔ. 5 Ndɔ gə́ njekɔm’g sɔ lé deḛ d’ḭ gə ndɔ rad ndá dəw gə́ to Ləbi lé wɔji-kwɔji mba kaw. Nɛ bɔ dené ləaje lé ula məmeeje lé pana: Maji kari taa ges muru nee o̰ ar siŋgai to ɓa awje ɓəi.
6 Bèe ɓa deḛ joo bɔr d’isi naŋg d’usɔ gə d’ai. Tɔɓəi bɔ denéje lé ula məmeeje lé pana: M’ra ndòo rɔi’g, maji kari to naŋg loondul’g nee ya ɓəi mba kar məəi to lɔm ɓa.
7 Diŋgam lé ḭ gə mba kaw nɛ məmeeje lé oma̰ səa saar aree tel to naŋg ya ɓəi. 8 Ndɔ gə́ njekɔm’g mi lé yeḛ teḛ gə ndɔ rad mba kaw. Nɛ bɔ denéje lé ulá pana: M’ra ndòo rɔi’g, maji kari ila məəi po̰ sɔ né ndá ŋgina saar ar loo kul ɓa awje ɓəi.
Bèe ɓa deḛ joo bɔr d’isi naŋg d’usɔ ne né tɔ. 9 Diŋgam lé ḭ gə dené ləa gə kura ləa na̰’d gə mba kaw nɛ məmeeje gə́ bɔ denéje lé ulá pana: Aa oo, kàr si andə ləm loo aw ndul ləm tɔ, maji kar sí toje naŋg, kàr si godo ŋga ndá toje naŋg nee ya arje meḛ sí to ne lɔm, bèlè ɓa a kḭje gə ndɔ rad kawje ɓəi, bèe ɓa a kawje ɓee lə sí gə́ majee.
10 Diŋgam lé ndigi to naŋg loondul’g nee el ŋga ndá yeḛ uba naŋg ḭ aw. Yeḛ ree saar unda dɔ ɓee gə́ Yebus gə́ to Jerusalem lé dəb gə mulayḛ̀je-je ləa gə́ joo gə́ njékodo néje ləm, gə gamla-dené ləa na̰’d ləm tɔ. 11 Loo gə́ deḛ teḛ ta ɓee’d gə́ Yebus dəb ndá loo dəb yaa̰ ŋga. Kura lé ula ɓéeje pana: Ar sí j’awje par gə́ ɓee-boo’g lə Yebusje nee ndá j’a toje keneŋ.
12 Ɓéeje lé tel ilá keneŋ pana: Jeḛ j’a kawje ɓee lə dəw-dɔ-ɓeeje loo gə́ Israɛlje godo keneŋ lé el nɛ j’a kaw saar Gibea ɓa.
13 Yeḛ ula kura ləa lé tɔɓəi pana: Ar sí j’awje pər gə́ mbɔr ɓee gə́ Gibea əsé Rama ɓa j’a toje keneŋ ya.
14 Deḛ d’aw dɔ dee gə́ kédé ndá kàr ur naŋg loo gə́ d’unda dɔ Gibea gə́ wɔji dɔ Bḛjamije lé dəb tɔ. 15 Deḛ d’aw kəm dee gə́ Gibea mba kaw to keneŋ. Dəw gə́ to Ləbi lé andə mee ɓee’g ndá yeḛ aar naŋg ndaa-loo’g nɛ dəw kára kara wa dee gə́ rəa’g mee kəi’g ləa mba kar dee to keneŋ el.
16 Nɛ aa oo, bai-diŋgam kára ḭ loo-ndɔ’g ləa kàrkemetag tel gə́ ɓée. Yeḛ to dəw gə́ dɔ mbal’g lə Eprayim gə́ si Gibea ndá dəwje gə́ lée’g neelé to gə́ Bḛjamije. 17 Yeḛ un kəmee oo njekaw mbá lé ndaa-loo gə́ mee ɓee’g ndá bai-diŋgam lé dəjee pana: Aw gə́ ra wa, əsé ḭ ra wa.
18 Dəw gə́ to Ləbi lé tel ilá keneŋ pana: Jeḛ j’ḭje Betlehem gə́ ka̰ Judaje j’aw saar teḛje dɔ mbal gə́ to ŋgaŋ mbal gə́ Eprayim, yee ɓa to loo gə́ m’isi keneŋ ya. Ma m’aw Betlehem gə́ Juda ɓa m’isi m’tel m’aw gə́ kəi ɓasinè. Nɛ dəw kára kara wam gə́ rəa’g mee kəi’g ləa el. 19 Jeḛ j’awje gə mu gə moro mba mulayḛ̀je-je lə sí ləm, j’awje gə muru gə mán-nduú mbata ləm-ma gə kura ləi gə́ dené ləm, mbata basa gə́ aw gə kuraje ləi na̰’d ləm tɔ. Né kára kara lal sí el.
20 Bai-diŋgam lé pana: Maji kar meekulɔm nai səi! Lé bèe kara néje lai gə́ i aw ndée lé ma nja m’a kari ɓó a toje ndaa-loo’g neelé el.
21 Yeḛ ar dee d’aw kəi ləa ləm, yeḛ ar mulayḛ̀je-je moro ləm tɔ. Mbáje lé togo gɔl dee ɓa d’usɔ gə d’ai ɓəi ləm tɔ.
22 Loo gə́ d’isi d’al rɔ dee bèe-bèe ndá aa ooje, dəwje gə́ mee ɓee-boo’g nee gə́ to njéra nékɔbje ree gugu dɔ kəi sub d’unda tarəwkəi d’ula bai-diŋgam gə́ njekəi lé pana: Teḛ gə dəw gə́ andə kəi ləi neelé mba kar sí n’toje səa .
23 Dəw gə́ njekəi lé teḛ aar no̰ dee’g ula dee pana: Wah ŋgakɔmje, m’ra ndòo rɔ sí’g mba kar sí raje né gə́ majel gə́ togə́bè el, mbata dəw neelé ree mee kəi’g ləm ɓó maji kar sí raje səa nérɔkul neelé el. 24 Aa ooje, ŋgonəm gə́ ma̰də gə́ gər ŋgaw el si keneŋ ləm, dəw neelé kara gamla-dené ləa si keneŋ ləm tɔ, m’a ree sə dee raga kar sí, seḭ a raje sə dee né gə́ meḛ sí ndigi. Nɛ dəw neelé maji kar sí raje səa nérɔkul gə́ boo neelé el.
25 Nɛ dəwje neelé ndigi koo ta ləa el ya saar. Togə́bè ɓa dəw lé wa gamla-dené ləa teḛ səa raga ar dee. Deḛ to səa loondul’g saar loo a gə kàr, loo un kudu kàr ndá deḛ tubá d’aree aw. 26 Loo gə́ loo a gə kàr lé ndá dené neelé aw oso naŋg takəi’g lə dəw gə́ ŋgabeeje to kəi ləa lé to keneŋ saar ar loo àr təsərə. 27 Teḛ gə ndɔ ndá ŋgabeeje ḭta ɔr tarəwkəi teḛ raga mba kun rəw ləa kaw. Nɛ aa oo, gamla-dené ləa lé to naŋg tereŋ tarəwkəi’g ar jiaje to tarəwkəi’g.
28 Yeḛ ulá pana: Ḭta ar sí j’awje. Ndá yeḛ ilá ta’g el. Bèe ɓa ŋgabeeje lé un ninee ilá dɔ mulayḛ̀je’g aw səa loo-siée’g. 29 Loo gə́ yeḛ teḛ kəi’g ləa ndá yeḛ un kia tḭja ne barkəmrɔ gamla-dené ləa lé gaŋg dana ɗuguru-ɗuguru as loo dɔg-giree-joo ɓa yeḛ ula ne dɔ naŋg’d lə Israɛlje bura ya . 30 Deḛ lai gə́ d’oo né neelé pana: Ta néra gə́ togə́bè lé dəw oo garee el ya ɓəi, un kudee loo gə́ Israɛlje d’unda ne loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛ saar ɓogənè lé. Waje né neelé dɔɓəŋgərə sí’g wɔjije na̰ ta dɔ’g ndá paje taree!
