2Gan ma 9 - KB2013 & SBA2015

Ilisa teme ndu mbo kan num Yehu pal ndwara é na gan

1 Anabi Ilisa tol anabi ge ne ame hateya a̰me ɗu ne na kaam buwal zi, jan na go: «Vwa bit mo pul go, he num ge kaŋ zi mo tok go, mbo suwal Ramot ge ne Galaad go ya. 2 Yá go, mo mbo ɓol Yehu ge Yosafat vya, Nimchi báŋ. Mo wan na ne na ná vya ma buwal zi, mo mbo ne na zok ge uzi ya cat zi ya. 3 Mo he num ge ne kaŋ zi, mo ɗeere na na pal, mo jan na go: ‹Bage ɗiŋnedin jan go: Mbi kan num mo pal ndwara é mo gan ge Israyela vya ma pal!› Go̰r go, mo hage zok wak, mo syat mo pe so ya avun cap.»

4 Vya dore ge anabi ge ne ame hateya mbo suwal Ramot ge ne Galaad go ya. 5 Swaga ge ne ya̰ ya, ɓol ga̰l ge asagar ma ne koteya, jan go: «Ga̰l, mbi da ne fare a̰me ge jan mo.» Yehu ele na go: «Mo ɓyare jan fare da ne wuɗi ne i buwal zi ɗaa?» Na sḛ gwan ne na janna go: «Ne mo sḛ!» 6 Yehu ɗage, wat ge zok zi ya, anabi mbe ɗeere num na pal, jan na go: «Bage ɗiŋnedin, Dok ge Israyela ne jan go: Mbi ka̰ num mo pal ndwara é mo gan ge ɓase ge Bage ɗiŋnedin ne ma pal, Israyela vya ma pal . 7 Mo mbo hun Achab ge mo bageyal hir ma uzi mwaɗak. Go no mbi ba gele mbi dore anabi ma mwaɗak, ne mbi dore ge may ma ge Yezabel ne hṵ nama ma. 8 Achab hir ma mwaɗak, a mbo sú, mbi mbo burmi naa sonmo, na ka vya twala ko mo̰r ne hir ge Achab ne zi uzi ne suwal Israyela pal. 9 Mbi mbo ke ne hir ge Achab ne dimma ne mbi ne ke ne hir ge Yerobowam ge Nebat vya go, ko ne hir ge Baecha ge Ahiya vya go me . 10 Gú ma mbo zam Yezabel duur siya ge gaaso ge Jizreel ne zi, ndu ge mbul na mbo kat to .» Swaga ge ne jya̰ fare mbe no, hage zok wak, syat na pe so.

11 Swaga ge Yehu ne wá ya zum mbo ɓol gan ga̰l ge asagar ma ge may ma ɗe, a ele na go: «Te kwaɗa ɗer ɓaa? Ge dale mbe mbo ya mo ta ɓyare da ɗaa?» Yehu gwan ne nama janna go: «Aŋ kwa naa ge go mbe ma kwa ne bama fare janna ma.» 12 A jan na go: «Mo kun hale! Wa̰ i fare ge aŋ ne jya̰ ta pe gale.» Na sḛ jan nama go: «Jya̰ mbi fare mbe ma no.» Gwan jan mbi no go: «Bage ɗiŋnedin jan go: Mbi naŋge mo num ndwara é mo gan suwal Israyela pal.» 13 Avun cap, a harge ta fage bama ba̰r ma, a kan nama na koo se, ge swaga ge koo ndeya go. A sun tṵ digi, a ka oyya go: «Yehu gan ne!»

Yehu hun Yoram, gan ge Israyela ne

14 A go no ge Yehu, ge Yosafat vya, Nimchi báŋ ne ke viya̰ ge hun Yoram.

Dam mbe ma pul zi, Yoram ma ne asagar ge Israyela ne ma mwaɗak a ne suwal Ramot ge Galaad ne go ndwara koy na, ne da pe, a ne Hazayel gan ge Siriya ma ne ma ka mbal ta pore. 15 Amma gan Yoram gwan ja suwal Jizreel go ndwara ke tene jam ne jwaŋ ma ge Siriya ma ne ho̰ na pe, swaga ge a ne gan Hazayel ne ka mbal ta go.

Yehu jan nama go: «Kadɗa aŋ ya mbi pe go, ya̰ ndu a̰me na ɗage ne go go mbo waage fare mbe no suwal Jizreel ya to.» 16 Yehu ndé na pus pore go, her viya̰ mbo suwal Jizreel ya. Swaga mbe go, Yoram ne daŋ pul se gale, Ahaziya gan ge Yuda ne mbo ja ndil na. 17 Bage njole swaga ge ne gulum ga̰l ge suwal Jizreel ne pala digi kwa naa ɓase ge ne ka ɗame Yehu ma mborra ya, mbo jan Yoram go: «Naa ɓase mbo ya go.» Yoram jan na go, na dó ndu ne tisi nama ndwara zi ya mbo ele nama go, nama mbo ya kwaɗa ɗer ɓa de. 18 Ndu mbe njaŋge, mbo ɓol Yehu, jan nama go: «Gan dó mbi ya ne ndwara ele aŋ go, mborra ge aŋ ne ya kwaɗa ɗer ɓa de!» Yehu jan na go: «Kwaɗa ge na ne pá mo ne zi da ɗaa! Saŋge tene ya se mbi pe go.» Bage njole swaga jan go: «Ndu ge a ne teme na mbe det ya nama ta ya, na gwanna ya to» 19 Yoram gwan teme ndu ge ɗogle ne tisi, ndu mbe mbo nama ta ya, jan nama go: «Gan dó mbi ya ne ndwara ele aŋ go, mborra ge aŋ ne ya kwaɗa ɗer ɓa de!» Yehu jan na go: «Kwaɗa ge na ne pá mo ne zi da ɗaa! Saŋge tene ya se mbi pe go.» 20 Bage njole swaga gwan jan go: «Ndi, ndu ge a ne teme na mbe det ya nama ta ya, na gwanna ya to iya.» Ndu ge ne nama ndwara zḛ mbe da ne Yehu ge Nimchi báŋ go, ago na sḛ ɗame naa da ne ndu ge dale go.

21 Yoram hon wak go a nṵsi na pus pore digi, a nṵsi na, ndé na go, Ahaziya gan ge Yuda ne ndé na ne go me. ndu ge daage zut ne na pus pore ndwara mbo ɓol Yehu. A mbo ɓol na ge Nabot gaaso ge ne suwal Jizreel go zi . 22 Swaga ge Yoram ne dé ya Yehu ta, ele na go: «Te kwaɗa ɗer ɓa Yehu?» Yehu jan na go: «A ma fare ge kwaɗa ne, tek ge mo ná Yezabel ya swaga uware na sḭḭm ma go, ne ke na mbole ma gale me.» 23 Yoram saŋge tene ya seɗe, syat na pe so, oy Ahaziya, jan na go: «A ho̰l ne Ahaziya!» 24 Yehu ndage na kajamle, mbal Yoram na pepel pal go. Kajamle zut na tòòl, na wak zut ya zum. Yoram det na pus pore pul se, su. 25 Yehu jan Bidekar na asagar ma ga̰l go: «Hé na, dó na ge Nabot ndu ge suwal Jizreel ne gaaso zi ya. Dwa ne fare ge Bage ɗiŋnedin dḛ ne jya̰ na bá Achab pal, swaga ge nee ne ka ɗame na ne pus pore ma go .» 26 Jya̰ go: «Dana mbi kwa swama ge Nabot ma ne na vya ne, ka̰l ge Bage ɗiŋnedin ne, mbi mbo pot mo na ge gaaso mbe no zi, ka̰l ge Bage ɗiŋnedin ne. Se no hé na, dó na ge gaaso mbe zi ya, Bage ɗiŋnedin fare janna pal.»

Siya ge Ahaziya, gan ge Yuda ne

(2Maa 22:7-9)

27 Swaga ge Ahaziya gan ge Yuda ne ne kwa kaŋ mbe no ɗe, syat na pe so ndwara mbo Bet-Hagan ya. Yehu yan na pe, jan naa ge ne na pe go ma go nama hṵ na me. A mbal na, na sḛ wan tene na pus pore go, her viya̰ ge mbo suwal Gur ya, na ge ne suwal Yibleyam ziyar go gwa, det suwal Megido ya, su. 28 Na dore ma her na na pus pore go, a gene na Ursalima ya, a mbul na taal siya ge na bá ma ne se, suwal ge dwatɗa ne go. 29 Ahaziya ame gan ge suwal Yuda pal swaga ge Yoram ge Achab vya ne ke del wol para ɗu na gan zi go.

Siya ge Yezabel ne

30 Yezabel za̰ fare ge ne ke ma pet, gyat kaŋ ma na ndwara go, nṵsi na pala susu. Mbo ya mḛya njole swaga ne fenetre digi ya se. 31 Swaga ge Yehu ne ɗage wat gulum wak mbo diŋ go ɗe, ɗage oy na janna go: «Mo ge Zimri vya mbe, mo gyana? Mo ge mo ne hṵ mo bageyal !» 32 Yehu her na ndwara ndil fenetre digi ya, ele swaga go: «A wuɗi ɓyare kat ge mbi ne ne, a wuɗi ɗaa?» Ajibaŋ ma azi ko ataa a njole swaga ne fenetre digi ya se. 33 Yehu jan nama go: «Dó me na ya se!» A ɓyan Yezabel ne digi ya se, na swama ndar ge gulum ga̰l ma ne tisi ma ta. Yehu ndé ya na pal. 34 Yehu mbo wat gan yadiŋ ya, a hon na kaŋzam ma ne kaŋ njotɗa ma. swaga ge ne za ne njotɗa, jan naa go: «Hé me gwale ge wak vḛneya ne na pal mbe no, mbu me na, ago na sḛ a gan vya ne.» 35 A mbo her na mbulla, amma swaga ge a ne ya̰ ya, a ɓo ɗeŋgo na pala kal, na koo ma ne na tok ma. 36 A gwan’a jan Yehu. Yehu jan nama go: «No a fare ge Bage ɗiŋnedin ne jya̰ na dore Iliya ndu ge suwal Tisbe ne wak wi ne. Jya̰ go: Gú ma mbo zam Yezabel duur ge gaaso ge ne suwal Jizreel go zi . 37 Yezabel duur siya mbo besege kanna ge gaaso ge ne suwal Jizreel go zi dimma ne kaŋ njoo ne kan suwar pal go, ndu a̰me ge kwar go na Yezabel ne mbo kat to bat.»

D’unda Jehu gə́ mbai

1 Elije, njetegginta ɓar basa kára mbuna koso njéteggintaje’g ulá pana: Tɔ ndar ɓəri’g ndá un ku gaji-da gə́ nee gə́ ubu to keneŋ lé aw ne Ramot dɔ naŋg gə́ Galaad. 2 Loo gə́ i a teḛ lée’g lé ndá maji kari aw oo Jehu, ŋgolə Josapat gə́ to ŋgolə Nimsi. I a kɔree njɔl mbuna ŋgakea̰je’g ndá, a kaw səa mee ŋgon kəi’g kára gə́ to gə kuree. 3 I a kun ŋgon ku gə́ ubu to keneŋ neelé ndá, a tər dəa’g pa ne pana: Njesigənea̰ pa togə́bè pana: M’wa dɔi gə ubu gə mba kari to mbai gə́ Israɛl! Tɔɓəi i a kɔr tarəwkəi teḛ kaḭ ɓó a kaar naŋg el.

4 Basa gə́ to kura lə njetegginta lé ɔd aw Ramot gə́ to Galaad’g. 5 Loo gə́ yeḛ teḛ keneŋ mba̰ ndá aa ooje, ɓé-njérɔje d’isi keneŋ. Ndá yeḛ pana: Mbai, m’aw gə ta kára gə mba kulai. Bèe ɓa Jehu dəjee pana: See na̰ ɓa i a kulá ta neelé mbuna sí’g wa. Yeḛ ilá keneŋ pana: Mbai, m’a kulai-i ya.

6 Jehu uba naŋg ḭ aw mee kəi’g ndá basa lé tər ubu dəa’g ulá ne pana: Njesigənea̰, Ala lə Israɛlje pa togə́bè pana: N’wa dɔi gə ubu n’undai gə́ mbai gə́ Israɛl dɔ koso-dəwje’g lə Njesigənea̰ . 7 I a tɔl gel-bɔje lə Akab, ɓéije ndá n’a dal ba̰ məs kuraje lə neḛ gə́ to njéteggintaje ləm, gə məs kuraje lə Njesigənea̰ ləm tɔ dɔ Jejabel’g. 8 Gel-bɔje lə Akab lai d’a godo, dəw gə́ rara gə́ to ka̰ Akab lé, lé yeḛ gə́ to ɓər əsé ŋgonkoji mee ɓee gə́ Israɛl kara n’a karee udu bo̰ ya. 9 Tɔɓəi n’a kar gel-bɔje lə Akab tel to tana gə gel-bɔje lə Jeroboam, ŋgolə Nebat ləm, gə gel-bɔje lə Baesa, ŋgolə Aija ləm tɔ. 10 Bisije d’a sɔ Jejabel mee ndɔ’g Jisreel ndá dəw kára kara gə́ njedubee a godo.

Yen ŋga basa neelé ɔr tarəwkəi teḛ aḭ aw .

11 Loo gə́ Jehu unda loo teḛ mba gə kaw kiŋga kuraje lə ɓéeje ndá dee dəjee pana: See loo to gə́ majee ɓəi wa. Gelee ban ɓa mbə-dəw neelé ree rɔi’g wa. Jehu ila dee keneŋ pana: Dəw neelé seḭ gəreeje gə tapeaje gao ya.

12 Deḛ d’ɔs ta təa’g rəw pana: To taŋgɔm! Ula sí ta gə́ tɔgərɔ! Ndá yeḛ pana: Yeḛ ulam ta togə́bè pana: Njesigənea̰ pa togə́bè pana: Neḛ n’wa dɔm gə ubu n’undam gə́ mbai gə́ Israɛl.

13 Léegəneeya d’ar nana kara odo kubuje ləa ree mbalè gel Jehu’g dɔ sém loo-tuga-ɗao-ɗao gə́ tar’g, dee d’im to̰to̰ ndá dee pana: Jehu lé to mbai!

Jehu o̰ njuma̰ oma̰ ne gə mbai Joram

14 Yen ŋga Jehu, ŋgolə Josapat, gə́ to ŋgolə Nimsi ula njuma̰ oma̰ ne gə Joram. Mbata Joram gə Israɛlje lai d’aḭ bada dɔ Ramot’g dɔ naŋg gə́ Galaad rɔ ne gə Ajael, mbai gə́ Siri lé. 15 Nɛ mbai Joram lé tel aw Jisreel gə mba kar ta dooje ləa gə́ Aramje d’aree iŋga loo gə́ yeḛ aw rɔ gə Ajael, mbai gə́ Siri lé ər. Ndá Jehu pana: Ɓó lé meḛ sí ndigi dɔ ta’g neelé ndá maji kar dəw kára kara ḭ mee ɓee-boo’g neelé aw pa taree ɓee gə́ Jisreel el.

16 Togə́bè ɓa Jehu uba pusu ləa mba kaw Jisreel mbata Joram to dɔ tira gə́ naŋg ndá Ahajia, mbai gə́ Juda aw gə mba kée tɔ. 17 Njeŋgəmloo gə́ si dɔ kəi gə́ ŋgal gə́ duu dɔ loo gə́ to Jisreel lé oo kudu-njérɔje lə Jehu gə́ d’isi ree ndá yeḛ pana: Ma m’oo kudu-njérɔje loo kára. Ndá Joram pana: Ɓar njekunda kára ulá aree aw iŋga dee mba dəji dee koo see ree gə meelɔm ya wa.

18 Njekunda lé aw iŋga Jehu dəjee pana: Mbai dəji togə́bè pana: See reeje gə meelɔm ya wa.

Ndá Jehu ilá keneŋ pana: Ree gə meelɔm lé ɔsi ɗi wa. Tel rɔi gə́ goom’g nee.

Tɔɓəi njeŋgəmloo lé pata gə goo takə̰ji ləa pana: Njekula lé aw saar teḛ rɔ dee’g ya. Nɛ yeḛ tel ree el ɓəi.

19 Joram ula njekunda gə́ njekɔm’g joo aree aw rɔ dee’g pana: Mbai dəji togə́bè pana: See reeje gə meelɔm ya wa. Nɛ Jehu ilá keneŋ pana: Ree gə meelɔm lé ɔsi ɗi wa. Ɔd gə́ goom’g nee! 20 Njeŋgəmloo lé pa gə goo takə̰ji ləa pana: Yeḛ aw saar teḛ rɔ dee’g ya nɛ yeḛ tel ree el ɓəi. Kaḭgwɔd ləa to asəna gə ka̰ Jehu, ŋgolə Nimsi mbata yeḛ wa pusu-rɔ ləa aree aḭ majel yaa̰.

21 Yen ŋga Joram pana: Waje dɔ gɔl pusu-rɔ ləm. Ndá d’wa dɔ gɔl pusu-rɔ ləa tɔ. Bèe ɓa Joram, mbai gə́ Israɛl ləm, gə Ahajia, mbai gə́ Juda ləm tɔ, d’unda loo teḛ d’ar nana kara si mee pusu-rɔ’g ləa-ləa, d’aw mba tila ne kəm Jehu ndá d’iŋgá mee ndɔ’g lə Nabot, dəw gə́ Jisreel tɔ.

Kwəi lə Joram, mbai gə́ Israɛl

22 Loo gə́ Joram oo Jehu ndá yeḛ pana: Jehu, see ree gə meelɔm ya wa.

Jehu ilá keneŋ pana: See ree gə meelɔm ŋga ɓa gə́ ta ɗi wa. Loo gə́ kaiya ra kɔḭ gə́ Jejabel gə́ to njepole magə to keneŋ ləm, boo-némbeḛje ləa to keneŋ ɓəi ləm tɔ lé see loo a to gə́ majee to gə́ ban wa.

23 Joram wa ta kunda ləa wagəsa tel gə ŋgwɔd ndá ula Ahajia pana: Ahajia, d’ubam d’ya̰’m ŋga. 24 Yen ŋga Jehu ɔr ɓandaŋg ləa lərərə ur ne Joram dan bargiree’g aree wa ɓəŋgəree toroŋ teḛ ndá, Joram oso mee pusu’g ləa rəb. 25 Jehu ula Bidkar, ɓé-njérɔje ləa pana: Unee ilá mee ndɔ’g lə Nabot, dəw gə́ Jisreel, ar məəi olé dɔ ndɔ gə́ jeḛ səi j’awje gə kundaje na̰’d goo Akab gə́ to bɔbeeje lé ɓa Njesigənea̰ gaŋgta dəa’g togə́bè pana: 26 Tagə́nè lé n’oo məs Nabot deḛ gə ŋganeeje ndá Njesigənea̰ pana: N’a ra səa togə́bè ya mee ndɔ’g neelé tɔ. Bèe ndá maji kari unee ilá mee ndɔ’g gə goo ta gə́ Njesigənea̰ gaŋg dəa’g lé ya .

Kwəi lə Ahajia, mbai gə́ Juda

27 Ahajia, mbai gə́ Juda lé loo gə́ yeḛ oo ta né neelé ndá yeḛ aḭ gə rəw gə́ mee kəi gə́ to mee ndɔ’g. Jehu kɔré pana: Yeḛ ya kara kṵdáje tɔleeje mee pusu’g to! Bèe ɓa deḛ kundá dɔdərloo gə́ Gur gə́ to mbɔr Jibləam’g dəb. Yeḛ aḭ saar teḛ Megido ɓa wəi keneŋ ɓəi tɔ. 28 Kuraje ləa d’unee d’ilá mee pusu’g d’aw səa Jerusalem, d’aw dubee mee dɔɓar bɔbeeje’g mee ɓee-boo’g lə Dabid.

29 Mee ləb ko̰ɓee’g lə Joram, ŋgolə Akab gə́ njekɔm’g dɔg-giree-kára lé Ahajia tel to mbai gə́ Juda ya.

Kwəi lə Jejabel

30 Jehu teḛ mee ɓee gə́ Jisreel. Loo gə́ Jejabel oo ta ləa ndá yeḛ unda néma̰d kəmee’g ləm, tula dəa aree yen pə ləm tɔ, aa ne loo par gə́ kəmbolè’g. 31 Loo gə́ Jehu dəs rəw ɓee-boo’g ndá yeḛ dəjee pana: I njendaji Jimri, i gə́ njetɔl ɓéije lé, see i ree gə́ meelɔm ya wa.

32 Jehu un kəmee gə́ tar aa loo gə́ kəmbolè’g ndá dəjee pana: See na̰ ɓa a kɔm səm na̰’d wa. See to nawa.

Njékaa dɔ kəije joo əsé munda jén bèe ree d’aa loo kəmbolè’g d’ée.

33 Jehu ula dee pana: Oseeje iláje naŋg!

Ndá deḛ d’undá piriŋ d’ilá naŋg ɓirig ndá məsee uba tir-tir ɔm kaar ndògo-bɔrɔ’g ləm, gə dɔ kundaje’g ləm tɔ. Bèe ɓa Jehu rədee naŋg gə gɔl pusu ləa.

34 Jehu andə aw kəi o̰ gə ai ndá pana: Maji kar sí aw unje dené gə́ ndɔl wa dəa neelé ndá dubeeje mbata yeḛ to ŋgolə mbai.

35 Loo gə́ deḛ d’aw gə mba dubee ndá, ka dəa ləm, gə gɔleeje ləma, gə dabla jiaje ləm tɔ ɓa d’iŋga ya. 36 Deḛ tel ree d’ula Jehu taree ndá yeḛ pana: To gə goo taree gə́ Njesigənea̰ pa gə ndu kura ləa Eli, dəw gə́ Tisbe lé pana: Bisije ɓa d’a sɔ darɔ Jejabel mee ndɔ gə́ Jisreel ya . 37 Ndá nin Jejabel a to mee ndɔ gə́ Jisreel to gə́ siḭ néje gə́ to dɔ naŋg’d bèe gə mba kar dəw pana: Jejabel ɓa to’n el tɔ.