PE AYA GE MULUK GE GAN DAWDA NE, NE PE EYA GE MULUK GE SALOMON NE
A ho̰ Dawda gwale, sabar ge na ne zi
1 Ne jo̰ gan Dawda hatɗa sabar gḛ ge be to, na del ma waɗe ya gḛ ɗe, swaga ge a ne lar na ne ba̰r puy, na duur gwan vin wan ṵwa̰sal to. 2 Na dore ma jan na go: «Ya̰ i ɓyare vya kale a̰me ya ɗu ne i bageyal, i gan pe, na ka ke na temel, na ka zon na, na ka dwam dagre ne na me. Go no i bageyal, i gan, sḛ ba wan ṵwa̰sal.» 3 A ɓyare ge suwal Israyela go pet, a ɓol vya kale a̰me, na dḭl Abisak, na sḛ ndu ge suwal Sunem ne. A mbo ne na ya gan ta. 4 Vya kale mbe ka kale ge be to, ga mbar gan, ne ke na temel ma. Amma gan be ɓan ne na to bat.
Adoniya ɓyare é tene gan
5 Swaga mbe go, Adoniya ge Dawda vya ge na gwale Haggit ne, ɗage ne fare digi janna go: «Mbi mbo zam gan ne.» Sol tene pus pore ma, ɓol tene tisi ma, naa sonmo ma naa wara anuwa̰y a ka mbo na ndwara zḛ ndwara ɗame na. 6 Ne tolla ge na ne ya day, na bá dam ɗu be mḛre na to, ko be jan na go: «Mo te ke ma kaŋ go,» puy be jan na to bat. Adoniya tó Absalom go̰r go, na sḛ dore ge be to. 7 Adoniya za̰ tene ne Yowab ge Seruya vya ma ne bage tuwaleya Abiyatar, a hon ta na. 8 Amma bage tuwaleya Sadok ma ne Benaya ge Yehoyada vya ma ne anabi Natan, poseya ne Chimey ma ne Rey ma ne naa ge pateya ge gan Dawda ne ma, a be mbo Adoniya pe ya to.
9 Dam a̰me ɗu, Adoniya ke tuwaleya, vyan gii ma ne nday ge so̰o̰l ma ge njal Zohelet ziyar go, na ge ne Eyin-Rogel ta gwa. Tol na bá vya ma pet ndwara go gan vya ma, ne naa ga̰l ge ne suwal Yuda go ma, nama ge a ne ka ke gan temel ma pet. 10 Amma be tol anabi Natan ma ne Benaya, ma ne naa ga̰l ge pateya ma, ne na bá vya Salomon ya to.
11 Swaga mbe go, Natan mbo ɓol Batcheba ge Salomon ná, jan na go: «Mo be za̰ go Adoniya ge Haggit vya é tene ya gan be ge nee bageyal gan Dawda kat ne kwarra to pet to’a? 12 Za̰ kwaɗa, ya̰ mbi ho̰ mo zwama ge aŋ ne mo vya Salomon ba má ta. 13 Wá gan Dawda ta zi, jya̰ na go: O gan, mbi bageyal, mo te be guni tene mo kale ndwara se ne go, mo vya Salomon mbo er mo gan zi ne, mbo kat mo hool gan pal ne to’a? Kyaɗa Adoniya ba zam gan ɗaa?» 14 Natan gwan jan na go: «Ndi, swaga ge mo ma̰ ɗageya jan gan fare, mbi ma̰ wat mo pe zi ya, mbi ba jan na mo fare wak ge ne gá ne se be janna to ma me.»
15 Ne jo̰ gan hatɗa sabar gḛ ɗe, Abisak ka koy gan. Batcheba wat mbo gan zok zi ya. 16 Syal na koo gan ndwara se, gan jan na go: «Mo ɓyare da.» 17 Jan gan go: «Mbi bageyal, mo guni tene mo kale ndwara se dḭl ge Bage ɗiŋnedin Dok ge mo ne zi ne Salomon pe go, na mbo er mo gan zi ne, na mbo kat mo hool gan pal ne. 18 Ndi, se no, Adoniya é tene ya gan. O gan, mbi bageyal, mo ne na kwarra to pet. 19 Se no, Adoniya vya̰ gii ma ne nday ge so̰o̰l ma gḛ ge be to, tó gan vya ma ya no pet, ne bage tuwaleya Abiyatar, ne Yowab, ga̰l ge asagar ma ne, amma be tol mo dore Salomon to. 20 Se no, Israyela vya ma pet, a ka ne go jobre mo, go mo ŋgay bama ndu ge ne mbo er mo, ndu ge ne mbo kat hool gan ge mbi bageyal ne pal. 21 Ago swaga ge gan, mbi bageyal ne mbo jyatɗa na bá ma pe ya, i ne mbi vya Salomon, naa mbo ga ndil i dimma ne naa ge sone ma go.» 22 Tek ge Batcheba ne swaga jan fare ne gan go gale, anabi Natan wat ya na pala zi. 23 A jan na go: «Anabi Natan ya go.» Anabi Natan ndar tene ya gan ta zi gwa, gur na koo se, kubi na ndwara suwar pal. 24 Natan jan na go: «O gan, mbi bageyal, mo jya̰ ne go, Adoniya mbo er mo, mbo kat mo hool gan pal ne ɗaa? 25 Ma̰ no mbo ya ya, vya̰ nday pool ma, ne nday vya ge so̰o̰l ma, ne gii ma gḛ ge be to, tol mo vya ma ya ya pet, ne asagar ma ga̰l ma, ne bage tuwaleya Abiyatar me, ndi swaga zamma ne njotɗa go, a puwale janna ne ya go: ‹Adoniya ka gan dedet!› 26 Amma be tol bage tuwaleya Sadok to, ko Benaya ge Yehoyada vya, ko mo dore Salomon, ko mbi ge mo dore puy, be tol mbi to. 27 A fareba go, mbi bageyal gan ke fare mbe ne be ge ŋgay na dore, ndu ge ne mbo er na ya katɗa na hool gan pal ɗaa?»
Dawda tal Salomon, bage er na
28 Gan Dawda jan go: «Tó me mbi Batcheba ya.» Batcheba wat ya gan ta zi. 29 Amma gan guni tene jan go: «Ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin ge ndwara ne zi, na ge ne má mbi ne swaga yál ma zi ya mwaɗak! 30 Ne mbi ne guni tene ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin, Dok ge Israyela ne janna go, mo vya Salomon mbo kat hool gan pal mbi byalam go ne, ago mbi ma̰ ke mbi fare mbe pal ŋgat ma̰ no.» 31 Batcheba gur na koo gan ndwara se jan na go: «Ya̰ gan Dawda na ka ne ndwara ɗiŋnedin.»
32 Gan Dawda jan go: «Tó me mbi Sadok bage tuwaleya ma ne anabi Natan, ma ne Benaya ge Yehoyada vya ma ya.» A wat ya gan ta zi. 33 Gan jan nama go: «Tó me mbi naa ge temel ma ya, aŋ é Salomon mbi kwara pal, aŋ mbo ne na mam Gihon wak ya. 34 Yago, bage tuwaleya Sadok ma ne anabi Natan nama ba naŋge na num, ndwara é na gan suwal Israyela pal. Aŋ sun tṵ digi, aŋ ka oyya: ‹Salomon ka gan dedet›. 35 Aŋ gwan’a dagre ne na, na sḛ ba mbo ya kat mbi hool gan pal, a na sḛ mbo zam gan mbi byalam go ne. Mbi é na bage ɗame Israyela ma ne Yuda.» 36 Benaya ge Yehoyada vya jan go: «A mbe go! A Bage ɗiŋnedin Dok ge mbi bageyal gan ne é fare mbe na wak zi janna ne. 37 Dimma ne Bage ɗiŋnedin ne ka ne mbi bageyal gan go, na ka ne Salomon, na he na muluk digi waɗe ge mbi bageyal gan Dawda ne.»
38 Go̰r fare mbe ma no go, bage tuwaleya Sadok ɓanna ne anabi Natan, ne Benaya ge Yehoyada vya, ne Keretiya ma, ne Peletiya ma, a é Salomon kwara ge gan Dawda ne pal, a mbo ne na mam Gihon wak ya. 39 Bage tuwaleya Sadok he num ne nday kurtuŋ, naŋge Salomon. A sun tṵ digi, ɓase ma pet a ka oyya go: «Salomon, ka gan dedet.» 40 Ɓase ma mwaɗak a ka ɗame na, ne gal sunna na pe go, ne laar saal ge ɓaŋlaŋ, suwar ka ndatɗa ne ko̰r ge nama ne pe.
41 Adoniya ma ne na naa ge na ne tó nama zam kaŋ ma mwaɗak, gwa a ne á kaŋzam zamma ɗe, ko̰r mbe det ya nama ta. Yowab zá̰ tṵ pul vinna, jan go: «Kyaɗa naa ba ka ke ko̰r puwaleya ne suwal diŋ go ɗaa?» 42 Yowab ne swaga jan fare go gale, ndi Yonatan ge bage tuwaleya Abiyatar vya yan’a. Adoniya jan na go: «Mbo ya, ago mo ndu son ge ful ne, mo mbo ya da ne fare waageya ge kwaɗa.» 43 Yonatan jan Adoniya go: «Ago nee bageyal gan Dawda é Salomon ya gan na byalam go. 44 Gan Dawda teme bage tuwaleya Sadok, ma ne anabi Natan, ma ne Benaya ge Yehoyada vya, ma ne Keretiya ma, ne Peletiya ma, a é na katɗa kwara ge Dawda ne pal go no. 45 Bage tuwaleya Sadok ma ne anabi Natan a naŋge na num ge ndwara é na gan ge mam Gihon wak go no. Ne swaga mbe ya, a ɗage mborra ya ne laar saal no, ko̰r mbe dasare suwal diŋ no pet, nama ko̰r mbe dé ya aŋ ta ne, aŋ za̰ na no me. 46 Uwale, Salomon ká ya ge hool gan pal ya. 47 Gan Dawda naa ge temel ma a mbo ya na ndwara se uware na, a jan na go: ‹Dok ge mo ne na há dḭl ge Salomon ne ɓaŋlaŋ waɗe ge mo ne! Na he na muluk digi vew waɗe ge mo ne!› Ndi gan me, ne na swaga fiya go, kubi na pul se. 48 Fare ge gan Dawda ne jya̰ no uwale: ‹Wak busu ka Bage ɗiŋnedin Dok ge Israyela ne pal, na ge ne ɓyare go ndu ka mbi hool gan pal mbi byalam go, mbi ndwara go!›»
49 Swaga ge a ne za̰ fare no, naa ge Adoniya ne tó nama ya zam kaŋ ma, nama sḛ ma wan vo, ndu ge daage ɗage digi, he na viya̰ na pal mborra. 50 Vo ge ɓaŋlaŋ wan Adoniya ne Salomon pe, ɗage, so mbo tage twal tuwaleya kḭḭm ma.Twal tuwaleya kḭḭm ma 51 Ndu a̰me mbo jan Salomon go: «Adoniya da ne vo gḛ ne mo pe, sya ya mbo tage twal tuwaleya kḭḭm ma, jan go, na ɗage uzi ne swaga mbe go to, gan ke wak tuli go na hun na to ɓya.» 52 Salomon jan go: «Kadɗa na sḛ ŋgay tene ya ndu ge mbyatɗa, ko na pala susu go ɗu kikit puy, mbo det suwar se to, amma kadɗa dwatɗa ge sone ya na zi, mbo su!» 53 Gan Salomon teme naa, a mbo fage na tok ma ne twal tuwaleya ta digi ya, na sḛ mbo ya gur na koo gan Salomon ndwara se. Salomon jan na go: «Mbo mo yadiŋ!»
Dawuud bigi chaayib marra waahid
1 Wa l-malik Dawuud bigi chaayib marra waahid wa kan yikhattuuh be khattaay kula hu ma yihiss be l-dafu. 2 Wa khaddaamiinah gaalo leyah : «Khalli nifattuchu le siidna al-malik bineeye udriiye tirayyisah wa tabga leyah mara targud jambah. Wa be misil da, siidna al-malik yiddaffa.»
3 Wa khalaas, gammo yifattuchu bitt jamiile fi kulla balad Israaʼiil. Wa ligo Abichaag al-min hillit Chuunam wa jaabooha le l-malik. 4 Wa l-bitt di jamiile marra waahid. Wa gaaʼide tirayyis al-malik wa takhdim leyah. Wa laakin al-malik ma limisha.
Aduniiya dawwar yichiil al-muluk
5 Wa fi nafs al-wakit da, Aduniiya wileed Dawuud wileedha le Haggiit gamma yuguul : «Ana bas namluk.» Wa hu ligi araba hint harib wa siyaad kheel wa 50 rujaal al-yamchu giddaam arabatah. 6 Wa Aduniiya hu jamiil marra waahid wa wildooh baʼad Abchaluum. Wa abadan abuuh fi kulla hayaatah ma kachchar leyah wa gaal : «Maala tisawwi cheyy misil da ?» 7 Wa Aduniiya hajja maʼa Yuwaab wileedha le Saruuya wa maʼa Abiyaatar raajil al-diin. Wa humman andammo leyah. 8 Wa laakin wa la Saduukh raajil al-diin wa la Banaaya wileed Yahuuyadaʼ wa la l-nabi Naataan wa la Chimʼi wa la Riiʼi wa la furraas Dawuud humman dool ma andammo maʼa Aduniiya.
9 Wa yoom waahid, Aduniiya gaddam dahaaya hana khanam wa bagar wa tiiraan sumaan gariib le l-hajar al-amlas al-fi hillit Een Ruugil. Wa hu azam kulla akhwaanah iyaal al-malik wa kulla Bani Yahuuza masaaʼiil al-malik. 10 Wa laakin ma azam al-nabi Naataan wa la Banaaya wa la l-furraas wa la Suleymaan akhuuh.
11 Wa khalaas, Naataan macha le Batchaabaʼ amm Suleymaan wa gaal leeha : «Inti ma simiʼti kadar Aduniiya wileedha le Haggiit sawwa nafsah malik ? Wa siidna al-malik Dawuud kula ma indah khabar. 12 Wa hassaʼ da, taʼaali nantiiki wasiiye wa beeha tagdare tinajji hayaatki wa hayaat wileedki Suleymaan. 13 Amchi tawwaali algeeh le l-malik Dawuud. Wa guuli leyah : ‹Ya siidi al-malik, ma inta bas halaft leyi ana khaadmak wa gult : “Wileedki Suleymaan yahkim baʼadi wa hu bas yagood fi kursi al-muluk.” Wa hassaʼ, maala Aduniiya bigi malik ?› 14 Wa wakit inti gaaʼide tihajji maʼa l-malik, ana zaati nadkhul waraaki wa nitammim fi kalaamki.»
15 Khalaas, Batchaabaʼ machat le l-malik fi khurfitah. Wa fi l-wakit da, hu bigi chaayib marra waahid wa Abichaag al-min hillit Chuunam gaaʼide tirayyisah. 16 Wa Batchaabaʼ barakat wa sajadat giddaam al-malik. Wa l-malik saʼalha wa gaal : «Tidoori chunu ?» 17 Wa hi raddat leyah wa gaalat : «Ya siidi, inta halaft leyi ana khaadmak be usum Allah Ilaahak wa gult : ‹Wileedki Suleymaan yahkim baʼadi wa hu bas yagood fi kursi al-muluk.› 18 Wa hassaʼ, ana simiʼt kadar Aduniiya bigi malik. Wa laakin, ya siidi, inta ma simiʼt cheyy. 19 Wa Aduniiya gaddam dahaaya hana tiiraan wa ajjaal sumaan wa khanam katiiriin. Wa azam kulla iyaalak inta al-malik wa Abiyaatar raajil al-diin wa Yuwaab khaayid al-deech. Wa laakin ma azam abdak Suleymaan. 20 Wa kan leek inta, ya siidi al-malik, kulla Bani Israaʼiil gaaʼidiin yarjook be sabur le yasmaʼo kharaarak wa yaʼarfu yaatu al-yagood fi kursi al-muluk baʼadak. 21 Wa wakit inta siidi al-malik tumuut wa talhag abbahaatak, ana wa wileedi Suleymaan al-naas yajʼaloona muznibiin.»
22 Wa wakit Batchaabaʼ lissaaʼha tihajji maʼa l-malik ke bas, al-nabi Naataan wassal. 23 Wa jo khabbaro al-malik wa gaalo leyah : «Daahu al-nabi Naataan ja.» Wa l-nabi Naataan dakhal le l-malik wa wagaʼ fi l-ard wa sajad giddaamah. 24 Wa gaal le l-malik : «Ya siidi al-malik, hal inta bas kharrart wa gult Aduniiya yahkim baʼadak wa hu bas yagood fi kursi al-muluk walla ? 25 Achaan al-yoom hu macha Een Ruugil wa gaddam dahaaya hana tiiraan wa ajjaal sumaan wa khanam katiiriin. Wa hu azam kulla iyaal al-malik wa khuyyaad al-askar wa Abiyaatar raajil al-diin. Wa humman gaaʼidiin yaakulu wa yacharbo giddaamah wa yuguulu : ‹Yiʼiich al-malik Aduniiya !› 26 Wa laakin hu ma azamaani ana abdak wa la Saduukh raajil al-diin wa la Banaaya wileed Yahuuyadaʼ wa la abdak Suleymaan. 27 Ya siidi al-malik, al-amur da jaayi minnak inta walla ? Ya siidi al-malik, ma khabbartini ana abdak be l-naadum al-yagood fi kursi al-muluk min baʼadak.»
Suleymaan bigi malik fi Israaʼiil
28 Wa be sabab kalaam Naataan, al-malik Dawuud gaal : «Naadu leyi Batchaabaʼ.» Wa hi jaat dakhalat bakaan al-malik wa wagafat giddaamah. 29 Wa l-malik halaf wa gaal : «Nahlif be Allah al-Hayy al-najjaani min kulla diige 30 misil awwal kula ana halaft leeki be Allah Ilaah Bani Israaʼiil, wileedki Suleymaan bas yahkim baʼadi wa yagood fi l-kursi fi gaddi. Wa l-yoom bas, nihaggig al-kalaam da.» 31 Wa Batchaabaʼ wagaʼat fi l-ard wa sajadat giddaam al-malik wa gaalat : «Allah yansur siidi al-malik Dawuud ila l-abad.»
32 Wa l-malik Dawuud gaal : «Naadu leyi Saduukh raajil al-diin wa l-nabi Naataan wa Banaaya wileed Yahuuyadaʼ.» Wa humman jo wa dakhalo le l-malik. 33 Wa l-malik gaal battaan : «Limmu kulla masaaʼiili wa rakkubu wileedi Suleymaan fi bakhali wa wadduuh fi rijil al-almi hana Gihuun. 34 Wa fi l-bakaan daak, Saduukh raajil al-diin wa l-nabi Naataan yamsahooh wa yidarrujuuh malik fi Israaʼiil. Wa khalaas, tadurbu al-buug wa tuguulu : ‹Yiʼiich al-malik Suleymaan.› 35 Wa baʼad da, tusuuguuh giddaamku wa taju fi l-hille. Wa hu yaji yagood fi kursiiyi wa hu bas yahkim fi gaddi. Wa hu bas al-ana azaltah le yabga haakim fi Bani Israaʼiil wa Bani Yahuuza.»
36 Wa Banaaya wileed Yahuuyadaʼ gaal le l-malik : «Aamiin, khalli Allah Ilaah siidi al-malik yihaggig kalaamah. 37 Wa misil Allah kaan maʼa siidi al-malik, khalli yukuun maʼa Suleymaan kula. Wa yiʼalli darajat hukmah ziyaada min darajat siidi al-malik Dawuud.»
Suleymaan darrajooh malik
38 Wa khalaas, Saduukh raajil al-diin macha maʼa l-nabi Naataan wa Banaaya wileed Yahuuyadaʼ wa l-Kiritiyiin wa l-Filtiyiin hurraas al-malik wa kulluhum rakkabooh le Suleymaan fi bakhal hana l-malik Dawuud wa waddooh Gihuun. 39 Wa Saduukh raajil al-diin chaal al-garin malaan dihin min lubb kheemat Allah wa masahah le Suleymaan wa darrajah malik. Wa darab al-buug wa kulla l-naas al-haadiriin gaalo : «Yiʼiich al-malik Suleymaan.»
40 Wa khalaas, kulla l-naas gabbalo al-hille wara Suleymaan. Wa humman gaaʼidiin yalʼabo fi hiss al-suffaara be farha chadiide lahaddi al-ard rajafat min harakathum.
Suleymaan samaahah le Aduniiya
41 Wa Aduniiya wa naasah simʼo al-haraka di fi wakit al-dahaabhum kammalo akilhum. Wa Yuwaab irif hiss al-buug wa gaal : «Chunu al-haraka al-chadiide di al-fi lubb al-hille ?» 42 Wa lissaaʼ ma kammal kalaamah ke bas, ja Yuunataan wileed Abiyaatar raajil al-diin. Wa Aduniiya gaal leyah : «Taʼaal, inta naadum indah charaf wa akiid indak khabar halu le tiʼooriina.»
43 Wa Yuunataan radda le Aduniiya wa gaal : «La abadan ! Siidna al-malik Dawuud darrajah le Suleymaan wa khattaah malik. 44 Wa l-malik Dawuud rassal maʼa Suleymaan Saduukh raajil al-diin wa l-nabi Naataan wa Banaaya wileed Yahuuyadaʼ wa l-Kiritiyiin wa l-Filtiyiin hurraas al-malik. Wa humman rakkabooh fi l-bakhal hana l-malik. 45 Wa Saduukh raajil al-diin wa l-nabi Naataan masahooh wa darrajooh malik fi Gihuun. Wa be da khalaas, humman gabbalo fi l-hille farhaaniin wa kulla l-naas gaaʼidiin yasrakho. Wa di bas al-haraka al-intu gaaʼidiin tasmaʼooha. 46 Wa Suleymaan zaatah gaʼad khalaas fi l-kursi hana l-muluk 47 wa ziyaada min da, masaaʼiil al-malik jo baarako le siidna al-malik Dawuud wa gaalo leyah : ‹Khalli al-Rabb yisawwi usum Suleymaan yabga machhuur min usmak inta wa mulkah kula yabga ziyaada min mulkak inta.› Wa l-malik sajad fi furaachah. 48 Wa gaal al-kalaam da : ‹Baarak Allah Ilaah Bani Israaʼiil hu al-khatta fi kursi al-muluk naadum fi badali. Wa ana gidirt chiftah be uyuuni.›»
49 Wa wakit simʼo al-kalaam da, kulla maʼzuumiin Aduniiya gaaʼidiin yarjufu min al-khoof wa ayyi waahid gamma wa macha. 50 Wa Aduniiya zaatah khaaf min Suleymaan wa gamma macha karab guruun al-madbah.
51 Wa jo khabbaro Suleymaan wa gaalo leyah : «Daahu Aduniiya khaaf minnak inta, ya l-malik Suleymaan. Wa karab guruun al-madbah wa gaal : ‹Khalli al-yoom al-malik Suleymaan yahlif leyi kadar ma yaktulni be l-seef.›» 52 Wa Suleymaan radda wa gaal : «Kan hu maachi adiil, suufaay waahide kula min raasah ma tagaʼ fi l-turaab. Laakin kan yisawwi al-fasaala kamaan, yumuut.»
53 Wa khalaas, Suleymaan rassal naas dallooh le Aduniiya min al-madbah. Wa hu ja wa sajad giddaam al-malik Suleymaan. Wa Suleymaan gaal leyah : «Amchi beetak.»
