Ndu dasana mbya kat zwama
1 Vya ma, za̰ me yuwaleya ge bá ne,
e me aŋ haŋgal, go no aŋ ba ɓol ɗalla.
2 Ago mbi hon aŋ yuwaleya ge kwaɗa,
kuri me mbi eya ma to.
3 Mbi me, mbi ka vya ge kwaɗa ge mbi bá ne,
mbi ná laar wa̰ mbi dimma ne mbi ne ɗu kikit go.
4 Mbi bá hate mbi go:
«E mbi fare ma mo dulwak zi kwaɗa,
koy mbi wak honna ma, mo mbo kat ne ndwara.
5 Ame zwama, ame fare kwarra, vyale nama to,
abe tene uzi ne fare janna ge mbi ne ma ta to.
6 Sḛ́ zwama to, mbo koy mo,
mo laar wa̰ na, mbo mbar mo.
7 Ge mo dé ya kat zwama, e pe ame zwama,
ba̰ mo kaŋ ma uzi pet, ɓyare ɗalla pe.
8 Mo laar wa̰ na, mbo her mo pala digi,
kadɗa mo abe na ya mo ta zi, mbo e mo ɓol hormo.
9 Mbo e balme ge siŋli mo pal,
mbo hon mo jum ge hormo.»
Abe tene uzi ne sone ta, a zwama ne
10 Mbi vya, za̰ mbi, koy mbi fare ma,
mo mbo ke kaal ta ta.
11 Mbi hate mo viya̰ ge zwama ne,
mbi ŋgay mo viya̰ ge kat dosol.
12 Go no, swaga mborra go, mo mbo vwal digi mokɗok to,
swaga soya go, mo koo mbo syal to me.
13 Mḛ mo koo yuwaleya ge mo ne ɓó pal diŋ, ka̰ mo tok digi to,
koy na, a na mbo e mo katɗa ne ndwara ne.
14 Bole naa ge sone ma kaŋ kerra ma to,
kare naa ge ya̰l ma pe to.
15 Cagre tene uzi, he nama koo pul to,
abe tene uzi ne nama ta, he mo viya̰ mborra.
16 Ago, kadɗa a be ke kaŋ ge sone to, nama ndwara wan dam to
dam abe ne nama ndwara zi uzi, kadɗa a be hun siya to.
17 A zam kaŋ ge bama ne ɓo na ne sone kerra zi,
a njot oyo̰r jiya̰l ge bama kaŋ maŋgeya ma ne.
18 Kaŋ kerra ge naa ge dosol ma ne a dimma ne kwaya̰l ge swaga ɓaya ne go,
ben ya ɗiŋ swaga abe ya uzi kwaya̰l karaŋ.
19 Naa ge sone ma viya̰ pul sebeya pisil ɗeɗek
a kwa kaŋ ge ne mbo syal bama koo to.
20 Mbi vya, ke haŋgal ne mbi fare janna ma,
so mo togor za̰ mbi fare janna ma.
21 Vyale nama uzi to,
koy nama mo dulwak zi.
22 Hon naa ge ne ɓol na ma ndwara,
hon naa ge ne koy na ma duur halas.
23 Koy mo dulwak waɗe kaŋ ma pet,
ago kat ne ndwara ge mo ne mbo da ne na zi.
24 Ndage fare janna ge hale ne mo wak zi uzi,
ya̰ or naa uzi.
25 He mo fare mo ndwara zḛ,
e mo ndwara zḛ temel kiɗid
26 Dwa ge viya̰ ge mo ne ɓyare her na pal kwaɗa,
mo ba ɗage dol tene na go mborra ne dulwak ɗu gale .
27 Sele tok magul pal, ko tok matoson pal to,
abe tene uzi ne sone ta.
Wasiiyat al-abu
1 Asmaʼo, ya iyaali, wasiiyat abuuku
wa le tafhamo, khuttu baalku
2 achaan al-maʼrafa al-nantiiha leeku adiile.
Abadan ma tikhallu taʼliimi.
3 Wakit ana sakhayyar maʼa abuuyi
wa ammi tihibbini
ana wileedha al-wahiid,
4 abuuyi allamaani wa gaal :
«Khalli galbak yakrub kalaami
wa ahfad wasiiyti
wa be da, tiʼiich fi raaha.
5 Fattich al-hikma wa l-fihim
wa ma tansa wa la tikhalli kalaami.
6 Hibb al-hikma wa ma tikhalliiha
achaan hi tahfadak wa tahmiik.
7 Awwalan, fattich al-hikma
le tabga hakiim
wa anti kulla l-indak
le talga al-fihim.
8 Al-hikma tiʼalliik wakit takrubha
wa hi ticharrifak wakit tahdinha.
9 Al-hikma tukhutt fi raasak taaj al-niʼma
wa tijammilak be kadmuul al-charaf.»
10 Asmaʼ, ya wileedi, wa chiil kalaami
wa da yikattir siniin hayaatak.
11 Ana allamtak tariig al-hikma
wa wassaftak duruub al-adaala.
12 Kan tamchi, tamchi be suhuula
wa kan tajri, abadan ma tittartaʼ.
13 Akrub al-wasiiye wa ahfadha.
Ma tikhalliiha
achaan hi asaas hayaatak.
14 Ma tamchi fi tariig al-aasiyiin
wa la tichiil derib al-fasliin.
15 Khalliih, beyah ma tamchi.
Baari be tariig aakhar wa amchi.
16 Al-naas dool ma yunuumu
kan ma sawwo al-fasil
wa ma yanʼaso
kan ma ramo naadum.
17 Akilhum jaayi min al-charr
wa charaabhum jaayi min al-unuf.
18 Tariig al-saalihiin misil deyy al-sabaah
wa nuurah yiziid
lahaddi al-harraay tatlaʼ.
19 Laakin derib al-aasiyiin
misil al-leel al-adlam.
Fi l-dalaam, ma yichiifu
al-cheyy al-yarmiihum.
20 Ya wileedi, khutt baalak le wasiiyti
wa aftah adaanak wa asmaʼ kalaami.
21 Kalaami,
ma tibaʼʼidah min aglak
wa wasiiyti,
ahfadha fi daakhil galbak.
22 Al-yalgaahum, yalga al-haya
wa yalga al-aafe le kulla jismah.
23 Ahfad galbak ziyaada
min kulla cheyy aakhar
achaan minnah hu tisiil al-haya.
24 Ma tamrug min khachmak
al-kalaam al-kidib
wa baʼʼid min lisaanak
al-kalaam al-khabiis.
25 Chiif adiil giddaamak
wa sabbit uyuunak fi derbak.
26 Addil al-derib le rijileenak
wa be da, kulla duruubak yabgo saabtiin.
27 Ma tiliff wa la isra wa la zeene
wa baʼʼid nafsak min al-charr.