Ilisa ɓol kee ge ne ba̰ mam se ya
1 Dam a̰me ɗu, anabi ge ne hateya zi ma jan Ilisa go: «Ndi swaga ge i ne kote ne go mo ndwara se mbe no, a ɓermem ne i pe. 2 I kaɗe mo, ya̰ i mbo maŋgaɗam Urdun wak ya, ndu ge daage na sya uwara ga̰a̰r ya na tok ɗu ɗu, go no, nee ba lar swaga koteya ge ɗogle.» Ilisa jan nama go: «Mbo me!» 3 Ɗu ne nama buwal zi jan na go: «Vḭ mborra dagre ne i.» Ilisa vin nama. 4 A ne nama ɓan dagre mbo maŋgaɗam Urdun wak ya, a ɗage syal uwara. 5 Ndu a̰me ɗu ne nama buwal zi ya swaga syal na uwara ga̰a̰r go gale, na kee wak fage, det mam se ya. Na sḛ fyal, jan go: «O mbi Bageyal, mbi kaɗe na ya kaɗe!» 6 Ndu ge Dok ne ele na go: «Dé le da ya ɗaa? Ŋgay na swaga mbe tem.» Ilisa hal uwara vya, dol na swaga mbe go, kee wak ndwar ya mam pala digi sorra. 7 Ilisa jan na go: «Hé na!» Ndu mbe par na tok, her na.
Ilisa wan asagar ge Siriya ne ma
8 Swaga ge gan ge Siriya ma ne ne ka mbal pore ne Israyela go ɗe, kote na ga̰l ge asagar ma ne ma ya se, jan nama go, na asagar ma mbo goɗe katɗa swaga ge no go. 9 Amma ndu ge Dok ne teme ya jan gan ge Israyela ma ne go: «Kaage mo kale swaga no go to, ago Siriya ma ká ya go.» 10 Gan ge Israyela ma ne teme naa mbo huliya ge swaga ge Ilisa, ndu ge Dok ne ne ŋgay na na go.
Ilisa ke go no ndwara gḛ gḛ. 11 Gan ge Siriya ma ne ɓol iigiya na dulwak zi, tol na asagar ma ga̰l ma ya seɗe, jan nama go: «Aŋ ŋgay mbi ndu ge ne nee buwal zi ge ne mbo mbo syal nee koo ge gan ge Israyela ma ne ta.» 12 Ga̰l a̰me ɗu gwan ne na janna go: «Gan, ndu a̰me ne i buwal zi to! Anabi Ilisa ge ne suwal Israyela go da ne pool jan gan ge Israyela ma ne fare ge daage ge mo ne jan na mo zok dwamma zi.» 13 Gan ge Siriya ma ne jan go: «Mbo me ndil na swaga ge ne kat ne go, mbi ba teme naa mbo wan na ya.» A gwanna jan na go na ya suwal Dotan go. 14 Gan teme asagar ma gḛ ne tisi ma ne pus pore ma, a mbo ɗaal zi ya, a ver suwal se. 15 Cya̰wak vḛ, ndu ge Dok ne dore ɗage digi, wat ya zum, kwa asagar ma ver suwal ya se, ne tisi ma ne pus pore ma. Ilisa dore jan go: «Aya mbi bageyal, nee ma̰ ke ne ta gyana ɗaa!» 16 Ilisa jan na go: «Sya vo to! Naa ge ne nee ziyar go ma waɗe nama naa ge ne nama ziyar go ma waɗe ne gḛ.» 17 Ilisa kaɗe Dok go: «Bage ɗiŋnedin, hage na ndwara, na kwa swaga!» Bage ɗiŋnedin hage Ilisa dore ndwara, kwa njal ma pala wiya ne tisi ma, ne pus pore ma ge ol ver Ilisa se. 18 Swaga mbe go no, asagar ge Siriya ma ne ma kan ta mborra ya Ilisa ndwara zi, Ilisa gwan kaɗe Bage ɗiŋnedin, jan na go: «O Bage ɗiŋnedin, mbi kaɗe mo, dame nama ndwara ma digi damar!» Bage ɗiŋnedin dame nama ndwara ma digi, dimma ne fare ge Ilisa ne jya̰ go. 19 Ilisa jan nama go: «Aŋ ne viya̰ ge kwaɗa go to, a be suwal mbe ne to. Kare me mbi pe ya, mbi ɗame aŋ mbo ndu ge aŋ ne ɓyare na ta ya.» Ɗame nama mbo suwal Samariya ya. 20 Swaga ge a ne wa Samariya diŋ ya, Ilisa gwan kaɗe Bage ɗiŋnedin go: «Bage ɗiŋnedin hage naa mbe ma ndwara, nama kwa swaga.» Bage ɗiŋnedin hage nama ndwara, a kwa go bama ya Samariya ɗiŋ.
21 Swaga ge gan ge Israyela ma ne ne kwa nama, ele Ilisa go: «Mbi bá, mbi hṵ nama ɗaa?» 22 Ilisa jan na go: «Hṵ nama to! Naa ge mo ne pál nama ne pore zi ya ma, mo hun nama hun ɗaa? Ho̰ nama kaŋzam ne mam njotɗa, yá̰ nama gwan bama gan ta ya.» 23 Gan ge Israyela ma ne hon nama kaŋzam gḛ ge be to, a zam ne njotɗa, yá̰ nama mborra, a gwan bama bageyal ta ya. Ne swaga no ya day, asagar ge Siriya ma ne gwan mbo ya suwal Israyela go to bat.
Baktar det suwal Samariya go
24 Del ma kwaɗa lwak go̰r go, Ben-Hadad gan ge Siriya ma ne, kote na asagar ma ya digi mwaɗak, a mbo ya ver suwal Samariya se. 25 Ne jo̰ a vé suwal Samariya se kaal ɗe, baktar ge ɓaŋlaŋ det suwal diŋ. Kwara pala go baba puy, gá yat bware sile wara tiimal, kaŋzam ge a ne tol na tuk njoo le anda ge kilo ɗu ne ka yat da ne bware sile anuwa̰y. 26 Dam a̰me ɗu, gan ge Israyela ne ka mborra gulum ga̰l pala digi, ndi gwale a̰me ɗu fyal tene na ta, jan go: «O gan, bageyal, sya mbi ko̰r!» 27 Gan gwan ne na janna go: «Kadɗa ma̰ Bage ɗiŋnedin sya mo ko̰r ya ne to, mbi me, mbi ne pool ge sya mo ko̰r to. Mbi be a̰me, ko gḛme, ko oyo̰r jiya̰l.» 28 Gan gwan jan na go: «A ma fare ɓo mo ne ɗaa?» Gwale mbe jan na go: «Ndi gwale mbe no, jya̰ mbi go, mbi ho̰ mbi vya, i za na ma̰ no, dam ge kwap ge go, i ba zam ge na ne. 29 I sḭ mbi vya, i za na no. Ndi dam ge kwap ge go, mbi jya̰ na no go, na ho̰ i na vya ya, i ba zam na, woy na vya ya swaga .» 30 Swaga ge gan ne za̰ fare ge gwale mbe ne jya̰, taabe na ba̰r ne na ta uzi. Ne jo̰ ka mborra ge gulum ga̰l pala digi ɗe, ɓase ma kwar go na ka̰ ne zi kasigir ne na ta. 31 Gan guni tene janna go: «Kadɗa go mbi ma kun Ilisa ge Chafat vya pala ma̰ ya to, Dok na ke ne mbi kaŋ ge na laar ne ɓyare.»
32 Swaga mbe go, Ilisa ma ne naa ga̰l ge ne suwal diŋ ma ne koteya na yadiŋ. Gan teme ndu a̰me ya na ta. Tek ge ndu mbe gale ne be yanna ya na ta ɗe, Ilisa jan naa ga̰l ma go: «Ndi me bage hun siya vya ne teme ndu ja no ɗu, ndwara go, na hṵ mbi uzi. Ke me haŋgal, kadɗa ndu mbe ma̰ yan ja, dibi me zok wak ya digi, tele me na uzi ya. Ndi me ko̰r ge na bageyal koo ne yan ja vinna ne na go̰r ya no.» 33 Ya swaga jan nama fare go gale, ndi ndu ge gan ne teme na mbe yan’a, jan go: «A Bage ɗiŋnedin teme yál mbe no ya nee pal ne, mbi gwan jobre da ne na ta ɗaa?»
Al-faas taahat foog fi raas al-almi
1 Wa yoom waahid, naas majmuuʼat al-anbiya gaalo le Alyasaʼ : «Chiif, al-bakaan al-gaaʼidiin nilimmu maʼaak foogah da bigi leena dayyig. 2 Hassaʼ da, khalliina namchu al-Urdun wa ayyi waahid minnina yagtaʼ murdaas waahid achaan nabnu leena bakaan al-nagoodu foogah.» Wa hu gaal leehum : «Amchu !» 3 Wa waahid min al-majmuuʼa gaal leyah : «Min fadlak, nidoor taji maʼa khaddaamiinak.» Wa Alyasaʼ gaal : «Sameh ! Naji.»
4 Wa hu macha maʼaahum. Wa humman wassalo al-Urdun wa gataʼo chadar. 5 Wa wakit waahid minhum gaaʼid yagtaʼ leyah murdaas, al-faas nasalat wa wagaʼat fi lubb al-almi. Wa l-raajil sarakh wa gaal : «Haay, ya siidi ! Al-faas di ana alʼattaltaha atiile.» 6 Wa nabi Allah saʼalah wa gaal : «Wagaʼat ween ?» Wa hu wassaf leyah al-bakaan.
Wa Alyasaʼ gataʼ uud wa zagalah fi nafs al-bakaan al-wagaʼat foogah al-faas. Wa khalaas, al-faas taahat foog fi raas al-almi. 7 Wa baʼad da, Alyasaʼ gaal leyah : «Amrug al-faas !» Wa l-raajil madda iidah wa chaalha.
Alyasaʼ karab askar balad Araam
8 Wa fi l-wakit al-malik balad Araam gaaʼid yihaarib foogah mamlakat Israaʼiil da, hu lamma masaaʼiilah wa wassaf leehum al-bakaan al-yidoor yukhutt foogah muʼaskarah. 9 Wa tawwaali, al-nabi Alyasaʼ rassal wa gaal le malik mamlakat Israaʼiil : «Angariʼ ma tufuut be l-bakaan da achaan askar balad Araam nazalo foogah.» 10 Wa khalaas, malik mamlakat Israaʼiil rassal naas le yiraakhubu al-bakaan al-wassafaahum leyah nabi Allah. Wa l-cheyy da, kaan iddat marraat wa nabi Allah yikhabbir al-malik achaan yibaari al-bakaan da.
11 Wa khalaas, malik Araam galbah khaaf marra waahid. Wa lamma kulla masaaʼiilah wa gaal leehum : «Wassufuuni yaatu al-naadum al-minnina al-andamma le malik mamlakat Israaʼiil ?» 12 Wa waahid min masaaʼiilah gaal leyah : «Ma fi naadum, ya siidi al-malik ! Laakin Alyasaʼ al-nabi al-gaaʼid fi mamlakat Israaʼiil, hu bas yagdar yihajji le malik mamlakat Israaʼiil be kulla l-kalaam al-inta tuguulah hatta fi khurfitak al-tunuum foogah kula.» 13 Wa l-malik gaal : «Yalla amchu wa chiifu al-bakaan al-hu gaaʼid foogah wa nirassil naas le yakurbuuh.» Wa humman gaalo leyah : «Hu gaaʼid fi Dutaan.»
14 Wa tawwaali, al-malik rassal askar katiiriin be kheel wa arabaat. Wa humman wassalo be leel wa hawwago al-hille. 15 Wa khaddaam nabi Allah gamma be fajur badri wa marag. Wa daahu chaaf askar katiiriin hawwago al-hille be kheel wa arabaat. Wa l-khaddaam gaal le siidah : «Haay, ya siidi ! Nisawwu kikkeef ?» 16 Wa siidah radda leyah wa gaal : «Ma takhaaf ! Achaan humman al-gaaʼidiin maʼaana katiiriin ziyaada min al-gaaʼidiin maʼaahum.» 17 Wa Alyasaʼ chahad Allah wa gaal : «Ya Allah, aftah uyuunah achaan yichiif !» Wa Allah fatah uyuun al-khaddaam wa chaaf al-jabal malaan be kheel wa arabaat hana naar muhawwigiin Alyasaʼ.
18 Wa askar al-Araamiyiin wajjaho ale Alyasaʼ. Wa hu chahad Allah wa gaal : «Min fadlak, adrub al-naas dool yabgo amyaaniin !» Wa tawwaali, Allah darabaahum wa bigo amyaaniin hasab kalaam Alyasaʼ. 19 Wa fi l-bakaan da, Alyasaʼ gaal le l-askar dool : «Al-derib da ma be hini wa l-hille kula ma be hini. Taabuʼuuni wa niwaddiiku bakaan al-raajil al-intu gaaʼidiin tifattuchuuh.» Wa khalaas, hu waddaahum fi madiinat al-Saamira.
20 Wa wakit dakhalo al-Saamira, Alyasaʼ chahad Allah wa gaal : «Ya Allah, aftah uyuun al-naas dool wa khalli yichiifu.» Wa khalaas, Allah fatah uyuunhum wa humman chaafo wa irfo kadar gaaʼidiin daakhal fi l-Saamira.
21 Wa wakit malik mamlakat Israaʼiil chaafaahum, gaal le Alyasaʼ : «Ya abuuyi ! Waajib leyi naktulhum walla ?» 22 Wa laakin Alyasaʼ gaal le malik mamlakat Israaʼiil : «Ma taktulhum ! Fi l-waajib inta taktul al-masaajiin hana l-harib be seefak wa nuchchaabak walla ? Hassaʼ da, antiihum khubza yaakulu wa almi yacharbo. Wa baʼad da, khalliihum yamchu le siidhum.» 23 Wa khalaas, al-malik sawwa aazuuma kabiire. Wa humman akalo wa chirbo wa baʼad da, khallaahum macho le siidhum. Wa min al-yoom da, battaan naas balad Araam ma jo nahabo mamlakat Israaʼiil.
Al-juuʼ fi madiinat al-Saamira
24 Wa baʼad al-cheyy al-kaan da, Banhadaad malik Araam lamma kulla askarah wa macha yahjim madiinat al-Saamira. 25 Wa fi l-wakit da, fi juuʼ chadiid fi l-Saamira. Wa l-juuʼ da bigi chadiid ziyaada lahaddi akil hawaan kula bigi khaali. Raas humaar tamanah bigi 80 hajar fudda wa nuss kooro hana huraar al-hamaam kula bigi 5 hajar fudda.
26 Wa yoom waahid, malik mamlakat Israaʼiil faayit fi raas al-durdur hana l-madiina. Wa mara waahide chaafatah wa koorakat leyah wa gaalat : «Ya siidi al-malik, afzaʼni !» 27 Wa l-malik radda leeha wa gaal : «Kan Allah ma fazaʼki, ana nagdar nafzaʼki be chunu ? Wa la fi gameh wa la fi khamar.» 28 Wa l-malik gaal leeha battaan : «Inti tidoori chunu ?» Wa hi raddat leyah wa gaalat : «Al-mara di gaalat leyi : ‹Jiibi wileedki naakuluuh al-yoom wa ambaakir kamaan, naakulu wileedi.› 29 Wa aniina rakkabna wileedi wa akalnaah. Wa ambaakir, ana gult leeha : ‹Jiibi wileedki naakuluuh.› Wa taari hi labbadatah.»
30 Wa wakit al-malik simiʼ kalaam al-mara di, charrat khulgaanah min al-hizin. Wa wakit hu faayit fi durdur al-madiina battaan, al-naas gidro chaafo kadar al-malik laabis khulgaan hana chuwaal be tihit le khulgaanah hana l-muluk. 31 Wa l-malik gaal : «Khalli al-Rabb yiʼaakhibni ikhaab chadiid kan al-yoom ma gataʼt raas Alyasaʼ wileed Chaafaat.»
32 Wa Alyasaʼ gaaʼid fi beetah maʼa chuyuukh al-madiina wa l-malik rassal leyah naadum. Wa laakin gubbaal al-mursaal da ma yawsal ke, Alyasaʼ gaal le l-chuyuukh : «Chiifu wald kattaal al-dimam da rassal naadum le yagtaʼ raasi. Khuttu baalku ! Kan chiftu al-mursaal da wassal, siddu al-baab wa adharooh ma yadkhul. Wa hassaʼ, ma gaaʼidiin tasmaʼo harakat rijle sayyidah waraayah walla ?» 33 Wa lissaaʼ Alyasaʼ ma kammal kalaamah ke bas, al-malik wassal. Wa gaal le Alyasaʼ : «Kulla l-masiibe di jaayi min Allah ! Wa hal indi acham foogah battaan walla ?»
