Burmiya ge pehir ge Achab ne
1 Achab vya ma ka ge suwal Samariya go naa wara ɓyalar. Yehu teme maktub ma mbo hon ga̰l ge ne Suwal Jizreel pal ma, ne naa ga̰l ma, ne naa ge ne hate Achab vya ge ne Samariya go ma, jan nama go: 2 «Se no, swaga ge maktub mbe ne mbo detɗa aŋ ta ya, ne jo̰ aŋ da ne aŋ bageyal vya ma ne aŋ ta go, ne pus pore ma, ne tisi ma, aŋ ká ya suwal ge ne vé ne gulum ga̰l ma se go me, 3 aŋ ndi me ne gan vya ma buwal zi a̰me ɗu ge kwaɗa ge ndwara ndaar waɗe ge may ma, é me na, na bá hool pal. Uwale nṵsi me ta na pe go mbal pore ne hir ge aŋ bageyal ne pe.» 4 Amma nama sḛ ma wan vo ge be to, a jan go: «Ndi gan ma azi a be mbyat ge mḛ na ndwara zḛ to, nee sḛ ma̰ ke gyana ge nee ba pili ta ne na ɗaa?» 5 Bage koy gan yàl ma, ne ga̰l ge koy suwal ma, ne naa ga̰l ma, ne naa ge hate gan vya ma, a teme ya jan Yehu go: «I mo dore ma ne, i vin’a go ke kaŋ ge mo ma̰ jan i ya go i ke nama mwaɗak, i é ndu ge ɗogle gan to, ke kaŋ ge mo laar ne ɓyare kerra.» 6 Yehu gwan njaŋge nama maktub ge ndwara azi, jan nama go: «Kadɗa go aŋ ge mbi ne ma ne, aŋ gwan ne aŋ pala mbi pe se ɗe, kṵ me gan vya ma pala ya mwaɗak, kwap, gyala mbe no pal go tem, gene me mbi nama ya ge suwal Jizreel go.» Ago gan vya ma, naa wara ɓyalar a ka wal ge naa ga̰l ge ne suwal Samariya go ma tok go.
7 Swaga ge maktub mbe ne dé nama tok zi ya, a wan gan Achab vya ma ge wara ɓyalar mbe ma, a vyan nama, a kan nama pala ma gum ma zi, a teme nama mbo hon Yehu ge suwal Jizreel ya. 8 A teme ndu ya jan Yehu go, a yan ne gan vya ma pala ja. Yehu jan nama go: «Ka̰ me nama koteya pe azi ge gulum wak zum ya ɗiŋ cya̰wak.» 9 Cya̰wak ɗe, na sḛ wat ne suwal diŋ ya zum, mbo ya mḛya, jan ɓase ma pet go: «Aŋ naa ge dosol ma ne, mbi, mbi ke ho̰l ne mbi bageyal, mbi hṵ na no. Amma naa mbe ma no ɗe, a wuɗi hṵ nama ne ɗaa? 10 Kwa me tyatyat go fare ge Bage ɗiŋnedin ne jya̰ ge yàl ge Achab ne pal wak be maŋge uzi to. Bage ɗiŋnedin wi fare ge na ne jya̰ anabi Iliya wak zi ma̰ ya go .» 11 Yehu hun Achab hir ma ge ne gá suwal Jizreel go ma uzi mwaɗak, poseya ne naa ga̰l ge ne na pe go ma, ne na kaam ma, ne na naa ge ke tuwaleya ma, be ya̰ ndu a̰me ɗu ɓurra to bat .
Yehu hun Ahaziya, gan ge Yuda ne bá vya ma uzi
(2Maa 22:8)12 Go̰r go, Yehu he viya̰ mbo Samariya. Swaga ge ne dé ya Bet-Eked ge naa ge koy gii ma ne go, 13 ɓol Ahaziya, gan ge Yuda ne bá vya ma, ele nama go: «Aŋ wuɗi ma ne ɗaa?» A gwan, ne na janna go: «I Ahaziya bá vya ma ne, i mbo ya san gan ma ne na gwale Yezabel vya ma wak.» 14 Yehu jan go: «Wa̰ me nama ne ndwara.» A wan nama ne ndwara, a vyan nama, a kan nama tub ge Bet-Eked ne se. A ka naa wara anda para azi, Yehu be ya̰ ndu a̰me ɗu ɓurra to.
Yehu ma ne Yonadab ɓol ta viya̰ zi
15 Ɗage ne swaga mbe go, mbo ɓol Yonadab ge Rekab vya viya̰ zi, ne mborra ya na ta. San na wak, ele na go: «Mo dulwak hatal ne mbi ta, dimma ne mbi dulwak ne go hatal ne mo ta go me ɗaa?» Yonadab gwan ne na vinna go: «O̰, a mbe go.» Yehu jan na go: «Kadɗa na go mbe ɗe, wa̰ mbi tok.» Yonadab wan na tok, Yehu wan na tok, é na ndé na ta pus pore go. 16 Jan na go: «Mbo ya mbi pe go, mo ba kwa aya ge mbi ne á tene ke Bage ɗiŋnedin temel.» A ɓan dagre mborra ne pus pore ge Yehu ne. 17 Swaga ge a ne dé ya Samariya go, Yehu hun Achab pehir ge ne gá ne suwal diŋ ma mwaɗak. Á nama hunna mwaɗak dimma ne Bage ɗiŋnedin ne jya̰ Iliya go.
Yehu hun naa ge ne uware dok Baal ma uzi
18 Yehu kote ɓase ma ya se pet, jan nama go: «Achab ke Baal temel mo̰r ŋgeɗo, Yehu mbo ke na waɗeya. 19 Se no, tó me anabi ge Baal ne ma, na naa ge temel ma, ne na naa ge ke tuwaleya ma ya mbi ndwara se mwaɗak, ndu a̰me ɗu na gá swaga to, ago mbi ɓyare ke tuwaleya ge ɓaŋlaŋ ne Baal pe. Ndu ge ne mbo ga ya swaga, a mbo hun na.» Yehu boge nama, ne da pe na ba hun naa ge ne ke Baal temel mo̰r ma uzi. 20 Yehu jan nama go: «Mbege me nee dam ɗu ne uware Baal pe.» A tol koteya. 21 Yehu dol temel Israyela go mwaɗak. Naa ge ne ke Baal temel mo̰r ma koteya ya mwaɗak, ndu a̰me ɗu gá swaga to. A wat zok ge Baal ne zi, a wi na palal. 22 Yehu jan bage koy ba̰r ma go: «Abe ba̰r ma ya zum hon naa ge ne ke temel mo̰r hon dok Baal ma.» Ndu mbe abe ba̰r ma ya zum. 23 Yehu ma ne Yonadab ge Rekab vya mbo zok ge Baal ne zi ya. Yehu jan naa ge ne ke Baal temel mo̰r ma go: «Dó me ndwara ta pal kwaɗa, na kaage naa ge ke Bage ɗiŋnedin temel mo̰r ma nama ká aŋ buwal zi go go to, amma na ká ɗeŋgo naa ge ne ke Baal temel mo̰r ma.»
24 Go̰r go Yehu ma ne Yonadab wat zi ya mbo tyare tuwaleya ma, ne tuwaleya ge tilla uzi ma. Swaga mbe go, Yehu ya̰ naa wara tiimal zum, jan nama go: «Mbi ho̰ aŋ naa mbe ma no hunna, kadɗa ndu a̰me ɗu ne aŋ buwal zi ma̰ ya̰ ndu a̰me ɗu ya ɓurra, mbi ma̰ hun na na byalam go.» 25 Swaga ge a ne á ke tuwaleya ge tilla uzi go, Yehu wat ya zum, hon asagar ma ne bama ga̰l ma wak go: «Wá me zi, hṵ me naa mbe ma, ndu a̰me ɗu na ɓu ya zum to.» A wat zi, a hun nama ne kasagar, a abe nama siya, a kan nama zum ya, a gwan’a zok ge sḭḭm Baal ne zi. 26 A her Baal cerra ya zum, a dol na ol zi. 27 A ɓá Baal ge a ne ce na ne njal uzi, a gul na zok se me. A saŋge na zok swaga njoo ne naa pe pet, ya go ɗiŋ ma̰ no.
Muluk ge Yehu ne
28 A go no, ge Yehu ne gu Baal ne suwal Israyela go uzi. 29 Amma Yehu be ya̰ sone ge Yerobowam ge Nebat vya ne é Israyela vya ma kerra uzi to, ndwara go a ká uware nday vya ge dinar ge ne ká suwal Betel ma ne suwal Dan go. 30 Bage ɗiŋnedin jan Yehu go: «Ne jo̰ mo ke kaŋ ge kwaɗa mbi ndwara se, mo ke ne yàl ge Achab ne kaŋ ge mbi sḛ ne ɓyare, ne pe no, mo vya ma mbo ka er ta hool gan ge suwal Israyela ne pal ɗiŋ mbo doŋ pe ma anda.» 31 Go no puy ɗe, Yehu be koy eya ge Bage ɗiŋnedin, Dok ge Israyela ne, ne na dulwak ɗu to, be abe tene uzi ne sone ma ge Yerobowam ne ka é Israyela vya ma kerra go to.
32 Zaman mbe go, Bage ɗiŋnedin ɗage caɗe Israyela suwal ma se. Hazayel, gan ge Siriya ma ne yan Israyela ma ne bama warbe go uzi. 33 A ame suwal ne maŋgaɗam Urdun wak ya ɗiŋ mbo le ham ya, ne suwal Aroyer ge ne mam so̰o̰l Arnon ne go ɗiŋ mbo suwal Galaad, ne suwal Basan mwaɗak, ndwara go suwal ge Gad vya ma ne, ne ge Ruben vya ma ne, ne ge Manasa vya ma ne ma mwaɗak. 34 Kaŋ ge Yehu ne ke ge may ma, na pateya ma, a njaŋge nama ya Maktub Maana ge Gan ge Israyela ma ne zi. 35 Yehu su na bá ma pe ya, a mbul na suwal Samariya diŋ. Na vya Yaahaz zam gan na byalam go. 36 Yehu za gan suwal Israyela pal, ge Samariya go del wara azi para tiimal.
Yaahu dammar aayilat Akhaab
1 Wa l-malik Akhaab indah 70 naas min aayiltah al-saakniin fi madiinat al-Saamira. Wa Yaahu rassal jawaabaat fi l-Saamira le chuyuukh hillit Yazraʼiil wa le kubaaraat al-chaʼab wa le l-naas al-mukallafiin be tarbiyat iyaal Akhaab. Wa gaal leehum : 2 «Intu mukallafiin be iyaal siidku wa arabaat al-harib wa l-kheel wa l-mudun al-gawiyiin wa l-silaah. Wa min talgo al-jawaab da, 3 fattuchu naadum zeen wa adiil min iyaal siidku wa khuttuuh fi kursi al-muluk fi gadd abuuh. Wa baʼad da, agoodu jaahiziin le tihaarubu le tahfado aayilat siidku.»
4 Wa wakit al-naas dool ligo al-jawaabaat, khaafo khoof chadiid wa gaalo : «Muluuk itneen kula ma gidro foog Yaahu wa aniina kamaan nagdaro nisawwu chunu diddah ?» 5 Wa khalaas, al-masʼuul fi gasir al-malik wa cheekh al-hille wa kubaaraat al-chaʼab wa l-naas al-mukallafiin be tarbiyat iyaal al-malik, kulluhum rassalo le Yaahu wa gaalo leyah : «Aniina abiidak wa nisawwu kulla cheyy al-taamurna beyah. Wa naadum waahid kula, aniina ma nidarrujuuh malik. Inta sawwi kulla cheyy al-tidoorah.»
6 Wa Yaahu katab jawaab taani wa gaal : «Kan intu maʼaayi wa tasmaʼo kalaami, agtaʼo ruuse awlaad siidku wa jiibuuhum leyi ambaakir fajur fi nafs al-saaʼa fi Yazraʼiil.»
Wa awlaad al-malik al-sabʼiin saakniin bakaan kubaaraat al-hillaal al-mukallafiin be tarbiyithum. 7 Wa min al-kubaaraat dool ligo al-jawaab, khalaas gammo karaboohum le iyaal al-malik al-sabʼiin wa dabahoohum wa gataʼo ruuseehum. Wa baʼad da, sabbo al-ruuse dool fi gufaf wa rassaloohum le Yaahu fi Yazraʼiil. 8 Wa tawwaali, naadum waahid ja khabbarah le Yaahu wa gaal : «Daahu jaabo ruuse awlaad al-malik.» Wa Yaahu gaal leyah : «Khutt al-ruuse dool fi koom itneen fi khachum baab al-hille wa khalliihum yagoodu fi bakaanhum da lahaddi fajur.»
9 Wa be fajur, Yaahu marag wa wagaf giddaam al-chaʼab wa gaal : «Intu bariyiin ! Ana bas atmarradt didd siidi al-malik wa kataltah. Wa laakin kulla l-naas dool, yaatu katalaahum ? 10 Hassaʼ da, aʼarfu tamaam kadar ma fi kilme waahide kula min kalaam Allah al-ma tilhaggag. Allah haggag kulla kalaamah al-gaalah didd aayilat Akhaab be waasitat abdah al-nabi Iliyaas.»
11 Wa Yaahu katal kulla l-naas al-faddalo min aayilat Akhaab al-gaaʼidiin fi Yazraʼiil. Wa katal kulla kubaaraatah wa rufgaanah wa rujaal al-diin al-yakhdumu leyah. Wa naadum waahid kula minhum ma faddal.
Yaahu dammar aayilat Akhazya
12 Wa baʼad da, Yaahu macha madiinat al-Saamira. Wa fi derib hana hillit Beet Ikheed hana l-Ruʼyaan, 13 hu lamma maʼa akhwaan Akhazya malik mamlakat Yahuuza. Wa hu gaal leehum : «Intu dool yaatumman ?» Wa humman raddo leyah wa gaalo : «Aniina akhwaan Akhazya maachiin nisallumu awlaad al-malik wa awlaad al-meeram.»
14 Wa tawwaali, Yaahu amar wa gaal : «Yalla ! Karrubuuhum hayyiin.» Khalaas, karaboohum wa baʼad da, dabahoohum wa daffagoohum fi biir hana Beet Ikheed. Wa l-naas dool adadhum 42 raajil wa Yaahu ma khalla waahid minhum kula hayy.
15 Wa Yaahu gamma min al-bakaan da wa macha laagaah le Yunadaab wileed Rikaab al-hu kula jaayi leyah. Yaahu sallamah wa gaal : «Hal niiytak mukhlisa misil niiyti ana ?» Wa Yunadaab gaal : «Aywa !» Wa Yaahu gaal leyah : «Antiini iidak.» Wa Yunadaab madda iidah wa Yaahu karabah wa rakkabah maʼaayah fi arabatah. 16 Wa gaal leyah : «Taʼaal maʼaayi wa tichiif zaʼali al-chadiid didd udwaan Allah.» Wa Yaahu waddaah maʼaayah fi arabatah.
17 Wa wakit wassal fi l-Saamira, Yaahu katal kulla l-naas al-faddalo min aayilat Akhaab al-saakniin fi l-hille. Hu dammaraahum kulluhum hasab kalaam Allah al-gaalah le l-nabi Iliyaas.
Yaahu dammar al-yaʼabudu ilaah Baʼal
18 Wa Yaahu lamma kulla l-chaʼab wa gaal leehum : «Akhaab abad ilaah Baʼal chiyya bas wa ana naʼabudah ziyaada minnah. 19 Wa hassaʼ da, limmu kulla anbiya Baʼal wa kulla l-naas al-gaaʼidiin yaʼabuduuh wa kulla rujaal al-diin hana Baʼal. Khalli naadum waahid kula ma yifaddil laakin kulluhum yaju leyi achaan nidoor nigaddim dahaaya le ilaah Baʼal. Wa ayyi naadum al-ma ja da, ma yiʼiich.» Wa laakin Yaahu hajja al-kalaam da be najaada achaan hu yidoor yidammir al-naas al-gaaʼidiin yaʼabudu Baʼal.
20 Wa Yaahu amar yikhassusu iid le Baʼal. Wa sawwo misil ke. 21 Wa Yaahu rassal naas fi kulla balad Israaʼiil. Wa kulla l-naas al-gaaʼidiin yaʼabudu Baʼal jo wa naadum aba ma yaji da, ma fiih. Wa humman dakhalo fi beet al-ibaada hana Baʼal wa l-beet da anmala tak. 22 Wa Yaahu amar masʼuul khulgaan al-ibaada hana Baʼal wa gaal leyah : «Anti khulgaan le kulla l-naas al-yaʼabudu Baʼal.» Wa l-masʼuul antaahum al-khulgaan.
23 Wa khalaas, Yaahu wa Yunadaab wileed Rikaab macho fi beet al-ibaada hana Baʼal. Wa Yaahu gaal le l-naas al-gaaʼidiin yaʼabudu Baʼal : «Akkudu wa chiifu kadar fi lubbuku ma fi naadum waahid al-yaʼabud Allah laakin illa l-naas al-yaʼabudu ilaah Baʼal bas.» 24 Wa Yaahu khatta 80 askar be barra wa gaal leehum : «Kan naadum anbalas min al-naas al-ana sallamtuhum leeku dool, al-naadum al-khallaah anbalas da yumuut.» Wa baʼad da, Yaahu wa Yunadaab dakhalo fi beet al-ibaada le yigaddumu dahaaya muharragiin wa dahaaya aakhariin.
25 Wa wakit gaddamo dahaayaahum khalaas, Yaahu gaal le l-askar wa khuyyaadhum : «Adkhulu wa aktuluuhum ! Khalli naadum waahid kula ma yiʼarrid.» Wa l-askar dakhalo wa kataloohum be l-seef wa khammo al-janaazaat wa daffagoohum barra min al-hille. Wa baʼad da, al-askar macho daakhal lahaddi l-bakaan al-khaass al-gaaʼid fi lubb beet al-ibaada hana Baʼal. 26 Wa l-hajar al-khazzooh le l-ibaada, humman ramooh wa waddooh barra wa tachchooh fi l-naar. 27 Wa baʼad marago al-hajar da min beet al-ibaada, haddamo al-beet zaatah wa l-bakaan da, sawwooh wara beet aamm al-gaaʼid lahaddi l-yoom. 28 Wa be misil da bas, Yaahu gachcha ilaah Baʼal min balad Israaʼiil.
Hukum Yaahu fi Israaʼiil
29 Wa laakin Yaahu anrabat fi zanib Yarubaʼaam wileed Nabaat al-lazza naas mamlakat Israaʼiil fi l-zunuub wa da ibaadat al-ajjaal hana l-dahab al-fi Beet Iil wa hillit Daan. 30 Wa yoom waahid, Allah gaal le Yaahu : «Achaan inta sawweet al-adiil giddaami wa dammart aayilat Akhaab sawa sawa misil ana dawwartah, awlaadak yagoodu fi kursi al-muluk fi mamlakat Israaʼiil lahaddi l-zurriiye al-raabʼe.» 31 Wa laakin Yaahu ma tabbag wasaaya Allah Ilaah Bani Israaʼiil be kulla galbah. Wa ma khalla minnah nafs al-zunuub al-sawwaahum Yarubaʼaam al-lazza naas mamlakat Israaʼiil fi l-zunuub.
32 Wa fi nafs al-wakit da bas, Allah bada yangus min turaab mamlakat Israaʼiil. Hazayiil malik balad Araam haarabaahum le naas mamlakat Israaʼiil fi kulla huduud baladhum. 33 Wa hu chaal minhum al-manaatig al-sabaah le bahar al-Urdun wa da turaab Gilʼaad wa ard gabaayil Gaad wa Raʼuubiin wa Manassa. Wa da min hillit Aruuʼir al-gaaʼide fi waadi Arnuun fi l-wati lahaddi turaab Gilʼaad wa Baachaan fi l-munchaakh.
34 Wa l-baagi min amal Yaahu wa kulla cheyy al-sawwaah wa faraasiiytah maktuubiin fi kitaab taariikh muluuk Bani Israaʼiil. 35 Wa Yaahu maat wa lihig abbahaatah wa dafanooh fi madiinat al-Saamira. Wa wileedah Yahuuhaaz hakam fi badalah. 36 Wa Yaahu hakam 28 sana fi mamlakat Israaʼiil fi madiinat al-Saamira.
