Siya ge Samiyel ne
1 Dam mbe ma pul zi, Samiyel su, Israyela vya ma koteya pet ndwara fyal na. A mbul na ge na suwal Rama diŋ.
Dawda zwagre mbo ful pul ge Paran ne ya.
Nabal kuri be mbar Dawda
2 Ndu a̰me, a ndu ge tok pool ne, ká suwal Mawon go. Ká da ne tame ma dudubu ataa ne ɓiya̰ ma dubu ɗu me. Na kaŋ ɓolla ma ká Karmel ya. Dam a̰me ɗu, na sḛ mbo suwal Karmel ya ndwara mbo kot na tame ma susu. 3 Ndu son mbe dḭl Nabal, na gwale dḭl Abigayel. Gwale mbe ká kale, ne ɗalla me, amma na obe ká ndu ge laar pisil ne ndu ge ndwara ndaar me. Na sḛ mbo da ne hir ge Kaleb ne zi ya.
4 Dawda zá̰ ge ful zi ya go, Nabal mbo ja kot na tame ma susu, 5 teme naa wol ne ka̰l janna go: «Mbo me ɓol Nabal ge Karmel ya, aŋ san na wak ne mbi dḭl. 6 Jya̰ me na go, mbi jan go: Dok na ho̰ na taal twala, na ká swaga halas, ne na naa ge ne na yadiŋ ma pet me. 7 Mbi za̰ go mo kot ne go mo tame ma susu. Swaga ge mo naa ge koy gii ma ne ka i ta Karmel go, i be ke nama sone to, a be ban a̰me to me. 8 Ele mo dore ma, a ma̰ jan mo. Kwa mbi naa ma a̰se, ame nama ne sḛ tuli. Ne jo̰ i dé ya mo dam ge tuli go, ho̰ mo dore ma, poseya ne mbi Dawda ge mo vya, kaŋ ge ne mo tok go.»
9 Swaga ge Dawda naa ma ne dé ya Nabal ta, a jan na ka̰l ge Dawda ne jya̰ ma mwaɗak, a gá katɗa. 10 Nabal jan Dawda naa go: «Dawda wuɗi ne? Isay vya wuɗi ne? Ma̰ ne se no, dore ma gḛ a so ya̰ bama bageyal ma. 11 Aŋ dwat go, mbi ma abe mbi kaŋzam, ne her mbi mam, ne duur ma ge mbi ne ke nama ne mbi naa ge kot tame susu ma pe, mbi hon naa ge mbi ne kwa swaga ge a ne mbo ne ya to ma ɗaa?»
12 Dawda naa ma gwan, a mbo jan Dawda fare ge Nabal ne jya̰ ya ma mwaɗak. 13 Dawda jan na naa ma go, ndu ge daage na he na kasagar, a abe bama kasagar ma vwal bama pe zi, Dawda vwal ge na ne me. Abe naa kikis anda na pe go, ya̰ naa ge kikis azi ma se koy kaŋ ma.
Abigayel sya Dawda ndwara zi ya ne kaŋ ma
14 Swaga mbe go, Nabal dore a̰me mbo waage Abigayel ge Nabal gwale fare mbe, jan na go: «Dawda teme naa ne ful zi ya san i bageyal wak, i bageyal be ame nama ne ka̰l ge tuli to. 15 Swaga ge i ne nama ne ká ful zi ya, naa mbe ma ká kwaɗa i ta, a be ke i a̰me ge sone to, i kaŋ a̰me be ban to me. 16 Dam mbe ma go mwaɗak, ɗaal ne gyala, i swaga koy gii ma go, a nama ka koy i ne. 17 Se no, dwa kwaɗa, ke kaŋ ge mo ma̰ mbyatɗa kerra. Kadɗa to, yál ma ɓol i bageyal ma ne na yàl mwaɗak. Ne jo̰ na sḛ a ndu ge bernde ne, i day jan na a̰me to.»
18 Abigayel ɗage digi avun cap, abe katugum kikis azi, ne oyo̰r jiya̰l tóól ataa, ne gii swarra ataa, ne gḛme satɗa kaŋ pul anuwa̰y, ne o̰yor kumar bwatɗa kis, ne fere kumar mbwatɗa ɗu ɗu kikis azi me, yage nama kwara ma pal. 19 Jan na dore ma go nama mbo zḛ ya, na kare nama pe ya me. Amma jan na obe Nabal pal to. 20 Ndwar na kwara pal digi, ka mborra gṵṵl zi, njal kiya̰r go, Dawda ma ne na naa ma ka mborra ya na ndwara zi me, a ne nama mbo tan ta tukcuk. 21 Ago Dawda jya̰ tene go, na koy ndu mbe kaŋ ma ful zi be ge vḛne nama to baŋ ɗar. Kwaɗa ge na ne ke na, na gwa̰ ne na na potɗa sone. 22 Ɗiŋ mbo kwap gyala wak horom, kadɗa na ya̰ ndu son a̰me ya Nabal yadiŋ be hunna, Dok na ke ne na kaŋ ge na laar ne ɓyare kerra.
23 Swaga ge Abigayel ne ka̰ na ndwara kwa Dawda, harge tene kan na koo ne kwara pal digi se, gur na koo na ndwara se, cwage na pala se suwar zi. 24 Dol tene na ndwara se, wan na koo, jan na go: «O mbi bageyal, sone mbe mbo da ne mbi ta! Mbi kaɗe mo, ho̰ mbi viya̰ mbi jya̰ mo fare nde. No a fare ge mo kale ne ɓyare jan mo ne: 25 E mo haŋgal ge fare janna ge Nabal, ndu ge bernde mbe ne pal to. A tol na Nabal, ndwara go ndu ge bernde. Na kaŋ kerra ma kare na dḭl pe. Mo kale be kwa naa ge mo ne teme nama ya ma to. 26 Mbi bageyal! Se no ɗe, ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin, Bage ndwara ne zi, ne jo̰ mo sḛ da ne ndwara me, a Bage ɗiŋnedin tele mo ne go mo gele tene to, mo hṵ siya to me. Ya̰ mo naa ge ho̰l ma, nama ge ne ɓyare mo hunna ma ɓó yál ge Nabal ne pe. 27 Mbi bageyal! Mbi kaɗe mo, ame bobo ge mo kale ne gene ya hon mo ma no, va naa jabso ge ne mo pe go ma na. 28 Pore sone ge mo kale ne ke, mbi kwa kwa tyatyat go, Bage ɗiŋnedin mbo hon aŋ ne mo pehir ma gan, ago mo mbal ne go pore ge Bage ɗiŋnedin ne. Kadɗa a ndil kaŋ kerra ge mo ne ma ya mwaɗak, ago mo sḛ be ke a̰me ge sone to. 29 Kadɗa ndu a̰me ɗage ja ke mo ho̰l, na ɓyare mo hunna, Bage ɗiŋnedin mbo koy mo kat ne ndwara, naa ge ne ndwara ma buwal zi. Amma mbo fyage mo naa ge ho̰l ma uzi ya kaal cat dimma ne a ne fyage turum mballa go. 30 Mbi bageyal! Swaga ge Bage ɗiŋnedin ne mbo wi na wak tuli ge na ne ke ne mo pe ya mwaɗak, swaga ge ne mbo e mo katɗa dḛ ya suwal Israyela pal ɗe, 31 na kaage mo dulwak wa̰ mo dḛ ɗo, mo kat ne iigiya mo zi go, mo gá dḛ gele tene, mo hṵ ndu a̰me baŋ go ɗar to. Swaga ge Bage ɗiŋnedin ne mbo tyare mo na tok matoson ya ɗe, dwa ne mo kale.» 32 Dawda jan Abigay go: «Uwareya hon Bage ɗiŋnedin Dok ge Israyela ne, na ge ne teme mo ma̰ ya ɓol mbi. 33 Uwareya hon Dok, na ge ne ho̰ mo haŋgal ge kwaɗa, ge ne é mo mborra ya ma̰ mbi ndwara zi, ndwara tele mbi be ge hun siya to me. 34 A fareba, a Bage ɗiŋnedin bage ndwara, Dok ge Israyela ne tele mbi ne go mbi ke mo yál to. Te go mo mbo ya ɓol mbi avun cap to, mbi guni tene go ɗiŋ kwap cya̰wak, ndu son a̰me gá te Nabal yadiŋ to.»
35 Dawda ame na bobo ge ne ho̰ na ma, jan na go: «Gwa̰ di kwaɗa, mbi zá̰ mo fare janna ma ya go, mbi vin mo ya go me.»
Siya ge Nabal ne, Dawda he Abigayel
36 Swaga ge Abigayel ne gwa̰ ya diŋ, ɓol Nabal ma ne ke vḛso buyya dimma ne vḛso buyya ge gan ne go. Nabal ka ke laar saal gḛ, ago ká fereya tilib. Abigayel jan na a̰me to ɗiŋ cya̰wak. 37 Kwap cya̰wak, swaga ge jiya̰l ne abe ne Nabal ndwara zi, na gwale wan na fare ge te ya ker’a pe. Na dulwak kun, na sḛ su leɗet. 38 Dam ke kaŋ ge wol go, Bage ɗiŋnedin iyal Nabal, su.
39 Swaga ge Dawda ne zá̰ Nabal siya, jan go: «Uwareya hon Bage ɗiŋnedin na ge ne gele mbi, ne senna ge Nabal ne sḛ́ mbi pe, na ge ne ya̰ mbi wat sone zi to, ago Bage ɗiŋnedin e sone ge Nabal ne ke mbi ya gwan na pal.»
Go̰r go, Dawda teme naa mbo ele Abigayel, na ame na kat yàl.
40 Swaga ge Dawda naa ge temel ma ne dé ya Abigayel ta suwal Karmel go, a jan na go: «Dawda teme i ya mo ta ne go, na ɓyare mo kat yàl.» 41 Abigayel gur na koo se, cwage na pala suwar zi, jan go: «Mbi vinna kat kale ge mo ne, ndwara usi mo dore ma koo.»
42 Abigayel ɗage digi, ndwar na kwara pal, poseya ne na kale ma anuwa̰y, a ne Dawda naa ge temel ma ɓan mbo ɓol Dawda. Ga Dawda gwale. 43 Ago Dawda sa̰ Ahinowam, vya gwale ge suwal Jizreel ne zaŋgal. Nama sḛ ma jwak a ga na gwale ma. 44 Ago Dawda gwale Mikal ge Sawul vya, Sawul wa̰ na, ho̰ na Palti ge Layis vya ndu ge suwal Gallim ne no.
Abigaayil najjat naas beetha
1 Wa Samuwiil maat wa dafanooh fi beetah fi hillit al-Raama. Wa kulla Bani Israaʼiil lammo wa bako leyah. Wa baʼad da, Dawuud macha fi kadaadit Faaraan.
2 Wa fi hillit Maaʼoon, fiyah raajil waahid indah maal katiir wa maalah da gaaʼid fi hillit Karmal. Hu indah 3 000 khanam dawaayin wa 1 000 inze. Wa macha fi hillit Karmal le yagtaʼ suuf khanamah. 3 Wa l-raajil da usmah Naabaal wa martah usumha Abigaayil. Hi mara aagle wa samha bilheen wa laakin raajilha iideenah gawi wa hawaan. Wa hu min khachum beet Kaalib. 4 Wa fi l-kadaade, Dawuud simiʼ kadar Naabaal macha yagtaʼ suuf khanamah. 5 Wa Dawuud rassal achara subyaan wa gaal leehum : «Amchu hillit Karmal wa talgo Naabaal. Wa waddu leyah salaami wa guulu leyah : 6 ‹Tiʼiich daayman ! Wa l-salaam aleek wa le ahalak wa le kulla maalak ! 7 Wa hassaʼ da, ana simiʼt kadar inta jiit maʼa naasak le tagtaʼ suuf khanamak. Wa wakit ruʼyaanak gaʼado maʼaana, aniina ma sawweena leehum cheyy fasil. Wa cheyy waahid kula ma waddar leehum wakit humman gaʼado fi Karmal. 8 Asʼal naasak wa humman yiʼooruuk ! Wa khalli naasi yalgo minnak rida achaan aniina jiina fi yoom al-iid. Wa min fadlak, anti al-cheyy al-tagdar tantiih le abiidak wa le wileedak Dawuud.›»
9 Wa wakit subyaan Dawuud wassalo bakaan Naabaal, hajjo leyah be kulla l-kalaam al-Dawuud rassalaahum beyah. Wa gaʼado yarjo. 10 Wa Naabaal gaal le naas Dawuud : «Dawuud da, hu yaatu ? Wileed Yassa da, hu yaatu ? Fi wakitna da, fiyah abiid katiiriin al-yiʼarrudu min siyaadhum ! 11 Wa ana kamaan, kikkeef nichiil khubziti wa almiiyi wa lahami al-jahhaztah le naasi wa nantiih le naas al-ma naʼarifhum jaayiin min ween kula ?»
12 Wa khalaas, subyaan Dawuud gammo gabbalo. Wa wakit wassalo, hajjo le Dawuud be kulla l-kalaam da. 13 Wa Dawuud gaal le naasah : «Khalli ayyi waahid minku yichiil seefah !» Wa khalaas, ayyi waahid chaal seefah wa rabatah fi sulbah. Wa Dawuud kula chaal hanaayah wa macho. Wa l-macho, adadhum 400 raajil wa 200 kamaan gaʼado maʼa l-khumaam.
14 Wa waahid min khaddaamiin Naabaal ja khabbar Abigaayil marit Naabaal be kulla cheyy al-hasal wa gaal leeha : «Daahu Dawuud rassal naasah jo min al-kadaade le yisallumu siidna. Laakin hu ma rahhab beehum. 15 Wa l-naas dool zeeniin leena marra waahid wakit aniina gaʼadna maʼaahum fi l-kadaade wa ma sawwo leena cheyy fasil. Wa min maalna kula, cheyy ma waddar. 16 Leel wa nahaar, humman bigo leena misil al-zariibe fi kulla l-wakit al-aniina gaʼadna maʼaahum wa saarhiin be l-khanam. 17 Wa hassaʼ da, aʼarfi wa chiifi al-cheyy al-tagdare tisawwiih achaan masiibe kabiire jaaye le siidna wa ahalah. Achaan sayyidna ma naafiʼ wa naadum yahdiih kula ma fiih !»
18 Wa tawwaali, Abigaayil chaalat 200 khubza wa 2 girbe hana khamar wa 5 khanam munajjadiin wa 15 kooro hana gameh fariiki wa 100 dukrume hana inab yaabis muʼabbak wa 200 dukrume hana tiin yaabis muʼabbak. Wa kulla l-achya dool, hi chaddathum fi hamiir. 19 Wa gaalat le khaddaamiinha : «Intu gaddumu wa ana namchi waraaku.» Wa laakin hi ma gaalat cheyy le raajilha Naabaal.
20 Wa hi rikbat fi humaarha wa machat ale l-hajar. Wa Dawuud kula be naasah jaayiin be nuss al-hajar be hinaak. Wa jo wa be khafla, lammo. 21 Wa gubbaal ma yilimmu, Dawuud gaal : «Ana sawweet khata. Al-naadum da, ana hafadt kulla maalah fi l-kadaade achaan cheyy ma yiwaddir leyah. Wa l-kheer al-sawweetah leyah da, hu gabbalah leyi be charr ! 22 Kadar le ambaakir fajur, kan ana khalleet naadum waahid min rujaal Naabaal aach kula, khalli al-Rabb yiʼaakhibni ikhaab chadiid !»
23 Wa wakit Abigaayil chaafat Dawuud, dallat ajala min humaarha. Wa barakat wa sajadat giddaamah, 24 wa karabat rijileenah wa gaalat : «Ya sayyidi, ajʼal al-khata da minni ana ! Wa daahu ana khaadmak nihajji leek wa asmaʼ kalaami. 25 Min fadlak, ya sayyidi, Naabaal hu siid charr, ma tajʼalah ! Al-usum bitaabiʼ siidah wa usmah Naabaal maʼanaatah matmuus. Wa ana khaadmak ma chift al-naas al-inta rassaltuhum, ya sayyidi. 26 Wa hassaʼ, ya sayyidi, nahlif leek be Allah al-Hayy wa be hayaatak inta kadar Allah daharak min daffigiin al-damm wa kaffiin al-taar. Khalli udwaanak wa kulla l-naas al-yidooru leek al-fasaala yabgo misil Naabaal, ya sayyidi ! 27 Wa khalaas, ya sayyidi, akhbal al-hadaaya al-ana khaadmak jibtuhum leek wa gassimhum le l-subyaan al-maʼaak. 28 Wa saamih ana khaadmak fi l-khata al-sawweetah, ya sayyidi. Akiid Allah yisabbit zurriiytak fi l-muluk achaan inta gaaʼid tihaarib fi chaan Allah. Wa abadan fi muddit hayaatak, ma yalgo foogak ayyi eeb. 29 Wa kan naadum gaaʼid yitaaridak wa yidoor yaktulak, ya sayyidi, Allah Ilaahak yinajjiik wa yahfadak misil naadum al-gaaʼid yahfad maalah. Wa laakin udwaanak, Allah yiwaddiihum baʼiid minnak misil hajar al-zaragooh be miglaaʼ. 30 Wa wakit Allah yitimm kulla cheyy al-waaʼadak beyah inta sayyidi, hu yidarrijak malik fi Israaʼiil. 31 Ya sayyidi, kan inta kaffeet al-taar, da yagood leek fi fikrak wa tandam le l-cheyy al-sawweetah achaan fi zaʼalak bas inta katalt naas. Wa wakit Allah yisawwi leek al-kheer, ma tansaani.»
32 Wa Dawuud gaal le Abigaayil : «Baarak Allah Ilaah Bani Israaʼiil al-jaabaaki al-yoom le tilaagiini ! 33 Allah yibaarik foogki wa fi fikirki achaan inti dahartiini ma naktul naas wa ma nilkaffa al-taar. 34 Wa nahlif be Allah al-Hayy Ilaah Bani Israaʼiil, hu bas daharaani ma nisawwi leeki cheyy fasil. Wa kan inti ma jiiti ajala laageetiini, ambaakir fajur da, naadum waahid kula ma yifaddil fi beet Naabaal !»
35 Wa Dawuud khibil al-hadaaya al-Abigaayil jaabathum wa gaal leeha : «Amchi beetki be l-salaama. Ana simiʼt kalaamki wa nisawwi kulla cheyy al-talabtiih minni.»
36 Wa Abigaayil gabbalat bakaan Naabaal raajilha wa ligatah sawwa aazuuma kabiire fi beetah misil aazuuma hana malik. Wa hu sakraan marra waahid wa farhaan. Wa hi ma gaalat leyah cheyy lahaddi l-fajur. 37 Wa be fajur, wakit sakarah chatta minnah, Abigaayil hajjat leyah be kulla cheyy al-hasal. Wa wakit Naabaal simiʼ al-kalaam da, taggaah wajaʼ galib wa jildah maat. 38 Wa gaʼad hawaale achara yoom wa baʼad da, Allah hakam leyah be l-moot.
39 Wa wakit Dawuud simiʼ be moot Naabaal, gaal : «Al-hamdulillah. Allah daafaʼ leyi min muʼyaar Naabaal wa daharaani ma nisawwi cheyy fasil diddah. Wa hu gabbal leyah fasaaltah fi raasah.» Wa Dawuud rassal naas le Abigaayil wa dawwar yaakhudha. 40 Wa wakit naas Dawuud wassalo fi hillit Karmal bakaan Abigaayil, gaalo leeha : «Dawuud rassalaana leeki achaan yidoor yaakhudki.»
41 Wa tawwaali, Abigaayil wagaʼat fi l-ard wa barakat giddaam Dawuud wa gaalat : «Ana khaadmah jaahize le nabga khaadim le nijiib almi le nikhassil rijileen khaddaamiin sayyidi.» 42 Wa Abigaayil gammat ajala wa rikbat fi humaarha. Wa machan maʼaaha khamsa banaat wa taabaʼan khaddaamiin Dawuud. Wa khalaas, hi bigat marit Dawuud. 43 Wa gubbaal da kula, Dawuud indah mara usumha Akhinuuʼam. Hi min hillit Yazraʼiil. Wa be da, Akhinuuʼam wa Abigaayil kullihin ke awiinah le Dawuud. 44 Wa kan le Mikaal marit Dawuud al-awwalaaniiye, Chaawuul abuuha chaalaaha wa antaaha le raajil aakhar usmah Falti wileed Layich min hillit Galliim.
