Kaŋ a̰me ya go ɗu ne naa pe pet
1 Mbi hale fare ma pe pet, mbi ɓó go, naa ge dosol ma, ne naa ge zwama ma, ne bama kaŋ kerra ma pet a ya Dok tok go. Naa dasana ma kwar go bama mbo ɓol laar wanna, ko kwaneya to, a ne nṵsiya fare a̰me pal to. 2 Vareya ne ndu a̰me pe to. Ndu ge dosol ma ne ndu ge sone a da̰re kaŋ ge ɗu, ndu ge kwaɗa, ko ndu ge yaɗat, ko ndu ge seŋgre, ko ge ne tyare tuwaleya, ko ge ne tyare tuwaleya to, a da̰re kaŋ ge ɗu. Ndu ge kwaɗa, ko ndu ge sone, ndu ge ne ke wak tuli Dok ndwara se, ko ndu ge ne ke to, a da̰re kaŋ ge ɗu. 3 Kaŋ ge ne waɗe haŋle gḛ ge ne ke ne suwar pal, ago naa dasana ma pet, a da̰re kaŋ ge ɗu. Da ne pe no, naa dasana ma hon ta ke sone no, a ka ke kaŋ ge bataraŋ ma, ago pe aya ge nama ne a sú sù. 4 Ago ndu ge ne ndwara da ne jobreya. Gú ge ne ndwara waɗe sonne ge ne su waɗe. 5 Naa ge ne ndwara ma kwa kwa go bama sú sù, amma naa ge siya ma kwa a̰me to, ne jo̰ nama sḛ ne jobreya potɗa a̰me pal to, ndu ge gwan dwat nama pal to.
6 Nama laar wanna ma, ne nama kwaneya ma, ne nama yil ma pet a burmi ya swaga. A ne viya̰ ge gwan ke kaŋ a̰me ge ne ke ne suwar no pal to bat.
7 Mbo, za mo kaŋzam ne mo laar ɓyare, njó mo oyo̰r jiya̰l ne laar saal, ago Dok sḛ za̰ tuli ya go ne kaŋ kerra ge mo ne ma.
8 Ya̰ dam ma mwaɗak, mo ba̰r na ka saal taɗak, mo ka kan num ge hur tuli ma mo pala digi me. 9 Ke tuli ne gwale ge mo laar ne wa̰ na, ge dam ma ŋgeɗo ge Dok ne ho̰ mo na katɗa suwar pal go. No a varra ge mo ne ndwara ne ne temel yál ge mo ne ho̰ tene kerra suwar pal pe ne .
10 Kaŋ ge daage pet ge mo ne ɓol na ya kerra á tene ke na, ago ge táál ge siya ma ne ya, swaga ge mo ne mbo na ya, kaŋ a̰me ge kerra to, ko fare ŋgayya, ko kwarra, ko zwama a̰me to bat.
Ndu ge kwar yál ge ne ɓyare ɓol na to
11 Uwale, mbi ndi kaŋ ge ne suwar pal ma, mbi ɓó go, a be naa ge sḛ fogor ma ba̰a̰re so waɗeya ne mbḛ to, a be naa ge pool ma hal pore ne mbḛ to, a be naa ge zwama ma ɓol kaŋzam ne mbḛ to, a be naa ge ɗalla ma ɓol kaŋ ne mbḛ to, a be naa ge kwar fare ma ɓol kwar a̰se ne mbḛ to. Ago swaga ge tuli ma ne ge sone ma ɓol nama ɓol mwaɗak.
12 Ndu dasana kwar kaŋ ge ne mbo det na pal to. Na sḛ dimma ca ne sii ge kool ne wan na go, ko ne njoole ge faɗe ne wan na go. Yál tan naa dasana ma tan tukcuk.
Zwama ge naa ne ndil na kaŋ senna
13 Uwale, ge suwar no pal, mbi kwa fare a̰me ge ne ke mbi yál gḛ ge zwama pal. 14 Suwal jyale a̰me, naa ŋgeɗo baŋ ne na diŋ. Gan ge pool gḛ a̰me mbo ya det na pore, tor swaga digi ver na se. 15 Ge suwal mbe diŋ, ndu a̰me ge a̰se, ge zwama ge te ya má suwal mbe ya go, amma ndu ge dwat na pal to.
16 Mbi jan go: zwama golgo waɗe pool. Amma naa sen zwama ge ndu ge a̰se ne sen, na fare janna ma naa za̰ nama to.
17 A golgo mo zá̰ fare janna ge suul ge ndu ge zwama ne, ge mo za̰ ba̰yya ge gan ne ba̰y naa ge dale ma.
18 Zwama golgo waɗe kaŋ pore ma. Amma sone ɗu kikit vḛne kaŋ kwaɗa ma gḛ.
Al-moot yarja ayyi insaan
1 Aywa, ana fakkart fi kulla l-achya dool
wa fihimt kadar al-saalihiin wa l-hakiimiin
wa khidmithum kulluhum fi iid al-Rabb.
Al-insaan ma yaʼarif
kan yalga al-mahabba
aw al-karaahiiye.
Aywa, hu ma yaʼarif
al-cheyy al-yarjaah !
2 Kulla cheyy yukuun
le kulla l-naas.
Nafs al-cheyy yukuun
le l-saalih wa l-fasil
wa le l-adiil wa l-taahir wa l-nijis
wa le l-naadum al-yigaddim al-dahiiye
wa le l-naadum al-ma yigaddimha.
Aywa, nafs al-cheyy yukuun le l-adiil
misil le l-muznib
wa le l-yahlif
misil le l-yakhaaf min al-haliife.
3 Wa daahu al-fasaala al-gaaʼide tukuun fi l-ard. Nafs al-cheyy yarja kulla l-naas. Wa guluub al-naas malaaniin be l-fasaala wa l-jahal kula gaaʼid fi kulla muddit hayaathum. Wa baʼad da, al-moot gaaʼid yarjaahum.
4 Laakin kulla l-hayyiin
induhum acham.
Al-masal buguul :
«Al-kalib al-hayy
akheer min al-duud al-mayyit.»
5 Achaan al-hayyiin yaʼarfu
kadar yoom waahid yumuutu.
Laakin al-maytiin
ma yaʼarfu cheyy.
Humman ma yalgo ayyi ajur
wa battaan ma yizzakkaroohum.
6 Wa mahabbithum wa karaahiiyithum wa husudhum
waddaro khalaas.
Wa battaan ma induhum gisim ila l-abad
fi kulla cheyy al-yabga fi l-ard.
7 Wa be da, aakul
wa achrab khamarak be farah.
Achaan da bas al-amal
al-yarda beyah al-Rabb.
8 Wa fi kulla wakit, albas khalag mukallaf
wa khalli ma yigassir leek al-dihin
al-yamsahooh fi l-raas.
9 Afrah be hayaatak maʼa martak
al-tihibbaha
fi kulla ayyaam hayaatak
al-antaahum leek al-Rabb.
Wa dool al-ayyaam
al-zaayliin saakit fi l-ard.
Achaan da gismak al-talgaah
fi kulla muddit hayaatak
wa fi khidimtak al-tisawwiiha fi l-ard.
10 Ayyi cheyy al-tisawwiih,
sawwiih be kulla gudurtak.
Achaan ma fi khibra wa la maʼrafa
wa la hikma fi l-khabur,
al-bakaan al-inta maachi leyah.
Al-fasaala taji fajʼatan
11 Wa battaan ana chift fi l-ard
al-sabag ma daayman le l-ajiiliin
wa l-nasur ma daayman le l-furraas
wa l-iiche al-haluuwe ma daayman le l-hakiimiin
wa l-khuna ma daayman le l-faahimiin
wa l-rahma ma daayman le l-induhum al-maʼrafa.
Achaan kulla l-naas
yiwaajuhu al-kheer wa l-charr.
12 Achaan al-insaan ma yaʼarif yoomah
misil al-huut wa l-teer
al-karaboohum fi l-charak
wa yumuutu foogah.
Wa misil da, le l-insaan kula,
al-fasaala tagaʼ foogah fajʼatan.
13 Wa daahu ana chift fi l-ard
masal hana l-hikma
al-bigi leyi ajiib.
14 Fiyah hille waahide sakhayre
al-indaha rujaal chiyya.
Wa malik waahid gaadir gamma didd al-hille di
wa hawwagha be durdur le yihaasirha.
15 Wa fiyah raajil waahid miskiin wa hakiim
wa hu najja al-hille di be hikmatah.
Laakin baʼadeen, ma fi naadum azzakkar
al-miskiin da.
16 Wa khalaas, ana gult :
«Al-hikma akheer min al-fahaaliiye.
Wa laakin hikmat al-miskiin da,
al-naas hagarooha
wa ma simʼo kalaamah.»
17 Kalaam haadi hana l-hakiimiin
akheer min awwit al-malik le l-mataamiis.
18 Al-hikma akheer
min silaah al-harib.
Wa laakin al-khaltaan
yagdar yidammir kheer katiir.
