Halla ge suwal Ay ne
1 Bage ɗiŋnedin jan Juswa go: «Sya vo to, ndace to me! Abe naa ge mbal pore ma mwaɗak mo pe go, nṵsi me ta mbo det suwal Ay. Ndi mbi ɓyan mo gan ge suwal Ay ne, ma ne na naa ma, ne na suwal ma mwaɗak ya mo tok go. 2 Mo mbo ke ne suwal Ay ma ne na gan dimma ne mo ne ke suwal Jeriko ma ne na gan go. Ɗaŋ ɗe, aŋ da ne pool pál kaŋ kwaɗa ma ne kavaar ma. Amma mo ɗe, e naa huliya suwal go̰r zum ya.»
3 Juswa ma ne naa ge mbal pore ma pet, a ɗage mbo det suwal Ay. Juswa tál naa ge pateya ma dudubu tapolɗu, e nama mborra ɗaal zi. 4 Hon nama wak go: «Mbo me, mbo huli me ta suwal go̰r ya, abe me ta uzi kaal ne suwal to, ka me jejew. 5 I, ne naa ge ne gá ma, i ba mbo suwal ta zi ya. Swaga ge a ma̰ wat ja i ndwara zum, dimma ne ge dḛ zaŋgal go, i ma̰ he so nama ndwara zḛ. 6 A ma̰ yan i pe, i ma̰ mbo ne nama uzi ya kaal ne suwal. A ma̰ dwat go, i syat i pe so bama ndwara zḛ dimma ne ge dḛ zaŋgal go. 7 Aŋ ba ɗage ne aŋ swaga huliya se ya, aŋ ba ame suwal. Ago Bage ɗiŋnedin Dok ge aŋ ne ɓyan na ya aŋ tok go. 8 Swaga ge aŋ ne mbo ame suwal ya, é me na ol. Ke me fare janna ge Bage ɗiŋnedin ne pal. No a wak honna ge mbi ne hon aŋ ne.»
9 Juswa é nama mborra, a mbo kat huliya Betel ma ne Ay buwal zi, Ay le ge sya ge go. Juswa gá dwamma ge ɓase ma buwal zi. 10 Juswa ɗage digi cya̰wak vḛ, ndil ɓase ma mwaɗak. Na sḛ ɓanna ne ga̰l ge Israyela vya ma ne, a kan ta ɓase ma ndwara zḛ mbo det Ay. 11 Naa ge mbal pore ma mwaɗak ge a ne gá ne na ma, a ne nama mbo kat suwal Ay le ge kuu ge go, ne na ndwara ŋga. Baal pul gá nama buwal zi. 12 Juswa abe naa kaŋ ge dudubu anuwa̰y go, e nama huliya suwal Betel ma ne Ay buwal zi, Ay le ge sya ge go. 13 Swaga ge ɓase ma ne nṵsi ta katɗa suwal Ay le ge kuu ge go, naa ge huliya ma le ge sya ge go me ɗe, ɗaal mbe zi Juswa mbo baal pul se ya. 14 Swaga ge gan ge Ay ne ne kwa nama ɗe, a ne na asagar ma har ta ɗage ne suwal diŋ ya zum mbo ya det Israyela vya ma, swaga ge dḛ zaŋgal mbe go, baal pul wak go. Amma gan be kwa go, a huli bama ya suwal go̰r ya to. 15 Juswa ma ne Israyela vya ma pet a ya̰ ta halla, a abe so nama ndwara zḛ, a her viya̰ ge mbo ful pul zi ya. 16 Naa ge ne suwal diŋ ma pet a tol ta ndwara yan nama pe. A yan Juswa pe ɗiŋ a mbo uzi ya kaal ne suwal Ay. 17 Ndu son a̰me ɗu be gá suwal Ay ma ne Betel diŋ to, ne da pe a wá zum kakaɗak yan Israyela vya ma pe, a ya̰ gulum ga̰l ma wak se baŋ.
18 Bage ɗiŋnedin jan Juswa go: «Tyare ra̰y ge ne mo tok zi Ay pal ya. Ago mbi ɓyan na ya mo tok go.» Juswa tyare ra̰y ge ne na tok zi Ay pal ya. 19 Swaga ge ne tyare na tok ɗe, Israyela vya ma ge ne ka swaga huliya se ma ɗage ya digi avun cap, a wat suwal diŋ, a ame na, a dun na ol. 20 Naa ge Ay ne ma saŋge ta se, a kwa ol-swama ndugiya digi ne suwal pal ya. A gwan kwar swaga ge syaya to. Israyela vya ge ne so ndwara ful pul zi ya ma saŋge ta ya se ge naa ge ne yan bama pe ma ndwara zi. 21 Swaga ge Juswa ma ne Israyela vya ma pet, a ne kwa go naa ge ne ka huliya ma ame suwal ya go, ol-swama ɗage ya ndugiya ne suwal diŋ digi ɗe, a saŋge ta ya se, a hun naa ge Ay ma. 22 Naa ge ne suwal diŋ ma wat ya nama ndwara zi, naa ge Ay ne ma gá terseya Israyela vya ma buwal zi. A hun nama kakaɗak, a ya̰ ndu a̰me ɗu ɓurra to. 23 A wan gan ge Ay ne ne na ndwara, a gene na ya Juswa ta.
24 Swaga ge Israyela vya ma ne á naa ge Ay ne ma, nama ge ne ya̰ nama pe mbo ful pul zi ya ma hunna kakaɗak ɗe, a gwan’a suwal diŋ, a hun naa ge ne gá suwal diŋ ma uzi pet me. 25 Naa ge Ay ne ma ge a ne su dam mbe go, naa sonmo ma ne naa zaab, a ka naa dudubu wol para azi. 26 Juswa tok gá tyare digi ne ra̰y, ɗiŋ a burmi naa ge Ay ne ma uzi no mwaɗak. 27 Go no puy ɗe, Israyela vya ma pá kavaar ma ne kaŋ kwaɗa ge suwal ne ma ne ta pe, dimma ne Bage ɗiŋnedin ne ho̰ Juswa na wak go. 28 Juswa til suwal Ay uzi, ga joo burmiya baŋ, ya go ɗiŋ ma̰ no. 29 A kan táál gan ge Ay ne ka̰l zi, gá gabeya uwara pala digi ɗiŋ gasamal. Swaga ge gyala ne di, Juswa hon wak go, nama fage na duur ne uwara ta digi ya se. A mbo dol na duur siya ge suwal Ay viya̰ wak pal, a kote njal ma gḛ na pal, gá ya go ɗiŋ ma̰ no.
Isiya ge eya ne njal Ebal pal
30 Swaga mbe go, Juswa sin twal tuwaleya ne Bage ɗiŋnedin, Dok ge Israyela ne pe ge njal Ebal pal. 31 A sḭ twal mbe dimma ne Musa dore ge Bage ɗiŋnedin ne, ne ho̰ Israyela vya ma wak njaŋgeya ge maktub eya ge Musa ne zi go: A sḭ twal da ne njal ge a ne é walam na ta cerra to. A tyare tuwaleya ge tilla uzi ma, ne tuwaleya ge ba̰a̰n ne ma hon Bage ɗiŋnedin. 32 Swaga mbe go, Juswa njaŋge eya ge Musa ne njaŋge na ge njal ma ta ge Israyela vya ma ndwara go. 33 Israyela vya ma pet, ɓanna ne bama ga̰l ma, ne bama naa ge ndil temel ma, ne bama naa ge kun sarya ma, a syare mḛya sandu ziyar go, naa ge pe dew ma poseya ne vya suwal ma mḛ naa ge ke tuwaleya, Levi vya ma nama ge ne in sandu wak tuli ge Bage ɗiŋnedin ne ma ndwara zḛ, a varse nama se, mbut ma mḛ le njal Garizim go, mbut ma le njal Ebal go me, wak honna ge Musa dore ge Bage ɗiŋnedin ne pal, ndwara é wak busu ɓase ge Israyela vya ma ne ma pal ɓya. 34 Go̰r go, Juswa isi fare ge ne maktub eya zi ma pet, wak busu ma ne wak vḛneya ma. 35 Wak honna ge Musa ne ma pet, Juswa be ya̰ a̰me ɗu uzi be isiya ɓase ge Israyela vya ma ne ma togor zi to to bat, ɓanna ne naa zaab, ne naa jabso, ne naa ge pe dew ma, ge a ne ka ne nama buwal zi ma pet.
Bani Israaʼiil dammaro hillit Aay
1 Wa Allah gaal le Yachuuʼ : «Ma takhaaf wa la tinbahit. Chiil maʼaak kulla l-rujaal al-muhaaribiin wa gumm didd hillit Aay. Daahu ana sallamt leek malik hillit Aay wa chaʼabah wa hillitah wa baladah. 2 Wa inta tisawwi fi hillit Aay wa malikha misil sawweet fi Ariiha wa malikha. Wa laakin hassaʼ tagdaro tichiilu khaniime hana l-khumaam wa l-bahaayim. Wa arbut kamiin wara l-hille.»
3 Wa Yachuuʼ wa kulla l-rujaal al-muhaaribiin gammo jahhazo le yahjumu hillit Aay. Wa hu azal 30 000 raajil min al-rujaal al-furraas wa rassalaahum be l-leel. 4 Wa amaraahum wa gaal : «Arbutu kamiin wara l-hille wa ma tagoodu minha baʼiid laakin agoodu jaahiziin. 5 Wa ana wa kulla l-deech al-maʼaayi nigarrubu le l-hille. Wa wakit humman yamurgu le yihaarubuuna, aniina niʼarrudu minhum misil awwal. 6 Wa yamurgu waraana wa aniina niwadduuhum baʼiid min al-hille lahaddi yuguulu : ‹Al-naas dool arrado giddaamna misil awwal.› Wa wakit aniina najru giddaamhum, 7 khalaas intu tamurgu min kamiinku wa tichiilu al-hille achaan Allah Ilaahku yisallimha leeku fi iideeku. 8 Wa min tichiiluuha, harruguuha misil Allah hajja leeku. Wa dool bas awaamiri ana.»
9 Wa Yachuuʼ rassalaahum fi bakaan al-kamiin wa humman gaʼado ambeen Beet Iil wa hillit Aay fi l-nuss al-kharbaani hana hillit Aay. Wa fi l-leele di, Yachuuʼ naam maʼa l-chaʼab fi l-fariig. 10 Wa be fajur badri, Yachuuʼ gamma alfaggad al-deech. Wa baʼad da, hu wa chuyuukh Bani Israaʼiil gammo fi raas al-deech wa macho le yahjumu hillit Aay. 11 Wa kulla l-rujaal al-muhaaribiin al-maʼaayah macho wa garrabo le l-hille be nussaha al-munchaakhi wa nazalo hinaak. Wa l-waadi gaaʼid ambeenaathum humman wa hillit Aay. 12 Wa Yachuuʼ chaal hawaale 5 000 raajil wa khattaahum kamiin ambeen Beet Iil wa hillit Aay fi l-nuss al-kharbaani hana l-hille. 13 Wa l-deech khatta muʼaskarah be l-nuss al-munchaakhi hana l-hille wa l-kamiin khattooh kharib le l-hille. Wa fi l-leele di, Yachuuʼ macha fi lubb al-waadi.
14 Wakit malik hillit Aay chaaf deech Bani Israaʼiil, hu wa kulla rujaal al-hille gammo le yihaarubu Bani Israaʼiil ale waadi al-Urdun. Wa laakin humman ma irfo kadar khatto kamiin wara l-hille. 15 Wa khalaas, Yachuuʼ wa deech Bani Israaʼiil sawwo nufuushum misil anhazamo wa gammo arrado ale l-sahara. 16 Wa kulla rujaal hillit Aay lammo sawwa le yaturduuhum. Wa taarado Yachuuʼ wa deechah lahaddi macho baʼiid min al-hille. 17 Wa fi hillit Aay wa Beet Iil, ma fi raajil al-ma marag taarad Bani Israaʼiil. Wa humman khallo al-hille maftuuha wa macho yitaarudu Bani Israaʼiil.
18 Wa Allah gaal le Yachuuʼ : «Midd al-harba al-fi iidak ale hillit Aay achaan nisallimha leek.» Wa khalaas, Yachuuʼ madda al-harba al-fi iidah ale l-hille. 19 Wa min madda iidah, tawwaali al-rujaal al-fi l-kamiin gammo wa jaro dakhalo al-hille wa chaalooha wa harragooha.
20 Wa rujaal hillit Aay anlafato wa chaafo al-dukhkhaan gaaʼid yatlaʼ min al-hille. Wa khalaas, humman ma induhum bakaan al-yajru aleyah achaan Bani Israaʼiil al-muʼarridiin gabbalo fi l-naas al-gaaʼidiin yitaaruduuhum. 21 Wa khalaas, wakit Yachuuʼ wa deech Bani Israaʼiil chaafo al-rujaal al-fi l-kamiin chaalo al-hille wa l-dukhkhaan gaaʼid yatlaʼ minha, humman hajamo rujaal hillit Aay wa kataloohum. 22 Wa l-rujaal al-sawwo al-kamiin marago min hillit Aay le yihaarubuuhum humman kula. Wa khalaas, rujaal hillit Aay bigo fi usut Bani Israaʼiil, dool giddaamhum wa dool waraahum. Wa Bani Israaʼiil kataloohum lahaddi naadum waahid minhum kula ma faddal hayy wa la arrad. 23 Wa kan le malik hillit Aay kamaan, karabooh hayy wa waddooh le Yachuuʼ.
24 Wa baʼad Bani Israaʼiil katalo be l-seef kulla sukkaan hillit Aay fi l-kadaade wa fi l-sahara wa fi ayyi bakaan al-taradoohum foogah, humman gabbalo fi l-hille wa katalo kulla naasha be l-seef. 25 Wa fi l-yoom da, kulla sukkaan hillit Aay maato wa adadhum 12 000 rujaal wa awiin. 26 Achaan Yachuuʼ ma dalla iidah al-madda beeha al-harba lahaddi dammaro kulla sukkaan Aay. 27 Wa Bani Israaʼiil chaalo khaniime hana l-bahaayim wa l-khumaam min al-hille di hasab kalaam Allah al-gaalah le Yachuuʼ. 28 Wa Yachuuʼ harrag hillit Aay wa bigat koom hana turaab daayim wa kharaab lahaddi l-yoom. 29 Wa Yachuuʼ chanag malik hillit Aay fi chadara wa khallaah muʼallag foogha lahaddi l-achiiye. Wa wakit al-harraay wagaʼat, Yachuuʼ amar yidallu janaaztah. Wa wakit dallooha, zagalooha fi khachum baab al-hille wa sawwo foogha koom kabiir hana hujaar al-gaaʼid lahaddi l-yoom.
Yachuuʼ bana madbah fi jabal Ibaal
30 Wa baʼad da, Yachuuʼ bana madbah le Allah Ilaah Bani Israaʼiil fi jabal Ibaal 31 misil Muusa abd Allah amar Bani Israaʼiil wa misil maktuub fi Tawraat Muusa. Gaal waajib yabnu madbah be hujaar kaamiliin al-abadan ma gataʼoohum be hadiid. Wa fi l-madbah da, gaddamo dahaaya muharragiin le Allah wa dahaaya salaama. 32 Wa fi l-hujaar dool, Yachuuʼ katab Tawraat Muusa al-awwal hu katabha le Bani Israaʼiil. 33 Wa chaʼab Bani Israaʼiil wa chuyuukhhum wa masaaʼiilhum wa gudiyaahum wagafo jaay wa jaay le sanduug muʼaahadat Allah giddaam rujaal al-diin al-Laawiyiin al-chaalo al-sanduug da. Al-ajaanib wa l-muwaatiniin kulluhum gaaʼidiin. Nussuhum wagafo giddaam jabal Gariziim wa nussuhum wagafo giddaam jabal Ibaal misil Muusa abd Allah amaraahum le yibaaruku awwalan ke Bani Israaʼiil. 34 Wa baʼad da, Yachuuʼ gara be hiss aali kulla kalaam kitaab al-Tawraat hana Muusa hana l-baraka wa l-laʼana hasab kulla cheyy al-maktuub fi l-kitaab da. 35 Wa min kulla l-kalaam al-katabah Muusa, ma fi kalaam al-Yachuuʼ ma garaah giddaam kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil wa l-awiin wa l-iyaal wa l-ajaanib al-gaaʼidiin maʼaahum.
