Swara pala guɗi halla dam ɗigliya go
(Mat 12:1-8, Mar 2:23-28)1 Dam ɗigliya go, Jeso ka kaleya gaaso wak go, na naa ge ame hateya ma ka hal swara pala, a ka naŋgre na bama tok go sulla. 2 Farisi a̰me ma jan nama go: «Aŋ te ke kaŋ ge ne mbya kerra dam ɗigliya go to kyaɗa ɗaa?» 3 Jeso jan nama go: «Aŋ be isi fare ge Dawda ma ne na naa ma ne ke, swaga ge kyamal ne wa̰ nama to’a? 4 Gyana gyana ge ne wá zok ge Dok ne zi, ne abeya ge ne abe katugum ge mbegeya ma, ne za, ne ho̰ na naa ma, na ge ndu ne mbya zam na to, a naa ge tuwaleya ma zam na ne ɗeŋgo .» 5 Jan nama go: «Vya ge ndu ne ya dam ɗigliya pal.»
Zonna ge ndu ge tok looɗeya ne dam ɗigliya go
(Mat 12:9-14, Mar 3:1-6)6 Dam ɗigliya a̰me ge ɗogle go, wat Sinagog zi, ka hateya. Ndu a̰me ge tok matoson looɗol ne swaga mbe zi. 7 Naa ge njaŋgeya ma ne Farisi ma ka ndil na ndwara kwa go na ma̰ zon na dam ɗigliya go de, go no bama ba e fare na pal. 8 Ne jo̰ na sḛ kwa nama dwatɗa ma kwa ɗe, jan ndu ge tok looɗol go: «Ɗage digi mḛya nama buwal zi.» Na sḛ ɗage digi mḛya. 9 Jeso jan nama go: «Mbi ele aŋ gale, a kwaɗa go a ke kaŋ ge kwaɗa, ko ge sone dam ɗigliya go ɗaa? A Má ndu, ko a bá̰ ndu ɗaa?» 10 Kyare na ndwara ndil nama mwaɗak, jan na go: «Mwaɗe mo tok se.» Na sḛ mwaɗe na tok, na tok gwan na byalam go. 11 Amma a ɗage julili pore, a ka jan ta buwal zi go bama ke ne Jeso gyana de.
Talla ge naa ge ame hateya ma ne
(Mat 10:1-4, Mar 3:13-19)12 Dam mbe ma zi, na sḛ ndé njal pala digi ke kaɗeya, ko̰y swaga swaga kaɗe Dok go. 13 Swaga ge swaga ne ko̰y, tol na naa ge ame hateya ma ya, tal naa wol para azi ne nama buwal zi, hon nama dḭl naa ge temeya ma: 14 Siman, syal na dḭl Bitrus, ne na ná vya Andrawus, ne Yakub, ne Yohanna, ne Filibus, ne Bartalamawus, 15 ne Matta, ne Toma, ne Yakub ge Alfa vya, ne Siman na ge a ne tol na Zelot, 16 ne Yuda ge Yakub vya, ne Yuda Iskariyot, na ge ne ɓya̰ Jeso naa tok go.
Jeso ka hate naa, ka zon naa me
(Mat 4:23-25, Mar 3:7-11)17 A ne nama kan bama koo ya se, mbo babur pul ya, na naa ge ame hateya ma ɓase gḛ, ne naa ge ne mbo ne suwal Yuda ya ma, ne naa ge ne mbo ne Ursalima ya ma, ne naa ge ne mbo ne suwal Tyr ma ne Sidon ya ma mwaɗak. 18 A mbo ya za̰ na, ne ɓyare zonna ge bama moy ma ne me. Naa ge o̰yom ge seŋgre ma ne ka iigi nama a ɓol zonna. 19 naa pet a ka ɓyare go bama tat na, ago pool ka ndage ne na zi ya, ka zon nama.
Laar saal ma ne kḭḭmi
(Mat 5:1-12)20 Saŋge tene na naa ge ame hateya ma ta, jan nama go:
«Naa ge a̰se ma, aŋ da ne laar saal,
ago muluk ge Dok ne da ne aŋ pe.
21 Aŋ ge kyamal ne ke aŋ ne se no ma, aŋ da ne laar saal,
ago aŋ mbo huri.
Aŋ ge ne fyal ne se no ma, aŋ da ne laar saal,
ago aŋ mbo man.
22 Aŋ da ne laar saal kadɗa naa kadɗa ka kwane aŋ, a ka kuri aŋ, a ka sal aŋ ne jan fare ge sone aŋ pal, ne vya ge ndu ne pe.
23 Ke me laar saal dam mbe zi, zo̰ me digi ne tuli, ndi aŋ tok-koyom a ɓaŋlaŋ digi zi ya, ago nama bá ma ke anabi ma go mbe no ca.
24 Woo ge aŋ ne, naa ge gan ma,
ago aŋ ɓol aŋ tuli ndwara go.
25 Woo ge aŋ ne, aŋ ge ne huri ne se no ma,
ago kyamal mbo ke aŋ.
Woo ge aŋ ne, aŋ ge ne man ne se no ma,
ago aŋ mbo kat kḭḭmi ne fyaso zi.
26 Woo ge aŋ ne, kadɗa naa pet a kadɗa ka dore aŋ,
ago nama bá ma ke kaŋ mbe go no ca ne anabi ge hale ma.»
Aŋ laar wa̰ aŋ naa ge ho̰l ma
(Mat 5:39-47, Mat 7:12)27 Amma mbi jan aŋ ge ne za̰ mbi ma go: aŋ laar wa̰ aŋ naa ge ho̰l ma, ke me naa ge ne kwane aŋ ma kwaɗa, 28 e me wak busu nama ge a ne vḛne bama wak aŋ pal ma pal, kaɗe me ne nama ge a ne ke aŋ yál ma pe. 29 Kadɗa ndu yar mo ya mo gasa go, saŋge na mo gasa le ge may me. Kadɗa ndu ame mo ba̰r ga̰l ya, ya̰ na ame mo ba̰r ge pul zi ge me. 30 Ho̰ ndu ge ne kaɗe mo. Kadɗa ndu a̰me ame mo kaŋ ya, kaage mo gwan ele na pe to. 31 Kaŋ ge aŋ ne ɓyare go naa nama ke aŋ na, ke me ne nama go no me. 32 Kadɗa aŋ laar wan nama ge nama laar ne wa̰ aŋ ma ɗeŋgo, aŋ ɓol ma doreya pe ɗaa? Ago naa ge sone ma puy, nama laar wan naa ge nama laar ne wan bama. 33 Kadɗa aŋ ke kwaɗa naa ge ne ke aŋ kwaɗa ma, aŋ ɓol ma doreya pe ɗaa? Naa ge sone ma ke go mbe no ca me. 34 Kadɗa aŋ hon kaŋ gobeya nama ge aŋ ne dwat ɓol kaŋ ne nama ta ma ɗeŋgo, aŋ ɓol ma doreya pe ɗaa? Ago, naa ge sone ma puy, a hon kaŋ gobeya naa ge a ne dwat ɓol kaŋ ne nama ta ma. 35 Aŋ laar wa̰ aŋ naa ge ho̰l ma, ke me naa kwaɗa, ho̰ me kaŋ gobeya be ge dwat ɓol a̰me to. Go no, aŋ tok-koyom mbo kat ɓaŋlaŋ, aŋ mbo kat Bage ne digi zi ya vya ma, ago na sḛ kwaɗa naa ge sḭ́ḭ́l ma ne naa ge sone ma ta. 36 Kwa me naa a̰se dimma ne aŋ Bá ne kwa naa a̰se go.
Kṵ me sarya naa pal to
(Mat 7:1-5Mat 15-20, Mat 12:33-37)
37 Kṵ me sarya naa pal to, go no a mbo kun sarya aŋ pal to me, e me fare naa pal to, go no a mbo e fare aŋ pal to me. Pore me naa, go no a mbo pore aŋ me. 38 Ho̰ me, a mbo hon aŋ, ne kaŋ ŋgayya ge kwaɗa, ibiya, ne gasageya, ne sululiya, a mbo kanna aŋ ko̰o̰l zi. A mbo ŋgay hon aŋ ne kaŋ ge aŋ ne ŋgay hon naa.
39 Gwan ke nama fare sḭ go: «Ɓaal da ne pool wan na kon ɓaal uwara ɗaa? Ago nama sḛ ma jwak a ma̰ det tuul se. 40 Bage ame hateya waɗe na bage ne hate na to. Amma kadɗa bage ne ame hateya ŋgaraŋ, da ne pool saŋge ne na bage hateya go. 41 Mo te kwa sugur ne mo ná vya ndwara fa̰ zi gyana ɗo, mo ba kwa uwara murguli ge ne mo ndwara fa̰ zi to ɗaa? 42 Mo te jan mo ná vya gyana go: ná vya, ya̰ mbi hé sugur ge ne mo ndwara fa̰ zi uzi ɗo, mo ba kat ne uwara murguli mo ndwara fa̰ zi me ɗaa? Naa ge mbuɗi naa ndwara ma, ndage uwara murguli ge ne mo ndwara fa̰ zi uzi gale ɓya, go no mo ba kwa swaga kwaɗa, mo ba gá hé sugur ge ne mo ná vya ndwara fa̰ zi uzi.»
Uwara ge kwaɗa tol kwaɗa
(Mat 7:16-21, Mat 12:33-37)43 Uwara ge kwaɗa ge tol sone to, uwara ge sone ge tol kwaɗa to me. 44 A kwa uwara ge daage da ne na tolla ta, a yel fere ne baŋre ta to, ko a yel oyo̰r ne kore ta to me. 45 Ndu ge kwaɗa ndage kaŋ ge kwaɗa ma ne na dulwak ge kwaɗa zi ya. Ndu ge sone ndage kaŋ ge sone ma ne na dulwak ge sone zi ya. Ago wak jan fare ge ne sululi ne dulwak zi ya.
Fare sḭ ge zok pe dolla ne
(Mat 7:24-27)46 Aŋ te tol mbi Bageyal Bageyal gyana ɗo, aŋ ba ka ke mborra mbi fare ma pal to ɗaa? 47 Ndu ge ne mbo ya mbi ta, ka za̰ mbi fare ma, ka ke temel nama pal, mbi ŋgay aŋ na dimma da ne da go ɗaa? 48 Na sḛ a dimma ne ndu ge ne ɗage sin na zok: al na pe se ya ɗugul, dol na pe ne go̰y pala se ya. Swaga ge mam ne há, so̰o̰l ne ka̰ ya zok mbe pal, be day ge gul zok mbe to, ne da pe sḭ kwaɗa. 49 Amma ndu ge ne za̰ fare, ke temel na pal to, a dimma ne ndu ge ne sḭ na zok suwar pal baŋ be ge al na pe to go. Swaga ge so̰o̰l ne ka̰ ya na pal, zok mbe gul se, na ba̰leya mbe kat gḛ ge be to.
Khilaaf fi yoom al-sabt
1 Yoom waahid, Isa raayikh fi ust al-ziraaʼa wa da yoom al-sabt. Wa talaamiizah gammo yagtaʼo ganaadiil al-gameh wa yafurkuuhum fi iideehum wa yaakuluuh. 2 Laakin Fariiziyiin waahidiin gaalo : «Maala intu tisawwu al-khidme al-ma halaala fi yoom al-sabt ?»
3 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Ma gareetu al-Kitaab walla ? Nisiitu al-cheyy al-Dawuud wa jamaaʼtah sawwooh wakit al-juuʼ sawwaahum walla ? 4 Hu dakhal fi beet Allah wa akal al-khubza al-gaddamooha al-naas le Allah. Wa da ma halaal le ayyi naadum illa le rujaal al-diin. Wa Dawuud zaatah akal wa anta minha le jamaaʼtah kula.» 5 Wa Isa gaal : «Ibn al-Insaan hu Rabb yoom al-sabt wa ana bas hu.»
6 Wa fi yoom sabt aakhar, Isa dakhal fi beet al-sala wa gaaʼid yiʼallim al-naas. Wa fiyah naadum waahid iidah al-zeene mayte gaaʼid daakhal. 7 Wa l-Fariiziyiin wa l-ulama khatto baalhum le Isa. Yidooru yaʼarfu kan hu yachfiih fi yoom al-sabt walla la, achaan yalgo fursa le yukhuttu foogah tuhma.
8 Laakin hu irif fikirhum. Wa hajja le l-raajil al-iidah mayte wa gaal : «Gumm foog giddaam al-naas.» Wa l-raajil gamma wagaf giddaamhum. 9 Wa Isa hajja leehum wa gaal : «Nasʼalku cheyy waahid. Chunu al-halaal fi yoom al-sabt ? Al-kheer walla l-charr ? Halaal leena ninajju al-naas walla nahalkuuhum ?»
10 Wa Isa allaffat achaan yichiifhum kulluhum fi uyuunhum. Wa hajja le l-raajil wa gaal : «Midd iidak.» Wa l-raajil maddaaha wa khalaas iidah achchaafat. 11 Laakin al-Fariiziyiin wa l-ulama ziʼilo zaʼal chadiid. Wa gammo yichchaawaro ambeenaathum fi l-cheyy al-yagdaro yisawwuuh le Isa.
Al-rusul al-atnaachar
12 Wa fi l-wakit da, Isa marag wa talaʼ fi hajar achaan yisalli. Wa tuul al-leel hu gaaʼid yisalli le Allah. 13 Wa wakit al-wata asbahat, hu naada talaamiizah wa azal minhum 12 wa sammaahum rusul. 14 Wa humman Simʼaan al-Isa sammaah Butrus wa Andareeyas akhuuh le Simʼaan wa Yaakhuub wa Yuuhanna wa Filibbus wa Bartulma 15 wa Matta wa Tuuma wa Yaakhuub wileed Halfa wa Simʼaan al-binaaduuh al-Sawri 16 wa Yahuuza wileed Yaakhuub wa Yahuuza al-Iskhariyooti al-baʼadeen yukhuun Isa.
17 Wa hu nazal maʼaahum min al-hajar wa wagaf fi bakaan wasiiʼ. Wa talaamiiz katiiriin gaaʼidiin maʼaayah. Wa naas katiiriin marra waahid jo min kulla daar al-Yahuudiiya wa min madiinat al-Khudus wa min al-hillaal al-jamb al-bahar gariib le Suur wa Seeda. 18 Wa l-naas dool jo achaan yasmaʼo kalaamah wa hu yachfi amraadhum. Wa l-naas al-induhum chawaatiin kula, hu daawaahum. 19 Wa kulla l-naas dawwaro yalmasooh achaan al-gudra al-tamrug minnah tachfiihum kulluhum.
Taʼliim al-Masiih
20 Wa Isa rafaʼ raasah chaaf talaamiizah wa gaal :
«Mabruuk leeku intu al-masaakiin
achaan mamlakat Allah hintuku.
21 Mabruuk leeku intu al-hassaʼ jiiʼaaniin
achaan baʼadeen tachbaʼo.
Mabruuk leeku intu al-tabku min al-nadaama
achaan baʼadeen tadhako min al-farah.
22 Mabruuk leeku intu
kan al-naas yakrahooku
wa yaabooku wa yiʼayyuruuku
wa yitallufu usumku be sababi ana, Ibn al-Insaan.
23 Fi l-yoom daak, anbastu wa nattutu min al-farha
achaan nuguul leeku ajurku fi l-sama kabiir bilheen.
Ma tanso kadar zamaan juduudhum
sawwo nafs al-cheyy le l-anbiya al-faato.
24 «Laakin al-azaab yarjaaku intu siyaad al-maal
achaan kulla l-raaha al-talgooha ligiituuha khalaas.
25 Wa l-azaab yarjaaku intu al-chabʼaaniin
achaan baʼadeen tabgo jiiʼaaniin.
Wa l-azaab yarjaaku intu al-gaaʼidiin tadhako
achaan baʼadeen tabku wa tahzano min al-nadaama.
26 Wa l-azaab yarjaaku intu
kan kulla l-naas yachkuruuku.
Ma tanso kadar zamaan al-naas
chakaroohum le l-kaddaabiin al-sawwo nufuushum anbiya.»
Al-mahabba al-waajbe
27 Wa Isa gaal battaan : «Wa laakin ana nuguul leeku intu al-tasmaʼo kalaami, hibbu aduuku wa sawwu al-kheer le l-naas al-yakrahooku. 28 Wa baaruku al-naas al-yalʼanooku wa asʼalo Allah be l-kheer fi chaan al-naas al-yitaʼʼubuuku. 29 Kan naadum daggaak fi chidgak al-waahide, antiih al-aakhara kula. Wa kan naadum yidoor yichiil jallaabiiytak, khalaas khalli yichiil jawwaaniiytak kula. 30 Anti le ayyi naadum al-yasʼal minnak cheyy wa l-naadum al-chaal minnak khumaamak ma tasʼalah minnah. 31 Wa sawwu le l-naas al-cheyy al-intu zaatku tidooru al-naas yisawwuuh leeku.
32 «Wa kan tihibbu al-naas al-yihibbuuku bas, ween al-kheer al-sawweetuuh ? Al-muznibiin zaathum yihibbu al-yihibbuuhum. 33 Wa kan intu tisawwu al-kheer le l-naas al-yisawwu leeku al-kheer, ween al-baraka ? Al-muznibiin yisawwu nafs al-cheyy. 34 Wa kan tidayyunu al-naas al-induku fooghum achaan le yigabbulu leeku gurusku, ween al-kheer al-sawweetuuh ? Al-muznibiin zaathum yidayyunu akhwaanhum al-muznibiin al-yagdaro yikaffuuhum.
35 «Laakin hibbu udwaanku wa sawwu leehum al-kheer wa dayyunuuhum wa ma tarjo minhum cheyy wa khalaas talgo ajur kabiir. Wa misil da, tabgo iyaal Allah al-Aali. Hu yisawwi zeen le l-naas al-fasliin al-ma yachkuruuh. 36 Arhamo al-naas misil abuuku Allah rahiim le l-naas.
37 «Ma tihaakumu al-naas achaan Allah ma yihaakimku intu. Ma tajʼalo al-naas khaatiyiin achaan Allah ma yajʼalku intu khaatiyiin. Saamuhu al-naas wa Allah yisaamihku. 38 Antu le l-naas wa Allah yantiiku. Yantiiku be iid wasiiʼe fi iideeku wa yukuun wazin adiil wa kiyaala lahaddi yidaffig. Allah yikiil leeku be nafs al-mikyaal al-intu tikiilu beyah le l-naas.»
Masal al-gechchaay wa l-uud
39 Wa Isa hajja leehum battaan be masal wa gaal : «Naadum amyaan yagdar yuguud naadum amyaan walla ? Kulluhum ma yagaʼo fi nugra walla ? 40 Al-tilmiiz ma akbar min sayyidah laakin wakit allamah kulla cheyy, al-tilmiiz yabga misil sayyidah. 41 Kikkeef tichiif gechchaay fi een akhuuk wa laakin ma tichiif al-uud al-kabiir al-gaaʼid fi eenak inta ? 42 Walla kikkeef tuguul le akhuuk ‹Khalliini nisill al-gechchaay min eenak› wa inta zaatak ma chift al-uud al-gaaʼid fi eenak ? Ya munaafikh ! Awwal ke sill al-uud al-fi eenak wa misil da tichiif adiil wa khalaas tagdar tisill al-gechchaay al-fi een akhuuk.
43 «Ma fi chadara adiile al-talda iyaal fasliin. Wa battaan ma fi chadara fasle al-talda iyaal adiiliin. 44 Achaan al-naas yaʼarfu ayyi chadara min iyaalha. Ma yalgo iyaal jimmeez fi l-chadara al-indaha chook. Wa ma yilaggutu inab min andireesa.
45 «Al-galib hu misil makhazan. Wa l-naadum al-adiil yudumm kalaam adiil fi galbah wa l-kalaam al-yamrug minnah adiil. Wa l-naadum al-fasil yudumm kalaam fasil fi galbah wa l-kalaam al-yamrug minnah fasil. Achaan al-cheyy al-galib al-naadum malaan beyah, da bas al-yamrug min khachmah wakit yihajji.
Masal al-buyuut al-itneen
46 «Kikkeef tinaaduuni : ‹Ya sayyidna, Ya sayyidna› kan ma tisawwu al-cheyy al-nuguulah leeku ? 47 Ayyi naadum al-yaji leyi wa yasmaʼ kalaami wa yitaabiʼah, ana niʼooriiku be l-cheyy al-hu yichaabihah. 48 Hu misil naadum waahid al-bana beet. Awwal nakat fi l-turaab achaan yukhutt asaas al-beet fi l-hajar al-gaaʼid tihit. Wa almi al-waadi saal wa darab al-beet wa l-beet ma anhazza achaan hu mabni adiil. 49 Wa laakin al-naadum al-yasmaʼ kalaami wa ma yitabbigah, hu yabga misil al-naadum al-bana beetah fi l-turaab bala asaas. Wa almi al-waadi darabah wa ajala ke al-beet wagaʼ wa tilif marra waahid.»
