Senakerib, gan ge Asiriya ma ne mbo ya ver Yuda
(2Gan 18:13, Isa 36:1)1 Go̰r kaŋ kerra ge Ezekiyas ne ma ge ne ŋgay honna ge ne ho̰ tene Dok ne dulwak ɗu ɗe, Senakerib gan ge Asiriya ma ne mbo ya ndwara det suwal Yuda pore mballa, ver na suwal ma ge ne vé ne gulum ga̰l ma se, hon wak go a ame suwal mbe ma. 2 Swaga ge Ezekiyas ne kwa go Senakerib mbo ya da ne dwatɗa ge det Ursalima ɗe, 3 tol naa ga̰l ge temel ma ne asagar ma ga̰l ma, a kote, jan nama go, bama dibi mam so̰o̰l ma ge ne suwal go̰r zum ma digi. A vin na dwatɗa mbe. 4 Naa kote ya gḛ ge be to, a dibi mam so̰o̰l ma digi mwaɗak, a dibi mam so̰o̰l ge ne ɓul ne ndwala ge suwar pe se digi me. Ago a ka jan ta go, na kaage Asiriya ma gan, swaga det ya go go nama ɓó mam nama ta baŋneya bindik to.
5 Uwale, Ezekiyas gwan hon tene ne dulwak ɗu, sin gulum ga̰l swaga ma ge ne gú se ma digi, sin zok njole swaga ma gulum pala digi. Gwan sin gulum ga̰l ge azi go̰r zum, nṵsi Millo ge ne suwal ge Dawda ne go torra digi, sol deŋso ma ne ɓiyaar ma gḛ ge be to me. 6 E asagar ma ga̰l ma ge asagar ge ɓase ma pal, kote nama ya pet na ta, ge tandal viya̰ wak pala ge suwal ne go, sal nama laar ne fare janna go:
7 «Wa̰ me aŋ laar,
mḛ me diŋ,
sya me vo to,
ndá me gan ge Asiriya ma ne,
ma ne ne asagar ma ge ɓase gḛ
ge ne na pe go mbe ma ndwara zḛ to,
ago bage ne nee pe go a pool waɗe na.
8 Ne na pe go, a naa dasana ma ne bàŋ,
amma bage ne nee,
a Bage ɗiŋnedin Dok ge nee ne ne,
na sḛ mbo sya ne ko̰r,
mbo mbal pore ne byalam go.»
Fare ge gan Ezekiyas ne mbe wat ɓase ma zi, a ya̰ bama saareya fare mbe pal.
Senakerib dol temel Ezekiyas pal sal Dok
(2Gan 18:17-37, Isa 36:2-22)9 Go̰r fare mbe no go, Senakerib gan ge Asiriya ma ne, a ne na asagar ma pet, a ne swaga ver suwal Lakis go gale, kan na dore ma mbo Ursalima, mbo jan Ezekiyas ma ne Yuda ma ge ne Ursalima diŋ ma fare go: 10 «Senakerib gan ge Asiriya ne jan go: Aŋ e aŋ saareya ma ya ma kaŋ pal, ge aŋ dḛ ba ga katɗa bàŋ Ursalima diŋ, aŋ swaga verra mbe no zi ɗaa? 11 Ezekiyas jan aŋ go, Bage ɗiŋnedin ge nee ne mbo zur nee ne gan ge Asiriya ne tok go. Aŋ dwat go Ezekiyas lase aŋ lase ndwara go kyamal ma ne mam njuwal hṵ aŋ uzi to’a? 12 Te be Ezekiyas sḛ gú swaga sḭḭm ma ne twal tuwaleya ge Bage ɗiŋnedin ne ma ne to’a? Jya̰ naa ge Yuda ma, ne ge Ursalima ne ma no go nama ke tuwaleya twal ɗu kikit pal, nama tí nama dukan ma na pal me. 13 Aŋ be kwa kaŋ ge i ne mbi báŋ ma ne ke ne suwal ge ɗogle ma to’a? Dok ge naa mbe ma ne a ɓó pool ge zur bama suwal ma ne mbi tok go ɗaa? 14 Ne dok ge naa ge mbi bá ma ne burmi nama uzi ma buwal zi, a ma dok ɓó pool ge zur na naa ne, ge aŋ Dok ba ɓol pool ge zur aŋ ne mbi tok zi ɗaa? 15 Se no Ezekiyas lase aŋ lase, kun aŋ hale, aŋ vḭ me na to! Ago dok a̰me ge naa a̰me ma ne, ko ge suwal a̰me ne be ɓol pool ge zur na naa ne mbi bá ma tok go to, ko ne mbi sḛ tok go to me. Go no me, ago aŋ dok ma mbo ɓol pool ge zur aŋ ne mbi tok go to!» 16 Naa ge Asiriya ma gan ne teme nama ya ma gwan jan Bage ɗiŋnedin ma ne na dore Ezekiyas fare ge sone ma.
Sáso ge Senakerib ne sá Dok
(2Gan 19:14-19, Isa 37:14-20)17 Senakerib njaŋge maktub sal Bage ɗiŋnedin Dok ge Israyela ne, jya̰ go: «Ne jo̰ dok ge pehir ge ɗogle ma ne ma be mbyat zur bama naa ma ne mbi tok zi to, go no me Dok ge Ezekiyas ne ne pool ge zur na naa ma ne mbi tok zi to me.» 18 Naa ge a ne teme nama ya ne maktub ma, a oy ne ka̰l ndaar ne wak ibriniya ndwara hon naa ge ne Ursalima diŋ ge ne gulum ga̰l pal ma vo, ne ŋgwabe nama, ndwara ame nama suwal. 19 A ka jan fare Dok ge Ursalima ne pal dimma ca ne a ne ka jan fare ne dok ge pehir ge ɗogle ma ne, na ge naa dasana ma ne ke nama ne bama tok zi ma go.
So syaya ge Asiriya ma ne, ne siya ge Senakerib ne
(2Gan 19:152Gan 35-37, Isa 37:15Isa 36-38)20 Ezekiyas gan ge Yuda ne ma ne anabi Isaya ge Amoz vya, a ka ke kaɗeya fare no pal, a ka tol Bage ne digi zi ya. 21 Bage ɗiŋnedin teme maleka ya ɗu hun gan ge Asiriya ma ne asagar ge pateya ma ne asagar ma ga̰l ma uzi mwaɗak. Amma gan gwan na suwal diŋ ya ne saaso. Dam a̰me ɗu, swaga ge ne wá na dok zok zi, na vya ma sḛ ne bama pala a hun na uzi. 22 A go mbe no, ge Bage ɗiŋnedin ne ma̰ Ezekiyas ma ne naa ge Ursalima ne ma ne Senakerib gan ge Asiriya ma ne tok go. Dok e nama ne bama naa ge warbe ma katɗa halas no. 23 Naa gḛ a gene bobo ma ya Ursalima go hon Bage ɗiŋnedin ne hon Ezekiyas gan ge Yuda ne. Ne swaga mbe go day, pehir ma pet, a ga hon Ezekiyas hormo.
Ezekiyas kaɗe Dok na dó na dam zḛ
(2Gan 20:1-21, Isa 38:1-8, Isa 39)24 Swaga mbe no go, Ezekiyas ɓol moy daŋ pul, kaɗe Bage ɗiŋnedin, Bage ɗiŋnedin za̰ na, ŋgay na sayda a̰me ge ne e na kwarra go na mbo zon. 25 Amma Ezekiyas be gwan kwa kwaɗa ge Dok ne ke ne na to, ga gwan jegre jegre zo. Ne pe no, Bage ɗiŋnedin na laar hó Ezekiyas, ne suwal Yuda ma ne Ursalima pal no.
26 Ne jo̰ Ezekiyas ka da ne jegreya na zi puy ɗe, gwan pore tene Dok ta, dagre ne naa ge Ursalima diŋ ma. Ne pe no, laar ol ge Bage ɗiŋnedin be det nama pal swaga ge Ezekiyas gale ne ndwara go to.
27 Ezekiyas ka da ne kaŋ kwaɗa ma ne hormo gḛ ge be to. Sin swaga ge koy na fool kaal ma ne dinar ma, ne njal sergeleŋ ma, ne dukan ma, ne ɓiyaar ma ne kaŋ ge kwaɗa ge daage ma me. 28 Na sḛ sin zok ne kaŋ siyal ma pe, gḛme, ne oyo̰r jiya̰l ge giya̰l ne num, ne nṵsi swaga zam zàm ne kavaar ge daage ma pe, ne ɗyagarta ge kavaar ma ne me. 29 Uwale sin suwal ma, kat ne vog ge gii ma, ne ge nday ma ne, ne da pe, a Dok sḛ ge ne ho̰ na kaŋ ɓolla mbe ma ne zuliya ceɗed. 30 A na sḛ gisi ndwala pul ge mam so̰o̰l Gihon ne digi ne, e na syaya ya le ge se ge go no, ge suwal ge Dawda ne le ge sya ge go. Ezekiyas ka zam zḛ na kaŋ kerra ma zi mwaɗak. 31 Swaga ge naa ga̰l ge Babilon ne ma a ne teme naa ya ndwara kwar kaŋ ajab ma ge ne suwal diŋ ma, Dok saŋge na na go̰r ndwara kugi na, ndwara kwar na dulwak.
32 Kaŋ ma ge Ezekiyas ne ke ge may ma, ne na kaŋ kerra ge dosol ma, a njaŋge nama ya maktub daalam ge anabi Isiya ge Amoz vya ne zi, ne maktub ge gan ge Yuda ma ne ge Israyela ma ne zi me.
33 Ezekiyas su, jyat na bá ma pe ya, a mbul na ge swaga mbul ta ge hir ge Dawda ne go, haal pala digi. Suwal Yuda mwaɗak poseya ne naa ge ne Ursalima go ma a uware na siya. Na vya Manasa zam gan na byalam go.
Sanhariib malik Achuur hajam Yahuuza
1 Wa baʼad Hizkhiiya kammal kulla l-khidme di be amaan, Sanhariib malik balad Achuur hajam al-mudun al-gawiyiin hana mamlakat Yahuuza le yichiilhum. 2 Wakit Hizkhiiya irif kadar Sanhariib indah niiye le yihaarib Madiinat al-Khudus, 3 hu achchaawaro maʼa masaaʼiilah wa furraasah le yadfunu kulla uyuun al-almi al-gaaʼidiin barra min al-madiina. Wa humman saaʼadooh. 4 Wa naas katiiriin marra waahid lammo wa dafano uyuun almi wa l-majra al-yijiib almi al-balad achaan gaalo : «Maala muluuk balad Achuur yaju wa yalgo almi be ziyaada ?» 5 Wa Hizkhiiya chadda heelah wa addal kulla durdur al-hille al-mukassar wa gawwam buyuut tuwaal hana muraakhaba. Wa bana durdur jadiid barra min durdur al-madiina wa gawwa durdur al-difaaʼ al-sammooh Millu al-fi madiinat Dawuud. Wa sanaʼ silaah wa darag be katara.
6 Wa Hizkhiiya khatta kubaaraat al-askar fi raas al-chaʼab wa lamma maʼaahum fi l-nagaʼa jamb khachum baab al-madiina. Wa chajjaʼaahum wa gaal : 7 «Abgo chudaad wa fahaliin ! Ma takhaafo wa la tinbahtu giddaam malik balad Achuur wa giddaam al-askar al-katiiriin al-maʼaayah. Achaan al-maʼaana akbar min al-maʼaayah ! 8 Al-malik da indah maʼaayah naas bas wa laakin aniina indina maʼaana Allah Ilaahna al-yafzaʼna wa yihaarib leena.» Wa kalaam Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza da chajjaʼ kulla l-chaʼab.
Sanhariib haddad Hizkhiiya wa naasah
9 Wa baʼad da, wakit Sanhariib malik balad Achuur wa kulla askarah gaaʼidiin fi hillit Lakiich, hu gamma rassal murassaliin le Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza wa le kulla l-chaʼab al-gaaʼidiin fi Madiinat al-Khudus. Wa kubaaraathum gaalo leehum : 10 «Daahu kalaam Sanhariib malik balad Achuur. Hu gaal : ‹Intu atwakkaltu ale yaatu wa gaʼadtu fi Madiinat al-Khudus fi wakit al-hisaar ? 11 Hizkhiiya gaaʼid yukhuchchuku wa yaktulku be l-juuʼ wa l-atach. Wa hu gaaʼid yuguul leeku : “Allah Ilaahna yinajjiina min iid malik balad Achuur !” 12 Laakin da Hizkhiiya bas al-haddam al-bakaanaat al-aaliyiin wa l-madaabih hana ibaadat Allah ! Wa hu sawwa misil da achaan yidoor naas balad Yahuuza wa sukkaan Madiinat al-Khudus yasjudu wa yiharrugu bakhuur fi madbah waahid bas.
13 «‹Ma simiʼtu be l-cheyy al-sawweenaah ana wa juduudi muluuk balad Achuur le kulla chuʼuub al-ard ? Hal ilaahaat umam al-buldaan dool gidro najjo buldaanhum min iidi ana walla ? 14 Min kulla ilaahaat al-umam al-juduudi dammaroohum, yaatu al-gidir najja chaʼabah min iidi ? Wa be da, hal ilaahku intu yagdar yinajjiiku min iidi ana walla ? 15 Wa hassaʼ da, khalli Hizkhiiya ma yakdib leeku wa la yukhuchchuku. Ma tisaddugu kalaamah achaan ma fi ilaah hana ayyi umma walla mamlaka al-gidir yinajji chaʼabah min iidi ana walla min iid juduudi. Wa be da, ilaahaatku kula ma yagdaro yinajjuuku min iidi ana !›»
16 Wa murassaliin malik Sanhariib taabaʼo fi kalaamhum didd Allah al-Rabb wa didd Hizkhiiya abdah. 17 Wa l-malik Sanhariib kula katab jawaabaat al-ayyar fooghum Allah Ilaah Bani Israaʼiil wa gaal : «Misil kulla ilaahaat umam al-buldaan ma gidro najjo chaʼabhum min iidi, ilaah Hizkhiiya kula ma yagdar yinajji chaʼabah min iidi.» 18 Wa murassaliin Sanhariib yihajju be hiss aali be lukhkha hana Bani Yahuuza le chaʼab Madiinat al-Khudus al-gaaʼidiin fi l-durdur achaan yikhawwufuuhum wa yirajjufuuhum le yagdaro yichiilu al-madiina. 19 Wa humman gaaʼidiin yihajju be Ilaah Madiinat al-Khudus misil hu waahid min al-ilaahaat hana chuʼuub al-ard, al-sanaʼaahum al-insaan.
Allah najja Madiinat al-Khudus
20 Wa l-malik Hizkhiiya wa l-nabi Ichaʼya wileed Ammuus gammo chahado Allah fi chaan kalaam al-murassaliin dool. Wa sarakho le l-Rabb achaan yafzaʼhum. 21 Wa khalaas, Allah rassal malak wa dammar kulla l-rujaal al-furraas wa l-kubaaraat wa l-khuyyaad al-fi l-muʼaskar hana malik balad Achuur. Wa khalaas, malik balad Achuur gamma gabbal baladah be eeb. Wakit wisil hinaak, macha le beet ilaahah wa waahidiin min iyaalah halaalah macho waraayah wa katalooh be l-seef.
22 Wa be misil da, Allah najja Hizkhiiya wa sukkaan Madiinat al-Khudus min iid Sanhariib malik balad Achuur wa min kulla udwaanhum al-aakhariin. Wa antaahum al-raaha min kulli jiihe. 23 Wa naas katiiriin yijiibu hadaaya le Allah fi Madiinat al-Khudus wa hadaaya khaaliyiin le Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza. Wa min al-wakit da, usum Hizkhiiya bigi aali wa mukarram giddaam kulla l-umam.
Nihaayat hukum Hizkhiiya
24 Wa fi l-wakit da, Hizkhiiya mirid marad chadiid lahaddi gariib yumuut. Wa chahad Allah wa hu anta alaama al-tadman leyah al-chifa. 25 Wa laakin Hizkhiiya ma chakar Allah le l-kheer al-hu sawwaah leyah achaan hu astakbar. Wa be sabab da, Allah khidib leyah hu wa le balad Yahuuza wa Madiinat al-Khudus. 26 Wa baʼad da, Hizkhiiya wa sukkaan Madiinat al-Khudus maskano nufuushum min al-istikbaar. Wa be da, Allah ma nazal khadabah fooghum fi muddit hayaat Hizkhiiya.
27 Hizkhiiya indah maal wa charaf katiir marra waahid. Wa bana makhaazin le l-fudda wa l-dahab wa l-hujaar al-khaaliyiin wa l-dukhkhaan wa l-darag wa l-khumaam al-khaali. 28 Wa battaan bana makhaazin al-yusubbu foogah intaaj al-gameh wa khamar wa dihin. Wa bana door le l-bahaayim wa zaraayib le l-khanam. 29 Wa bana leyah hillaal wa indah khanam wa bagar katiir achaan al-Rabb antaah maal katiir marra waahid. 30 Wa da Hizkhiiya bas al-dafan uyuun almi Gihuun wa nakat hafiir le yiwaddi almiihum kharib daakhil madiinat Dawuud. Wa Hizkhiiya najah fi kulla cheyy al-gaaʼid yisawwiih.
31 Wa yoom waahid, kubaaraat balad Baabil rassalo naas le yiʼakkudu min al-ajaayib al-bigo fi l-balad di. Wa laakin wakit ziyaarithum, al-Rabb khallaah le Hizkhiiya wiheedah achaan yijarribah wa yaʼarif kulla cheyy al-fi galbah.
32 Wa l-baagi min amal Hizkhiiya wa amaanah le l-Rabb maktuubiin fi kitaab muluuk Bani Yahuuza wa Bani Israaʼiil wa battaan fi kitaab Ruʼyat al-nabi Ichaʼya wileed Ammuus. 33 Wa Hizkhiiya maat wa lihig abbahaatah wa dafanooh gariib le l-derib al-taaliʼ ale khubuur zurriiyit Dawuud. Wa fi mootah, kulla naas balad Yahuuza wa sukkaan Madiinat al-Khudus charrafooh. Wa wileedah Manassa hakam fi badalah.
