Hateya ge Jeso ne kaɗeya pal
(Mat 6:9-13, Mat 7:7-11)1 Dam a̰me ɗu, Jeso ka ke kaɗeya swaga a̰me go. Swaga ge ne á, na ndu ge ame hateya a̰me jan na go: «Bageyal, hate i ke kaɗeya dimma ne Yohanna ne hate na naa ge ame hateya ma go.» 2 Jan nama go: «Swaga ge aŋ ne kaɗe, jya̰ me go: Bá, ya̰ mo dḭl na ka mbegeya, mo muluk na mbo ya. 3 Ho̰ i kaŋzam mbyatɗa dam ne dam. 4 Pore i sone ma, ago i sḛ ma pore naa ge ne ke i ya̰l ma pore me. Kaage mo ya̰ i det pe herra zi to.»
5 Jan nama go uwale: «Kadɗa ndu a̰me ne aŋ buwal zi na kondore mbo ja ɓol na ɗaal ga̰l zi, jan na go: ‹Kondore, gobe mbi katugum ataa, 6 ago, mbi kondore mbo ya gwasal mbi ta, mbi ne kaŋ a̰me ge hon na to.› 7 Kadɗa ndu mbe gwan ne na janna ya go: ‹Da̰a̰me mbi to, zok wak fe fet, i ne mbi vya ma fi ya se. Mbi ne pool ge ɗage digi hon mo kaŋ a̰me to.› 8 Mbi jan aŋ, ko kadɗa na ɗage ya digi hon na ne na ne ka na kondore pe to puy ɗe, ago ma̰ ɗage digi hon na kaŋ ge na sḛ ne ɓyare ma mwaɗak ne na ne da̰a̰me na pe. 9 Mbi, mbi jan aŋ go: Kaɗe me, a mbo hon aŋ, ɓyare me, aŋ mbo ɓol, dabe me, a mbo hage aŋ. 10 Ndu ge daage pet ge ne kaɗe, a hon na hon, ndu ge ne ɓyare, ɓol ɓol, ndu ge ne dabe, a hage na hage. 11 A bá ge daage ne aŋ buwal zi ge na vya ne kaɗe na sii ɗo, ba hon na bom sii byalam go ɗaa? 12 Ko kaɗe na kaŋ fa̰r ɗo, ba hon na hurtu ɗaa? 13 Aŋ ge sone ma zo me, aŋ kwa kaŋ ge kwaɗa ma hon aŋ vya ma kwa, ba kat da ne Bá’a ge ne digi zi ya ba hon naa ge ne kaɗe na ma O̰yom ge mbegeya to ɗaa?»
Jeso zon gisil
(Mat 12:22-30, Mar 3:22-27)14 Yan o̰yom ge seŋgre ge ne far wak to. Swaga ge o̰yom ge seŋgre mbe ne wá zum, ndu mbe ɗage far wak, naa ka ke ajab. 15 Amma naa a̰me ma ne nama buwal zi jan go: «A Beelzebul, ga̰l ge o̰yom ge seŋgre ma ne hon na pool ge yan o̰yom ge seŋgre ma ne.» 16 A̰me ma, ndwara kugi na, a ka ɓyare go na ke kaŋ ŋgayya a̰me ge ne mbo ne digi zi ya. 17 Amma, ne jo̰ na sḛ kwa dwatɗa ge nama ne kwa ɗe, jan nama go: «Kadɗa Muluk varseya, burmi uzi, na yàl ma ka gul se ɗu ne ɗu. 18 Kadɗa Saytan varse varse tene pal, na muluk pe ma̰ mḛ digi gyana ɗaa? Ne jo̰ aŋ jan go na da ne pool ge Beelzebul ne ta mbi yan o̰yom ge seŋgre ma no. 19 Amma kadɗa mbi yan o̰yom ge seŋgre ma da ne pool ge Beelzebul ne ɗe, aŋ vya ma yan nama da ne ma pool ɗaa? Ne pe no ɗe, a mbo gá aŋ naa ge kun sarya ma. 20 Amma kadɗa mbi yan o̰yom ge seŋgre ma da ne pool ge Dok ne ɗe, ago muluk ge Dok ne det ja aŋ ta.
21 Swaga ge ndu ge pool, ge ne kaŋ pore ma koy na yàl ne, na kaŋ ɓolla ma kat koyya jyan. 22 Amma kadɗa bage ne waɗe na ne pool mbo ja det na, hal na pal, maŋge na kaŋ pore ma ge na sḛ ne e na saareya ne nama pal ma ne na tok go, pál na kaŋ ma, var naa nama uzi. 23 Ndu ge dagre ne mbi to, a ho̰l ne mbi, ndu ge ne kote poseya ne mbi to, a bage kar uzi ne.
Gwanna ge o̰yom ge seŋgre ne ya
(Mat 12:43-45)24 Swaga ge o̰yom ge seŋgre ne ndage ne ndu zi, mbo ɓyare swaga ɗigli tene ge babur pul ge be mam go, amma ɓol to. Jan tene go: ‹Mbi gwan mbo mbi zok ge mbi ne ndage ne na zi ya zum ya.› 25 Swaga ge ne gwan’a, set na gisiya ɗaŋɗaŋ, nṵsiya ndanda. 26 Go no, gwan mbo abe o̰yom ge sone gḛ ma ya na pe go ɓyalar, a gwan’a na zi, a gá kat na zi. Ndu mbe katɗa ge hṵsi no mbo gwan saŋge sone gḛ waɗe ge dḛ zaŋgal.»
Laar saal ge fareba
27 Swaga ge ne ka jan fare mbe go, gwale a̰me ndage na ka̰l ne ɓase ma buwal zi ya, jan go: «Laar ge ne ḭ mo emel ma ne pam ge ne wá mo ma da ne laar saal!» 28 Amma Jeso gwan ne na janna go: «Laar saal nama ge a ne za̰ fare ge Dok ne, a ke temel na pal ma.»
Naa ɓyare kaŋ ŋgayya
(Mat 12:38-42)29 Ne jo̰ ɓase ma kote ya na ta, ɗage janna go: «Doŋ pe mbe no a doŋ pe ge sone ne, ɓyare kaŋ ŋgayya a̰me, amma a mbo ke nama kaŋ ŋgayya a̰me to, mbo kat kaŋ ŋgayya ge Jonas ne ɗeŋgo. 30 Dimma ne Jonas ne ka kaŋ ŋgayya ne naa ge suwal Ninive ma pe go, Vya ge ndu ne mbo kat go no me ne doŋ pe mbe no pe. 31 Dam sarya go, gan gwale ge mbii ge mbo ɗage mḛya poseya ne doŋ pe mbe no me, mbo kun fare na pal, ne da pe, na sḛ ɗage ne suwar pe ndegɗe ya mbo ya za̰ zwama ge Salomon ne. Ndi, ndu ge waɗe Salomon ya go go uwale . 32 Dam sarya go, naa ge suwal Ninive ma mbo ɗage mḛya poseya ne doŋ pe mbe no, a mbo kun fare na pal, ne da pe, a gwa̰ ya Dok ta swaga ge Jonas ne ka waage nama fare go. Ndi, ndu ge waɗe Jonas ya go go .»
Ndwara kwaya̰l ge duur ne
(Mat 5:15, Mat 6:22-23)33 Ndu e ɗuli ol go na woy na woy, ko na kubi na puwa̰l ga̰l zi to, amma e na ɗuli kal digi, ne da pe na ho̰ kwaya̰l naa ge ne wat ya zok zi ma ta pet. 34 Ndwara fa̰ kwaya̰l ge duur ne, kadɗa mo ndwara fa̰ kwaɗa, mo sḛ duur mwaɗak ya kwaya̰l zi. Amma kadɗa mo ndwara fa̰ moy, mo sḛ duur ya tṵ zi me. 35 Ndi kwaɗa, na kaage kwaya̰l ge ne mo zi na ka tṵ to. 36 Kadɗa mo sḛ duur mwaɗak kwaya̰l, be ge na swaga a̰me kat tṵ zi to, mbo kat kwaya̰l zi mwaɗak dimma ne ɗuli ne zen kwaya̰l mo ta go.
Mḛreya ge Jeso ne mḛre Farisi ma
(Mat 23:1-36, Mar 12:38-40)37 Swaga ge ne ka jan fare go, Farisi a̰me tol na na mbo ya zam kaŋ na yadiŋ. Mbo na diŋ ya, a kat kaŋzam wak go zamma. 38 Farisi mbe ke ajab ne na ne za kaŋ be ge usi na tok pe. 39 Bageyal jan na go: «Se no, aŋ ge Farisi ma, aŋ usi kop ma ne seɗe ma go̰r ne zum, amma aŋ dulwak ma ne zi wi da ne kaŋ maŋgeya ma ne sone kerra ma. 40 Dale ma, bage ne ke go̰r ne zum, te be ke pul ne zi ne me to’a? 41 Ke me bobo kaŋ ge ne aŋ dulwak zi, go no kaŋ ma pet a mbo hat harcal ne aŋ pe.
42 Woo ge aŋ ne, Farisi ma, aŋ hon kaŋ wak ɗu ne wol zi ge nana ma, ne ru ma, ne kaŋ ge ne don ne gaaso zi ma ne mwaɗak, amma aŋ ya̰ dosol kerra ma ne laar wan Dok uzi. No a kaŋ ge ne mbya kerra ma ne, be ge ya̰ ge may ma uzi to.
43 Woo ge aŋ ne, Farisi ma, aŋ laar wa̰ swaga katɗa ge zḛ ge Sinagog ma zi, ne wak sanna viya̰ ma go.
44 Woo ge aŋ ne, aŋ dimma ne siim pala ge ne burmi se, ge naa ne gá mbo viya̰ na pal be wan pe go.»
45 Bage ne kwa eya ma tyatyat a̰me jan na go: «Bage hateya, mo fare janna mbe no, mo sal i me!» 46 Jan go: «Aŋ ge ne kwa eya ma tyatyat ma me, woo ge aŋ ne, aŋ e kaŋ ge dṵṵl neneg ge ndu ne day in na to naa pal, amma aŋ sḛ ma aŋ day ge e aŋ tok vya ma na ta to bat. 47 Woo ge aŋ ne, aŋ sin táál ge anabi ma ge aŋ bá ma ne hṵ nama ne. 48 Go mbe no, aŋ naa ge sayda ma ne, aŋ vin kaŋ kerra ge aŋ bá ma ne, ago nama sḛ ma hṵ anabi ma, aŋ sḛ ma sin nama sḭḭm pala ma no me. 49 Da ne pe no, zwama ge Dok ne jan no go: ‹Mbi mbo teme nama anabi ma ne naa ge temeya ma ya, a mbo hun nama ne ke nama yál,› 50 ne da pe, a ele swama ge anabi mbe ma ne pet ge ne ka̰ se ne pe dolla ge dunya ne ya day ne doŋ pe mbe no tok go. 51 Ne swama ge Habila ne ya day diŋ mbo ya swama ge Zakariya ne go, na ge a ne hṵ na twal tuwaleya ma ne zok ge mbegeya buwal zi . O̰, mbi jan aŋ, a mbo ele na doŋ pe mbe no tok go.
52 Woo ge aŋ ne, naa ge ne kwa eya ma tyatyat ma, aŋ dibi viya̰ wak ge kwarra ne digi. Aŋ sḛ ma be wat zi to, aŋ ka tele nama ge ne ɓyare wat zi ma me.»
53 Swaga ge ne wá ya zum, naa ge njaŋgeya ma ne Farisi ma a ɗage juliliya ne pore na pal, a ka e na gwan ne fare janna bama fare eleya ma pal gḛ. 54 A ka hé na pe ne fare ma ndwara wan na ne fare a̰me ge ne ndage ne na wak zi.
Al-sala al-rabbaaniiye
1 Wa Isa gaaʼid yisalli fi bakaan waahid. Wa wakit hu kammal salaatah, waahid min talaamiizah hajja leyah wa gaal : «Sayyidna, allimna nisallu misil Yahya allam talaamiizah yisallu.» 2 Wa Isa gaal leehum : «Wakit tisallu, guulu :
‹Ya Abuuna, khalli yaʼarfu kadar usmak khudduus.
Khalli mamlakatak taji.
3 Antiina al-akil
al-yitimmina kulla yoom.
4 Saamih leena zunuubna
misil aniina gaaʼidiin nisaamuhu
kulla l-naas al-khito foogna.
Ma tidissina fi l-tajriba.›»
Masal al-deef al-ja fi l-leel
5 Wa Isa hajja leehum be masal wa gaal : «Nasʼalku cheyy waahid. Kan naadum minku indah rafiig wa hu yamchi leyah fi ust al-leel, yinaadiih wa yuguul : ‹Ya akhuuyi, antiini talaata khubza. 6 Nidoorhum achaan rafiig waahid musaafir jaani wa ma indi cheyy nidayyifah beyah.› 7 Hal akhuuk al-saʼaltah da yurudd leek min daakhal wa yuguul : ‹Khalliini nunuum ! Al-baab masduud wa iyaali maʼaayi naaymiin. Ma nagdar nugumm leek wa la nantiik cheyy.› Da yabga walla ? 8 Wa nuguul leeku kan akhuuk da ma yidoor yugumm yantiik cheyy fi chaan inta rafiigah kula, akiid hu yugumm yantiik kulla cheyy al-tidoorah fi chaan inta bachtantah.
9 «Wa nuguul leeku asʼalo Allah wa hu yantiiku. Fattuchu wa talgo. Duggu baab Allah wa yinfatih leeku. 10 Achaan kulla naadum al-yasʼal da, Allah yantiih. Wa ayyi naadum al-yifattich, yalga. Wa ayyi naadum al-yudugg baab Allah, al-baab yinfatih leyah.
11 «Wa kan naadum minku abu iyaal wa wileedah yatlub minnah huutaay, yantiih daabi fi badal al-huutaay walla ? 12 Walla kan yatlub minnah beed jidaad, yantiih agrab walla ? Abadan. 13 Intu al-muznibiin kula taʼarfu kikkeef tantu chokhol sameh le iyaalku. Wa laakin abuuku Allah akheer ziyaada minku. Wa hu yanti al-Ruuh al-Khudduus le l-naas al-yasʼalooh.»
Gaalo gudrat al-Masiih min Ibliis
14 Wa yoom waahid, Isa yidoor yatrud cheetaan min naadum waahid al-bigi abkam be sabab al-cheetaan da. Wa l-cheetaan marag wa l-abkam hajja. Wa kulla l-naas alʼajjabo bilheen. 15 Laakin naas waahidiin gaalo : «Al-naadum da yatrud al-chawaatiin be gudrat Ibliis kabiir al-chawaatiin.» 16 Wa naas aakhariin dawwaro yijarrubuuh wa talabo minnah yantiihum daliil al-yiwassif kadar gudurtah di jaaye min al-sama.
17 Wa hu irif fikirhum wa gaal leehum : «Ayyi mamlaka kan naasha yiddaawaso ambeenaathum takhrab. Wa buyuutha yidaffugu al-waahid fi l-aakhar. 18 Wa tuguulu ana natrud al-chawaatiin be gudrat Ibliis. Wa laakin kan Ibliis yidaawis nafsah, kikkeef mamlakatah tagdar tagood saabte ? 19 Wa kan sahiih ana gaaʼid natrud al-chawaatiin be gudrat Ibliis, naasku yaturduuhum be gudrat yaatu ? Wa misil da, naasku bas al-yisabbutu foogku al-tuhma. 20 Wa kan ana taradt al-chawaatiin be gudrat Allah zaatah, khalaas mamlakat Allah gaabalatku. 21 Kan raajil gawi gaaʼid yahris gasrah be silaahah kulla ke, misil da kulla khumaamah gaaʼid be l-salaam. 22 Laakin kan naadum gawi minnah yaji yahjimah, hu yakhlibah wa yichiil minnah silaahah al-awwal kulla achamah gaaʼid foogah. Wa khalaas yigassim al-khumaam le jamaaʼtah.
23 «Ayyi naadum al-ma maʼaayi, aduuyi. Wa ayyi naadum al-ma yilimm al-naas maʼaayi, yichattithum.»
Al-cheetaan al-yigabbil
24 Wa Isa gaal battaan : «Wakit cheetaan yamrug min naadum muchootin, al-cheetaan da yamchi misil naadum muwaddir fi l-sahara. Wa yifattich bakaan yinjamma foogah wa ma yalgaah. Wa yuguul : ‹Khalaas, nigabbil fi l-beet al-maragt minnah.› 25 Wa yigabbil le l-naadum da wa yalgaah misil beet nadiif wa mufarrach. 26 Wa l-cheetaan yamchi yijiib maʼaayah sabʼa chawaatiin fasliin minnah ziyaada wa kulluhum yindasso wa yaskunu fi l-naadum da wa khalaas, haalit al-naadum da tabga hawaane min awwal.»
27 Wa wakit hu gaaʼid yihajji le l-naas, mara waahide fi usuthum naadat wa gaalat : «Mabruuk le l-mara al-wildatak wa rabbatak.» 28 Laakin Isa gaal : «Akheer tuguuli mabruuk le l-naas al-yasmaʼo kalaam Allah wa yitaabuʼuuh.»
Talabo min Isa alaama
29 Wa adad al-naas al-yidooru yasmaʼo kalaam Isa gaaʼid yiziid. Wa hu bada yuguul : «Naas al-wakit da fasliin wa yatulbu minni daliil achaan yiʼaamunu beyi. Wa Allah ma yantiihum daliil illa l-daliil hana l-nabi Yuunus. 30 Misil Yuunus bigi alaama le naas madiinat Niinawa, ana Ibn al-Insaan kula nabga alaama le l-naas al-fi wakitna da. 31 Wa fi yoom al-Hisaab, malikat al-wati tugumm sawa maʼa l-naas al-fi wakitna da. Wa hi tisabbit fooghum al-tuhma achaan jaat min aakhir al-ard le tasmaʼ kalaam al-malik Suleymaan al-hakiim. Wa l-yihajji leeku hassaʼ akbar min Suleymaan wa laakin intu ma tubtu. 32 Fi yoom al-Hisaab, naas Niinawa yugummu sawa maʼa l-naas al-fi wakitna da wa yisabbutu fooghum tuhma achaan naas Niinawa taabo min zunuubhum wakit Yuunus ballakh leehum kalaam Allah. Wa l-yihajji leeku hassaʼ akbar min Yuunus wa laakin intu ma tubtu.
Masal nuur al-faanuus
33 «Wa ma fi naadum al-yiʼoogid faanuus wa yilabbidah walla yikhattiih be maaʼuun. Hu yukhuttah fi bakaan foog achaan al-naas al-yadkhulu fi l-beet yichiifu al-deyy.
34 «Wa l-een hi misil faanuus jildak. Kan eenak taybe, kulla jildak gaaʼid fi l-nuur. Wa laakin kan eenak talfaane, jildak yinmali dalaam. 35 Achaan da, khutt baalak. Ma tikhalli al-nuur al-indak yabga adlam. 36 Kan kulla jildak anmala nuur wa ma indah dalaam fi ayyi bakaan, yabga leek misil faanuus yidawwi deyy tamaam.»
Al-Masiih haraj al-ulama
37 Wa wakit Isa kammal al-kalaam da, Fariizi waahid azamah achaan yaakul fi beetah. Wa Isa macha fi beetah wa gaʼad le l-akil. 38 Wa Isa ma khassal iideenah le yabgo taahiriin gubbaal ma yaakul wa l-Fariizi chaafah wa alʼajjab minnah bilheen. 39 Wa l-Rabb Isa gaal leyah : «Intu al-Fariiziyiin wakit tilwaddo, da yabga misil tikhassulu al-kaas wa l-sufra min barra bas. Laakin fi guluubku daakhal intu malaaniin min al-sirge wa l-fasaala. 40 Ya l-juhhaal, intu ma taʼarfu kadar Allah al-khalag al-nuss al-barraani khalag al-nuss al-dakhlaani kula ? 41 Antu al-khumaam al-gaaʼid daakhal fi sufritku wa khalli yabga sadakha le l-masaakiin wa kulla cheyy yabga leeku taahir.
42 «Ya l-Fariiziyiin, al-azaab yarjaaku achaan intu munkaribiin fi l-uchur lahaddi tantu le Allah min al-naʼnaaʼ wa l-kammuun wa ayyi nabaat hana l-haraar al-yugumm fi hoochku. Wa laakin intu nisiitu al-adaala wa mahabbat Allah ! Awwal cheyy, waajib tisawwu al-achya al-muhimmiin dool wa battaan ma tanso kalaam al-uchur.
43 «Ya l-Fariiziyiin, al-azaab yarjaaku achaan tiriidu tagoodu fi l-saff al-awwal fi buyuut al-sala wa intu farhaaniin kan al-naas yisallumuuku be ihtiraam fi l-suug. 44 Al-azaab yarjaaku achaan intu misil al-khubuur al-ma induhum wasim wa l-naas raaykhiin fooghum wa ma yaʼarfu kadar humman khubuur. Al-najaasa al-gaaʼide fiiku daakhal al-naas ma yaʼarfuuha.»
45 Wa waahid min ulama al-Tawraat radda leyah wa gaal : «Ya l-sayyid, be kalaamak da ayyartina aniina kula.»
46 Wa Isa gaal : «Al-azaab yarjaaku intu al-ulama kula ! Be taʼliimku tisawwu al-diin tagiil le l-naas lahaddi bufuut raashum wa abadan ma tidooru tiʼaawunuuhum hatta be cheyy sakhayyar kula. 47 Al-azaab yarjaaku achaan intu gaaʼidiin tabnu khubuur al-anbiya al-juduudku aboohum wa kataloohum. 48 Wa misil da, intu gaaʼidiin tachhado kadar tikhassudu be l-cheyy al-juduudku sawwooh. Aywa, achaan humman bas al-kataloohum wa intu bas al-tabnu khubuurhum. 49 Wa fi chaan da, Allah wassaf hikmatah wakit gaal : ‹Nirassil leehum anbiya wa rusul. Waahidiin minhum yaktuluuhum wa waahidiin minhum yitaʼʼubuuhum.› 50 Wa khalaas kulla l-anbiya al-kataloohum fi ayyi zaman, dimmithum taji fi raas hana l-naas al-fi wakitna da. 51 Aywa, nuguul leeku min dimmit Haabiil wileed Adam lahaddi dimmit Zakariiya al-katalooh been beet Allah wa l-madbah, dimmithum kulluhum taji fi raas al-naas al-fi wakitna da.
52 «Ya intu al-ulama, al-azaab yarjaaku achaan chiltu muftaah al-ilim. Intu zaatku ma andasseetu wa battaan al-naas al-yidooru yindasso, intu dahartuuhum minnah.»
53 Wakit Isa gamma macha min hinaak, al-ulama wa l-Fariiziyiin bado yikhaalufuuh be chidde wa yasʼalooh suʼaal katiir 54 achaan yalgo fursa le yakurbuuh be kalaamah al-yuguulah.
