Hat ta dinga yam he d’a hawa d’a Muzu’â mi heizid’a
1 Kayam ndata, ar agi halagi ni od’a. Ar agi b’ad’agi tagi yam he d’a hawa d’a Muzu’â hAlonina mi hagizid’a, kal pet ná djok vun Alona. 2 Sama nga mi de zlad’a ki vuna hi suma tetengâ, mi de ni mi suma d’i, wani ni mAlona, kayam sa nga mi wad’ud’a d’i. Ni kad’enga hi Muzu’â hAlonina ba, mam nga mi väd’u zla d’a gagazi d’a nga ngeid’id’a woi abua. 3 Wani sama nga mi djok vun Alona, mi de ni mi suma á wuluzi akulo kur he gagazi mazid’a, á hazi ad’enga, á b’lengêzi huruzi mi. 4 Sama nga mi de zlad’a ki vuna hi suma tetengâ, mi wulî he gagazi mamba tata akulo. Wani sama nga mi djok vun Alonina, mi wulî he gagazi d’a hed’a hi suma Tokid’a pet akulo.
5 Kayam ndata, an min ala agi pet dagi zlad’a ki vuna hi suma tetengâ, wani vama kalâ, an min ala agi djogogi vun Alonina. Le sana nga mi de zlad’a ki vuna hi suma tetengâ ba, le sama ding nga mi vum ad’um mbei abu á wul ki Toka akulo d’uo ni, sama nga mi djok vun Alonina mi kalamu. 6 Wani b’oziyona, le an iza hatagi ni dagi zlad’a ki vuna hi suma tetengâ bei ni vagizi ad’um mbei abua ni, djivi mata ni me kagi ge? Le an mbaza ni vagi ad’u vama Alona mi tagandjina woi abu d’uo, le an tagagi nga wed’a d’uo, le an djok vun Alona d’oze an had’agi d’uo mi ni, djivi mata kagi ni me ge?
7 Ahle suma bei arid’a d’igi taulâd’a d’oze adingâ na, le delezi d’a tchina wal nga d’uo ni, ni nana ba, sana mba mi we tchina hi taulâd’ina ki tchina hadingîna ge? 8 Wani le adif fa dur ayîna ti bu nga ata yat tuo ni, sama min tam á dur ayîna ni nge ge? 9 Hina mi, le agi nga tchagi wala yam zlad’a hAlonid’a ki vuna hi suma tetengâ bei vum ad’um mbei teted’u ni, agi dagi ni zla d’a hawa yaka. 10 Andjaf vuna teteng nga kur duniyad’a, wani ma bei de zlad’a ata yama nga d’i. 11 Wani le an we nga vun ma sana nga mi dandjina d’uo ni, mam mbut ni d’igi sama dingâ na iranu, an mbut ni d’igi sama dingâ na iram mi. 12 Agi ni hina mi. Kayam agi nga halagi he d’a hawa d’a Muzu’â hAlonina mi heizid’a, ar agi b’ad’agi tagi á wulugi Toka akulo kur he gagazid’a.
13 Kayam ndata, sama nga mi de zlad’a ki vuna hi suma tetengâ, ar mi tchen Alona ala mi hum he d’a hawa d’a á vum ad’um mbei abua. 14 Wani le an nga ni tchen Alona ki vun ma tetengâ ni, ni muzugan ba, nga mi tchena, wani djib’er manda nga kua d’i. 15 An mba ni le ni nana ge? An mba ni tchen Alona ki muzuganu, wani an mba ni tchen Alona ki djib’er manda mi. An mba ni hle sawala ki muzuganu, wani an mba ni hle sawala ki djib’er manda mi. 16 Le ang nga le mersi mAlona kur muzugangû ni, sama nga kaka kur Toka á humbina mba mi dala Amin yam tchen manga ni nana ge? Kayam mam hum nga vama ang duma d’i. 17 Le tchen mang nga le mersi mAlonid’a ti ni djivid’a pî, nga d’i wul sa máma akulo kur he gagazi mamba d’i.
18 An nga ni le mersi mAlona kayam an nga ni de vuna hi suma tetengâ kalagi pet. 19 Wani kur Toka, an min de zlad’a vahl ki djib’er manda á hat suma dingâ, kal la an de zlad’a dudubud’a dogo ki vun ma tetengîd’a.
20 B’oziyona, ar agi djib’eregi d’igi gugureina na d’i. Ar agi kagagi ni d’igi gugureina na yam tchod’a, wani ar agi djib’eregi ni d’igi suma a djengâ na. 21 D’igi mbaktumba hAlonid’a ti de na ala:
Salad’a mi dala: An mba ni de zlad’a mi sum ndazina
navun suma dingâ ki vuna hi suma tetengîna mi.
Hina pî, sum mana a mba humun ndi.
22 Kayam ndata, he d’a hawa d’a de vuna hi suma tetengîd’a ni vama taka yam suma bei he gagazid’ina, wani ni yam suma a he gagazid’ina d’i. Wani he d’a hawa d’a djok vun Alonid’a ni vama taka yam suma bei he gagazid’ina d’i, wani ni yam suma he gagazid’ina.
23 Kayam ndata, le suma Toka ki zlazi pet a nga toka, le agi nga dagi zlad’a ki vun ma tetengâ, le suma bei wad’ud’a d’oze suma bei he gagazid’a á tchuk adigagiya ni, a mba dagi ala agi ni lilid’a d’uo zu? 24 Wani le agi pet nga djok vun Alona, le sama bei he gagazid’a d’oze sama hawana mi kal adigagiya ni, zla ndata mba d’i vum yam tcho mamba, kayam vama mam humuma mba mi kam sariyad’a kam mi. 25 Djib’er ra nga ngeid’a kurumba mba d’i nde woi pid’agï. Ata yi máma, mba mi ge tam kä, mba mi kud’or Alona, mba mi dala: Gagazi, Alona mi nga adigagiya.
Ar agi lagi ahlena pet ata lovod’oziya
26 B’oziyona, ei dei nana ge? Ata yima agi nga tokina, sama dingâ nga mi hle sawala, ma dingâ nga mi hat suma, ma dingâ nga mi nde ad’u ahlena abu mi, ma dingâ nga mi de zlad’a ki vuna hi suma tetengâ, ma dingâ nga mi väd’u zla ndata woi abua. Ar agi lagi ahlena pet á ndjun Toka á wulut akulo kur he gagazid’a. 27 Le suma a min á de zlad’a ki vuna hi suma tetengâ ni, ar suma mbà d’oze hindi a de zlad’a kal ndata d’i, nge nge pî ki yi mama. Ar ma dingâ mi väd’u zla d’a azi data woi mi. 28 Wani le sama djok vuna nga d’uo ni, nge nge pî mi ar bei de zlad’a ki delem akulo kur Toka, ar mi de zlad’a mi mam tamba kAlona hol. 29 Ar suma djok vun Alona mbà d’oze hindi a de zlad’a, suma hiuna a ka ir zla d’a azi nga data. 30 Wani le Alona mi tak zla d’a vad’ud’a mi sama nga kaka kä na ni, ma nga mi de zlad’ina, ar mi ba, ar sa máma mi de zlad’a blangâmu. 31 Agi pet ndagagi á djok vun Alona mi tagiya, kayam suma dingâ a had’a, a sira ngingring mi. 32 Ar suma djok vun Alona a ka’î suliyo he d’a hawa d’a Alona mi hazizid’a. 33 Kayam Alona mi yï ná le batranga d’i, wani mi yï ná kagei ki b’leng nga halasa.
D’igi a nga le kur Toka hi suma hAlona d’a lara ge pet na, 34 ar aropma a kak kur Toka ki vunazi ma du’â, arazi a de zlad’a d’uo mi. D’igi a b’ir kur gata hAlonid’a na, ar a ge yazi kä. 35 Le azi min á wäd’u va ni, arazi a djop mandjuviyozi avo. Ni zulona yam atchad’a á de zlad’a kur Toka.
36 Ni nana ge? Zlad’a hAlonid’a ti tcholï ni hatagi zu? D’oze, ti mba ni hatagi hol zu? 37 Le sama djib’er ala mi mbut ma djok vun Alona, d’oze le mi djib’er ala Muzu’â hAlonina mi hum he d’a hawad’a ni, ar mi wala vama an b’irigizina ni vun ma hed’a hi Salad’ina. 38 Wani le mi wat nga d’uo ni, ar agi wum mbuo mi.
39 Kayam ndata, b’oziyona, ar agi b’ad’agi tagi á djok vun Alona, wani ar agi d’elegi suma á de zlad’a ki vuna hi suma tetengîna d’uo mi. 40 Wani ar agi lagi ahlena pet ata lovod’oziya, nata yazi mi.
Ataaya hana l-Ruuh al-Khudduus
1 Achaan da, ankarbu fi l-mahabba wa battaan atmanno be niiye waahide achaan talgo barakaat al-Ruuh al-Khudduus. Wa min al-barakaat dool, atmanno ziyaada achaan titnabbaʼo. 2 Achaan kan naadum yikallim be lukhkhaat al-yaju min al-Ruuh al-Khudduus, hu yihajji le Allah wa ma yihajji le l-naas achaan ma fi naadum yafham kalaamah. Hu gaaʼid yihajji be gudrat al-Ruuh al-Khudduus kalaam ma maʼruuf. 3 Laakin kan naadum yitnabbaʼ, hu yihajji le l-naas wa yigawwi iimaanhum wa yichajjiʼhum wa yisabbirhum. 4 Al-yikallim be lukhkhaat yigawwi nafsah bas laakin al-yitnabbaʼ yigawwi jamaaʼat al-muʼminiin.
5 Wa ana nidoor kulluku tihajju be lukhkhaat laakin nidoor ziyaada kadar titnabbaʼo. Al-yitnabbaʼ le l-naas akheer min al-yikallim be lukhkhaat. Achaan al-yikallim be lukhkhaat ma yigawwi jamaaʼat al-muʼminiin illa kan naadum waahid yifassir kalaamah leehum. 6 Ya akhwaani, kan najiiku wa nikallim leeku kalaam be lukhkhaat, ma talgo faayde min kalaami. Laakin talgo faayde muhimme kan nikallim leeku be l-ruʼya al-chiftaha aw kalaam al-ilim aw kalaam al-tanabbu aw kalaam al-taʼliim.
7 Chiilu masal hana aalaat al-musiikha misil al-suffaara aw al-jigindiiye. Nidooru soothum yabga waadih. Wa kan ma waadih, al-musiikha ma tinʼarif. 8 Kan al-burunji ma yinaadi al-askar be hiss waadih, yaatu al-yijahhiz nafsah le l-harib ? 9 Wa leeku intu kula nafs al-cheyy. Kan lisaanku ma yihajji be kalaam waadih, kikkeef ayyi naadum yafham al-kalaam al-tuguuluuh ? Kalaamku macha fi l-riih saakit.
10 Fiyah lukhkhaat katiiriin fi l-dunya wa ayyi waahide tinfahim. 11 Laakin kan naadum yihajji leyi be lukhkha al-ma naʼarifha, ana ma nafham kalaamah. Nabga misil ajnabi le l-naadum al-yihajji beeha wa hu ajnabi leyi ana. 12 Wa leeku intu kula nafs al-cheyy. Intu munkaribiin fi gudrat al-Ruuh al-Khudduus ambeenaatku wa da adiil. Laakin ankarbu ziyaada fi l-barakaat al-yigawwu jamaaʼat al-muʼminiin.
13 Achaan da, waajib ayyi naadum al-yikallim be lukhkhaat yasʼal Allah yantiih gudra achaan yifassir kalaamah. 14 Kan nisalli be lukhkhaat al-yaju min al-Ruuh al-Khudduus, galbi yisalli laakin agli ma yisawwi cheyy. 15 Wa waajib nisawwi chunu ? Khalaas, nisalli be lukhkhaat al-yaju min al-Ruuh wa kula be kalaam jaayi min agli. Nachkur Allah be khine be lukhkhaat al-yaju min al-Ruuh wa nachkurah be khine jaayi min agli kula. 16 Wa kan inta tachkur Allah be lukhkhaat al-yaju min al-Ruuh, al-naadum al-ma yafham kalaamak da, yabga leek misil ajnabi. Hu ma yafham al-kalaam al-inta tuguulah wa achaan da, ma yagdar yuguul : «Aamiin.» 17 Akuun chakart Allah adiil laakin akhuuk da, inta ma gawweet iimaanah.
18 Wa l-hamdulillah, ana zaati nihajji be lukhkhaat al-yaju min al-Ruuh al-Khudduus ziyaada minku kulluku. 19 Laakin fi jamaaʼat al-muʼminiin, kan niʼallim al-naas be 5 kalimaat min lukhkha al-tinfahim, da akheer min nikallim be lukhkhaat 10 000 kalimaat al-ma yinfahmu.
20 Ya akhwaani, khalli fikirku ma yabga misil fikir hana l-iyaal al-dugaag. Khalli ayyi naadum yabga bari misil al-tifil fi l-cheyy al-bukhuss al-charr. Laakin khalli fikirku yabga fikir hana l-naadum al-aagil. 21 Wa maktuub fi Kitaab Allah : <Be kalaam ma mafhuum wa be lisaan ma maʼruuf, nihajji le l-chaʼab da. Laakin be da kula, humman ma yidooru yasmaʼooni. Wa da kalaam Allah.>
22 Wa be misil da, kalaam be lukhkhaat ma yabga alaama le l-muʼminiin laakin le l-ma muʼminiin. Wa l-tanabbu ma yabga alaama le l-ma muʼminiin wa laakin le l-muʼminiin. 23 Masalan, kan kulluku taju fi jamaaʼat al-muʼminiin wa gaaʼidiin tihajju be lukhkhaat wakit diifaan aw naas ma muʼminiin yindasso foogku, humman yuguulu intu muchootiniin. 24 Laakin kan kulluku gaaʼidiin titnabbaʼo wa naadum ma muʼmin aw deef yindassa fi l-bakaan da, kalaamku yindassa foogah wa hu yilmaskan giddaam Allah. 25 Wa l-zunuub al-labbadaahum fi galbah yinkachfu wa achaan da, ajala ke yasjud wa yaʼabud Allah. Wa yachhad wa yuguul : «Be l-sahiih, Allah gaaʼid fi usutku.»
Al-adab fi jamaaʼaat al-muʼminiin
26 Wa be misil da, ya akhwaani, chunu al-waajib ? Wakit tilimmu, khalli ayyi naadum yijiib al-cheyy al-indah. Naadum waahid indah khine wa naadum aakhar indah taʼliim wa aakhar indah al-cheyy al-Allah wassafah leyah fi ruʼya wa aakhar indah kalaam be lukhkhaat wa l-aakhar indah tafsiir al-kalaam da. Wa khalaas, kulla cheyy al-tisawwuuh waajib yigawwi al-akhwaan.
27 Kan naas yikallumu be lukhkhaat al-yaju min al-Ruuh al-Khudduus, khalli itneen walla talaata bas yikallumu, waahid baʼad waahid. Wa khalli naadum yifassir kalaamhum. 28 Wa laakin kan ma fi naadum al-yagdar yifassir kalaamhum, khalli yagoodu saakit ma yikallumu le jamaaʼat al-muʼminiin. Khalliihum yihajju le Allah be hiss tihit bas.
29 Wa khalli itneen walla talaata naas yitnabbaʼo wa khalli al-aakhariin yimayyuzu kalaamhum. 30 Wa kan naadum aakhar gaaʼid yasmaʼ wa kalaam Allah yanzil leyah, khalli al-naadum al-gaaʼid yikallim yaskut. 31 Achaan kulluku induku fursa titnabbaʼo waahid baʼad waahid. Wa misil da, kulluku tilʼallamo wa talgo chajaaʼa. 32 Wa l-naadum al-yitnabbaʼ indah gudra fi l-kalaam al-yuguulah 33 achaan Allah ma yarda be l-barjaal. Hu yarda be l-salaam.
Wa misil gaaʼid yabga fi kulla jamaaʼaat al-muʼminiin al-saalihiin, 34 waajib al-awiin yaskutan. Ma indihin izin yihajjan. Misil maktuub fi l-Tawraat, waajib yabgan daluulaat. 35 Wa kan indihin suʼaal fi l-taʼliim, khalli yasʼalan rujaalhin fi buyuuthin. Kan mara tihajji fi jamaaʼat al-muʼminiin, da eeb marra waahid.
36 Wa kikkeef ? Fi fikirku ballikhiin kalaam Allah awwal bada fi usutku walla ? Aw intu wiheedku bas simiʼtu kalaam Allah walla ? 37 Kan naadum yuguul hu nabi walla naadum hana l-Ruuh al-Khudduus, khalli yaʼarif kadar al-kalaam al-gaaʼid naktibah leeku da amur min Rabbina. 38 Wa kan ayyi naadum yaaba al-kalaam da, Rabbina kula yaabaah.
39 Ya akhwaani, di bas zibdit al-kalaam. Atmanno be niiye waahide achaan titnabbaʼo wa ma tadharo al-naas ma yikallumu be lukhkhaat al-yaju min al-Ruuh al-Khudduus. 40 Wa sawwu kulla cheyy fi jamaaʼat al-muʼminiin be adab wa nizaam.
