David mi kus yam azigarâ hi Apsalom-ma
1 David mi ndum suma a nga ki sed’ema, mi tin suma nglona yam suma dudubuna, yam suma kikisâ mi. 2 David mi wal suma dur ayîna adesâ hindi, mi tin Jowap yam ma hina, mi tin Abisai Seruya gorot ma Jowap wiyemina yam ma hina, mi tin Itai ma Gat-na yam ma hina mi. Mi dazi ala: An tan ni i dur ayîna ki sed’egi mi.
3 Ablaud’a ti dala: Hawa yak! Ang nga i d’i, kayam le ami ringîmiya ni, sa mba mi djib’er kami d’i. Le a tchi suma hiuna adigami pî, sa mba mi djib’er kami d’i. Wani ki tchetchemba, ang adigami ni d’igi suma 10.000 na; djivid’a ang kak avo, ang mba ndjunumiya.
4 Amulâ David mi hulong dazi ala: An mba ni le vama agi minima. Ata yima suma nga buzuk kades ma kikisâ ki ma dudubunina, amulâ David mi ar tchola avun azina.
5 Amulâ mi he vuna mi Jowap, mi Abisai, mi Itai mi ala: Le agi hurugi vanu ni, agi tinigi abogi yam Apsalom tata. Ablau suma pet a hum ala amulâ mi he vuna mi suma nglo suma avok azigarîna yam Apsalom ala a tin abozi kam tata.
6 Suma hi David-na a buzuk kei abagei á ngaf suma hi Apsalom-ma. Ayîna mi vaduk agu d’a Efraim-mba. 7 Ata yi máma suma hi David-na a tchi suma hi Apsalom-ma ablaud’a kur bur máma, suma 20.000. 8 Ayîna mi wet tei kur ambasa pet. Kur bur máma suma a ba woi abagei aduk agud’ina a kal suma a tchazi avun ayînina.
Jowap mi tchi Apsalom
9 Ata yi máma Apsalom mi ndabo suma hi David-na. Mi nga yam koro ma akulum ma akuluma. Koro mama mi kal ad’u abo agu ma ngolâ. Apsalom tumus sa kamba ti vakulo ata abo agu máma, mi ar sä gapa akulo, koro mama mi ngabom djangâ.
10 Sana hi David-na mi wumu, mba mi de mi Jowap ala: Gola! An we Apsalom! Mi nga gapa akulo ata aguna.
11 Jowap mi de mi sa máma ala: Ata yima ang wuma, ni kayam me ba, ang tchum wat tuo ge? An mba ni hang bege d’a hapa dogo, ki d’i’â tu mi.
12 Wani sa máma mi de mi Jowap ala: Le an nga ki bege d’a hapa abon dubu pî, an ndak á tin abon ata amulâ goroma d’i. Kayam ami humumi ki humami ata yima amulâ hang vuna ki Abisai azi ki Itai ala: Agi tinigi abogi yam Apsalom tata na d’uo zu? 13 Ladjï an tchum ir vita ni, a mba ar bei damulâ d’i. Ang tang mba tchol lei hina tchet, ang mba aran avun zlad’a.
14 Jowap mi dum ala: An min ve yan ki sed’eng ngi! Mi yo djamba abom hindi, mi zirigit kur Apsalom kid’a mi nga akulo ata aguna bei matna tua d’a. 15 Azigar suma a zi ahle suma sïna hi Jowap-ma dogo a ngui Apsalom kä, a dogom a tchumu.
16 Jowap mi bu adifa. Suma hi David-na a ar bei dik suma hi Apsalom-ma, kayam Jowap mi d’eleziya. 17 A hle Apsalom, a gum kur zul la ngol la aduk agud’id’a, a togom ahinad’a kam gindiu. Suma hi Apsalom suma a arâ a ringâ, nge nge pî mi i avo hatamu.
18 Kid’a Apsalom mi nga ki iram tua d’a, mi min asu d’a ge humba kur hora hamulîd’a, kayam mi dala: An goron nga d’ala sa mba mi yan ki simiyên avin ndi. Mi yasu d’a ge hum ndata ki simiyêm mam tamba, a nga yat gak ini ala Asu d’a ge humba hi Apsalom-mba.
David mi hum zla matna hi Apsalom-ma
19 Ahimas Sadok goroma mi de mi Jowap ala: Aran an ring gen amulâ, ni dum zla d’a djivid’a ala Ma didina mi kam ini sariya mamba, mi prud’um mbei abo mam suma djangûna da’.
20 Jowap mi dum ala: Ni ang ba, i ki zla d’a djivi ndata ini d’i. Ang mba i ki zlad’a mamulâ kur bur ma dingâ tua. Nga ni ini ba, ang i ki sed’et ti, kayam me amulâ goroma mi mid’a.
21 Jowap mi de mi magom mam ma Etiyopi-na ala: Ang i ki zla d’a ang wat ki irang wanda mamulâ. Ma Etiyopi-na mi grif kä avok Jowap, bugola mi ge tam ringâ.
22 Ata yi máma Ahimas Sadok goroma mi de mi Jowap kua ala: Le mba ni zla me pî, an ring bugol ma Etiyopi máma.
Jowap mi dum ala: Gorona, ni kayam me ba, ang ring i mbeî ge? Ni zla d’a djivi d’a ang mba fe va kuad’a d’i!
23 Ahimas mi hulong de mi Jowap ala: Le mba ni zla me ko, an ring ni iya.
Jowap mi dum ala: Ang ringâ! Ahimas mi tchol ringâ, mi hle lovot ta hur ful ma d’ad’aunid’a, mi kal avok ma Etiyopi-na.
24 David mi nga kaka kä avun agre’â kur djola avun azina. Sama ndjola mi djak akulo yam gong nga a minit akulo yam gulumuna avun agre’â á ndjolid’a, mi bong iram mi gol yina. Gol wani, sana nga mi djï ringâ vam tu. 25 Ma ndjola mi de zlad’a mamulâ ki delem akulo.
Amulâ mi dum ala: Le mi ni vam tu ni, mi djï ni ki zla d’a djivid’a. Sa máma mi mba gogo.
26 Ma ndjola mi we sama dingâ nga mi djï ringâ, mi de ki delem akulo mi sama avun azinina ala: Gola! Sana nga mi djï ringâ vam tu.
Amulâ mi dum ala: Mi djï ni ki zla d’a djivid’a tu d’ei.
27 Ma ndjola mi dala: Ringâ hi sama avo’îna, an wumî d’igi ringâ hi Ahimas Sadok goromina na.
Amulâ mi dum ala: Ni sama djivina; mi mba kä ni ki zla d’a djivid’a.
28 Ahimas mi de mamulâ ki delem akulo ala: Zla nga d’i! Mi grif kä andaga avoromu, mi dum ala: Mersi mi Ma didina Alo mangâ, kayam mi hang ini suma a tchol djangûna ki sed’eng ang amul manina abongû.
29 Amulâ mi djobom ala: Azongâ Apsalom mi nga hawa ko zu?
Ahimas mi hulong dum ala: Ata yima Jowap nga mi sun azong mangâ ki an azong mangâ mi na, an hum siwela ngola, wani an we nga vama mi le ata yi mámina d’i.
30 Amulâ mi dum ala: Ang huttcha woyo, tchol sä woi na. Ahimas mi hut teyo, mi ar tchola.
31 Gol wani, ma Etiyopi-na mi mba, mi de mamulâ ala: Salana, amul mana, ar ang hum zla d’a djivid’a! Ini Ma didina mi kang wa sariya manga, mi hang wa suma a kak djangûna ki sed’engâ pet abongû.
32 Amulâ mi de mi ma Etiyopi-na ala: Azongâ Apsalom mi nga hawa ko zu?
Ma Etiyopi-na mi hulong dum ala: Zla d’a mba yam azong mámid’a, ar ti mba yam suma a kak djangûna ki sed’eng ang salana amul manina, yam suma pet suma a hal zlad’a ki sed’engâ mi.
David mi hat hurum yam Apsalom
33 Ata yi máma amulâ mi hat hurum ngola, mi djak akulo kur gong nga yam ndrat ta akulo d’a avun agre’îd’a, nga mi tchiya. Kur tita nga mi dala: Gorona Apsalom! Gorona Apsalom! An mit adjï ni an ni d’ö ge! Apsalom gorona, gorona!
Haziimat Abchaluum
1 Wa Dawuud hasab askarah al-maʼaayah wa khatta leehum khuyyaad fi aalaaf wa khuyyaad fi miyaat. 2 Wa Dawuud anta amur le l-askar yamchu. Wa l-tilit min al-askar da, hu kallaf beyah Yuwaab wa l-tilit kallaf beyah Abichaay wileed Saruuya al-hu akhu Yuwaab wa l-tilit kallaf beyah Ittaay al-min hillit Gaat. Wa l-malik gaal le askarah : «Ana zaati namchi maʼaaku.»
3 Wa laakin askarah gaalo leyah : «La ! Ya siidna al-malik, inta ma tamchi maʼaana. Achaan kan aniina arradna kula, naadum yajʼalna ma fiih wa kan nussina maat kula, ma yijiibu khabarna. Wa inta wiheedak muhimm min 10 000 minnina wa da akheer leena kan tagood fi l-madiina wa tijiib leena minha al-fazaʼ.» 4 Wa l-malik gaal leehum : «Ana nisawwi al-cheyy al-tidooruuh.»
Wa khalaas, al-malik wagaf fi khachum baab al-hille wakit kulla askarah maargiin be miyaat wa aalaaf. 5 Wa hu amar Yuwaab wa Abichaay wa Ittaay wa gaal leehum : «Assahhalo maʼa l-sabi Abchaluum fi chaan reedti leyah.» Wa kulla askarah simʼo be l-amur al-malik antaah le l-khuyyaad fi sabab Abchaluum.
6 Wa khalaas, askar Dawuud marago fi l-kadaade le yihaarubu Bani Israaʼiil. Wa l-harib bada fi l-khaaba hana balad Afraayim. 7 Wa askar Bani Israaʼiil anhazamo giddaam naas Dawuud. Wa fi l-yoom da, al-haziime bigat kabiire wa maato foogha 20 000 raajil. 8 Wa l-harib alwassaʼ fi kulla l-balad. Wa fi l-yoom da, al-naas al-katalathum al-khaaba katiiriin ziyaada min al-naas al-katalaahum al-harib.
Yuwaab katal Abchaluum
9 Wa Abchaluum be khafla anlaga wijih be wijih maʼa naas Dawuud. Wa hu raakib fi bakhal wa l-bakhal da dakhal tihit firiʼ hana chadarat balluut. Wa raas Abchaluum dakhal fi mafaarig al-firiʼ wa hu gaʼad muʼallag ambeen al-sama wa l-ard wa l-bakhal faat khallaah.
10 Wa askari waahid chaafah wa macha khabbarah le Yuwaab wa gaal : «Daahu ana chift Abchaluum muʼallag fi firiʼ hana chadara.» 11 Wa Yuwaab gaal le l-raajil al-jaab leyah al-khabar : «Sahiih ke, inta chiftah walla ? Wa maala ma darabtah wa kataltah fi bakaanah da ? Kan awwal inta kataltah, ana nantiik 10 hajar fudda wa hizaam.» 12 Wa l-raajil gaal le Yuwaab : «Kan inta tantiini 1 000 hajar fudda kula, ana ma narfaʼ iidi wa nadurbah le wileed al-malik. Achaan aniina kullina simiʼna be amur al-malik al-antaah leek inta wa Abichaay wa Ittaay wa gaal : ‹Fakkuru fi l-sabi Abchaluum.› 13 Wa kan ana sawweet nafsi misil ma simiʼt kalaamah wa gammeet kataltah kula, al-malik yaʼarif kulla cheyy wa yiʼaakhibni wa inta zaatak ma tahmiini.» 14 Wa Yuwaab gaal : «Ana ma niʼakhkhir wakti maʼaak.»
Wa khalaas, Yuwaab chaal talaata kookaab wa khazzaahum fi galib Abchaluum wakit hu lissaaʼ hayy wa muʼallag fi l-chadara. 15 Wa baʼad da, achara subyaan al-chaayliin silaahah le Yuwaab jo hawwagooh wa tammamooh.
16 Wa khalaas, Yuwaab darab al-buug wa askarah wagafo min mutaaradat Bani Israaʼiil achaan hu waggafaahum. 17 Wa chaalo janaazit Abchaluum wa zagalooha fi nugra fi l-khaaba wa radamo foogah hujaar. Wa kulla Bani Israaʼiil arrado wa ayyi waahid gabbal beetah.
18 Wa fi hayaatah, Abchaluum khazza hajar al-yizzakkaro beyah fi waadi al-Malik wa gaal : «Ana ma indi wileed al-yichiil usmi.» Wa samma al-hajar da be usmah. Wa lahaddi l-yoom, binaaduuh hajar Abchaluum.
Dawuud simiʼ be moot Abchaluum
19 Wa Akhimaaʼas wileed Saduukh gaal : «Min fadlak, khalliini najri nikhabbir al-malik be l-khabar al-halu da achaan Allah najjaah min iid udwaanah.» 20 Wa Yuwaab gaal leyah : «La ! Al-yoom inta ma tiwaddi khabar halu, tiwaddiih yoom aakhar. Wa l-khabar hana l-yoom da, khabar cheen achaan wileed al-malik maat.»
21 Wa Yuwaab rassal waahid Habachi min khaddaamiinah wa gaal leyah : «Amchi khabbir al-malik be l-cheyy al-chiftah.» Wa khalaas, al-Habachi sajad giddaam Yuwaab wa gamma macha be jari.
22 Wa battaan Akhimaaʼas wileed Saduukh gaal le Yuwaab : «Kan chunu yukuun leyi kula, khalliini namchi wara l-Habachi da.» Wa Yuwaab gaal leyah : «Maala inta kula tamchi, ya wileedi ? Achaan da ma al-khabar al-inta talga foogah faayde.» 23 Wa Akhimaaʼas gaal : «Kan chunu yukuun leyi kula, namchi.» Wa Yuwaab gaal leyah : «Amchi.»
Wa khalaas, Akhimaaʼas jara be l-derib al-saahil wa sabagah le l-Habachi. 24 Wa fi l-wakit da, Dawuud gaaʼid ambeenaat al-biibaan al-itneen hana l-hille. Wa l-haras kamaan gaaʼid fi bakaan waahid be foog le l-baab wa da bakaan al-yagood foogah al-haras. Wa l-haras chaaf raajil jaari jaayi wiheedah. 25 Wa l-haras naada le yikhabbir al-malik. Wa l-malik gaal leyah : «Kan hu jaayi wiheedah da, yiwassif kadar yijiib khabar halu.» Wa l-raajil gaaʼid yigarrib leehum.
26 Wa l-haras chaaf naadum aakhar jaari jaayi wiheedah wa naada haaris al-biibaan wa gaal : «Daahu naadum aakhar jaari jaayi wiheedah.» Wa l-malik gaal : «Hu da kula jaayib khabar halu.» 27 Wa l-haras gaal battaan : «Ana irift al-raajil al-awwal da min jariih wa hu Akhimaaʼas wileed Saduukh.» Wa l-malik gaal : «Hu da raajil hana kheer jaayi yijiib khabar halu bilheen.»
28 Wa wakit Akhimaaʼas wassal bakaan al-malik, hu gaal : «Al-salaam aleek !» Wa wagaʼ fi l-ard wa sajad giddaam al-malik wa gaal : «Ya siidi al-malik, nibaarik Allah Ilaahak al-sallam leek al-naas al-atmarrado diddak.» 29 Wa l-malik gaal : «Wa kikkeef haalit al-sabi Abchaluum ?» Wa Akhimaaʼas gaal le l-malik : «Ana chift al-naas barjalo be ziyaada wakit Yuwaab rassal ana abdak. Wa laakin ana ma naʼarfah chunu kaan.» 30 Wa l-malik gaal leyah : «Kiss wa agood hini.» Wa Akhimaaʼas kassa wa gaʼad yarja.
31 Wa khalaas, al-Habachi ja wa gaal le l-malik : «Ana jibt le siidi al-malik khabar halu, al-yoom Allah sallamaak min iid udwaanak al-gammo diddak.» 32 Wa l-malik gaal : «Wa kikkeef haalit al-sabi Abchaluum ?» Wa l-Habachi gaal : «Ya siidi al-malik, kulla udwaanak wa kulla l-naas al-gammo diddak le yisawwu leek al-fasaala, khalli yabgo misil al-sabi da.»
33 Wa khalaas, al-malik barjal wa talaʼ fi l-gasir al-gaaʼid fi khachum baab al-hille wa dakhal fi khurfa wa gamma yabki. Wa yuruukh wa yuguul : «Ya wileedi Abchaluum ! Haay wileedi ! Ya wileedi Abchaluum, maala ana ma mutt fi badalak ! Haay wileedi Abchaluum, ya wileedi !»
