Apsalom mi tchol ki zlad’a á hlamula
1 Bugol ahle ndazina Apsalom mi hle pusâ kakulumeina. Suma dok vahl a nga ring avoromu. 2 Mi nde yorogo tcholol, mi tchol abu avun lovot ta i avun agrek ma i Jerusalem-mid’a. Kur burâ pet sama nga mi i gen amulâ á b’ak sariya mambina, Apsalom nga mi yum mi djobom ala: Ang tcholï ni kur azì ma ngol ma larina ge? Le mi hulongôm ded’a ala: An azong mangâ ni tcholï nad’u andjofâ hi Israel ma hina ni, Apsalom mi hulong dum ala: 3 Gola! Zla manga ti djivid’a, ti d’ingêr mi. Wani sama avo hamulâ ma humung zla mangina nga d’i.
4 Apsalom nga mi dala: Sa mi tinin an amula yam ambasa ni nge ni ta ge? Suma a nga ki zlad’a aduk tazi d’oze sariya mazi d’a b’akina, a mba mbat avoronu, an mba ni kazizi d’ingêr. 5 Le sana mi mba avok Apsalom á grif kä avoromu ni, mi mat abom mi vumu, mi bed’em kok. 6 Apsalom nga mi le hina ki Israel-lâ pet suma a nga i gen amulâ á b’ak sariya mazid’ina. Ni hina ba, Apsalom mi tok Israel-lâ ad’umu.
7 Avun dabid’a hi biza d’a fid’id’id’a, Apsalom mi de mamulâ ala: Ang aran lovota an i Hebron á ndak vun vun ma hle ma an hlum mi Ma didinina. 8 Kayam an azong mangâ, kid’a an sä kaka Gesur yam ambas sa Siri-d’id’a, ni hle vunan ala le Ma didina mi hulongônï ka hî Jerusalem-mu ni, an mba ni kud’urom sä Hebron.
9 Amulâ mi dum ala: Ang i lafiya!
Ata yi máma Apsalom mi tchol mi i Hebron. 10 Apsalom mi tchuk suma d’u yina ad’u andjafâ hi Israel-lîna, mi dazi ala: Le agi humugi adifa tchina ni, agi dagi ala: Apsalom sä tamula avo Hebron. 11 Suma Jerusalem suma kikis mbà suma Apsalom mi yazina, a i ki sed’emu, a i ni ki hur ma tuna bei wäd’u zla ndata ba. 12 Kid’a Apsalom nga mi he he d’a hawa d’a ngat buzunid’a, mi ge sunda hur azì ma ngol ma Gilo-na, mi yï Ahitofel ma de d’alâ mi David-na. Ndjak vun mazi ma gumun máma mbut ngola; suma ablaud’a a i ad’u Apsalom.
David mi ringâ
13 Sana mba mi de mi David ala: Israel-lâ a tok wa vunazi ad’u Apsalom!
14 David mi de mazungeî mam suma avo Jerusalem-ma pet ala: Agi tchologiya! Ei ringîya! Kayam lovot ta ding nga ei sud’ei tei abo Apsalom-mba nga d’i. Agi bad’agi atogo ïgiya! Le d’uo ni, mam mba mi mba atogo zak á feya, mba mi mba ki ndaka keya, mba mi dur suma kur azì ma ngolîna, mba mi tchazi woyo.
15 Azungeî mama a dum ala: Salamina, amul mamina, ami nga lami vama ang nga hurung kama.
16 Amulâ mi nde woi abu hur aziyam ki sum mama pet, mi ar arop suma gureina kä dogo á ngom vun azì ma amula.
17 Amulâ mi nde woyo; suma pet a i ad’umu, a tcholza woi kel azina. 18 Azungeî mama pet, suma Keret-na pet ki suma Pelet-na pet, a i gevemu. Suma kikis karagaya suma a tcholï Gat ki sed’ema a kal avoromu. 19 Amulâ mi de mi Itai ma Gat-na ala: Ni kayam me ba, ang i ki sed’emi ge? Ang hulong avo gen amulâ Apsalom, kayam angî akoina, a digingî ni diga yam ambazang mi. 20 Ang mbeï ni kama kama, an i ki sed’eng ini, abo hî, abo hî, ata yima an wum nga ala an i ni yi hî d’uo na zu? Ang hulong ki b’oziyongâ avo. Ar Ma didina mi wang hohowong mi lang djivid’a.
21 Itai mi hulong de mamulâ ala: Ma didina ni Ma bei matna. Salana, ang nga ki irang mi. Ata yima ang salana amul mana i kuana, le nda’î á matna d’oze á kak karid’a, an azong mangâ ni i kua mi.
22 David mi de mi Itai ala: Ang kal ïya! Itai ma Gat-na mi kal ki sum mama pet ki sum mazina pet mi. 23 Suma kur azì ma ngol mámina pet a tchi ki delezi akulo yam kala hamulâ ki sum mama peta. Amulâ ki sum mama pet a djak toliyon nda Kedron-nda, a hle navun lovot ta i hur fulîd’a d’ar.
24 Sadok mi nga zlapa ki suma hi Levi suma a nga zi zandu’â hAlonina. A tin zandu’â hAlonina kä; Abiyatar mi ar tchola ki sed’ezi gak suma a dap buzuka woi kur azì ma ngolâ pet. 25 Amulâ mi de mi Sadok ala: Ang hulong ki zandu’â avo hur azì ma ngolâ. Le Ma didina mi wan hohowonu ni, mba mi hulongôn ni ka hî, an mba ni we zandu’â ki yi mam ma tinda tua. 26 Wani le Ma didina mi dala: An hurun vang nga d’uo d’angû ni, an wana. Ar mi le vama mi lum tam djivid’ina.
27 Amulâ mi de mi ma ngat buzuna Sadok ala: Angî ma nga wahle suma a nga mbana d’uo zu? Agi ki Abiyatar agi hulongôgi avo ki halasa ki grogi suma mbàna, nala, Ahimas azi ki Jonatan. 28 Gola! An mba ni djup hur fulâ ata yima suma a djak mbina kuana gak vunagi fan tua. 29 Ni hina ba, Sadok azi ki Abiyatar a zi zandu’â hAlonina, a im Jerusalem, a ar kaka kua.
David mi sun Husai á d’u yima Apsalom mi nga kuana
30 David mi hle lovot ta yam ahina d’a Olif-fa, mi zlup barud’a kamu, nga mi tchiya, nga mi tit bei atuguruna asemu. Suma pet suma a nga ki sed’ema a zlup barud’a kaziya, a nga tchi mi.
31 A mba de mi David ala: Ahitofel mi nga aduk suma a ndjak vunazi tu ki Apsalom-ma.
David mi dala: Ma didina, an nga ni tchenengû, ar ang b’lak d’alâ hi Ahitofel-lâ woyo.
32 Ata yima David mi mbaza yam ahinad’a ata yima a kud’or Alona kuana, gol wani, Husai ma Ara’â mi ngavam ki baru d’a ngola haûd’a woi atam kandagad’a tchuka kam mi.
33 David mi dum ala: Le ang i ki sed’enu ni, ang mba tchan aneka. 34 Wani ang hulong avo kur azì ma ngolâ, ang de mi Apsalom ala: Salana, amul mana, avoka an nazongâ habungâ, wani ki tchetchemba, an arî azong mangâ. Hina wani, ang mba pleî d’alâ hi Ahitofel-lâ woi kanu. 35 Suma ngat buzuna Sadok azi ki Abiyatar a sä ki sed’eng sä hî d’uo zu? Ahlena pet suma ang mba humuzi kur azina hamulina, ang mba dazi mi suma ngat buzuna Sadok azi ki Abiyatar. 36 Gola! Grozina a nga ki sed’ezi mbà, Ahimas Sadok goroma ki Jonatan Abiyatar goroma. Natazi azi ba, ang mba dan zla d’a ang mba humuta.
37 Husai David banama mi hulong avo kur azì ma ngolâ; ata yi máma Apsalom mi kal avo Jerusalem mi.
Abchaluum atmarrad
1 Wa baʼad kulla l-cheyy da, Abchaluum ligi araba hint harib wa kheel wa 50 rujaal al-maachiin giddaam arabatah. 2 Wa be fajur badri, Abchaluum yugumm wa yagiif fi khachum al-derib hana madkhal al-hille. Wa kulli wakit kan naadum indah muchkila wa jaayi bakaan al-malik achaan yisawwi leyah chariiʼa, Abchaluum yiwaggifah wa yuguul leyah : «Inta min hille al-weeni ?» Wa akuun al-naadum da yuguul : «Ana abdak jaayi min gabiila waahide hana Bani Israaʼiil.» 3 Khalaas, Abchaluum yuguul leyah : «Chiif ! Kalaamak adiil wa hagg. Wa laakin ma fi naadum masʼuul bakaan al-malik al-yasmaʼ kalaamak.» 4 Wa yuguul battaan : «Kan awwal ana bigiit haakim fi l-balad di wa ayyi naadum yaji leyi be daliimtah aw muchkiltah, ana nisawwi leyah al-chariiʼa.»
5 Wa kan naadum yigarrib leyah le yasjud giddaamah, Abchaluum yimidd iidah yakurbah wa yihibbah. 6 Wa hu yisawwi misil da le kulla Bani Israaʼiil al-yaju bakaan al-malik le yisawwi leehum al-chariiʼa. Wa be misil da, hu yilimm kulla Bani Israaʼiil waraayah be najaada.
7 Wa baʼad arbaʼa sana, Abchaluum gaal le l-malik : «Min fadlak, khalliini namchi hillit Hibruun le nihaggig al-nazir al-sawweetah le Allah. 8 Achaan wakit ana abdak saakin fi Gachuur fi balad Araam, sawweet nazir wa gult : ‹Kan gabbalt be aafe fi Uruchaliim, naʼabud Allah.›» 9 Wa l-malik gaal leyah : «Amchi be l-salaama.» Wa khalaas, Abchaluum gamma macha hillit Hibruun.
10 Wa wakit wassal hinaak, rassal naas be talbiid fi kulla gabaayil Bani Israaʼiil wa gaal leehum : «Wakit tasmaʼo hiss al-buug, guulu : ‹Abchaluum bigi malik fi Hibruun.›» 11 Wa 200 naas al-azamaahum Abchaluum macho maʼaayah min Uruchaliim. Wa humman macho maʼaayah wa laakin ma induhum khabbar be l-muʼaamara di. 12 Wa wakit Abchaluum gaaʼid yigaddim al-dahiiye, rassal le Akhituufal al-Giiluuni mustachaar Dawuud al-saakin fi hillit Giilu. Wa l-muʼaamara gaaʼide tabga chadiide bilheen. Wa l-naas gaaʼidiin yiziidu be ziyaada wara Abchaluum.
Dawuud arrad min Uruchaliim
13 Wa naadum waahid ja khabbarah le Dawuud wa gaal leyah : «Daahu Bani Israaʼiil lammo wara Abchaluum.» 14 Khalaas, Dawuud gaal le kulla masaaʼiilah al-maʼaayah fi Uruchaliim : «Yalla niʼarrudu ! Kan ma ke da, ma nanjo min Abchaluum. Khalli namchu ajala gubbaal ma yalhagna wa yijiib foogna al-masiibe wa yaktul kulla naas al-hille be l-seef.» 15 Wa masaaʼiilah gaalo leyah : «Ya siidna al-malik, kulla cheyy al-inta tikharrirah, aniina nisawwuuh.»
16 Wa l-malik marag be rijileenah wa kulla aayiltah taabaʼooh. Wa laakin khalla waraayah achara sirriiyaat le yahfadan al-beet. 17 Wa wakit al-malik maarig, kulla l-chaʼab taabaʼooh wa humman wagafo fi aakhir beet hana l-hille. 18 Wa kulla naas Dawuud wa kulla l-Kiritiyiin wa l-Filtiyiin hurraas al-malik gammo yijarsusu giddaamah. Wa 600 naas al-taabaʼo Dawuud min hillit Gaat, humman kula jarsaso.
19 Wa Dawuud gaal le Ittaay al-min hillit Gaat : «Maala inta kula tamchi maʼaana ? Gabbil amchi agood maʼa l-malik Abchaluum achaan inta ajnabi wa laajiʼ. 20 Wa inta jiit hini ma tawwalt. Wa l-yoom, nichiilak wa niwaddiik maʼaayi fi bakaan al-ana zaati ma naʼarfah da walla ? La ! Hassaʼ da, chiil akhwaanak wa gabbil fi l-hille fi kheer wa amaan Allah.» 21 Wa laakin Ittaay radda le l-malik wa gaal : «Nahlif be Allah al-Hayy wa be hayaatak inta al-malik, fi ayyi bakaan al-siidi al-malik yamchi le yiʼiich aw yumuut, ana abdak kula namchi.» 22 Wa Dawuud gaal le Ittaay : «Sameh ! Gaddim.» Wa Ittaay gaddam maʼa naasah wa kulla aayilaathum.
23 Wa kulla naas al-balad gaaʼidiin yabku chadiid wakit chaafo Dawuud wa naasah maachiin. Wa l-malik chagga waadi Khidruun maʼa kulla naasah wa chaalo al-derib al-maachi le l-sahara.
24 Wa macha maʼaahum Saduukh raajil al-diin wa maʼaayah kulla l-Laawiyiin al-chaayliin sanduug muʼaahadat al-Rabb. Wa humman khatto al-sanduug da tihit wa Abiyaatar raajil al-diin gaaʼid jambah lahaddi kulla l-naas al-maargiin min al-hille kammalo.
25 Wa l-malik gaal le Saduukh raajil al-diin : «Gabbil sanduug al-Rabb fi l-hille. Achaan kan Allah yarda beyi, yisawwi leyi al-kheer wa yigabbilni wa yichawwifni battaan sanduugah wa maskanah. 26 Wa laakin kan hu gaal ma yidoorni, khalaas khalli yisawwi foogi al-cheyy al-hu yidoorah.»
27 Wa l-malik gaal battaan le Saduukh raajil al-diin : «Hassaʼ da, inta chift al-haala. Gabbil amchi be l-salaama fi l-hille maʼa Akhimaaʼas wileedak wa Yuunataan wileed Abiyaatar. Wa be da, iyaalku al-itneen yamchu maʼaaku. 28 Wa kan leyi ana, niʼakhkhir fi waadi al-Urdun lahaddi nalga khabar minku.» 29 Wa khalaas, Saduukh wa Abiyaatar gabbalo sanduug al-Rabb fi Uruchaliim wa gaʼado hinaak.
Dawuud rassal jaasuus le Abchaluum
30 Wa Dawuud gaaʼid yatlaʼ jabal al-Zaytuun be baki wa sadda raasah wa maachi bala naʼaal. Wa kulla l-naas al-taaliʼiin maʼaayah, humman kula saddo ruuseehum wa gaaʼidiin yabku. 31 Wa jo khabbaro Dawuud wa gaalo : «Daahu Akhituufal kula min al-khaayniin al-maʼa Abchaluum.» Khalaas Dawuud gaal : «Ya Allah, khalli wasiiyat Akhituufal tabga ma naafʼe.»
32 Wa wakit Dawuud wassal fi raas al-jabal fi bakaan ibaadat al-Rabb, Huuchaay al-min hillit Arki ja laagaah le Dawuud wa khalagah mucharrat min al-hizin wa indah turaab fi raasah. 33 Wa Dawuud gaal leyah : «Inta ma tamchi maʼaayi achaan da tagiil leyi. 34 Wa laakin kan gabbalt al-hille, guul le Abchaluum : ‹Ya l-malik, nidoor nabga khaddaamak. Awwal, ana khaddaam abuuk wa laakin hassaʼ, nabga khaddaamak.› Wa be misil da, tafchul wasiiyat Akhituufal. 35 Wa hinaak talga musaaʼada min rujaal al-diin Saduukh wa Abiyaatar. Wa kulla cheyy al-tasmaʼah min gasir al-malik, guulah le Saduukh wa Abiyaatar. 36 Wa iyaalhum Akhimaaʼas wileed Saduukh wa Yuunataan wileed Abiyaatar, humman kula gaaʼidiin maʼaahum. Wa be waasitathum humman, tikhabburuuni be kulla cheyy al-tasmaʼo.» 37 Wa khalaas, Huuchaay rafiig Dawuud gabbal al-hille fi wakit al-Abchaluum daakhil Uruchaliim.
