Alona mi ar nga Israel-lâ woi d’i
1 An nga ni djop ala: Na ni Alona mi ar sum mama woi zu? Nga na d’i! Kayam an tanda ni ma Israel ma ad’u andjafâ hi Abraham-ma, ma ad’u andjafâ hi Benjamin-na mi. 2 Alona mi noî nga mam suma mi wazi avok deina woi d’i. Kayam agi wagi zla d’a mbaktumba hAlonid’a ti dat yam Elie ata yima mi kal yam Israel-lâ avok Alona ala: 3 Ma didina, azi tchi mang suma djok vuna woyo, azi to yi mang ma ngal ahle suma ngat buzuna teteng kä woyo, an arî an van tu, azi nga halan á tchid’a mi na. 4 Wani Alona mi hulong dum nana ge? Mi dala: An ngom nga suma kan dudubu kid’iziya suma a grif nga kä avok alo ma a yum ala Bäl-lâ á kud’urom mbuo na. 5 Ni na mi, kur atchogoi d’a tchetchem wanda, suma hiu suma Alona mi manazi yam suma mambina a nga. 6 Mi manazi ni yam suma mamba, ni yam sun mazi d’a led’a d’uo. Le ni hina d’uo ni, sumad’a ni suma d’a gagazid’a d’uo d’a.
7 Ni nana ge? Vama Israel-lâ a halama, a fum nga d’i. Wani suma Alona mi manazina, a fumî azi hol. Suma hiuna a b’al huruziya. 8 D’igi mbaktumba hAlonid’a ti de na ala: Alona mi mbud’uzi lilid’a, mi mbud’uzi suma bei wed’a, mi mbud’uzi suma bei humba gak ini. 9 David mi de hina mi ala:
Ar te mazina mi mbut nabeid’a ki dauna á vaziya,
kayam a puk kä, a fe wurak mazid’a mi.
10 Ar irazi mbut nduvunda á we d’i.
Ang gunuzi domndjolozi kä teteu.
11 An nga ni djop ala: Ata yima Juif-fâ a dap asezina, a pu’î kä ki irazi fafad’u zu? Nga na d’i! Wani ni yam tchila mazid’a ba, suma dingâ a fe ki suta, kayam Juif-fâ a le yungôra kaziya. 12 Le tchilad’a hi Juif-fîd’a ti mbut suma kur duniyad’a suma ndjondjoîna, le puk mazid’a ti mbut andjaf suma dingâ suma ndjondjoîna mi ni, hulong mazi d’a yam suta hAlonid’a, Alona mba mi b’e vunam yam suma kur duniyad’a ngola kal luo zu?
Sut ta yam andjaf suma dingîd’a
13 Ki tchetchemba, an nga ni dagi agi andjaf suma dingâ ala: An ni ma a sunun yam andjaf suma dingîna. Kayam ndata, an le furîd’a á tak sun manda woi abua. 14 An djib’er ala an mba ni zut andjavan akulo á le yungôra á sut suma dingâ adigaziya. 15 Le keng nga a kengêzi woid’a zlap suma kur duniyad’a kAlona ni, fata Alona mi hulongôzïd’a ni nana ge? Ni d’igi suma a tchol akulo karid’a aduk suma matnina na. 16 Le avungô ma avo’â a tinim iram vam mAlona ni, ad’um mba ara ni mama mi. Le sidei aguna a tinim iram vam mAlona ni, abomî mama mi. 17 Israel-lâ ni d’igi olif ma pe ma a kam abom ma dingâ woina na. Ang ma ni Juif-fâ d’uo na, ang ni d’igi abo olif ma abagei ma a djagam blangâzina na. Ki tchetchemba, ang nga wulî yam sideina kambira hi olif ma a puma. 18 Ni kayam me ba, ang gol abo ma kam mbeina is ke? Wani le ang subur tangû ni, ang we djiviya; ni ang ba, nga zi sideina d’i, wani ni sideina ba, nga mi zingû.
19 Wani ang mba dan ala: Alona mi ka abo ma dingâ woi á djagan an blangâmu. 20 Gagazi, Alona mi kazi woi ni kayam azi he nga gagazid’a d’i, wani ang nga kua ni yam he gagazi manga. Kayam ndata, ang gol tang djiviya, ang subur tang ngi, wani ang ka’î ki mandarâ. 21 Le Alona mi ar nga Juif suma nabo agu ma gagazina d’uo ni, mam mba mi arang ang nguo mi. 22 Ang we nana ba, Alona mi tak djivi mamba kad’eng mamba woi ge. Mam nga kad’enga yam suma a puk kä na, djivi mamba nga kang ang mi. Wani ar ang kak kur djivi mamba. Le hina d’uo ni, mba mi kang ngei d’igi abo aguna na mi. 23 Le Juif-fâ a b’al nga huruzi kiki yam bei he gagazi mazid’a d’uo ni, Alona mba mi djagazi ata blangâzi ma avo’â, kayam Alona mi nga kad’enga á djagazi kua. 24 Ang ma nga ni Juif-fâ d’uo na, angî abo agu olif ma abageina. Wani Alona kur sun mamba mi kangû, mi djagang ata agu olif ma gagazi ma a puma. Juif-fâ nabo agu olif ma gagazi ma a puma. Hina, ni vama afefetna ata Alona á djak abo ma gagazina ata agu ma ala nabuwaziya na.
Sut ta dabi d’a yam Israel-lîd’a
25 B’oziyona, an min agi wagi ad’u zla d’a muduri ndata, kayam zla ndata mba d’i d’elegi á gologi tagi d’igi suma ned’a na. Nala, suma hiuna aduk andjaf Israel-lâ a b’al huruziya, gak andjaf suma ding suma Alona mi nga hurum kazi suma nda’â a fe suta tua. 26 Ni hina ba, andjaf Israel-lâ pet a mba fe suta d’igi mbaktumba hAlonid’a ti de na ala:
Ma sut suma mba mi ndeï ni kur Siyon.
Mam mba mi pat ahle suma a nga ata yazi d’uo na woi aduk andjafâ hi Jakob-ma.
27 Fata an mba ni hlazi tcho mazid’a woid’a,
an mba ni djin vunan ki sed’eziya.
28 Ni yam Zla d’a Djivid’a ba, Juif-fâ a mbut suma djangûna kAlona kagiya. Wani yam man nda Alona mi manazid’a, mi le kazi ngola ni yam abuyozi ngolo. 29 Kayam Alona nga mi mbut djib’er mamba kä yam suma mi b’e vunam kazi suma mi yazina d’i. 30 Adjeu agi ni suma bei hum vun Alona. Wani ki tchetchemba, Alona mi wagi hohowogi yam bei hum vuna hi Juif-fîna. 31 Ki tchetchemba, azi ni suma bei hum vuna kayam Alona mi wagi hohowogiya, kayam mi fe lovota á wazi hohowozi d’igi mi wagi hohowogi na mi. 32 Kayam Alona mi tchuk suma pet kad’u bei hum vuna, kayam mi tagazi we hohou mamba pet mi.
Ngol la kal papad’a hAlonid’a
33 Ndjondjoîd’a hAlonid’a ki ned’a ki we mamba ad’uzi ni zula yiyik. Ni nge mi ndak á väd’u sariya mamba ki nga hur mama ge? 34 D’igi mbaktumba hAlonid’a ti de na ala:
Ni nge ba, mi we djib’era hi Ma didinid’a ge?
Ni nge ba, mi ndak á dum d’alâ ge?
35 Ni nge ba, mi hum va avok
tala mam hulong mi wuragam balumu d’a ge?
36 Kayam ahlena pet a tcholï natamu, ahlena pet a nga ata yazi ni kayam mamu, a nga ni kayam mam tamba mi. Kayam ndata, ei suburi Alona gak didin. Amin!
Allah ma aba Bani Israaʼiil
1 Wa achaan da, ana nasʼal suʼaal. Allah aba chaʼabah Bani Israaʼiil marra waahid walla ? La, abadan. Ana zaati min Bani Israaʼiil wa min zurriiyit Ibraahiim wa min gabiilat Banyaamiin. 2 Allah ma aba chaʼabah al-azalaahum min awwal.
Walla nisiitu al-kalaam al-maktuub fi l-Kitaab al-bukhuss al-nabi Iliyaas ? Fi bakaan waahid, hu hajja le Allah wa chaka min Bani Israaʼiil 3 wa gaal : <Ya Allah, humman katalo al-anbiya al-rassaltuhum wa kassaro kulla madaabhak. Wa ana faddalt wiheedi wa humman yifattuchuuni le yaktuluuni.> 4 Wa laakin Allah radda leyah kikkeef ? Hu gaal : <Ana hafadt minhum 7 000 naas al-abadan ma sajado giddaam ilaah Baʼal.>
5 Wa l-cheyy al-gaaʼid yabga hassaʼ, hu misil al-cheyy al-bigi fi l-wakit daak. Faddalo naas chiyya bas al-yitaabuʼu Allah wa humman al-naas al-Allah azalaahum be niʼmatah. 6 Wa kan di niʼma, da ma bigi be sabab ayyi cheyy al-humman sawwooh. Achaan kan Allah azal al-naas be sabab al-cheyy al-sawwooh, al-niʼma ma tabga niʼma.
7 Wa da kikkeef ? Bani Israaʼiil ma ligo al-cheyy al-talabooh min Allah. Illa l-naas al-Allah azalaahum bas ligooh. Wa l-aakhariin ruuseehum bigo gawiyiin. 8 Achaan da, maktuub fi l-Kitaab : <Allah nazzal fooghum ruuh hana noom wa uyuunhum ma yichiifu wa udneehum ma yasmaʼo lahaddi l-yoom.> 9 Wa l-nabi Dawuud gaal :
<Khalli dabalaayithum tabga leehum
amkajjaama wa charak giddaamhum.
Khalli barakaathum yabgo leehum
chokhol al-yintaggo foogah wa ikhaab.
10 Khalli uyuunhum yitoochuchu
wa battaan ma yichiifu
wa daayman aksir duhuurhum.>
11 Achaan da nasʼal. Humman wagaʼo marra waahid lahaddi battaan ma yugummu walla ? La, abadan. Humman wagaʼo wa be khataahum da, najaat Allah lihgat al-naas al-ma Yahuud achaan yisawwi al-Yahuud yahsuduuhum. 12 Wa kan khata al-Yahuud sabbab baraka kabiire le naas al-dunya wa maskanat al-Yahuud sabbabat baraka kabiire le l-naas al-ma Yahuud, akiid wakit al-Yahuud yigabbulu marra waahid fi l-derib, da yabga leena baraka kabiire be ziyaada.
13 Ya l-naas al-ma Yahuud, ana gaaʼid nihajji leeku. Ana al-rasuul al-murassal le l-naas al-ma Yahuud wa ana farhaan bilheen be khidimti 14 achaan akuun nisawwi akhwaani al-Yahuud yahsuduuku wa akuun be misil da, ninajji waahidiin minhum. 15 Wakit Allah aba al-Yahuud, naas al-dunya ligo salaam maʼa Allah. Wa kan bigi misil da, yabga kikkeef wakit Allah yakhbal al-Yahuud battaan ? Da yijiib buʼaas al-maytiin.
Masal hana furuuʼ al-zaytuun
16 Kan al-intaaj al-awwal hu khaass le Allah, al-ajiin al-yisawwuuh minha kula khaass le Allah. Wa kan khassaso uruug al-chadara le Allah, furuuʼha kula khaassiin le Allah. 17 Wa misil da, zurriiyit Ibraahiim misil chadarat al-zaytuun wa furuuʼ waahidiin gataʼoohum minha. Wa inta al-ma Yahuudi, inta misil firiʼ hana l-zaytuun al-bandar. Wa chaalook wa lassagook fi l-chadara al-fi l-jineene fi badal al-furuuʼ al-gataʼoohum. Wa misil da, inta kula tiʼiich min al-uruug al-adiiliin maʼa l-furuuʼ al-faddalo. 18 Wa be misil da, waajib inta ma tifaachir fi l-furuuʼ al-gataʼoohum. Wa kan tidoor tifaachir kamaan, fakkir kadar inta ma gaaʼid tiʼayyich al-uruug laakin al-uruug gaaʼidiin yiʼayyuchuuk inta.
19 Akuun tuguul : «Al-furuuʼ dool, gataʼoohum achaan siid al-jineene dawwar yilassigni ana fi l-chadara fi badalhum.» 20 Kalaamak da sahiih. Laakin ma tansa gataʼoohum achaan humman ma aamano wa inta gaaʼid fi bakaanhum be sabab iimaanak bas. Ma tistakbar. Angariʼ ! 21 Kan Allah ma afa furuuʼ al-chadara, hu ma yaʼafaak inta kula.
22 Fakkir fi mahannat Allah wa fakkir fi hukmah al-gawi kula. Hukmah gawi fi l-naas al-marago min al-derib, laakin hu hanuun leek bilheen kan tagood saabit fi ihsaanah. Wa kan ma tagood saabit, inta kula yagtaʼook. 23 Wa Bani Israaʼiil kula, kan yikhallu gillit iimaanhum, Allah yigabbilhum battaan fi bakaanhum al-awwal gaaʼidiin foogah achaan Allah gaadir yisawwiih. 24 Wa be da, inta firiʼ min al-bandar. Wa Allah gataʼak minnah wa lassagaak fi chadarat al-zaytuun al-magganha. Wa da ma bakaanak al-waajib leek. Achaan da, yabga hayyin le Allah yigabbil al-furuuʼ al-gataʼaahum wa yilassighum battaan fi l-bakaan al-waajib leehum.
Rahmat Allah le kulla l-naas
25 Ya akhwaani, nidoor niʼooriiku be sirr waahid al-Allah bayyanah leyi. Niʼooriiku beyah achaan kan fihimtuuh adiil, ma tistakbaro fi afkaarku. Waahidiin min Bani Israaʼiil bigo aasiyiin wa ma yiʼaamunu be Isa al-Masiih. Wa isyaanhum da yuduum lahaddi adad al-muʼminiin min al-umam yalhag al-adad al-Allah yidoorah. 26 Wa be misil da, Bani Israaʼiil kulluhum ke yanjo khalaas. Achaan da, maktuub fi l-Kitaab : <Al-yafdaahum yaji min Sahyuun wa yigabbil zurriiyit Yaakhuub min isyaanhum. 27 Wa misil ana gult fi l-muʼaahada al-sawweetha maʼaahum, ana nuguchch zunuubhum.>
28 Fi l-cheyy al-bukhuss bichaarat al-Masiih, Bani Israaʼiil bigo adu Allah wa min isyaanhum, intu ligiitu faayde. Laakin fi l-cheyy al-bukhuss ikhtiyaar Allah, humman mahbuubiin be sabab juduudhum. 29 Achaan kan Allah anta naadum atiiye, hu ma yandam leeha. Wa kan naada naadum, ma yibattil munaadaatah. 30 Intu al-ma Yahuud awwal aasiyiin laakin hassaʼ Allah rahamaaku be sabab isyaan Bani Israaʼiil. 31 Wa hassaʼ Bani Israaʼiil bigo aasiyiin wa be l-rahma al-Allah rahamaaku beeha, humman kula yalgo rahma. 32 Fi nizaam Allah kulla l-umam marbuutiin fi isyaanhum achaan fi l-akhiir, Allah yarham kulla l-umam sawa sawa.
33 Al-hamdulillah al-Aliim wa l-Hakiim. Hikmatah wa ilmah abadan ma induhum hadd ! Hikmat hukmah nafhamo minha illa chiyya. Wa nizaamah ajiib lahaddi ma yilfassar. 34 Achaan da, al-Kitaab buguul : <Yaatu irif afkaar Allah wa bigi leyah siid choortah ? 35 Yaatu dayyan Allah cheyy al-waajib yigabbilah leyah !> 36 Achaan kulla cheyy jaayi min Allah wa mawjuud beyah hu wa leyah hu. Wa l-hamdulillah ila l-abad. Aamiin.
