ZLA D’A D’OGOL LA DE D’A TETENGA
Zlad’a hi Agur-ra
1 Wana ni zlad’a hi Agur Jake goromid’a, wana ni zla d’a sa máma mi dat mi Itiyel, mi dat mi Itiyel azi ki Ukal-la:
2 Gagazi, lili manda kal suma pet, an nga ki wad’ud’a d’igi sana na d’i.
3 An hat nga ned’a d’i,
an we nga Ma bei tchod’a ba na d’uo mi.
4 Ni nge mi djak akulo ba, mi hulongî kä ge?
Ni nge mi ve simetna hur abom ge?
Ni nge mi gul mbina atam kur baruna ge?
Ni nge mi tin vun dabid’a handagad’id’a ge?
Simiyêm nana ge? Simiyê goroma nana ge?
Le ang wumu ni, ang danu.
5 Zlad’a hAlonid’a pet ni zla d’a ndak memeta. Mam mi mbareid’a hi suma a ngei tazi atama. 6 Ar ang tchuk zla d’a ding yam zla mamba ba, mi ngobong ang mbut sama ka zlad’a d’i.
7 An nga ni tcheneng yam ahlena mbà; ang hadji avok mat mana: 8 Ang walan ndei ki zla d’a hawa yaka ki zla d’a kad’a. Ang han houd’a d’uo mi na, ang han ndjondjoîd’a d’uo mi. Ang han ni te ma ndagana hol. 9 Le an nde kur duzîd’a ni, dam an mba ni tin vunan ni dala: Ma didina ni nge ge kla. Le houd’a kal kanu ni, dam an mba ni kula, ni ngulung simiyêng ang Alo mana kla.
10 Ar ang de zla d’a tchod’a yam azongâ kä gen salama ba, mi tchugung zlad’a kang ba, ang wurak yam tcho manga d’i.
11 Suma dingâ a nga yahlena yam abuyoziya, a nga de zla d’a djivi yam asuyozi d’uo mi.
12 Suma dingâ a nga djib’er ala azi ni suma yed’etna, wani a mbus nga tazi woi kur ndjendje mazid’a d’i.
13 Suma dingâ a nga, ni suma yam mba ad’enga, a nga gol suma ki irazi sod’a woi ngrazang.
14 Suma dingâ a nga, siyazi mi ni d’igi mbigeu d’a fiyak ka siyat mbàd’a na, agingâzi ti ni d’igi mbigeud’a na á b’lak suma hohou suma kur ambasina woyo, á tchi suma kid’aka woi aduk suma mi.
Zla d’a ding nga d’ogol la tetenga
15 Dileîd’a ti nga ki gro arop suma mbà suma a nga dala: Heya! Heya! na. Ahlena hindi a nga, ni suma va nga mi ndagazi d’uo na, ma fid’ina mi nga kua, ni suma a nga dala: Ndak wa d’uo na.
16 Nala, yima azuleina,
atcha d’a gendreged’a,
andaga d’a nga d’i hop ki mbina d’uo d’a,
aku d’a nga d’i dala: Ndak wa! d’uo d’a.
17 Sama mi las abum mi gol asuma is mi na, gagau ma avun toliyondina mba mi pad’am iramu, agigilauna groma a mba tum mi.
18 Ahlena hindi a nga, ma fid’ina mi nga kua: Ni suma a kal kana, ni suma an wazi nga ad’uzi d’uo na mi.
19 Nala, lovot ta agigilauna mi pir kakulo hur alonid’a;
lovot ta guguina mi tan kakulo yam ahinad’id’a;
lovot ta batod’a ti djang ki hur alum ma ngolîd’a;
lovot ta sana mi i ki avo hi gor weid’id’a.
20 Wani ni lovota hatcha d’a mizeunid’a: Nga d’i le mizeuna, nga d’i mbus tat teyo, nga d’i dala: An le nga tcho d’i.
21 Andagad’a nga d’i giget abo ahlena hindi, ma fid’ina mi nga kua: Ni ma ndat ndak á ve tat abom mbuo na.
22 Nala, magom ma mi mbut amulîna;
ma lili ma mi hop ki tenina;
23 atcha d’a suma a golot isa, ti mbut atcha d’a telid’a;
wei d’a ti vrak balum salatid’a.
24 Ahle suma gureina fid’i a nga yam andagad’a: Ni suma a kal lei ki ned’a heîna.
25 Matchid’agad’a nahle suma ad’engêzi nga d’uo na, a nga tok te mazina nawaliya;
26 ahîna ni vama ad’engêm nga d’uo na, mi ge zula naduk ahinad’a;
27 djera ti nga kamul li, wani ti buzuk kei nad’u adezet teteng;
28 hod’ogol ma ang ndak á vum kabongâ, wani ang fumî kur azì ma amula hamuleinina.
29 Ahlena hindi a nga, suma a nga titna, ma fid’ina mi nga kua: Ni suma a nga tit tit ta djivid’a heîna.
30 Azlo ma ni ngola hahle suma abageina ma nga mi didak kazigam abo va d’uo na;
31 ahlek ma nga mi tit avok ahlugud’einina;
mbekmbere ma nga mi tit avok aho’îna;
amul ma nga mi tit avok azigar mamina.
32 Le ang nga lahle suma lilid’a kur subur ta manga, d’oze le ang nga ki djib’er ra tchod’a ni, ang duk abong avunangû. 33 Kayam le a kudjuk ambira ni, ti mba ni ki mbulâ; le a tum sana atchinamu ni, mi djangî buzuna; le a djiu ayîna akulo ni, mi mba ni ki yalâ mi.
Kalaam Aguur
1 Daahu kalaam al-gaalah Aguur wileed Yaakha. Kalaam min Allah.
Al-raajil da hajja le Itiyiil, le Itiyiil wa le Ukaal wa gaal :
2 «Ana matmuus min kulla l-naas
wa ma indi al-fihim al-waajib le l-insaan.
3 Ana ma allamt al-hikma
wa ma indi maʼrafat al-Khudduus.
4 Yaatu al-talaʼ fi l-sama
wa nazal minnah ?
Wa yaatu al-karab al-riih
fi lubb iideenah ?
Wa yaatu al-sarra almi
fi lubb khalagah ?
Wa yaatu al-khalag al-ard
wa khatta huduudha ?
Wa hu usmah yaatu
wa yaatu usum wileedah ?
Guul leyi kan inta taʼarfah !»
5 Kulla kalaam al-Rabb saafi
wa indah damaan
wa hu misil daraga
yahmi al-yaljaʼo leyah.
6 Ma tiziid ayyi kilme fi kalaam Allah
achaan ma yuluumak wa yajʼalak kaddaab.
7 Ya Rabb, nasʼalak achya itneen,
antiihum leyi fi hayaati.
8 Baʼʼid al-kalaam al-baatil
wa l-kidib minni.
Wa la tisawwiini fagri wa la khani,
illa l-akil al-waajib leyi bas, antiini.
9 Achaan kan khiniit wa chibiʼt,
akuun nakfur wa nuguul :
«Allah da yaatu ?»
Aw kan figirt wa tiʼibt,
akuun nasrig wa nitallif usmak, ya Ilaahi.
Amsaal aakhariin
10 Ma tiʼayyir al-khaddaam giddaam siidah.
Akuun al-khaddaam yalʼanak
wa inta tabga khaati.
11 Fi naas waahidiin yalʼano abbahaathum
wa ma yibaaruku ammahaathum.
12 Fi naas waahidiin yahsubu nufuushum taahiriin
wa laakin ma khassalo al-najaasa min jisimhum.
13 Fi naas waahidiin nafishum aajbeehum
wa yahguru al-aakhariin.
14 Fi naas waahidiin fawaatirhum misil al-magass
wa duruushum misil al-sakaakiin
le yiwadduru al-masaakiin min al-ard
wa yikammulu al-daʼiifiin min ust al-naas.
15 Abungurdaan indah banaat itneen
wa usumhin Antuuni, Antuuni.
Fi talaata achya abadan ma yachbaʼo
wa l-raabiʼ ma buguul kafa !
16 Wa humman al-moot
wa l-mara al-aagre
wa l-ard al-atchaane
wa l-naar hi abadan ma tachbaʼ.
17 Al-een al-tahgir al-abu
wa ma titiiʼ al-amm,
khurbaat al-waadi yisilluuha
wa l-suguura yaakuluuha.
18 Fi talaata achya ma anfahamo leyi
wa l-raabiʼ kula ma iriftah.
19 Wa humman al-tariiga al-yitiir beeha al-sagur fi l-sama
wa l-tariiga al-yamchi beeha al-daabi fi l-hajar
wa l-tariiga al-tuʼuum beeha al-safiina fi l-bahar
wa tariigat al-mahabba been al-raajil wa l-mara.
20 Daahu haal al-mara al-zaaniye.
Hi taakul wa tuguchch gadduumha
wa tuguul : «Abadan da ma fasil !»
21 Talaata achya yijiibu al-barjaal fi l-ard
wa l-raabiʼ ma binhamil abadan.
22 Wa humman al-abid kan bigi malik
wa l-matmuus kan bigi khani
23 wa l-mara al-makruuha kan akhadat
wa l-khaadim kan chaalat bakaan sittaha.
24 Fi arbaʼa haywaanaat sukhaar fi l-ard
wa induhum ilim ziyaada.
25 Wa humman al-nimle,
humman jamaaʼa al-ma induhum gudra
wa laakin yakhzunu akilhum fi l-darat
26 wa tees al-hajar,
humman jamaaʼa al-ma gawiyiin
wa laakin yaskunu fi chuguug al-hajar
27 wa saar al-leel,
humman ma induhum khaayid
wa laakin yisiiru be majmuuʼaat wa be nizaam
28 wa abunchabach,
tagdar takurbah be iidak
wa laakin yiʼiich fi buyuut al-muluuk.
29 Talaata yamchu be khatwaat samhe
wa l-raabiʼ yamchi be kuluufiiye.
30 Wa humman al-duud,
fahal min kula al-haywaanaat
wa ma yajri min cheyy
31 wa l-diik
al-yuruukh fi lubb al-jidaad
wa l-tees
wa l-malik
al-ma yagdaro yugummu diddah.
32 Kan be nifaakh tachkur nafsak
aw tuguul tisawwi fasaaltak,
alzam lisaanak.
33 Achaan daggiin al-laban bijiib al-zibde
wa daggiin al-munkhar bijiib al-damm
wa gawwimiin al-zaʼal bijiib al-huraaj.
