Madiyan-na a djop vun Israel-lâ
1 Israel-lâ a hulong le sun nda ding nga Ma didina tam nga d’i lum djivi kat tuo d’a. Ma didina mi hazi woi abo suma Madiyan-na gak bizad’a kid’iziya. 2 Suma Madiyan-na a nga djop vun Israel-lâ ngola. Kayam ndata, Israel-lâ a i ngei tazi angra ahuniyôna, kur zul ahuniyôna akulo yam ahuniyô suma fuyogeina abo suma Madiyan-na. 3 Ata yima Israel-lâ a zum awuna kä na, suma Madiyan-na ki suma Amale’â zlapa ki suma a nga kaka abo ma yorogonina, a mba atazi durâ. 4 A mba ve kang mazina abo ma irazina, a b’lak awu ma yam ambasina woi kakaf gak a mba abo ma ir Gaza-na, a nga ar vama te avo Israel loze tumiyôna d’oze amuzleina d’oze koro d’uo mi. 5 Ata yima a nga mbana, a mba ni ki d’uwar mazina ki zlub’u mazid’a, a mba nablaud’a d’igi djera na, a ndak nga á ndum mbi. A mba ni ki djambal mazid’a á b’lak ahle suma yam ambasina. 6 Israel-lâ a mbut hohoud’a abo suma Madiyan-na, a nde tchina yam Ma didina ala mi ndjunuziya.
7 Ata yima Israel-lâ a tchi yam Ma didina abo suma Madiyan-nina, 8 Ma didina mi sunuzi ma djogom vunama. Sa máma mi dazi ala: Ma didina Alona hi Israel-lîna mi dala: An ni buzugugï woi avo Ezipte kur azì ma a lagi magomba kuana. 9 An pad’agi woi abo Ezipte-na ki suma a nga djobogi vunagina, an digizi woi avorogiya, an hagi ambas mazid’a. 10 An dagi ala: An ni Ma didina Alo magina. Agi lagi mandara alo ma teteng ma hi suma Amor suma agi nga kaka yam ambas mazid’ina d’i. Wani agi humun nga vunan ndi.
Alona mi tchol ki Zedeyon á sut Israel-lâ
11 Malaikana hi Ma didinina mba mi kak ad’u agu sena hi Jowas ma ad’u adesâ hi Abiyezer-râ avo Ofra. Goroma Zedeyon mi nga mi to awuna ata yima a miret guguzlud’a kuana á ngeyem abo suma Madiyan-na. 12 Malaikana hi Ma didinina mi nde tam mbei iramu, mi dum ala: Ma dur ma gangrangâ, Ma didina mi nga ki sed’engû!
13 Zedeyon mi hulong dum ala: Hawa yak! Le Ma didina mi nga ki sed’emiya ni, ni kayam me ba, ahle suma tchotcho ndazina a mba kami na ge? Ahle mam suma yoyou suma mi lazi suma abuyomi ngolo a dami kazi ala: Ni Ma didina ba, mi buzugumï woi kur Ezipte d’uo zi ge na, a nga ni lara ge? Ki tchetchemba, Ma didina mi arami woyo, mi hami wa woi abo suma Madiyan-na.
14 Ma didina mi mbut iram atam mi dum ala: Ang i kad’eng nga ang nga ki sed’eta, ang mba sut Israel-lâ woi abo suma Madiyan-na. Ni an ba ni sunung nguo zu?
15 Zedeyon mi hulong dum ala: Salad’a, an mba ni sut Israel-lâ woi ni ki me ge? Simiyên ni suma hou suma kala aduk andjafâ hi Manase-na, an ni ma gor ma danana aduk suma habuna mi.
16 Ma didina mi dum ala: An nga ki sed’engû; ang mba dur suma Madiyan-na ni d’igi ang durî sama tuna na.
17 Zedeyon mi hulong dum ala: Le ang wan hohowonu ni, ang tagan vama tak mala ni ang ba, nga dan zlad’a na.
18 Mi dum kua ala: An nga ni tchenengû, ang hut tei ata yima kä wana d’i, gak an hulongî gevengû, ar an mba ki he d’a hawa manda, ni tiningzi kä avorongû.
Ma didina mi hulong dum ala: An mba ni kak ka hî gak ang hulongîya.
19 Zedeyon mi i mi ngat ahu ma gorâ, mi nga afuta angota tu, mi lat avungô ma a lum bei angufina, mi tchuk hliuna kur kayad’a, mi vo süm guguzlud’a kur agela, mi i ki sed’ezi ad’u agu sena, mi humziya. 20 Malaikana hAlonina mi dum ala: Ang hle hliuna kavungô ma a lum bei angufina, ang tchuguzi kä yam ahina d’a wanda, ang vo süm guguzlud’a kaziya. Zedeyon mi le hina mi. 21 Malaikana hi Ma didinina mi hle totogo d’a abomba, mi do hliuna kavungô ma a lum bei angufina ki vunat ma telewetna. Akud’a ti tcholï ata ahinad’a, ti ngal hliuna kavungôna woyo. Ata yi máma malaikana hi Ma didinina mi vit iramu.
22 Zedeyon mi we d’ala ni malaikana hi Ma didinina d’a, mi dala: Salad’a Ma didina, ni zla d’a hohoud’a kanu! Kayam an we malaika mangâ ki iranu!
23 Ma didina mi dum ala: Ang kak ki halasa, ang le mandar ri; ang mba mit ti. 24 Zedeyon mi min yima ngal ahle suma ngat buzuna mi Ma didina ata yi máma. Mi yi yi máma ala Ma didina ni halasa. Yi máma mi nga gak ini avo Ofra d’a hi Abiyezer-ra.
Zedeyon mi pleî yina hi Bäl-lâ woyo
25 Kur andjege ndata, Ma didina mi de mi Zedeyon ala: Ang i vamuhlâ habungâ tu, ang i vamuhl ma mbàna kua ma bizam kid’iziyana. Ang i pleî yima ngal ahle suma ngat buzu ma abung minim malo ma a yum ala Bäl-lâ woyo, ang kus aguna halo d’a a yat ala Asera d’a ma nga ped’a kuana woyo. 26 Ang hulong min yima ngal ahle suma ngat buzu ma djivi ma kalâ yam yima nding máma mi an Ma didina Alo mangâ. Ang vamuhl ma mbàna, ang hum vama ngat buzu ma ngala, ang ngalam mbei kaguna hi Asera ma ang kuzum mbei máma.
27 Zedeyon mi yo suma aduk azungeî mama dogo, mi lahle suma Ma didina mi hum vuna kazina. Wani mi lazi nga ni falei d’i. Mi lazi nandjege, kayam mi nga mi ring mandara suma habuma ki suma kur azì ma ngolîna. 28 Ata yima suma hur azì ma ngolîna a tchol akulo ki yorogo tchololina, gol wani, yima ngal ahle suma ngat buzuna hi Bäl-lâ, mi nga pleîd’a kä woyo, aguna hi Asera ma a pum kuana nga kusa kä woi mi. Amuhl ma a hum vama ngat buzu ma ngalina, mi nga ged’a akulo yam yima ngal ahle suma ngat buzu ma a minim awilina mi.
29 Azi nde djop tazi ala: Ni nge ba, mi lahle ndazina ge? A hal ad’u zla ndata, a dazi ala: Ni Zedeyon Jowas goroma ba, mi lahle ndazina. 30 Ata yi máma suma kur azì ma ngolîna a de mi Jowas ala: Ang ndeï ki gorongâ woi abua, ami tchumu. Kayam mi pleî yima ngal ahle suma ngat buzuna hi Bäl-lâ woyo, mi kus aguna hi Asera ma nga ped’a kuana woi mi.
31 Jowas mi hulong de mi suma a nga tchola gevem suma a nga halam ki zlad’ina ala: Ni agi ba, ndjunugi yam Bäl á sud’um zu? Sama lara ma mi min á ndjunuma mba mi mit ini avok bei yina fod’a! Le Bäl nalona ni, ar mi ndjun yam tamu, kayam a pleyêmï yi mam ma ngal ahle suma ngat buzuna woyo!
32 Kur bur máma a yi Zedeyon ala Jerubäl, nala, Ar Bäl mi dur ki sed’emu, kayam mi pleyêm yi mam ma ngal ahle suma ngat buzuna woyo!
Zedeyon mi tchen Alona ala mi simid’am vama taka
33 Suma Madiyan-na pet ki suma Amale’â ki suma a nga kaka abo ma yorogonina a tok taziya, a djak alum ma Jurdê-na, a ve kang mazina kur hor ra Jisreyel-la.
34 Muzu’â hi Ma didinina mi kak yam Zedeyon. Mi bu adifa, mi yi suma hi Abiyezer-râ á i blogomu. 35 Mi ge sunda mi yi suma hi Manase-na á i blogomu. Mi ge sunda ata suma hi Aser-râ ki suma hi Zabulon-na ki suma hi Neftali-na. Sum ndazina a i ngavamu.
36 Zedeyon mi de mAlona ala: Le ang min á han ad’enga á sut Israel-lâ d’igi ang de na ni, 37 gola, an nga ni ge tumus timina kä kur ambid’a’â. Le tcha yorogo mbad’ïd’a ti ge ni tumusa go ba, andagad’a ti ar sod’a hawa ni, ata yi máma an mba ni wala ang han wa ad’enga á sut Israel-lâ d’igi ang de na. 38 Zedeyon mi le hina. Tcha ndjivinda mi tchol akulo ki yorogo tcholola, mi em mbad’ï d’a ata tumusid’a, ti oî kop ma mbina sop.
39 Zedeyon mi de mAlona kua ala: Ar hurung zal kan ndi. Zla d’a an nga ni dangzi wanda, an nga ni dang zla d’a ding kua hina bugol luo d’a. An min ala ang tagan vama simata kua ki tumus ndata. Ar tumusa ti ar sod’a, andagad’a ti ge mbad’ïd’a ni ndat hol. 40 Kur andjege ndata Alona mi le hina mi. Tumusa ti ar sod’a hawa, andagad’a ti ge mbad’ïd’a pet mi.
Hukum Midyaan bigi chadiid
1 Wa Bani Israaʼiil gammo battaan sawwo al-fasaala giddaam Allah. Wa Allah sallamaahum le balad Midyaan le muddit sabʼa siniin. 2 Wa hukum Midyaan bigi chadiid fi Bani Israaʼiil wa be sabab da, Bani Israaʼiil sawwo bakaanaat hana maljaʼ fi karaakiir al-jibaal wa fi waʼar al-hajar.
3 Wa wakit Bani Israaʼiil teerabo ziraaʼithum, al-Midyaaniyiin wa l-Amaalikh wa gabaayil aakhariin min al-sabaah gammo hajamoohum. 4 Wa humman nazalo jamb Bani Israaʼiil wa dammaro intaaj al-ziraaʼa hana l-balad lahaddi Khazza. Wa ma khallo cheyy le Bani Israaʼiil yiʼiichu beyah wa la khanamaay wa la bagara wa la humaar. 5 Wakit jo, jo katiiriin misil saar al-leel, humman be khiyamhum wa maalhum. Jo be jumaalhum bala adad wa be da, dammaro al-balad. 6 Wa Bani Israaʼiil tiʼibo ziyaada be sabab al-Midyaaniyiin wa koorako le Allah.
7 Wa wakit Bani Israaʼiil koorako le Allah wa dawwaro al-fazaʼ min al-Midyaaniyiin, 8 khalaas Allah rassal nabi le Bani Israaʼiil. Wa hu gaal leehum : «Daahu Allah gaal : ‹Ana Allah Ilaah Bani Israaʼiil, al-maragtuku min Masir balad al-ubuudiiye. 9 Ana najjeetku min iid al-Masriyiin wa min kulla l-naas al-zalamooku wa taradtuhum giddaamku wa anteetku baladhum. 10 Wa gult leeku : “Ana Allah Ilaahku. Ma takhaafo min ilaahaat al-Amuuriyiin al-intu saakniin fi baladhum.” Wa laakin intu ma simiʼtu kalaami.›»
Malak Allah kallam le Gidʼuun
11 Wa baʼad da, malak Allah ja wa gaʼad tihit al-chadarat al-kabiire fi hillit Ufra, hint Yuwaach al-min khachum beet Abiʼaazar. Wa wileedah Gidʼuun gaaʼid yudugg gameh fi assaarat al-inab achaan al-Midyaaniyiin ma yichiifuuh.
12 Wa malak Allah baan leyah wa gaal : «Allah gaaʼid maʼaak, ya l-raajil al-faaris.» 13 Wa Gidʼuun gaal leyah : «Min fadlak ya siidi, kan Allah gaaʼid maʼaana, maala kulla l-taʼab da ja foogna ? Wa ween al-ajaayib al-hajjo beehum juduudna wakit ooroona kikkeef Allah maragaahum min Masir ? Wa hassaʼ da, Allah abaana wa sallamna le l-Midyaaniyiin.»
14 Wa khalaas, Allah wajjah aleyah wa gaal : «Amchi be l-gudra al-indak wa najji Bani Israaʼiil min al-Midyaaniyiin. Ana bas rassaltak !» 15 Wa laakin Gidʼuun gaal leyah : «Ya siidi, saamihni ! Kikkeef ana nagdar ninajji Bani Israaʼiil ? Khachum beeti aakhir khachum beet fi gabiilat Manassa wa ana kula aakhar naadum fi aayilat abuuyi.» 16 Wa Allah radda leyah wa gaal : «Ana nukuun maʼaak wa be da, taktul kulla l-Midyaaniyiin misil naadum waahid.» 17 Wa Gidʼuun gaal : «Kan inta ridiit leyi, wassif leyi alaama kadar da inta bas al-gaaʼid tihajji leyi. 18 Min fadlak, ma tamchi min hini lahaddi nigabbil leek wa nukhutt giddaamak hadiiyti.» Wa Allah gaal : «Ana nagood lahaddi inta tigabbil.»
19 Wa Gidʼuun macha wa jahhaz sakhal maʼa 10 kooro hana dagiig wa sawwa khubza bala tawwaara. Wa khatta al-laham fi guffa wa l-mulaah fi burma. Wa waddaah wa gaddamah leyah tihit al-chadarat al-kabiire. 20 Wa malak Allah gaal leyah : «Chiil al-laham wa l-khubza bala tawwaara wa khuttuhum fi l-hajar da wa ruchch al-mulaah.» Wa Gidʼuun tabbag kulla l-kalaam da. 21 Wa malak Allah matta al-asa al-fi iideenah wa limis beeha al-laham wa l-khubza bala tawwaara. Wa l-naar gammat min al-hajar wa akalat al-laham wa l-khubza bala tawwaara. Wa khalaas, malak Allah bigi ma fiih.
22 Wa wakit Gidʼuun irif kadar da malak Allah, hu gaal : «Ya Allah Rabbi, ana gaabalt malak Allah wijih be wijih !» 23 Wa Allah gaal leyah : «Al-salaam maʼaak ! Ma takhaaf, inta ma tumuut.» 24 Wa fi l-bakaan da, Gidʼuun bana madbah le Allah wa sammaah Allah Hu al-Salaam. Wa lahaddi l-yoom, al-madbah da gaaʼid fi hillit Ufra fi ard khachum beet Abiʼaazar.
Gidʼuun haddam madbah Baʼal
25 Wa fi l-leele di, Allah gaal le Gidʼuun : «Chiil al-toor al-taani hana abuuk al-hu wald sabʼa sana. Wa ahdim madbah Baʼal hana abuuk wa agtaʼ al-uud al-khazzooh le ibaadat Achiira al-gaaʼid jambah. 26 Wa abni madbah be nizaam le Allah Ilaahak fi raas al-bakaan al-gawi da. Wa chiil al-toor da wa gaddimah dahiiye muharraga be l-uud hana ibaadat Achiira al-inta gataʼtah.»
27 Wa Gidʼuun chaal achara raajil min abiidah wa tabbag amur Allah al-gaalah leyah. Wa laakin hu sawwa al-khidme di be l-leel achaan be l-nahaar, hu khaayif min aayiltah wa min naas al-hille. 28 Wa be fajur badri, naas al-hille gammo chaafo madbah Baʼal muhaddam wa l-uud al-khazzooh le ibaadat Achiira al-gaaʼid jambah magtuuʼ wa l-toor al-taani gaddamooh dahiiye muharraga fi l-madbah al-banooh. 29 Wa humman gaalo ambeenaathum : «Yaatu sawwa al-cheyy da ?» Wa saʼalo wa fattacho wa gaalo : «Da Gidʼuun wileed Yuwaach. Hu bas sawwa al-cheyy da.»
30 Wa naas al-hille gaalo le Yuwaach : «Jiib leena wileedak naktuluuh achaan hu bas al-haddam madbah Baʼal wa kassar al-uud hana ibaadat Achiira al-gaaʼid jambah.» 31 Wa Yuwaach gaal le kulla l-naas al-waagfiin jambah : «Hal intu bas al-tidaafuʼu le Baʼal walla ? Wa intu bas al-tafzaʼooh walla ? Ayyi naadum al-yidaafiʼ le Baʼal, waajib yumuut gabul al-harraay ma tatlaʼ. Wa kan Baʼal hu ilaah, khalli yidaafiʼ le nafsah kan naadum haddam madbahah.» 32 Wa fi l-yoom da, sammo Gidʼuun Yarbaʼal wa gaalo : «Khalli Baʼal yidaafiʼ le nafsah minnah achaan hu haddam madbahah.»
Gidʼuun dawwar yaʼarif kharaar Allah
33 Wa baʼad da, kulla l-Midyaaniyiin wa l-Amaalikh wa gabaayil al-sabaah lammo kalaamhum sawa wa gataʼo bahar al-Urdun wa nazalo fi waadi Yazraʼiil. 34 Wa Ruuh Allah nazal fi Gidʼuun wa hu darab al-buug wa khachum beet Abiʼaazar macho waraayah. 35 Wa hu rassal naas yiʼooru kulla gabiilat Manassa achaan yitaabuʼuuh. Wa battaan rassal naas le gabaayil Achiir wa Zabuluun wa Naftaali achaan humman kula yindammo leyah.
36 Wa Gidʼuun gaal le l-Rabb : «Kan tidoor tinajji Bani Israaʼiil beyi ana misil inta gultah, 37 daahu ana nukhutt farwa be suufha fi l-madagg. Wa kan al-karany yanzil fi l-suuf da wa ma yibill al-nagaʼa, khalaas ana naʼarif kadar inta tinajji Bani Israaʼiil be iidi ana.» 38 Wa bigi misil da. Wa wakit ambaakir Gidʼuun gamma, macha asar al-suuf wa almi marag minnah malyit kooro.
39 Wa khalaas, Gidʼuun gaal le l-Rabb : «Ya Ilaahi, ma takhdab leyi kan nikallim battaan. Khalliini nijarrib al-suuf da battaan. Wa fi l-marra di, khalli al-suuf yagood yaabis wa l-nagaʼa kamaan tinballa be l-karany.» 40 Wa l-Rabb sawwa misil da fi l-leele di. Al-suuf gaʼad yaabis wa l-nagaʼa anballat.
