Sanakerip mi kal kur leu d’a Juda-d’a
(Gol 2 Amul 18.13Is 36.1)1 Bugol sun nda irat ta Ezekiyas mi lata, Sanakerip amul ma Asiri-na, mi kal kur leu d’a Juda-d’a, mi ngui azì ma nglo ma ad’eng ma ngunguna, kur djib’er mamba ala mi hlumu. 2 Kid’a Ezekiyas mi we d’ala Sanakerip mi mba wa á dur ayîna ki suma Jerusalem-ma d’a, 3 mi ndjak vunam ki mam suma nglona ki grang mama á tos mbiyo ma lau ma teteng ma nga woi abagei huyok azinina woyo. 4 Suma ablaud’a a tok tazi á tos mbiyo ma lau ma tetengâ ki ir mbiyo ma nga mi djangî kä avona woyo, a dala: Ni kayam me ba, amulei suma Asiri-na a mba fe mbina ngola ge?
5 Ezekiyas mi ve tam ad’enga, mi min gulumuna iram mba b’lak keid’a akulo, mi min gong nga fiyak ka ndjola akulo, mi min gulumun ma ad’eng ma dingâ woi abua, mi hulong mi min Milo d’a kur Azì ma ngolâ hi David-nid’a ad’enga ngungu, mi zle ahle suma dur ayîna ablaud’a ki mboriyona mi. 6 Mi tin azigar suma nglo suma avok azigarîna yam suma, mi togozi gevem avun azì ma ngolâ, nga mi hazi ad’enga ala: 7 Agi sogi tagiya, agi vagi tagi ad’enga, agi lagi mandar ri, ar tagi tchuk lus avok amul ma Asiri-na kablau suma mimiyâk suma a nga ki sed’ema d’i. Kayam suma a nga ki sed’eina a kal suma a nga ki sed’ema! 8 Suma a nga ki sed’ema a ni suma hawa, wani ma nga ki sed’eina ni Ma didina Alo meina. Ni mam ba, mba mi ndjuni kur ayî ma durâ.
Ablau suma pet a he gagazid’a yam zla d’a Ezekiyas amul ma Juda-na mi data mi.
Sanakerip mi ge sunda ata suma Jerusalem-ma
(Gol 2 Amul 18.17-37Is 36.2-22)9 Bugol ahle ndazina, Sanakerip amul ma Asiri-na mi ngui azì ma Lakis-sâ ki azigar mama pet, mi sunï suma ata Ezekiyas amul ma Juda-na ki suma Juda suma a nga kaka avo Jerusalem-ma, mi dazi ala:
10 An Sanakerip amul ma Asiri-na, an nga ni dagiya: Agi tinigi hurugi ni yam me ba, agi nga kaka avo Jerusalem kur hohoud’a na ge? 11 Ezekiyas nga mi lobogi vunagi á tchid’a woi ki meid’a ki vun ma sod’a ni mam mbuo zu? Mi nga mi dala: Ma didina Alo meina mba mi prud’i woi abo amul ma Asiri-na. 12 Ni Ezekiyas ba, mi to yima nding ma tetengâ ki yima ngal ahle suma ngat buzuna hi Ma didinina ma tetengâ kä woi mi d’uo zu? Ni mam ba, mi de mi suma Juda-na ki suma Jerusalem-ma ala: Agi i kud’urogi Ma didina ni yam yima ngal ahle suma ngat buzu ma tuna, agi ngalagi dubang ma his djivid’ina ni yam yima ngal dubang ma his djivid’a ma tuna mi d’uo zu? 13 Agi wagi nga vama ami kabuyon ngolo ami lum kandjaf suma yam ambas sa dingina d’uo zu? Alona handjaf suma yam andagad’a ma ndak á prut andaga mazid’a woi abona mi nga zu? 14 Nalo ma lara ma aduk alona handjaf suma abuyon ngolo a dabazi woina, mi ndak á prut sum mama woi abon ba, Alo magina mba mi prud’ugi woi abon nge? 15 Ar Ezekiyas mi lobogi vunagi ki zla d’a ded’a hina d’a d’i. Agi tinigi hurugi kam mbi! Kayam alona handjaf ma ding ngoze ma kur leu d’a ding ma ndak á prut sum mama woi abon an kabuyon ngolona mi nga d’i. Hina mi, Alo magina mi ndak á prud’ugi woi abon nduo mi!
16 Azungeîna hi Sanakerip-ma a de zla d’a tchod’a yam Ma didina Alona kazong mama Ezekiyas mi.
Sanakerip mi ngul Ma didina
(Gol 2 Amul 19.14-19Is 37.14-20)17 Sanakerip mi b’ir mbaktumba, mi ngul Ma didina Alona hi Israel-lîna, mi dala: Alona handjaf suma dingâ mi ndak nga á prut sum mama woi abon ndi. Hina mi, Alona hi Ezekiyas-sâ, mi ndak nga á prut sum mama woi abon nduo mi!
18 Azungeî mama a er ad’uzi akulo ki vun Hebre-na á mbut suma Jerusalem suma a nga akulo yam gulumunina mandarâ á pad’azi vunadigazi tala azi fe lovota á hlazì ma ngolâ atogo d’a. 19 A nga de zlad’a yam Alo ma Jerusalem-ma d’igi a nga de zlad’a yam alo ma tetengâ hi suma yam andagad’a ma sana mi lum kaboma na.
Ringâ hi Asiri-nina ki matna hi Sanakerip-ma
(Gol 2 Amul 19.152 35-37Is 37.15Is 36-38)20 Amulâ Ezekiyas ki ma djok vun Alona Isai Amot goroma, a nde tchen Alona ki delezi akulo ala mi ndjunuziya. 21 Ata yi máma Ma didina mi sunï malaikana tu, mi dap suma gangrangâ ki suma nglona ki suma avok suma woi tchid’a kur kangâ hamul ma Asiri-nina. Ata yi máma amul ma Asiri-na mi hulong yam ambas mamba ki zulona, mi kal kur gong nga kud’ora halo mamid’a. Ata yi máma grom suma vuta a tchum ki mbigeu d’a fiyaka.
22 Ni hina ba, Ma didina mi sut Ezekiyas ki suma a nga kaka Jerusalem-ma woi abo Sanakerip amul ma Asiri-na, abo mazi suma djangû suma dingâ pet mi. Mi hazi halasa aduk tazi ki suma a nguyuzina. 23 Suma ablaud’a a mba ki he d’a hawad’a mi Ma didina ki he d’a hawad’a ngola mi Ezekiyas amul ma Juda-na mi. Tin ad’ud’a kur bur máma dei, andjaf suma a nguyuma pet a nga hum ngola.
Amul la te d’a dabid’a hi Ezekiyas-sa
(Gol 2 Amul 20.1-21Is 38.1-8Is 39.1-8)24 Kur atchogoi ndata Ezekiyas mi ve tugud’eid’a á matna. Mi tchen Ma didina. Ma didina mi hulongôm zla d’a ded’a, mi tagam vama simata. 25 Wani Ezekiyas mi hulong nga djivid’a yam djivi d’a Alona mi lumzid’a d’i, wani mi hle yam akulo. Kayam ndata, Ma didina hurum zal kam ki suma Juda-na ki suma Jerusalem-ma mi. 26 Ata yi máma Ezekiyas mi hulong yam kä ki suma a nga kaka avo Jerusalem-ma, tala ata yima Ezekiyas mi nga ki irama, ar Ma didina hurum mi zal kazi d’uo d’a.
27 Ezekiyas mi mbut sama ndjondjoîna, suma a nga suburum ngola mi. Mi min yima tchuk kawei ma hapma, yima tchuk lora, yima tchuk ahina d’a guzut kal teglesa teteng, yima vo mbul ma his ma afufuîna, yima tchuk mboriyona ki yima tchuk andjaf ahle suma djivi suma kal teglesâ teteng mi. 28 Mi min yima tchuk awuna ki yima vo süm guguzlud’a ki mbulâ, mi min gongîyona yam andjaf d’uwar mama teteng, mi ge kangâna yam tumiyô mama mi. 29 Mi min azì ma nglona teteng, mi min kangâna yam d’uwar ma nglona, yam d’uwar ma gureina mi, kayam Alona mi hum ahlena ngola kal kamu.
30 Ezekiyas mi tozï ir mbiyo ma Gihon ma akulo ata yima ndingîna, mi ngomï iram djangâ kä ad’u andagad’a abo ma fladegena hAzì ma ngolâ hi David-na. Ezekiyas sun mamba ti labom djivid’a pet. 31 Kayam ndata, ata yima suma te yam suma Babilon-na a sunï suma gevem á wad’ud’a yam ahle suma yoyou suma a le kur ambas mambina, Alona mi aram mbei á kugum á we zla d’a kurumba.
32 Sunda hi Ezekiyas sa ara ki sun mam mba djivi d’a mi lat yam Alonid’a, a b’irit nga kä kur mbaktum mba a yat ala Vama ndum mbei mi ma djok vun Alona Isai Amot goromina d’a ki kur Mbaktumba hamulei suma Juda-na kamulei suma Israel-lîd’a. 33 Ezekiyas mi mit mi i kä azulei ad’u abuyom ngolo, a tozom ata yima akulo nding ma kal tegles ma a tos David andjavam kuana. Suma Juda-na ki suma a nga kaka avo Jerusalem-ma pet a suburum kur mat mama ngola. Goroma Manase mi vrak tamula blangâmu.
Sanhariib malik Achuur hajam Yahuuza
1 Wa baʼad Hizkhiiya kammal kulla l-khidme di be amaan, Sanhariib malik balad Achuur hajam al-mudun al-gawiyiin hana mamlakat Yahuuza le yichiilhum. 2 Wakit Hizkhiiya irif kadar Sanhariib indah niiye le yihaarib Madiinat al-Khudus, 3 hu achchaawaro maʼa masaaʼiilah wa furraasah le yadfunu kulla uyuun al-almi al-gaaʼidiin barra min al-madiina. Wa humman saaʼadooh. 4 Wa naas katiiriin marra waahid lammo wa dafano uyuun almi wa l-majra al-yijiib almi al-balad achaan gaalo : «Maala muluuk balad Achuur yaju wa yalgo almi be ziyaada ?» 5 Wa Hizkhiiya chadda heelah wa addal kulla durdur al-hille al-mukassar wa gawwam buyuut tuwaal hana muraakhaba. Wa bana durdur jadiid barra min durdur al-madiina wa gawwa durdur al-difaaʼ al-sammooh Millu al-fi madiinat Dawuud. Wa sanaʼ silaah wa darag be katara.
6 Wa Hizkhiiya khatta kubaaraat al-askar fi raas al-chaʼab wa lamma maʼaahum fi l-nagaʼa jamb khachum baab al-madiina. Wa chajjaʼaahum wa gaal : 7 «Abgo chudaad wa fahaliin ! Ma takhaafo wa la tinbahtu giddaam malik balad Achuur wa giddaam al-askar al-katiiriin al-maʼaayah. Achaan al-maʼaana akbar min al-maʼaayah ! 8 Al-malik da indah maʼaayah naas bas wa laakin aniina indina maʼaana Allah Ilaahna al-yafzaʼna wa yihaarib leena.» Wa kalaam Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza da chajjaʼ kulla l-chaʼab.
Sanhariib haddad Hizkhiiya wa naasah
9 Wa baʼad da, wakit Sanhariib malik balad Achuur wa kulla askarah gaaʼidiin fi hillit Lakiich, hu gamma rassal murassaliin le Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza wa le kulla l-chaʼab al-gaaʼidiin fi Madiinat al-Khudus. Wa kubaaraathum gaalo leehum : 10 «Daahu kalaam Sanhariib malik balad Achuur. Hu gaal : ‹Intu atwakkaltu ale yaatu wa gaʼadtu fi Madiinat al-Khudus fi wakit al-hisaar ? 11 Hizkhiiya gaaʼid yukhuchchuku wa yaktulku be l-juuʼ wa l-atach. Wa hu gaaʼid yuguul leeku : “Allah Ilaahna yinajjiina min iid malik balad Achuur !” 12 Laakin da Hizkhiiya bas al-haddam al-bakaanaat al-aaliyiin wa l-madaabih hana ibaadat Allah ! Wa hu sawwa misil da achaan yidoor naas balad Yahuuza wa sukkaan Madiinat al-Khudus yasjudu wa yiharrugu bakhuur fi madbah waahid bas.
13 «‹Ma simiʼtu be l-cheyy al-sawweenaah ana wa juduudi muluuk balad Achuur le kulla chuʼuub al-ard ? Hal ilaahaat umam al-buldaan dool gidro najjo buldaanhum min iidi ana walla ? 14 Min kulla ilaahaat al-umam al-juduudi dammaroohum, yaatu al-gidir najja chaʼabah min iidi ? Wa be da, hal ilaahku intu yagdar yinajjiiku min iidi ana walla ? 15 Wa hassaʼ da, khalli Hizkhiiya ma yakdib leeku wa la yukhuchchuku. Ma tisaddugu kalaamah achaan ma fi ilaah hana ayyi umma walla mamlaka al-gidir yinajji chaʼabah min iidi ana walla min iid juduudi. Wa be da, ilaahaatku kula ma yagdaro yinajjuuku min iidi ana !›»
16 Wa murassaliin malik Sanhariib taabaʼo fi kalaamhum didd Allah al-Rabb wa didd Hizkhiiya abdah. 17 Wa l-malik Sanhariib kula katab jawaabaat al-ayyar fooghum Allah Ilaah Bani Israaʼiil wa gaal : «Misil kulla ilaahaat umam al-buldaan ma gidro najjo chaʼabhum min iidi, ilaah Hizkhiiya kula ma yagdar yinajji chaʼabah min iidi.» 18 Wa murassaliin Sanhariib yihajju be hiss aali be lukhkha hana Bani Yahuuza le chaʼab Madiinat al-Khudus al-gaaʼidiin fi l-durdur achaan yikhawwufuuhum wa yirajjufuuhum le yagdaro yichiilu al-madiina. 19 Wa humman gaaʼidiin yihajju be Ilaah Madiinat al-Khudus misil hu waahid min al-ilaahaat hana chuʼuub al-ard, al-sanaʼaahum al-insaan.
Allah najja Madiinat al-Khudus
20 Wa l-malik Hizkhiiya wa l-nabi Ichaʼya wileed Ammuus gammo chahado Allah fi chaan kalaam al-murassaliin dool. Wa sarakho le l-Rabb achaan yafzaʼhum. 21 Wa khalaas, Allah rassal malak wa dammar kulla l-rujaal al-furraas wa l-kubaaraat wa l-khuyyaad al-fi l-muʼaskar hana malik balad Achuur. Wa khalaas, malik balad Achuur gamma gabbal baladah be eeb. Wakit wisil hinaak, macha le beet ilaahah wa waahidiin min iyaalah halaalah macho waraayah wa katalooh be l-seef.
22 Wa be misil da, Allah najja Hizkhiiya wa sukkaan Madiinat al-Khudus min iid Sanhariib malik balad Achuur wa min kulla udwaanhum al-aakhariin. Wa antaahum al-raaha min kulli jiihe. 23 Wa naas katiiriin yijiibu hadaaya le Allah fi Madiinat al-Khudus wa hadaaya khaaliyiin le Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza. Wa min al-wakit da, usum Hizkhiiya bigi aali wa mukarram giddaam kulla l-umam.
Nihaayat hukum Hizkhiiya
24 Wa fi l-wakit da, Hizkhiiya mirid marad chadiid lahaddi gariib yumuut. Wa chahad Allah wa hu anta alaama al-tadman leyah al-chifa. 25 Wa laakin Hizkhiiya ma chakar Allah le l-kheer al-hu sawwaah leyah achaan hu astakbar. Wa be sabab da, Allah khidib leyah hu wa le balad Yahuuza wa Madiinat al-Khudus. 26 Wa baʼad da, Hizkhiiya wa sukkaan Madiinat al-Khudus maskano nufuushum min al-istikbaar. Wa be da, Allah ma nazal khadabah fooghum fi muddit hayaat Hizkhiiya.
27 Hizkhiiya indah maal wa charaf katiir marra waahid. Wa bana makhaazin le l-fudda wa l-dahab wa l-hujaar al-khaaliyiin wa l-dukhkhaan wa l-darag wa l-khumaam al-khaali. 28 Wa battaan bana makhaazin al-yusubbu foogah intaaj al-gameh wa khamar wa dihin. Wa bana door le l-bahaayim wa zaraayib le l-khanam. 29 Wa bana leyah hillaal wa indah khanam wa bagar katiir achaan al-Rabb antaah maal katiir marra waahid. 30 Wa da Hizkhiiya bas al-dafan uyuun almi Gihuun wa nakat hafiir le yiwaddi almiihum kharib daakhil madiinat Dawuud. Wa Hizkhiiya najah fi kulla cheyy al-gaaʼid yisawwiih.
31 Wa yoom waahid, kubaaraat balad Baabil rassalo naas le yiʼakkudu min al-ajaayib al-bigo fi l-balad di. Wa laakin wakit ziyaarithum, al-Rabb khallaah le Hizkhiiya wiheedah achaan yijarribah wa yaʼarif kulla cheyy al-fi galbah.
32 Wa l-baagi min amal Hizkhiiya wa amaanah le l-Rabb maktuubiin fi kitaab muluuk Bani Yahuuza wa Bani Israaʼiil wa battaan fi kitaab Ruʼyat al-nabi Ichaʼya wileed Ammuus. 33 Wa Hizkhiiya maat wa lihig abbahaatah wa dafanooh gariib le l-derib al-taaliʼ ale khubuur zurriiyit Dawuud. Wa fi mootah, kulla naas balad Yahuuza wa sukkaan Madiinat al-Khudus charrafooh. Wa wileedah Manassa hakam fi badalah.
