Ose namul ma danana hi Israel-lîna
1 Kur biza d’a dogo yam mbà d’a Ahas amul ma Juda-na nga mi tamulid’a, Ose Ela goroma mi kak amula yam Israel-lâ avo Samari, mi tamula bizad’a zlengâ. 2 Mi le sun nda tchod’a avok Ma didina, wani nga d’igi amulei suma Israel suma a tamula avoroma na d’i. 3 Salmanasar amul ma Asiri-na mi mba mi dur ayîna ki Ose. Ose mi hulong ge yam kä ad’umu, mi hum tara. 4 Wani bugola, Ose mi ndjak vunam ki sum mama á tchol huneîd’a ki sed’emu, mi ge sunda ata So amul ma Ezipte-na, mi noî á he tara mamul ma Asiri-na mi. Ata yima Salmanasar mi hum zla ndatina, mi ve Ose, mi djinim ki kindjingâ, mi gum dangeina.
(c) HLED’A HI SAMARI-D’A
Salmanasar mi hle Samari
5 Bugola, Salmanasar mi tchol durâ kandaga d’a Israel-la pet, gak mi mba Samari. Azigar mama a nguyut kä gak bizad’a hindi. 6 Kur biza d’a zlengâ d’a Ose nga mi tamulid’a, amul ma Asiri-na mi hlazì ma ngol ma Samari-na, mi yo Israel suma kurâ mi izi magomba, mi izi Asiri, mi tchuk suma dingâ kur ambas sa Hala-d’a, mi tchuk suma dingâ kur Gozan avun alum ma Habor-râ, mi tchuk suma dingâ kur azì ma nglo ma Mede-na mi.
Zla d’a mba ki b’laka yam leud’a hi Israel-lid’a
7 Ndak ndata ti mba yam Israel-lâ, kayam azi le tchod’a avok Ma didina Alo mazi ma pad’azï woi yam andaga d’a Ezipte-d’a abo amulâ Faron-na, a kud’or alo ma ding ma tetengâ mi. 8 Azi hle zlad’a handjaf suma Ma didina mi digizi woi avorozi adjeu á arazi yinina, azi hle zla d’a ding nga amulei suma Israel-lâ a hlad’ï a mba hazizid’a mi. 9 Azi lahle suma ding suma tcho suma sana mi ndak á lazi d’uo na gumun avok Ma didina Alo mazina. Azi min yima ndingâ kur azì mazi ma nglo ma lara ge pet, tinï ad’ud’a avun azì ma azigarâ a nga kak ndjola kuana, gak mba avun azì ma nglo ma ad’eng ma ngunguna mi. 10 Azi ndjar ahina d’a tcheta akulo, azi ndjar agu ma murgulina ped’a akulo malo d’a a yat ala Asera-d’a yam yima nding ma lara ge pet ad’u agu ma lara ma angusâ pet mi. 11 Azi ngal dubang ma his djivid’ina yam yima nding máma ata yima lara ge pet, d’igi andjaf suma Ma didina mi digizi woi avorozi á arazi yinina na. Azi le sun nda tcho d’a lara ge pet á zal hur Ma didina. 12 Azi kud’or filei ma teteng ma Ma didina mi dazi kam ala azi kud’urom mbuo na.
13 Wan pî, Ma didina mi sun mam suma djok vuna pet ki suma a nga wahle suma a nga mbana pet á ge hum Israel-lâ ki suma Juda-na kad’enga ala: Agi hulongôgiya, agi aragi sun magi d’a tchod’a woyo, ar agi gagi yagi kä ad’u vun man ma hed’a ki zla manda, ar agi tid’igi yam gat ta an he vuna kat mabuyogi ngolo avun azungeî man suma djok vuna ki hurugi pet mi. 14 Wani sum ndazina a nga hum vun ndi, a le yam mba ad’enga d’igi abuyozi ngolo suma a he nga gagazid’a yam Ma didina Alo mazina d’uo na na. 15 Azi ar gata hAlonid’a ki vun ma djin ma mam djinim kabuyozi ngolona ki ge hum mba mi gazi humazi kad’engid’a woyo. Azi i bugol ahle suma hawa ya’â, azi tazi a mbut tazi vama hawa ya’â mi. Azi tit bugol andjaf suma nguyuzi suma Ma didina mi dazi ala a tit blogozi d’uo na. 16 Azi ar vun ma hed’a hi Ma didina Alo mazinina woi pet, azi yor lora gro amuzleina mbà, azi min agu ma murgulina malo d’a a yat ala Asera-d’a, azi grif kä a kud’or ahle suma akulona pet, azi le sunda malo ma a yum ala Bäl-lâ mi. 17 Azi ngal grozi suma andjofâ ki grozi suma aropma woi kad’ud’a d’igi vama ngat buzu ma ngala na, azi ve kumana, a djop fileina, a he tazi á le sun nda tchod’a avok Ma didina á zalam hurumu. 18 Ata yi máma Ma didina hurum zal ngola yam Israel-lâ, mi digizi woi avoromu. Andjafâ hi Juda-na mi arî mam hol.
19 Wani suma Juda-na tazid’a pî a ge nga yazi kä ad’u vun ma hed’a hi Ma didina Alo mazinina d’i, azi hle ni zla d’a Israel-lâ a lata. 20 Kayam ndata, Ma didina mi noî andjaf Israel-lâ woi ki zla tazi pet, mi mbud’uzi zulona mi hazi abo suma á hurumuzi ahle mazina, gak mi digizi woi dei ki sed’emu.
21 Ata yima Ma didina mi prut leud’a hi Israel-lîd’a abo suma hi David-na woina, Israel-lâ a tin Jerobowam Nebat goroma amula. Mam walazi woi ki Ma didina, mi tinizi á le tcho d’a ngola. 22 Ata yi máma Israel-lâ a he tazi á le tcho d’a lara ge pet ta Jerobowam mi lata, a arat nga woi d’i. 23 Kayam ndata, Ma didina mi digizi woi dei avoromu, mi izi magomba yam andaga d’a Asiri-d’a gak ini d’igi Ma didina mi de woi avun azungeî mam suma djok vuna pet na.
A yoï andjaf suma dingâ, a mbazi Samari
24 Amul ma Asiri-na mi yoï suma Babilon-na, suma Kuta-na, suma Ava-na, suma Hamat-na ki suma Sefarvayim-ma, mi tchuguzi kur ambas sa Samari-d’a balum Israel-lâ. Azi hlazì ma ngol ma Samari-na, a kak kur azì mat ma nglona pet. 25 Wani ad’u tinda hi kak mazid’id’a azi le nga mandara Ma didina d’i. Kayam ndata, Ma didina mi sunï azlona taziya, mi vik suma dingâ ablaud’a adigaziya. 26 Sana mi de mamul ma Asiri-na ala: Suma ang yozi djogozi sä kur azì ma nglo ma Samari-nina a we nga lovota á he ngola malo ma yam andaga ndatina d’i. Kayam ndata, alo máma mi sunï azlona mi tchazi woyo!
27 Kayam ndata, amul ma Asiri-na mi he vuna ala: Agi hlagi ma ngat buzu ma Samari-na tu aduk suma agi yozï magombina. Ar mi i sä hî, mi had’azi lovot ta azi he ngola malo ma kur andaga ndatina. 28 Kayam ndata, ma ngat buzuna tu ma a vumï Samari-na, mi mba mi kak Betel nga mi had’azi nana ba azi le mandara Ma didina ge.
29 Wani andjaf suma lara pî a min alo mazina, a tinim kur gongîyo suma a tinizi irazi vazi suma suma Samari-na a minizi adjeu yam yima ndingîna. Andjaf sum ndazina nge nge pî mi le hina kur azì ma ngol ma mam nga kaka kuana. 30 Suma a yozï Babilon-na a min alo ma a yum ala Sukot-Benot-na, suma Kuta-na a min alo ma a yum ala Nergal-lâ, suma Hamat-na a min alo ma a yum ala Asima-na, 31 suma Ava-na a min alo ma a yum ala Nibas-sâ ki ma a yum ala Tarta’â mi. Suma Sefarvayim-ma tazid’a a ngal grozina woi kakud’a d’igi vama ngat buzu ma ngala na malo mazi ma a yum ala Adramele’â ki ma ding ma a yum ala Anamele’â. 32 Azi tazi a nga le mandara Ma didina, wani a man suma dingâ adigazi á mbut suma ngat buzuna kur gongîyo mazi suma ata yima ndingîna mi. 33 Azi nga le mandara Ma didina gak mi na, a nga le sunda malo mazina d’igi andjaf suma a yozï adigazina a nga le adjeu na mi.
34 Gak ini a nga tit ni yam zla mazi d’a adjeud’a, wani a nga le mandara Ma didina d’i. Azi nga tit yam vun mazi ma hed’a ki gat mazi d’a adjeud’a memet ti, a nga tit yam gata ki vun ma he ma Ma didina mi hum mandjafâ hi Jakob ma mam yum ala Israel-lâ na d’uo mi.
35 Israel ni suma Ma didina mi djin vunam ki sed’ezi mi hazi vuna ala: Ar agi lagi mandara alo ma ding ngi, ar agi grivigi kä avorom mbi, ar agi lum sunda d’i, ar agi hagizi vama ngat buzuna d’uo mi na. 36 Wani ar agi lagi ni mandaran an Ma didin ma ni buzugugï woi kur ambas sa Ezipte-d’a ki sib’ik man nda kal teglesa ki bigan nda zid’a woi akulo kan zid’a, ar agi grivigi ni kä navoron an tu, ar agi han ahle suma ngat buzuna mi. 37 Ar agi gagi yagi kä ad’u gat manda, ad’u vun mam ma he ma an b’irigizi kur mbaktumba tetengâ, ar agi tid’igi kazi tala agi lagi mandara alo ma ding nguo d’a. 38 Ar agi maragi yam vun ma djin ma an djinim ki sed’egina d’i, ar agi le mandara alo ma ding ngi. 39 Ar agi lagi ni mandaran an Ma didina Alo magina. Hina wani, an mba ni sud’ugi woi abo magi suma djangûna pet.
40 Wani andjaf sum ndazina a min hum mbi, a nga le ni sun mazi d’a azi nga lat adjeu d’eid’a. 41 Wani azi nga le mandara Ma didina gak mi na, a nga le sunda mi filei mazi ma tcheta gak mi. Grozina ki grozi ngolona a nga lahle suma abuyozi a lazina gak ini.
Huuchaʼ malik Israaʼiil al-akhiir
1 Wa fi sanit 12 hana hukum Ahaaz malik mamlakat Yahuuza, Huuchaʼ wileed Iila bigi malik fi mamlakat Israaʼiil fi madiinat al-Saamira. Wa hu hakam 9 sana. 2 Wa hu sawwa al-fasaala giddaam Allah wa laakin ma misil al-fasaala hana muluuk mamlakat Israaʼiil al-gablah.
Malik Achuur chaal al-Saamira
3 Wa Chalmanaasar malik balad Achuur ja haarabah le Huuchaʼ malik mamlakat Israaʼiil wa gidir foogah. Wa Huuchaʼ kaffa leyah al-miiri. 4 Wa laakin malik Achuur irif kadar Huuchaʼ atmarrad wa aba ma yikaffi battaan al-miiri al-waajib yikaffiih ayyi sana. Wa battaan kula, Huuchaʼ rassal naas le Suu malik balad Masir. Wa be da khalaas, malik Achuur karab Huuchaʼ wa dassaah fi l-sijin wa janzarah.
5 Wa baʼad da, malik Achuur ja hajam kulla mamlakat Israaʼiil. Wa hu haasar madiinat al-Saamira le muddit talaata sana. 6 Wa fi l-sana al-taasʼe hana hukum Huuchaʼ, malik Achuur chaal madiinat al-Saamira wa wadda naas mamlakat Israaʼiil fi l-khurba fi balad Achuur. Wa hu sakkanaahum fi hillit Halah fi khachum bahar Haabur fi mantagat Guzaan wa fi hillaal al-Maadiyiin.
Sabab nihaayat mamlakat Israaʼiil
7 Wa kulla l-cheyy da kaan achaan naas mamlakat Israaʼiil aznabo didd Allah Ilaahhum, hu al-najjaahum min hukum Firʼoon malik balad Masir wa maragaahum min baladah wa be da kula, humman abado ilaahaat aakhariin. 8 Wa humman taabaʼo aadaat hana l-umam al-Allah galaʼ minhum arduhum wa antaaha le Bani Israaʼiil. Wa humman taabaʼo al-aadaat al-sabbato muluuk mamlakat Israaʼiil. 9 Wa naas mamlakat Israaʼiil sawwo achya waahidiin be sirr didd Allah Ilaahhum al-ma waajib yisawwuuhum. Bano bakaanaat aaliyiin le ibaadat al-asnaam fi kulla hillaalhum kan di hille sakhayre al-ma kabiire min beet tawiil hana muraakhaba walla kan di madiina gawiiye kula. 10 Wa khazzo hujaar wa iidaan le ibaadat Achiira fi raas ayyi jabal aali wa tihit ayyi chadara khadra. 11 Wa fi l-bakaanaat al-aaliyiin dool, harrago al-bakhuur misil al-umam al-aakhariin al-Allah taradaahum giddaamhum le yantiihum al-balad. Wa misil ke, humman sawwo al-fasaala lahaddi Allah khidib leehum. 12 Wa humman abado al-asnaam al-awwal Allah gaal leehum : «Ma taʼabuduuhum.» 13 Wa Allah hazzarhum le naas mamlakat Israaʼiil wa mamlakat Yahuuza be waasitat kulla l-anbiya al-yichiifu ruʼya wa gaal leehum : «Khallu deribku al-fasil wa ahfado wasiiyaati wa tabbugu churuuti hasab Tawraat Muusa al-amart beeha juduudku wa rassaltaha leeku be waasitat abiidi al-anbiya.»
14 Wa laakin humman ma simʼo kalaamah. Gawwo ruuseehum misil juduudhum al-ma aamano be Allah Ilaahhum. 15 Wa Allah antaahum gawaaniin wa sawwa maʼa juduudhum muʼaahada wa antaahum taʼliim. Wa laakin humman rafado kulla l-achya dool wa taabaʼo leehum asnaam ma naafʼiin wa humman zaathum bigo naas ma naafʼiin be cheyy. Wa humman taabaʼo derib al-umam al-mujaawiriinhum al-daharaahum Allah achaan ma yichiilu deribhum.
16 Wa humman khallo minhum wasaaya Allah Ilaahhum wa sanaʼo leehum ajjaal itneen min hadiid wa khazzo iidaan le ibaadat Achiira wa sajado le kulla khuwwaat al-sama wa abado ilaah Baʼal. 17 Wa harrago awlaadhum wa banaathum fi l-naar le l-asnaam wa gammo yisawwu al-sihir wa yichawwufu. Wa chaalo niiye le yisawwu al-fasaala giddaam Allah lahaddi yikhaddubuuh.
18 Wa Allah khidib khadab chadiid didd Bani Israaʼiil wa baʼʼadaahum minnah wa illa gabiilat Yahuuza bas faddalat. 19 Wa laakin gabiilat Yahuuza kula ma hafadat wasaaya Allah Ilaahha wa hi taabaʼat aadaat Bani Israaʼiil. 20 Wa be sabab da, Allah abaahum le kulla zurriiyit Bani Israaʼiil wa ayyabaahum wa sallamaahum fi iid al-nahhaabiin wa fi l-akhiir, baʼʼadaahum minnah.
21 Wa wakit Allah farag mamlakat Israaʼiil min zurriiyit Dawuud, humman darrajo fooghum malik al-hu Yarubaʼaam wileed Nabaat. Wa Yarubaʼaam baʼʼad naas mamlakat Israaʼiil min Allah wa lazzaahum le yisawwu zunuub kubaar. 22 Wa min al-wakit daak, kulla naas mamlakat Israaʼiil gaaʼidiin yisawwu nafs al-zunuub al-sawwaahum Yarubaʼaam wa humman ma khallo minhum 23 lahaddi Allah taradaahum baʼiid minnah hasab al-kalaam al-hu gaalah be waasitat abiidah al-anbiya. Wa be da naas mamlakat Israaʼiil, karaboohum wa waddoohum fi l-khurba fi balad Achuur baʼiid min baladhum wa gaaʼidiin hinaak lahaddi l-yoom.
Al-umam al-jaaboohum fi l-Saamira
24 Wa malik balad Achuur jaab naas min madiinat Baabil wa min hillaal Kuuta wa Awwa wa Hamaat wa Safarwaayim wa sakkanaahum fi l-hillaal hana madiinat al-Saamira fi badal naas mamlakat Israaʼiil. Wa l-naas dool chaalo madiinat al-Saamira wa sakano fi hillaalha. 25 Wa wakit al-naas dool jo sakano fi l-bakaan da, humman ma gaaʼidiin yaʼabudu Allah. Wa Allah rassal leehum diidaan al-katalo katiir minhum.
26 Wa jo khabbaro malik Achuur wa gaalo leyah : «Al-umam al-inta waddeethum fi l-khurba wa sakkantuhum fi hillaal al-Saamira dool ma yaʼarfu kikkeef yaʼabudu al-ilaah hana l-balad di. Wa hassaʼ, al-ilaah da rassal leehum diidaan al-gaaʼidiin yaktuluuhum achaan humman ma yaʼarfu kikkeef yaʼabuduuh, hu al-ilaah hana l-balad di.» 27 Wa khalaas, malik Achuur anta al-amur da wa gaal : «Gabbulu raajil diin waahid min al-naas al-awwal karabnaahum wa maragnaahum min hinaak wa waddeenaahum fi l-khurba. Khalli yigabbil yaskun maʼaahum fi l-Saamira wa yiwassifhum kikkeef yaʼabudu al-ilaah hana l-balad di.»
28 Wa be misil da, waahid min rujaal al-diin al-karaboohum wa maragoohum min al-Saamira wa waddoohum fi l-khurba gabbal ja wa sakan fi Beet Iil wa gaaʼid yiʼallimhum kikkeef yakhaafo min Allah. 29 Wa laakin be da kula, ayyi umma sawwat leeha sanam wa khattatah fi l-bakaanaat al-aaliyiin al-banoohum naas al-Saamira le l-ibaada. Wa ayyi umma sawwat misil da fi l-hillaal al-saakniin fooghum. 30 Wa l-naas al-jo min Baabil sanaʼo sanam Sukkuut Banuut wa l-naas al-jo min Kuuta sanaʼo sanam Nirgal wa l-naas al-jo min Hamaat sanaʼo sanam Achiima 31 wa l-naas al-jo min Awwa sanaʼo asnaam Nibhaz wa Tartaakh wa l-naas al-jo min Safarwaayim kamaan gaaʼidiin yiharrugu iyaalhum fi l-naar le ilaahaathum Adramalik wa Anamalik. 32 Wa be da kula, humman khaayfiin min Allah. Wa azalo leehum naas min usuthum le yabgo rujaal diin wa yakhdumu leehum fi l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada. 33 Wa be khoofhum min Allah da kula, humman gaaʼidiin yaʼabudu ilaahaathum hasab aadaat al-umam al-jo minhum. 34 Wa lahaddi l-yoom kula, humman gaaʼidiin yitaabuʼu al-aadaat al-gadiimiin. Humman ma khaayfiin min Allah wa ma gaaʼidiin yitabbugu al-churuut wa l-gawaaniin wa kitaab al-Tawraat wa l-wasaaya al-antaahum Allah le zurriiyit Yaakhuub. Wa da Yaakhuub al-Allah sammaah Israaʼiil.
35 Wa Allah sawwa muʼaahada maʼa zurriiyit Yaakhuub wa amaraahum wa gaal : «Ma takhaafo min al-ilaahaat al-aakhariin wa ma tasjudu leehum wa la taʼabuduuhum wa la tigaddumu leehum dahaaya. 36 Laakin akhaafo minni ana Allah al-maragtuku min balad Masir be gudra kabiire wa duraaʼ gawi. Wa waajib tasjudu leyi ana bas wa tigaddumu leyi dahaaya. 37 Wa waajib titabbugu al-churuut wa l-gawaaniin wa kitaab al-Tawraat wa l-wasaaya al-katabtuhum leeku wa tahfadoohum daayman. Wa ma takhaafo min al-ilaahaat al-aakhariin. 38 Wa ma tanso al-muʼaahada al-ana sawweetha maʼaaku wa la takhaafo min al-ilaahaat al-aakhariin. 39 Wa laakin waajib takhaafo min Allah Ilaahku bas, hu al-yinajjiiku min iid kulla udwaanku.»
40 Wa laakin al-naas dool abo ma yasmaʼo al-kalaam da wa humman munkaribiin fi aadaathum al-gadiimiin. 41 Wa be misil da, al-umam dool khaayfiin min Allah wa laakin taabaʼo ibaadat al-asnaam kula. Wa lahaddi l-yoom kula, iyaalhum wa iyaal iyaalhum gaaʼidiin yisawwu nafs al-cheyy misil juduudhum.
