Salomon mi tin ad’u leu mamba
1 Salomon mi kak amula yam Israel-lâ ki zlazi pet. 2 Wana ni simiyê mam suma nglona:
Azariya Sadok ma ngat buzuna goroma;
3 Elihoref ki Ahiya Sisa groma ni suma b’ir mbaktumba;
Josafat Ahilut goroma ni ma mi ngom zla d’a a b’irit kä d’ina;
4 Benaya Jehojada goroma ni ma ngolâ hi azigarîna;
Sadok ki Abiyatar ni suma ngat buzuna mAlona;
5 Azariya Natan goroma ni ma ngol ma avok suma a te yam Israel-lîna;
Zabut Natan gorom ma ngat buzuna ni ma de d’alâ mamulîna;
6 Ahisar ni ma ngolâ hi suma avo hamulîna;
Adoniram Abada goroma ni ma ngolâ hi suma a yo suma sunda kad’engina.
7 Salomon mi tin suma nglo suma te yamba dogo yam mbà; sum ndazina a nga i kur ambas sa Israel-la pet, a nga tok tena yam amulâ ki suma avo hatama pet. Nge nge pî mi nga ki sun mamba tilâ tutu gak bizad’a. 8 Suma nglo suma te yam ndazina simiyêzi ba wana:
Benhur ni ma a tinim kur azì ma yam ahuniyô suma Efraim-mina;
9 Bendeka ni ma yam azì ma Makas-sâ ki ma Sälbim-ma ki ma Bet-Semes-sâ ki ma Elon-na ki ma Bet-Hanan-na mi na;
10 Benheset ni ma avo Arubot kur azì ma Sokot-na kambas sa kur Hefer-ra petna;
11 Abinadap goroma ni ma nga yam ambas sa Dor-rina pet, ni ma ve Tafat Salomon gorombina mi;
12 Bäna Ahilut goroma ni ma nga yam ambas sa Tänak-kina ki Megido kandaga d’a Bet-Seyan nda pet ta go ki Sartan avok Jisreyel la kä d’a; abot ni ndjaka ki Bet-Seyan ki Abel-Mehola gak ti i avun Jokmeyam;
13 Ben-Geber ni ma a tinim kur Ramot ta nga kur Galät-tina; ni ma nga yam azì ma Jayir ma hi Manase gorom ma Galät-nina kambas sa Argop pa Basan-nda mi. Kur ambas ndata pet azì ma ad’engâ nga kua ni dok karagaya, mi nga nguid’a ki gulumuna ki kawei ma hleu ma murgulina kua mi;
14 Ahinadap Ido goroma ni ma a tinim kur azì ma Mahanayim-mina;
15 Ahimas ni ma a tinim yam andaga d’a Neftali-d’ina; mam pî mi ve Salomon gorom mba a yat ala Basmat-ta mi;
16 Bäna Husai goroma ni ma a tinim yam andaga d’a Aser-ra kazì ma Beyalot-nina;
17 Josafat Paruwa goroma ni ma a tinim yam andaga d’a Isakar-rina;
18 Simei Ela goroma ni ma a tinim yam andaga d’a Benjamin-ndina;
19 Geber Uri goroma ni ma a tinim yam ambas sa Galät-ta kandagad’a hi Sihon ma amul ma Amor-râ ki d’a hi Ok amul ma Basan-nid’a mi. Mam mi ma ngol ma te yam ma tu gid’eng ma nga kur ambas ndatina petna.
Te yamba hi Salomon-nda nga d’i i avogovogo
20 Suma kur ambas sa Juda-d’ina ki suma kur ambas sa Israel-lina a zul d’igi les ma avun alum ma ngolîna na; a nga te, a nga tche, a nga le furîd’a. 21 Salomon mi te yam leu d’a ding nga nguyumba pet, tinï ad’ud’a avun alum ma Efrat-na dei gak mba kur ambas sa Filistê-d’a, gak mi yoï hagad’a ki Ezipte. Kid’a mam nga ki iram tua d’a, amulei suma kur ambas ndatina pet a ge yazi kä ad’umu, a nga hum tara mi.
22 Burâ ki burâ Salomon te ma avo hatama ni tonna hafut ta aharid’a zlengâ zlengâ, tonna hafut ta adiged’id’a dogo yam klavandi klavandi, 23 amuzlei suma d’orâ dogo dogo, amuzlei suma ding suma takulona dok mbà dok mbà kaho’â kis kis bei ndum azurei suma hiuna, nala, d’igi alafâ ki duguyona kahu abeid’a na, kaluwei suma d’orâ mi.
24 Salomon mi te yam andaga d’a abo ma fladegena halum ma Efrat-nid’a, tinï ad’ud’a Tipsa dei gak mba Gaza. Amulei suma kur ambas ndatina pet a ge yazi kä ad’umu. Mi te ki ndrom suma azina pet lafiya. 25 Kid’a Salomon mi nga ki iramba, suma Juda-na ki Israel-lâ a kak ki halasa ata yi máma, nge nge pî nga mi zum guguzlu mamba ki tulum mama ki halasa abo hî abo hî kur ambasa pet.
26 Salomon mi min yima tchol akulumeina hi pus mam ma dur ayîna 40.000, mi nga ki suma djang akulumeina 12.000 mi.
27 Suma nglo suma te yam suma dogo yam mbà suma amulâ Salomon mi tinizina, a nga tok te ma nda’â yam Salomon ki suma mam nga mi yazï á te tenina. Nge nge pî adigazi nga mi le sun mamba tilâ tu kur bizad’a ki djib’era ala ar va mi kid’ak ki d’a. 28 Suma nglo suma te yamba a nga mba kawu orsâ ki hat ma djivina makulumei suma a djang heîna yam vun ma hed’a hamulîna ata yima amulâ mi nga kuana.
Salomon ne mamba ti kal suma pet
29 Alona mi he Salomon ned’a ngola ki wad’ud’a, d’al ma kuruma mi zul d’igi les ma avun alum ma ngolîna na mi. 30 Salomon ne mamba ti kal ned’a hi suma Mesopotami-na ki d’a hi suma Ezipte-nid’a pet mi. 31 Ne mamba ti kal suma pet, kal Etan ma Esra-na tamba mi, kal Heman ko, kal Kalkol ki Darda Mahol groma. Ne mamba ti kal ngola, zlam nde yina kur azì ma nguyuma pet mi. 32 Mi de zla d’a d’ogola dudubud’a hindi; sawal mamba kal dubud’a. 33 Mi de zlad’a yam agu ma lara ge pet, tin ad’ud’a ata agu sedre ma Liban-na dei gak mba ata agu hisop ma gurei ma deî kä ad’u gulumunina. Mi de zlad’a yam ambureina, yam azureina, yam d’uwarâ, yam aluweina, yam ahle suma dram kä na, yam kulufâ mi. 34 Wani andjaf suma lara ge pet a mba á hum ned’a hi Salomon nda mi nga ki d’a. Amulei suma yam andagad’ina pet suma a hum zla ne mambina a sunï suma gevem mi.
Suleymaan nazzam mamlakatah
1 Wa Suleymaan bigi malik fi kulla Bani Israaʼiil. 2 Wa masaaʼiilah humman Azarya wileed Saduukh hu raajil al-diin 3 wa Alihuuraf wa Akhiiya wileed Chiicha humman kuttaabah wa Yahuuchafat wileed Akhiluud hu kaatib al-yizakkir al-malik. 4 Wa Banaaya wileed Yahuuyadaʼ hu khaayid al-deech wa Saduukh wa Abiyaatar humman rujaal diin 5 wa Azarya wileed Naataan hu masʼuul fi l-hukkaam wa Zabuud wileed Naataan hu raajil diin wa mustachaar al-khaass hana l-malik. 6 Wa Akhichaar hu masʼuul fi gasir al-malik wa Aduniraam wileed Abda hu masʼuul fi l-khidme al-ijbaariiye.
Al-manaatig wa hukkaamhum
7 Suleymaan khatta 12 hukkaam fi kulla balad Israaʼiil. Wa humman bas masʼuuliin min iichit al-malik wa aayiltah. Wa fi l-sana, ayyi waahid minhum yijiib maʼaach hana chahar waahid. 8 Wa daahu asaame al-hukkaam dool.
Wileed Huur haakim fi mantagat jibaal Afraayim.
9 Wa wileed Dakhar haakim fi Maakhas wa fi Chaʼalbiim wa fi Beet Chams wa fi Iluun Beet Hanaan.
10 Wa wileed Hasad haakim fi Arubuut yaʼni mantagat Suuku wa kulla balad Hiifar.
11 Wa wileed Abinadaab haakim fi kulla mantagat jibaal Duur. Wa hu bas raajilha le Taafat bineeyit Suleymaan.
12 Wa Baʼana wileed Akhiluud haakim fi Taʼnak wa Magiddu wa kulla mantagat Beet Chaan al-gariibe le Sartaan giddaam le Yazraʼiil yaʼni min Beet Chaan lahaddi Abil Mahuula wa lahaddi khaadi le Yakhmaʼaam.
13 Wa wileed Giibar haakim fi Raamuut al-fi Gilʼaad. Wa hu masʼuul fi hillaal hana Yayiir wileed Manassa fi Gilʼaad. Wa battaan hu haakim fi Arguub fi turaab Baachaan wa 60 mudun kubaar wa muhawwagiin be daraadir gawiyiin wa mugaffaliin be hawaadir hana nahaas.
14 Wa Akhinadaab wileed Iddu haakim fi mantagat Mahanaayim.
15 Wa Akhimaaʼas haakim fi mantagat Naftaali. Wa hu kula akhad bitt waahide min banaat Suleymaan al-usumha Baasmat.
16 Wa Baʼana wileed Huuchaay haakim fi mantagat Achiir wa Baʼaluut.
17 Wa Yahuuchafat wileed Faaruuh haakim fi mantagat Yassaakar.
18 Wa Chimʼi wileed Iila haakim fi mantagat Banyaamiin.
19 Wa Giibar wileed Uuri haakim fi turaab Gilʼaad. Wa l-turaab di zamaan hi hint Siihuun malik al-Amuuriyiin wa Oog malik Baachaan.
Wa ziyaada min al-hukkaam al-atnaachar dool, fiyah haakim fi balad Yahuuza. 20 Wa Bani Yahuuza wa Bani Israaʼiil humman katiiriin misil ramla hana khachum al-bahar. Wa humman induhum akil wa charaab wa aaychiin fi raaha.
Hukum Suleymaan alwassaʼ
21 Wa l-malik Suleymaan hakam fi kulla l-mamaalik min bahar al-Furaat wa balad al-Filistiyiin lahaddi huduud balad Masir. Wa humman dool yikaffu al-miiri wa yakhdumu le l-malik Suleymaan fi kulla muddit hayaatah. 22 Wa l-maʼaach al-yijiibuuh le Suleymaan wa naasah fi l-yoom yisaawi 75 chuwaal hana ahsan dagiig wa 150 chuwaal hana dagiig gameh 23 wa 10 tiiraan sumaan murabbayiin wa 20 tiiraan hana sarha wa 100 khanam. Wa da bala l-teetal wa l-khuzlaan wa l-wuhuuch wa l-tuyuur al-murabbayiin.
24 Al-malik Suleymaan gaaʼid yahkim fi kulla l-balad al-gaaʼide kharib le bahar al-Furaat wa da min hillit Tifsah lahaddi hillit Khazza. Wa hu aayich be l-salaama maʼa kulla l-buldaan al-mujaawiriinah. 25 Wa min Daan fi l-munchaakh lahaddi Biir Sabʼa fi l-wati, Bani Yahuuza wa Bani Israaʼiil yagoodu be amaan ayyi waahid fi lubb jineentah hana l-inab wa l-tiin fi kulla muddit hayaat Suleymaan. 26 Wa Suleymaan indah 40 000 chaaye le l-kheel al-yukurru leyah arabaatah hana l-harib wa 12 000 rujaal siyaad kheel.
27 Wa l-malik kallaf atnaachar hukkaam, wa humman al-masʼuuliin be maʼaach al-malik wa l-naas al-yaakulu fi dabalaaytah. Wa ayyi waahid yijiib maʼaach hana chahar waahid wa ma yikhalli cheyy yigassir leyah. 28 Wa l-hukkaam dool ayyi waahid hasab al-talabooh minnah yijiib gameh abyad wa gechch le l-kheel al-yarkabo fooghum wa l-kheel al-yukurru beehum. Wa l-khumaam da, kulla ke yijiibuuh fi l-bakaan al-gaaʼid foogah al-malik.
Suleymaan faat kulla l-naas be l-hikma
29 Wa l-Rabb antaah le Suleymaan hikma wa fihim ziyaada wa maʼrafa katiire misil ramla hana khachum al-bahar. 30 Wa hikmat Suleymaan bigat ziyaada min hikmat kulla naas al-sabaah wa hikmat naas Masir. 31 Wa Suleymaan bigi hakiim min kulla naas al-dunya wa hakiim min Itaan al-min khachum beet Azraahi wa Heemaan wa Kalkuul wa Dardaʼ iyaal Mahuul. Wa usmah bigi maʼruuf fi kulla l-umam al-mujaawiriinah. 32 Wa Suleymaan katab 3 000 masal wa 1 005 khine. 33 Wa hu hajja be l-nabaat min chadar al-arz al-aziim hana Lubnaan lahaddi nabaat al-zuufa al-sakhayyar al-yugumm fi l-durdur. Wa hajja be l-bahaayim wa l-tuyuur wa l-zawaahif wa l-huut. 34 Wa kulla l-chuʼuub wa muluuk al-ard al-simʼo be hikmat al-malik Suleymaan rassalo naashum jo le yasmaʼo hikmatah.
