Ezekiyas mi djop Isai
(Gol Is 37.1-7)1 Kid’a amulâ Ezekiyas mi hum zla ndatid’a, mi haû baru mama woyo, mi tchuk baru d’a dodora atamu, mi i kur gong nga kud’ora hi Ma didinid’a. 2 Ata yi máma na wat mi sun Eliyakim ma ngol ma yam azì ma amulina ki ma b’ir mbaktumba hamulîna Sepna ki suma nglo suma dedeina hi suma ngat buzunina gen Isai ma djok vun Alona Amot goroma, a tchuk baru d’a dodora atazi mi.
3 Azi dum ala: Ezekiyas mi dami ala ami dang ala: Ini ni bur ma yor tad’a, ni bur ma ngopa, ni bur ma zulona mi. Ki tchetchemba, ei ni d’igi atcha d’a ti nde vuta wani ti ndak nga á vut gorotna woi d’uo d’a na. 4 Amul ma Asiri-na mi sunï mam ma avun ma ngolîna á ngul Alo ma bei matna. Dam Ma didina Alo mangâ mi hum wa ngul ndata pet, dam mba mi ngobom yam zla d’a mam humuta kla. Ki tchetchemba, ang tchen Ma didina yam mam suma a arâ. 5 Suma Ezekiyas mi sunuzina a mbaza gen Isai.
6 Isai mi dazi ala: Zla d’a agi i dat mi salaginid’a ba wana: Ma didina mi dala: An hum ngul la suma nglo suma hamul ma Asiri-na a ngulunda, wani ang le mandarâ yam zla d’a azi data d’i. 7 An mba ni hum djib’er ra dinga. Ata yi máma mam mba mi hum zla d’a dinga, mba mi hulong yam andaga mamba. An mba ni tchum sä hî ki mbigeu d’a fiyaka.
Sanakerip mi ngobozi kua d’ei
(Gol Is 37.8-132 Sun hAm 32.17)8 Ma avun ma ngol ma Asiri-na, mi hum ala salama mi ar wa Lakis, mi i wa á dur ki Libina, mam i fum sä kua. 9 Ata yi máma Sanakerip mi hum ala Tirhaka amul ma Etiyopi-na mi mba atam á durâ. 10 Kayam ndata, mi ge sun nda dinga ata Ezekiyas amul ma Juda-na, mi dum ala: Ar Alo mang ma ang tin hurung kam heîna mi lobong vunang ala an mba ni hle Jerusalem mbuo d’i. 11 Ang tang hum zla d’a amulei suma Asiri-na a lat kandaga d’a dinga, a b’lagat teid’a. Ang djib’er ala ang tang mba sud’a zu? 12 Kid’a abuyon suma avorona a b’lak Gozan ki Haran ki Resef ki Telasar azì ma ngolâ hi suma Eden-na, alona handjaf sum ndazina mi sud’uzi woi zu? 13 Ang wamul ma Hamat-na kamul ma Arpat-na kamul ma Sefarvayim-ma kamul ma Hena-na kamul ma Iva-na, azi nga ni lara ge?
Tchenda hi Ezekiyas-sa
(Gol Is 37.14-20)14 Wani Ezekiyas mi ve mbaktumba abo suma sun suma Asiri-na, mi ndumud’u. Ata yi máma mi i kur gong nga kud’ora hi Ma didinid’a, mi malat tei avok Ma didina. 15 Bugola, mi nde tchenda ala: Ma didina, Alona hi Israel-lîna, ang ma nga kaka yam zlam mang nga amula aduk tcherebênina, angî Alo ma tu ma yam leu d’a pet ta yam andagad’id’a, angî Ma lakulod’a kandagad’ina mi. 16 Ma didina, ang tin humang ang huma! Ma didina, ang mal irang, ang gola! Ang hum ngul la Sanakerip mi ngulung ang Alo ma bei matnina. 17 Ma didina, gagazi, amulei suma Asiri-na a tchi andjaf suma dingâ woyo, a b’lagazi andaga mazid’a woi mi. 18 A tchuguzi alo mazina aduk akud’a, kayam mam nga nalo ma gagazina d’i, wani nahle suma suma a minizi kabozina, naguna kahinad’a hawa. A b’lagazi woyo. 19 Wani ki tchetchemba, ang Ma didina Alo mamina, ang sud’umi woi abo Sanakerip. Hina wani, Ma didina, suma yam andagad’ina pet a mba wala ang tu nAlona.
Isai mi djok zla d’a Ma didina mi dumzid’a woi mamulâ
(Gol Is 37.21-35)20 Ata yi máma Isai Amot goroma mi sun mi de zlad’a mamulâ Ezekiyas ala: Gola! Ma didina, Alona hi Israel-lîna mi dala: An hum tchen nda ang tchenen yam Sanakerip amul ma Asiri-nid’a. 21 Ki tchetchemba, ang hum zla d’a an Ma didina nga ni dumzid’a ala:
Ang Sanakerip, azì ma ngol ma Siyon-na mi golong is,
mi san ad’ungû;
Jerusalem mba djifâ
ti hle yat tei ad’ungû.
22 Ang ngulî nge? Ang kra’î nge?
Ang er ad’ung akulo á lazî nge?
Ang hle yang akulo ni yam nge?
Ni mi an Alo ma tin tan irat vat yam Israel-lîna.
23 Ang tchugï mang suma sunda á ngulun an Ma didina.
Ang dala:
Ki pus man ma dur ayî ma ablauna
an djak akulo yam ahuniyôna yazi d’a ked’iwurenga
gak ni i Liban yat ta dabid’a.
An ka agu mat ma fuyogei ma sedrena
kagu mat ma sipre ma djivi ma kal teglesâ woyo.
An i dabi naduk agu mat ta ndindik
ka sa nga mi kal kua d’uo d’a mbeî.
24 An yo golonga, an tche mbiyo ma yam andaga d’a dingina.
An mba ni so abo alum ma Nil ma Ezipte-na woi pet
kasen ma tita.
25 Ang Sanakerip, ang we djiviya!
Ni an Ma didina ba, ni min ahle ndazina dedei.
An nga hurun á lahle ndazina navok dedei.
Ki tchetchemba, an nga ni ndagazi vunazi wana.
Ni an ba ni hang lovota á to azì ma nglo
ma ad’eng ma ngunguna kä woyo.
26 Suma kuruma ad’engêzi ndak á tchol avorong ngi.
A le mandarâ ngola, a mungôr mi.
Azi mbut ni d’igi asu ma abageina na,
azi mbut ni d’igi asu ma d’uf akulo awilina na,
azi ni d’igi geme ma deî yam gongîyona akulo
ma mi so woi bei mi tin tengêlem ba na mi.
27 Wani Sanakerip, an wang kak manga,
an we nde mang nga abud’a ki hulong manga nga avod’a,
an we gurut ta ang nga gurut atan ndandaleîd’a mi.
28 Ang nga gurut ki sed’enu.
An hum ngul la ang nga ngulunda.
Kayam ndata, an mba ni tchong atchinangû,
an mba ni tchugung djumad’a avunang mi,
an mba ni tanang ni hulongông avo hatang
kur lovot ta ang hlad’ïd’a.
29 Isai mi de mi Ezekiyas kua ala: Ar zla d’a wanda ti ka’î vama simata: Kur biza d’a wanda ang ki sum mangâ agi mba tagi nawu ma yak kä woina, dama agi mba tagi nawu ma magorâ, wani kur biza d’a hindid’a agi mba zaragi awuna, agi mba dud’umu, agi mba pagi guguzlud’a, agi mba tagazi vud’ut mi. 30 Suma a sut tei aduk suma Juda suma a mba ar kakina, sideyezi mba mi sir kä aduk andagad’a d’igi aguna na, a mba vut ngola. 31 Kayam suma a arâ a mba buzugï woi Jerusalem, suma a sut teina a mba buzugï woi yam ahina d’a Siyon-nda. Wana ni vama an Ma didin ma ad’engên kal petna tan ndi lan zlezleû kama.
32 Isai mi de kua ala: Alona mi dala: Wana ni vama an Ma didina nga ni dum yam amul ma Asiri-nina: Mam mba mi kal ka hî kur azì ma ngol ma wana d’i, azigar mam tu pî mba mi yet yeûd’a kurum mbi, sa tu pî mba mi mba ki mbareid’a avorom mbi, sa tu mba mi mbu andagad’a akulo ad’um á dur ki sed’em mbuo mi. 33 Wani Sanakerip mba mi hulong avo hatam ki lovot ta mam hlad’ïd’a, mba mi kal kur Jerusalem mbi. An Ma didina ni de na. 34 An mba ni ngom suma kur azì ma ngol ma wanina, an mba ni sud’uzi yam simiyênu, yam azong mana David ma d’engzengâ mi.
Ringâ hi suma Asiri-nina ki matna hi Sanakerip-ma
(Gol Is 37.36-382 Sun hAm 32.21-22)35 Kur andjege ndata malaikana hi Ma didinina mi kal kur kangâ hi Asiri-na, mi tchi suma 185.000. Kid’a suma a zlit akulo yorogod’a, a gol matna kä didi. 36 Ata yi máma Sanakerip mi hô kang mama, mi hulong kur aziyam ma ngolâ Ninif, mi kak sä kua. 37 Bur tu mi i kur gong nga kud’ora halo mama Nisrok-ka á tchenda. Groma mbà, ma dingâ a yum ala Adramelek, ma dingâ a yum ala Sareser, a tchum ki mbigeu d’a fiyaka, a ring kur andaga d’a Ararat-ta. Gorom ma dingâ tu a yum ala Esar-Hadon mi vrak tamula blangâmu.
Hizkhiiya rassal le l-nabi Ichaʼya
1 Wa wakit al-malik Hizkhiiya simiʼ kalaamhum, hu kula gamma charrat khulgaanah wa libis khalag al-hizin wa macha beet Allah. 2 Wa hu rassal Aliyaakhim masʼuul fi gasir al-malik wa Chabna al-kaatib wa rujaal al-diin al-chiyyaab. Wa kulluhum ke laabsiin khulgaan al-hizin wa macho le l-nabi Ichaʼya wileed Ammuus. 3 Wa humman gaalo leyah : «Daahu kalaam al-malik Hizkhiiya : ‹Al-yoom da, yoom hana diige wa ikhaab wa fadiihe. Wa da misil al-iyaal jaahiziin le yamurgu min batun ammuhum wa laakin hi ma indaha gudra le taldaahum. 4 Wa akuun Allah Ilaahak yasmaʼ kulla kalaam khaayid al-deech al-siidah malik balad Achuur rassalah le yiʼayyir Allah al-Hayy. Wa akuun Allah Ilaahak yasmaʼ kalaamah wa yiʼaakhibah. Hassaʼ da, asʼal Allah fi chaan al-chaʼab al-faddalo.›»
5 Wa wakit masaaʼiil al-malik Hizkhiiya jo giddaam Ichaʼya, 6 hu gaal leehum : «Amchu guulu le siidku al-malik Hizkhiiya : ‹Daahu Allah gaal : “Ma takhaaf min al-muʼyaar al-simiʼtah al-ayyarooni beyah khaddaamiin malik Achuur. 7 Wa daahu ana nantiih khabar wa be sabab al-khabar da, hu yigabbil baladah. Wa hinaak ana naktulah be l-seef.”›»
8 Wa khaayid al-deech simiʼ kadar malik balad Achuur gamma min hillit Lakiich wa macha le yihaarib hillit Libna. Khalaas, hu kula gabbal lihigah hinaak.
Jawaab Sanhariib hana l-tahdiid
9 Wa khalaas, malik balad Achuur simiʼ khabar. Wa l-khabar da buguul : «Tirhaakha malik balad al-Habacha gamma jaayi le yihaaribak.» Wa khalaas, malik Achuur rassal murassaliin le Hizkhiiya wa gaal leehum : 10 «Amchu le Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza wa guulu leyah : ‹Khalli ilaahak al-inta gaaʼid titwakkal aleyah da ma yukhuchchak wa yuguul leek : “Madiinat al-Khudus ma tagaʼ fi iideen malik Achuur !” 11 Inta zaatak simiʼt be kulla cheyy al-sawwooh muluuk balad Achuur fi kulla l-buldaan wa dammaroohum marra waahid. Wa tahsib inta wiheedak bas tanja walla ? 12 Wa ilaahaat al-umam al-dammaroohum juduudi, hal gidro najjo hillaal Guzaan wa Haaraan wa Rasaf wa zurriiyit Adan al-saakniin fi Talassaar walla ? 13 Wa ween muluuk mudun Hamaat wa Arfad wa Laʼiir wa Safarwaayim wa Hiinaʼ wa Awwa ?›»
14 Wa Hizkhiiya chaal al-jawaab min iide al-murassaliin wa garaah. Wa macha le beet Allah wa fatah al-jawaab da giddaam Allah. 15 Wa giddaam Allah, Hizkhiiya saʼal wa gaal : «Ya Allah Ilaah Bani Israaʼiil ! Inta al-gaaʼid fi archak foog al-makhluugiin al-samaawiyiin. Wa inta wiheedak bas Ilaah kulla mamaalik al-ard ! Wa inta bas al-khalagt al-samaawaat wa l-ard ! 16 Ya Allah, khutt adaanak wa asmaʼni ! Ya Allah, aftah uyuunak wa chiif ! Wa asmaʼ kalaam Sanhariib malik Achuur al-rassalah le yiʼayyirak inta, al-Ilaah al-Hayy. 17 Ya Allah, akiid muluuk Achuur dammaro kulla l-umam wa buldaanhum. 18 Wa zagalo ilaahaathum fi l-naar achaan humman asnaam bas al-sawwoohum al-naas be iideehum min hatab wa hajar. Wa muluuk Achuur dammaroohum. 19 Wa hassaʼ, ya Allah Ilaahna, najjiina min iid Sanhariib wa be da, kulla mamaalik al-ard yaʼarfu kadar inta ya Allah, inta wiheedak bas al-Rabb.»
Allah radda le Hizkhiiya
20 Wa Ichaʼya wileed Ammuus rassal le Hizkhiiya wa gaal leyah : «Daahu Allah Ilaah Bani Israaʼiil gaal : ‹Aywa, ana simiʼt salaatak al-inta wajjahtaha leyi fi chaan Sanhariib malik balad Achuur.›» 21 Wa Ichaʼya gaal battaan : «Daahu kalaam Allah al-gaalah didd Sanhariib :
‹Sahyuun al-misil bineeye udriiye
tahgirak wa tichchammat foogak !
Aywa ! Madiinat al-Khudus al-misil bineeye
tihizz raasha waraak.
22 Le yaatu inta ayyartah
wa achchammat foogah ?
Wa didd yaatu inta kallamt
wa chift be istikbaar ?
Da diddi ana, Khudduus Israaʼiil !
23 Be waasitat naasak al-rassaltuhum,
inta ayyart al-Rabb wa gult :
“Be katarat arabaati,
ana talaʼt fi ruuse al-jibaal
lahaddi dakhalt fi Lubnaan daakhal
le nagtaʼ chadarha hana l-arz al-tuwaal
wa chadarha hana l-sarwi al-sameh.
Wa namchi lahaddi nalhag
al-maljaʼ al-aakhir
wa khaabaatha al-dulum.
24 Wa ana nakat biyaar fi buldaan hana naas aakhariin
wa chiribt almiihum
wa be fajkhat rijli,
yabbast kulla rujuul Niil Masir.”
25 «‹Wa laakin, ya Sanhariib,
inta ma fihimt
kadar min wakit tawiil,
ana kharrart al-cheyy da.
Wa min zamaan ana kawwantah
wa hassaʼ, nihaggigah.
Wa inta kamaan, gaaʼid tidammir al-mudun al-gawiyiin
wa yabgo koom hana turaab.
26 Wa sukkaanhum ma induhum gudra
wa khaafo wa khijlo.
Wa humman yibso misil
gechch al-kadaade
wa nabaat al-akhdar
wa l-gechch fi ruuse al-buyuut
wa yibso misil al-gameh al-yibis
gubbaal ma yanjad.
27 Wa laakin ana naʼarif
wakit inta tagood
wa wakit tamrug wa tigabbil
wa wakit tarjif min al-zaʼal diddi.
28 Wa ana simiʼt inta rajaft min al-zaʼal diddi
wa astakbart.
Wa be sabab da, ana nidiss leek
zumaam fi munkharak
wa lijaam fi khachmak
wa nigabbilak be l-derib
al-inta jiit beyah.›»
29 «Wa di hi al-alaama, ya Hizkhiiya.
Fi l-sana di,
taakulu min al-kichcheeb
wa fi l-sana al-taaniye,
taakulu min al-bandar.
Wa laakin fi l-sana al-taalta,
titeerubu wa tagtaʼo
wa timaggunu jineenaatku hana l-inab
wa taakulu min fawaakihhum.
30 Wa l-nijo min Bani Yahuuza
wa faddalo
yabgo misil chadara
al-tidiss uruugha min jadiid fi l-ard
wa furuuʼha yinmalu be fawaakih.
31 Achaan min Madiinat al-Khudus
yamurgu al-naas al-faddalo
aywa, min jabal Sahyuun
yamurgu humman al-nijo.
Wa da, Allah al-Gaadir yisawwiih
hasab mahabbitah al-chadiide.»
Sanhariib katalooh
32 Wa fi chaan da, daahu Allah gaal fi malik balad Achuur :
«Hu ma yadkhul fi l-madiina di
wa la yizarrig foogha nuchchaab.
Wa la yigarrib leeha be darag
wa la yigawwim radmiiye wara durdurha.»
33 Wa daahu kalaam Allah :
«Hu yigabbil be l-derib al-ja beyah
wa fi l-madiina di, ma yadkhul.
34 Ana nahmi al-madiina di
wa ninajjiiha.
Wa da fi chaani ana Allah
wa fi chaan abdi Dawuud.»
35 Wa khalaas fi l-leele di, malak Allah ja darab muʼaskar al-Achuuriyiin wa katal 185 000 raajil. Wa be fajur wakit gammo, al-faddalo minhum chaafo kulla l-janaazaat dool. 36 Wa khalaas, Sanhariib malik balad Achuur gabbal wa macha gaʼad fi madiinat Niinawa.
37 Wa yoom waahid, Sanhariib macha fi beet Nisruuk ilaahah le yaʼabudah. Wa iyaalah al-itneen Adramalik wa Charaasar dakhalo darabooh wa katalooh be l-seef wa arrado macho le balad Araraat. Wa wileedah Isar Hadduun hakam fi badalah.
