Amulâ mi he vuna ala suma a kud’or filei ma lora
1 Amulâ Nebukanezar mi he vuna ala a yor filei ma lora, fiyagam mba akulod’a metred’a dok hindi, bubuwam metred’a hindi. Mi tinim kä kur yima papana ma Dur-râ kur andaga d’a Babilon-nda. 2 Bugola, mi sun suma sunda a yï suma nglo suma te yam suma kur andaga d’a Babilon-ndina, nala, suma a yazi ala satrap-ma, suma ngom ahlena, suma te yamba, suma ngom beged’a, suma ka sariyad’a suma nglona ki suma a te yam mbas sa woi abu tetengâ mi. A mbeï á lü vun tilâ á tin filei ma yor ma lor ma mam tinim akulona iram vamu. 3 Sum ndazina pet a tok á lü vun til máma avok filei ma yor ma lor ma Nebukanezar mi tinim akulona.
4 Ma tchi wala mi er ad’um akulo mi dala: Agi suma, agi andjaf suma, agi suma ad’u vun ma ded’a tetengâ, wana ni vama an hagi vuna kama: 5 Ata yima agi humugi tchina hadifina, hi taulâd’ina, hadingîna, hi daliyâd’ina, hi gangad’ina ki tchina hahle suma bu suma hle sawala tetengâ, agi grivigi kä andaga á kud’or filei ma yor ma lor ma amulâ Nebukanezar mi tinim akulona. 6 Sama lara ma mi grif nga kä á kud’or filei ma yor ma lor máma d’uo na, a mba gum atogo hina zak aduk für ra aku d’a hîhîka.
7 Kayam ndata, ata yima suma handjaf suma ki suma ad’u vun ma ded’a tetengâ pet a hum tchina hadifina, hi taulâd’ina, hi daliyâd’ina, hi gangad’ina ki tchina hahle suma bu suma hle sawala tetengâ, a grif kä andaga á kud’or filei ma yor ma lor ma amulâ Nebukanezar mi tinim akulona.
Daniel ndroma a kak suma d’engzengâ avok Alona
8 Ata yi máma atogo hina zak suma hiu suma Babilon-na a hut gen amulâ, a tchuk zlad’a yam Juif-fâ. 9 A de mamulâ Nebukanezar ala: Amulâ, ar va mi lang ngi! 10 Amulâ, ang he vuna ala ata yima sama lara mi hum tchina hadifina, hi taulâd’ina, hadingîna, hi daliyâd’ina, hi gangad’ina ki tchina hahle suma bu suma hle sawala tetengâ, mbeî mi grif kä andagad’a á kud’or filei ma yor ma lor ma ang amulâ tinim akulona, 11 wani le sama lara ma mi grif nga kä á kud’urom mbuo na ni, a mba gum atogo hina zak aduk für ra aku d’a hîhîka d’uo zu? 12 Wani amulâ, Juif suma ang hazi sun nda te yamba kur andaga d’a Babilon-nda tetengâ, nala, Sadrak ki Mesak ki Aben-Nego, a ge nga yazi kä ad’u vun mang ma hed’a d’i, a le nga sunda malo mangâ d’i, a kud’or nga filei ma yor ma lor ma ang tinim akulona d’uo mi.
13 Ata yi máma Nebukanezar hurum zala, mi mbut ayîna dadalau, mi he vuna ala a mbamï Sadrak, Mesak ki Aben-Nego. A mbazi avorom mi. 14 Amulâ mi djobozi ala: Sadrak, Mesak, Aben-Nego, agi ngagi hurugi ala agi lagi sunda malo mana d’uo, agi kud’urogi filei ma yor ma lor ma an tinim akulona d’uo mi ni gagazi zu? 15 Ki tchetchemba, agi minigi tagiya. Ata yima agi humugi tchina hadifina, hi taulâd’ina, hadingîna, hi daliyâd’ina, hi gangad’ina ki tchina hahle suma bu suma hle sawala tetengâ, agi grivigi kä andaga, agi kud’urogi filei ma yor ma lor ma an tinim akulona. Le agi kud’urogizi nga d’uo ni, a tchugugi atogo zak aduk für ra aku d’a hîhîka. NAlo ma lara ba, mba mi prud’ugi woi abon nge?
16 Sadrak, Mesak ki Aben-Nego a hulong de mamulâ Nebukanezar ala: Amulâ, ami ndak á hulongông zla d’a de d’a yam zla ndata d’i. 17 Wani ami minimi ala ang wala Alo mami ma ami lum sundina, mi ndak á prud’umi woyo. Mba mi prud’umi woi abong aduk für ra aku d’a hîhîka mi! 18 Amulâ, le Alo mamina mi min á prud’umi woi d’uo pî, ami nga dang ngei mbak, ami ndak á lami sunda malo mangâ d’oze kud’uromi filei ma yor ma lor ma ang tinim akulona d’uo mi!
19 Ata yi máma Nebukanezar hurum zal ngola, iram mbut vama dingâ avok Sadrak ki Mesak ki Aben-Nego. Mi he vuna ala a hîk aku d’a füra akulo hîhîk yazi kid’iziya. 20 Bugola, mi he vuna mi azigar mam suma ad’enga heîna ala a djin Sadrak, Mesak ki Aben-Nego ki ziyona, a tchuguzi kur füra. 21 Atogo hina zak a djin suma hindi ndazina ki baru mazi ma teteng ma atazina pet, a tchuguzi aduk für ra aku d’a hîhîka. 22 Yam vun ma he ma ad’enga hamulîna, a hîk aku d’a füra akulo hîhîk yazi kid’iziya. Kayam ndata, ti ngal azigar suma a tchuk Sadrak, Mesak ki Aben-Nego aduk aku d’a fürina woyo. 23 Wani suma hindi ndazina, nala, Sadrak, Mesak ki Aben-Nego, a tchuk kä aduk für ra aku d’a hîhîka ki djinda.
Sadrak, Mesak ki Aben-Nego, Alona mi prud’uzi woyo
24 Ata yi máma amulâ Nebukanezar mi le mandarâ, mi tchol akulo atogo zak, mi djop mam suma sunda ala: Ei tchugi suma kä aduk akud’a ki djinda ni hindi d’uo zu?
Azi hulong dum ala: Amulâ, ni hina!
25 Amulâ mi hulong dazi kua ala: Ni nana ba, an nga ni we suma fid’i a nga tit aduk akud’a bei djinda, bei vama tcho mi lazi ba ge! An we sama fid’ina iram hle tat d’igi ir gor alona na!
26 Nebukanezar mi hut avun für ra aku d’a hîhîka, mi er ad’um akulo ala: Sadrak, Mesak ki Aben-Nego, azungeî suma sunda hAlo ma kal papanina, agi buzugugï woi aduk akud’a, agi mbeyegïya!
Atogo hina zak, azi ki zla tazi d’a hindid’a a buzugï woi aduk akud’a. 27 Suma a yazi ala Satrap-ma, suma ngom ahlena, suma te yamba ki suma de d’alâ hamulîna a togï geveziya, a we akud’a le nga va ata sum ndazina tu d’i. Tumus sa kazid’a ki baru mazina, akud’a ti ngalazi nga d’i, akud’a nga d’i his atazi d’uo mi.
28 Amulâ mi er ad’um akulo ala: Ar ei gilei Alona hi Sadra’â, Alona hi Mesa’â, Alona hi Aben-Nego-na! Mi sunï malaika mama, mi prut mam suma sun suma a deng tazi atama woyo. Azi tchila yam vun ma he mana, azi he tazi á matna tala azi kud’orî Alo mazina tu kal la azi kud’or alo ma dingâ d’a. 29 Wana ni vun man ma he ma an hum ki tchetchembina: Sama lara ma aduk suma d’oze ma aduk andjaf suma d’oze ma ad’u vun ma ded’a teteng ma mi de zla d’a tchod’a yam Alona hi Sadra’â yam Alona hi Mesa’â yam Alona hi Aben-Nego-nina, ar a kizagam mbeyo, ar aziyam mi mbut djona! Kayam alo ma ding ma ndak á prut sana woi d’igi Alo mazina na na nga d’i.
30 Bugol ahle ndazina, amulâ mi he sun nda te yamba mi Sadrak, Mesak ki Aben-Nego kur andaga d’a Babilon-nda kal la avoka.
Al-malik amar yaʼabudu al-sanam
1 Wa baʼad da, al-malik Nabuukhadnasar sawwa sanam hana dahab tuulah 60 duraaʼ wa urdah 6 duraaʼ. Wa khattaah fi l-sahale al-usumha Duura fi wulaayat Baabil. 2 Wa l-malik azam kulla l-muwakkaliin wa l-muhaafiziin wa ruʼasa al-wulaayaat wa l-mustachaariin wa l-muwakkaliin be hafidiin al-maal wa l-gudiya wa naas al-chariiʼa wa kulla l-masaaʼiil hana l-manaatig achaan yaju yahdaro fi l-aazuuma hana l-malik al-tukhuss al-sanam. 3 Wa khalaas, kulla l-muwakkaliin wa l-muhaafiziin wa ruʼasa al-wulaayaat wa l-mustachaariin wa l-muwakkaliin be hafidiin al-maal wa l-gudiya wa naas al-chariiʼa wa kulla l-masaaʼiil hana l-manaatig jo fi l-aazuuma di wa wagafo giddaam al-sanam al-khattaah al-malik Nabuukhadnasar.
4 Wa l-munazzim hana l-aazuuma naada be hiss aali wa gaal : «Ya l-naas al-laammiin min al-chuʼuub wa l-umam wa l-lukhkhaat, daahu al-amur buguul ke : 5 ‹Min simiʼtu hiss al-buug wa l-suffaara wa l-jigindiiye wa amsibeybe wa l-gitaar wa kulla nafar hana aalaat al-musiikha, waajib tidanguru wa tasjudu giddaam al-sanam hana l-dahab al-khattaah al-malik Nabuukhadnasar. 6 Wa ayyi naadum al-aba ma yidangir wa yasjud le l-sanam da, tawwaali yichiiluuh wa yarmuuh fi naar amlahiib al-chadiide.›»
7 Wa fi chaan da, kulla l-naas min al-chuʼuub wa l-umam wa l-lukhkhaat wakit simʼo hiss al-buug wa l-suffaara wa l-jigindiiye wa amsibeybe wa l-gitaar wa kulla nafar hana aalaat al-musiikha, khalaas dangaro wa sajado le l-sanam hana l-dahab al-khattaah al-malik Nabuukhadnasar.
Rufgaan Danyaal abo ma yasjudu
8 Wa fi nafs al-wakit da bas, naas waahidiin min al-Baabiliyiin jo wa gaddamo chakwa didd al-Yahuud. 9 Wa humman gaalo le l-malik Nabuukhadnasar : «Allah yansurak ! 10 Ya l-malik, inta anteet amur le ayyi naadum al-simiʼ hiss al-buug wa l-suffaara wa l-jigindiiye wa amsibeybe wa l-gitaar wa kulla nafar hana aalaat al-musiikha, waajib yidangir wa yasjud le l-sanam hana l-dahab. 11 Wa kan naadum aba ma yidangir wa yasjud le l-sanam, yichiiluuh wa yarmuuh fi naar amlahiib al-chadiide. 12 Ya l-malik, daahu fiyah naas waahidiin min al-Yahuud al-inta anteethum al-idaara hana wulaayat Baabil wa humman Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu. Wa l-rujaal dool ma karramo amrak wa ma abado ilaahaatak wa ma sajado le sanamak hana l-dahab al-inta khatteetah.»
13 Wa fi l-bakaan da, al-malik Nabuukhadnasar ziʼil zaʼal chadiid wa amar yijiibu leyah Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu. Wa khalaas, jaaboohum giddaam al-malik. 14 Wa l-malik saʼalaahum wa gaal : «Sahiih ke intu Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu ma gaaʼidiin taʼabudu ilaahaati wa ma tasjudu le l-sanam hana l-dahab al-ana khatteetah walla ? 15 Wa hassaʼ da kan intu jaahiziin, min simiʼtu hiss al-buug wa l-suffaara wa l-jigindiiye wa amsibeybe wa l-gitaar wa kulla nafar hana aalaat al-musiikha, tawwaali danguru wa asjudu le l-sanam hana l-dahab al-ana al-malik Nabuukhadnasar khatteetah. Wa kan abeetu ma taʼabuduuh kamaan, tawwaali yichiiluuku wa yarmuuku fi l-naar amlahiib al-chadiide di. Wa nichiif al-ilaah al-yagdar yamrugku min iidi ana !»
16 Wa Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu raddo wa gaalo le l-malik : «Aniina ma nagdaro nihajju leek cheyy fi l-kalaam da. 17 Wa laakin, ya l-malik, Ilaahna al-aniina gaaʼidiin naʼabuduuh yagdar yinajjiina min al-naar amlahiib al-chadiide wa min iidak inta kula. 18 Wa kan ma najjaana kula, aʼarif ya l-malik, aniina ma naʼabudu ilaahaatak wa la nasjudu le sanamak hana l-dahab al-inta khatteetah.»
19 Wa wakit al-malik Nabuukhadnasar simiʼ al-kalaam da, ziʼil zaʼal chadiid wa wijhah alkhayyar. Wa gamma didd Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu wa amar yihammu al-naar di sabʼa marraat ziyaada min awwal. 20 Wa battaan amar waahidiin min askarah al-chudaad yirabbutu Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu wa yarmuuhum fi l-naar amlahiib al-chadiide. 21 Wa tawwaali, rabbatoohum le l-rujaal dool wa ramoohum fi l-naar amlahiib al-chadiide be jalaaliibhum wa saraawiilhum wa tawaagiihum wa kulla lubaashum. 22 Wa min chiddit amur al-malik, al-naar hammooha ziyaada lahaddi akalat al-askar al-ramoohum le Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu. 23 Wa kan le l-naas al-talaata al-humman Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu, ramoohum murabbatiin fi ust al-naar amlahiib al-chadiide.
Allah najja al-rufgaan min al-naar
24 Wa tawwaali, al-malik Nabuukhadnasar anbahat wa saʼal masaaʼiilah wa gaal : «Ma rameena talaata naas murabbatiin fi ust al-naar walla ?» Wa humman raddo leyah wa gaalo : «Aywa, ya l-malik.» 25 Wa l-malik radda leehum wa gaal : «Daahu ana gaaʼid nichiif arbaʼa naas mufartagiin wa raaykhiin fi ust al-naar wa cheyy waahid kula ma sawwaahum. Wa l-raabiʼ da bichaabih ibn al-ilaahaat !»
26 Wa l-malik garrab le khachum al-naar amlahiib al-chadiide wa naada wa gaal : «Ya Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu, ya abiid Allah al-Aali ! Amurgu min al-naar wa taʼaalu !» Wa khalaas, Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu marago min ust al-naar wa jo. 27 Wa kulla l-muwakkaliin wa l-muhaafiziin wa ruʼasa al-wulaayaat wa l-masaaʼiil hana l-malik jo hawwagoohum wa chaafo kadar al-naar ma akalat jisimhum wa suufaay waahide min ruuseehum kula ma hirgat. Wa khulgaanhum kula ma khayyaro wa riihit al-naar kula fooghum ma tinchamma.
28 Wa Nabuukhadnasar gaal : «Baarak Allah Ilaah Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu al-rassal malakah achaan yinajji abiidah al-humman atwakkalo aleyah. Wa khaalafo amri ana al-malik wa khassado be l-moot kula akheer leehum min yaʼabudu wa yasjudu le ilaah aakhar al-ma Ilaahhum. 29 Asmaʼo, ya l-naas ! Min baʼad al-yoom, ayyi naadum min ayyi chaʼab aw umma aw lukhkha kan gaal kalaam didd Ilaah Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu, nigattiʼah lahamaay lahamaay wa nidammir beetah wa yabga misil dungus achaan ma fi Ilaah aakhar al-yagdar yinajji be tariiga misil di.»
30 Wa baʼad da, al-malik anta khiima le Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu fi wulaayat Baabil.
