ABRAHAM
Alona mi yi Abram
Abraham et Sarah
Abraham, un modèle de foi et d'obeissance
1 Ma didina mi de mi Abram ala: Ang nde woi kur andaga manga, ang nde woi aduk simiyêngû, ang nde woi kur azina habungâ, ang i kur andaga d’a an mba ni tagangzid’a. 2 An mba ni zulung andjavang ngola, an mba ni b’e vunan kangû, simiyêng mba mi yï ngola; ang mba arî sedeî b’e vuna. 3 An mba ni b’e vunan yam suma yam andagad’ina pet ni kang angû; suma a mba b’e vunazi kangâ, an mba ni b’e vunan kaziya; suma a mba gang vunina, an mba ni gazi vuna mi.
Abram i yam andaga d’a Kanan-nda
Le voyage d'Abraham
4 Abram mi i d’igi Ma didina mi dum na; Lot mi i ki sed’em mi. Ata yima Abram mi ar ambas sa Haran-ndina, bizamî dok kid’iziya yam vahl. 5 Abram mi vamamba Sarai ki wiyema goroma Lot ki bege mazid’a pet ki magumei suma azi guzuzi avo Haran-na. Azi i yam andaga d’a Kanan-nda.
Kid’a azi mbaza yam ambas sa Kanan-ndid’a, 6 Abram azi kal gak a i yam andaga d’a Sikem-mba gak ad’u agu ma More ma a nga ngal ahle suma ngat buzuna ad’uma. Ata yi máma suma Kanan-na a nga kaka yam ambas ndata.
7 Ma didina mi nde tam mbei ir Abram, mi dum ala: An mba ni handaga ndata mi grong ngolona. Kayam ndata, Abram mi min yima ngal ahle suma ngat buzuna mi Ma didin ma nde tam mbei irama. 8 Bugola, mi tcholï kolâ, mi mba yam ahuniyô suma Betel-lâ abo ma yorogona, mi ve zlub’u mamba ata yi máma aduk Betel ki Aï, Betel abo ma fladegena, Aï abo ma yorogona mi, mi min yima ngal ahle suma ngat buzuna mi Ma didina, mi tchen ki simiyêm mi. 9 Bugola, Abram mi mber mi i iram abo ma Negef-fâ .
Abram i yam andaga d’a Ezipte-d’a
Des épreuves à la foi
10 Baktarad’a nde yam andaga d’a Kanan ndata. Abram mi i mbeid’a yam ambas sa Ezipte-d’a á kak sä kua ndjö, kayam baktarad’a nga kur andaga ndata ngola heî. 11 Ata yima azi mbaza go á kal avo Ezipte-na, Abram mi de mamamba Sarai ala: An we nda’î atcha d’a djifâ; 12 fata Ezipte-na a mba waka, a mba dala nda’î amanda, azi mba tchanu, a mba arak ndagu. 13 An nga ni dagu, ndak dazi ala nda’î wiyenda, kayam azi lan djivid’a kagu. Hina wani, azi mba aran bei tchid’a kagu.
14 Kid’a Abram mbaza avo Ezipte-d’a, Ezipte-na a wamamba ti djif heî. 15 Suma nglo suma sunda hamulâ Faron-na a wad’u, a yorot zlat avoromu, a vat it avo hatamu. 16 Ni kat ba mi le Abram djivid’a, mi hum aho’â kamuzleina, azungeîna ki yuguneina, koro ma andjofâ ki korod’a aropma ki djambala mi. 17 Wani Ma didina mi tum Faron ki suma avo hatama kandjaf tugud’eid’a teteng, kayam mi ve Sarai atchad’a hi Abram-mba.
18 Wani Faron mi yi Abram, mi dum ala: Ang lan ni me na ge? Ni kayam me ba, ang dan ala namanga d’uo ge? 19 Ni kayam me ba, ang dan ala ni wiyenga ge? Ni kayam ndata ba, an vad’u; ki tchetchemba amanga wana, ang vad’u, ang iya.
20 Faron mi he vuna mi sum mama ala a dik Abram kamamba kahle mama pet woi kur ambas sa Ezipte-d’a.
Abraam hawwal min baladah
1 Wa baʼad da, Allah gaal le Abraam : «Amrug min baladak wa min ahalak wa hawwil min beet abuuk wa amchi fi l-balad al-niwassifha leek. 2 Ana nisawwiik abu hana umma kabiire wa nibaarikak wa usmak yabga taaliʼ. Wa tabga baraka kabiire le naas katiiriin. 3 Wa nibaarik al-naas al-yibaarukuuk wa nalʼan al-naas al-yalʼanook. Wa be sababak inta, kulla gabaayil al-ard yalgo baraka.»
4 Khalaas, Abraam hawwal misil Allah gaalah leyah. Wa Luut kula macha maʼaayah. Wakit Abraam marag min hillit Haaraan, umrah 75 sana. 5 Wa chaal maʼaayah martah Saaraay wa Luut wileed akhuuh wa kulla l-maal wa l-abiid al-charaahum fi hillit Haaraan. Wa khalaas, chaalo derib balad Kanʼaan.
Abraam fi balad Kanʼaan wa Masir
Wakit wassalo fi balad Kanʼaan, 6 Abraam chagga al-balad lahaddi wisil fi l-chadara al-kabiire al-gaaʼide fi hillit Muura fi turaab Chakiim. Wa fi l-wakit da, al-Kanʼaaniyiin saakniin fi l-balad di. 7 Wa Allah baan le Abraam wa gaal : «Al-balad di nantiiha le zurriiytak.» Wa fi l-bakaan da, Abraam bana madbah le yigaddim foogah dahaaya le Allah.
8 Wa baʼad da, Abraam macha ale l-hujaar al-gaaʼidiin sabaah le hillit Beet Iil wa sawwa fariigah kharib le hillit Aay wa sabaah le Beet Iil. Wa hinaak kula bana madbah le Allah wa saʼal be usum Allah. 9 Wa Abraam gaaʼid yarhal chiyya chiyya ale l-junuub.
10 Wa baʼad da, al-juuʼ dakhal fi l-balad di. Wa Abraam macha fi Masir le yagood mudda hinaak achaan al-juuʼ bigi chadiid. 11 Wa wakit garrabo le Masir, Abraam gaal le martah Saaraay : «Asmaʼe ! Ana naʼarif kadar inti mara samha bilheen. 12 Wa kan al-Masriyiin chaafooki, yuguulu : ‹Hi di martah.› Wa yaktuluuni wa yichiiluuki. 13 Achaan da, natlub minki guuli leehum inti akhti. Wa be da, yakurbuuni adiil fi chaanki wa ma yaktuluuni.»
14 Wa wakit Abraam wisil fi Masir, al-Masriyiin chaafo marit Abraam samha bilheen. 15 Khalaas, masʼuuliin hana Firʼoon malik Masir chaafooha wa chakaro samaahha le l-malik wa macho chaalooha wa waddooha leyah fi gasrah. 16 Fi chaan al-mara di, Firʼoon karab Abraam adiil wa antaah khanam wa bagar wa hamiir anaati wa dukuur wa abiid wa khadiim wa jumaal.
17 Wa laakin Allah nazzal waba chadiid fi Firʼoon malik Masir wa naas beetah fi chaan Saaraay marit Abraam. 18-19 Wa khalaas, Firʼoon naada Abraam wa gaal leyah : «Da chunu al-inta sawweetah leyi da ? Wa maala ma ooreetni kadar hi martak ? Wa maala gult leyi hi akhtak ? Achaan da bas, ana chiltaha le tabga leyi mara ! Khalaas ! Di hi martak ! Chiilha wa yalla fuut !» 20 Wa Firʼoon amar naasah yiʼaddu Abraam wa martah wa kulla maalah. Wa khalaas, humman marago min Masir.