Jesus ki bur ma sabatna
(Gol Mat 12.1-8Mar 2.23-28)1 Kur bur ma sabatna, Jesus nga mi kal aduk asine ma awuna. Mam suma hata a kus yam awuna, a hozom kaboziya, a mud’a. 2 Fariziyê suma hiuna a dazi ala: Ni kayam me ba, agi nga lagi vama gat meid’a d’elei lovota kam á led’a kur bur ma sabatnina ge?
3 Jesus mi hulong dazi ala: Agi ndumugi nga kur mbaktumba hAlonid’a yagi tu vama David azi ki suma a nga ki sed’ema a lum ata yima meid’a nga d’i tchazina d’uo zu? 4 Ni nana ba, mi kal kur gonga hAlonid’a, mi yo avungô ma nga tinda avok Alonina, mi tum mi hum mi suma a nga ki sed’ema mi ge? Kur gat meid’a, suma ngat buzuna a tumî azi hol.
5 Jesus mi dazi kua ala: An Gor Sana ni Sala bur ma sabatna mi.
Sama abom tche mogod’ina
(Gol Mat 12.9-14Mar 3.1-6)6 Kur bur ma sabat ma dingâ, Jesus mi kal kur gong nga toka hi Juif-fîd’a, nga mi hat suma. Sana nga kua, ni ma abom ma ndjufâ mi tche mogod’ina. 7 Suma hat gata azi ki Fariziyêna a so irazi yam Jesus ngolol á we na ni mi sut ini sama tugud’eid’a kur bur ma sabatna zu? Kayam azi nga hal lovota á vum ki zlad’a.
8 Wani mam we djib’er mazid’a tcha. Mi de mi ma abom tche mogod’ina ala: Ang tchol akulo, ang tchol adigaziya. Mam tchol akulo avok suma pet. 9 Jesus mi dazi ala: An nga ni djobogiya, na ni gat meid’a ar lovota á le djivid’a kur bur ma sabatna, d’oze á le tchod’a zu? Á sut sana, d’oze á tchi sana zu? 10 Mi pret tam mi gol suma a nga ata yi mámina pet, mi de mi sa máma ala: Ang mat abong ngeyo. Mi mad’am mbeyo, abom mbut blangâm ma adjeuna.
11 Huruzi zal ngola, a ndjak vunazi yam vama azi mba lum ki Jesus-na.
Jesus mi man suma a sunuzina dogo yam mbà
(Gol Mat 10.1-4Mar 3.13-19)12 Kur bur máma Jesus mi i yam ahinad’a á tchen Alona. Kur andjege ndata pet, nga mi tchen Alona. 13 Kid’a yina fo dad’a, mi yi mam suma hata, mi man adigazi dogo yam mbà, mi tinizi simiyêzi ala suma a sunuzina: 14 Simon ma mi tinim simiyêm ala Pierre-râ ki wiyema Andre, Jacques ki Jean, Filip ki Bartelemi, 15 Matiye ki Toma, Jacques Alfe goroma ki Simon ma kak djangûna ki gata hi Romê-nid’a avo’â, 16 Judas Jacques goroma ki Judas Iskariyot ma mba mi he Jesus abo sumina mi.
Jesus mi hat ablau suma, mi sut suma tugud’eid’a mi
(Gol Mat 4.23-25)17 Jesus mi tchugï asem kä ki sed’eziya, mi tchol ata yima kikid’i’â. Ni yima ablau mam suma hata a nga kuana. Ata yi máma, ablau suma a nga toka kua ngola mi. Azi ni suma Jude-na, suma Jerusalem-ma, suma a nga avun alum ma ngolîna, suma Tir-râ ki suma Sidon-na mi. 18 Azi mba á humumu, kayam mi sud’uzi kur tugud’ei mazid’a mi. Suma a nga fe ndaka abo muzuk ma tchonina, mi digim mbei kuruzi mi. 19 Ablau suma pet a nga hal á domu, kayam ad’enga nga d’i buzuk kei atam á sud’uzi pet.
Furîd’a ki hohoud’a
(Gol Mat 5.1-12)20 Jesus mi gol mam suma hata, mi dazi ala:
Agi suma houd’a, agi lagi furîd’a
kayam leud’a hAlonid’a ni magid’a.
21 Agi suma meid’a nga d’i tchagi ka tchetchema,
agi lagi furîd’a
kayam Alona mba mi hagi tena ngola.
Agi suma nga tchigi ka tchetchema,
agi lagi furîd’a
kayam agi mba sanagiya.
22 Le suma a nga noyôgiya, a nga digigiya, a nga ngulugiya, le a nga gologi is d’igi suma tchona na yam an Gor Sana ni, ar agi lagi furîd’a. 23 Agi lagi furîd’a kur bur máma, agi lagagi akulo ki aîd’a kayam wurak magid’a ngola sä d’i djubugi akulo, kayam abuyozi ngolo a djop vun suma djok vun Alona adjeunina mi.
24 Wani ni zla d’a hohoud’a kagi agi suma ndjondjoîna,
kayam agi fagi wa djivi magid’a da’.
25 Ni zla d’a hohoud’a kagi agi suma hobogi ki tchetchembina,
kayam meid’a mba d’i tchagiya.
Ni zla d’a hohoud’a kagi agi suma nga sanagi ki tchetchembina,
kayam agi mba yorogi tagi ki tchina.
26 Le suma pet a nga yorogiya ni,
ni zla d’a hohoud’a kagiya,
kayam abuyozi ngolo a le ki suma djok vun suma ka zlad’a adjeuna nina mi.
Agi lagi yam magi suma djangûna
(Gol Mat 5.38-48Mat 7.12a)27 Jesus mi had’azi kua ala: An nga ni dagiya, agi suma nga humuna, agi lagi yam magi suma djangûna, agi lagi djivid’a mi suma a nga noyôgina. 28 Agi b’agi vuna yam suma a nga gagi vunina, agi tchenegi Alona yam suma a nga lagi ndakina mi. 29 Le sana mi tumung agozlong abo tu ni, ang mbud’um ma hina mi. Le sana mi yo baru mang nga ngola ni, aram mi yo gumandje manga mi. 30 Sama lara pî ma mi tcheneng vanina, ang humu. Le sana mi hle va mangâ ni, ang djobom kam mbi. 31 Vama agi min suma a lagizina, agi lazizina mi.
32 Le agi lagi ni yam suma a le kagina holu ni, agi djubugi ni mersi d’a me d’ei ge? Kayam suma tchona pî a nga le yam suma a nga le kazina hina mi. 33 Le agi lagi ni djivid’a mi suma a nga lagi djivid’ina holu ni, agi djubugi ni mersi d’a me d’ei ge? Kayam suma tchona pî, a nga le hina mi. 34 Le agi hagi ni balâ mi suma agi djib’eregi ala azi mba hulongôgizina holu ni, agi djubugi ni mersi d’a me d’ei ge? Suma tchona pî, a nga he balâ mi suma tchona, kayam azi mba hulongôzizi hina mi. 35 Wani agi lagi yam magi suma djangûna, agi lagizi djivid’a, agi hazi balâ bei djib’er kam ba. Hina wani, wurak magid’a nga ngola, agi mba kagagi nAlo ma sä akulo ma kal teglesâ groma, kayam mam nga mi we hohowa suma bei le mersina ki suma tchona mi. 36 Agi wagi hohowa suma d’igi Abugi mi we hohowa suma na mi.
Ar agi vagi sa ki zla d’i
(Gol Mat 7.1-5)
37 Jesus mi had’azi kua ala: Ar agi kagi sariyad’a yam sa d’i. Hina wani, Alona mba mi kagi sariyad’a kagi d’i. Ar agi vagi sa ki zla d’i. Hina wani, Alona mba mi vagi ki zlad’a d’uo mi. Ar agi vad’agi hurugi woi yam suma. Hina wani, Alona mba mi vat hurum mbei kagi mi. 38 Agi hagi mi suma, Alona mba mi hagi mi. Kur nga d’a djivi d’a kota, azi mba oyôgizi vunadigagiya, a mba gazad’u, mba d’i sulul kä woyo. Kayam Alona mba mi ngagi ni ki nga d’a agi ngagi ki mi suma dingîd’a.
39 Jesus mi dazi zla d’a d’ogola kua ala: Ma duka ndak á tan ndram ma duka zu? Le mi le na ni, azi djak a mba tchuk kä kur zula. 40 Ma hata nga mi kal ma had’ama d’i, wani sama lara ma ndak vun hat mambina, mba mi mbut ni d’igi ma had’ama na.
41 Ni kayam me ba, ang gol asu ma lerem ma nga ir wiyengîna, wani ang nga djib’er yam agu ma murguli ma nga irangâ d’uo ge? 42 Ni nana ba, ang de mi wiyengâ ala: Wiyena, ang tin an hlang asu ma lerem ma nga irangâ woyo, wani ang tanga we nga agu ma murguli ma nga irangâ d’uo ge? Ang ma lop ira, ar ang hlagu ma murguli ma nga irangâ woi tua, ang ndak á we yina woi tetet á hlasu ma lerem ma nga ir wiyengîna woi tua.
Hat ta yam aguna ki vud’umba
(Gol Mat 7.16-20Mat 12.33-35)43 Jesus mi had’azi kua ala: Agu ma djivina nga mi vut tcho d’i, agu ma tchona nga mi vut djivi d’uo mi. 44 Agu ma lara pî a wumî ki vud’umu. A nga tchi vud’a tuluma ata aweid’a d’i, a nga tchi vud’a guguzlud’a ata kekerezeuna d’uo mi. 45 Sama djivina nga mi nde ni kahle suma djivi suma mi togozi kuruma woi abua, sama tchona nga mi nde ni kahle suma tcho suma mi togozi kuruma woyo, kayam vama nga oîd’a kur sanina ba, nga mi dumu.
Gongîyo suma mbàna
(Gol Mat 7.24-27)46 Jesus mi had’azi kua ala: Ni kayam me ba, agi nga yan ala Salamina, Salamina, wani agi lagi vama an dagi kama d’uo ge? 47 Sama lara ma mba geven ma hum zla manda nga mi le sunda katna, an mba ni tagagi vama hle tam ki sed’ema. 48 Mi hle tamî d’igi sama mi min gonga mi djugot zula kä ngola mi gat ad’ut yam ahinad’ina na. Ata yima mbina mi kusa nga mi djangâ, mi wat gonga. Wani nga d’i giget ti, kayam ti min djivid’a.
49 Wani sama hum zla manda nga mi le nga sunda kat tuo na, mi hle tamî d’igi sama mi min gong mamba yam andagad’a bei mi djugud’ot ad’ut kä na na. Ata yima mbina nga mi djangâ, mi wat gong ndata; atogo hina zak, mba d’i dris kä. B’lak mata ni b’lak ka tchod’a.
Khilaaf fi yoom al-sabt
1 Yoom waahid, Isa raayikh fi ust al-ziraaʼa wa da yoom al-sabt. Wa talaamiizah gammo yagtaʼo ganaadiil al-gameh wa yafurkuuhum fi iideehum wa yaakuluuh. 2 Laakin Fariiziyiin waahidiin gaalo : «Maala intu tisawwu al-khidme al-ma halaala fi yoom al-sabt ?»
3 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Ma gareetu al-Kitaab walla ? Nisiitu al-cheyy al-Dawuud wa jamaaʼtah sawwooh wakit al-juuʼ sawwaahum walla ? 4 Hu dakhal fi beet Allah wa akal al-khubza al-gaddamooha al-naas le Allah. Wa da ma halaal le ayyi naadum illa le rujaal al-diin. Wa Dawuud zaatah akal wa anta minha le jamaaʼtah kula.» 5 Wa Isa gaal : «Ibn al-Insaan hu Rabb yoom al-sabt wa ana bas hu.»
6 Wa fi yoom sabt aakhar, Isa dakhal fi beet al-sala wa gaaʼid yiʼallim al-naas. Wa fiyah naadum waahid iidah al-zeene mayte gaaʼid daakhal. 7 Wa l-Fariiziyiin wa l-ulama khatto baalhum le Isa. Yidooru yaʼarfu kan hu yachfiih fi yoom al-sabt walla la, achaan yalgo fursa le yukhuttu foogah tuhma.
8 Laakin hu irif fikirhum. Wa hajja le l-raajil al-iidah mayte wa gaal : «Gumm foog giddaam al-naas.» Wa l-raajil gamma wagaf giddaamhum. 9 Wa Isa hajja leehum wa gaal : «Nasʼalku cheyy waahid. Chunu al-halaal fi yoom al-sabt ? Al-kheer walla l-charr ? Halaal leena ninajju al-naas walla nahalkuuhum ?»
10 Wa Isa allaffat achaan yichiifhum kulluhum fi uyuunhum. Wa hajja le l-raajil wa gaal : «Midd iidak.» Wa l-raajil maddaaha wa khalaas iidah achchaafat. 11 Laakin al-Fariiziyiin wa l-ulama ziʼilo zaʼal chadiid. Wa gammo yichchaawaro ambeenaathum fi l-cheyy al-yagdaro yisawwuuh le Isa.
Al-rusul al-atnaachar
12 Wa fi l-wakit da, Isa marag wa talaʼ fi hajar achaan yisalli. Wa tuul al-leel hu gaaʼid yisalli le Allah. 13 Wa wakit al-wata asbahat, hu naada talaamiizah wa azal minhum 12 wa sammaahum rusul. 14 Wa humman Simʼaan al-Isa sammaah Butrus wa Andareeyas akhuuh le Simʼaan wa Yaakhuub wa Yuuhanna wa Filibbus wa Bartulma 15 wa Matta wa Tuuma wa Yaakhuub wileed Halfa wa Simʼaan al-binaaduuh al-Sawri 16 wa Yahuuza wileed Yaakhuub wa Yahuuza al-Iskhariyooti al-baʼadeen yukhuun Isa.
17 Wa hu nazal maʼaahum min al-hajar wa wagaf fi bakaan wasiiʼ. Wa talaamiiz katiiriin gaaʼidiin maʼaayah. Wa naas katiiriin marra waahid jo min kulla daar al-Yahuudiiya wa min madiinat al-Khudus wa min al-hillaal al-jamb al-bahar gariib le Suur wa Seeda. 18 Wa l-naas dool jo achaan yasmaʼo kalaamah wa hu yachfi amraadhum. Wa l-naas al-induhum chawaatiin kula, hu daawaahum. 19 Wa kulla l-naas dawwaro yalmasooh achaan al-gudra al-tamrug minnah tachfiihum kulluhum.
Taʼliim al-Masiih
20 Wa Isa rafaʼ raasah chaaf talaamiizah wa gaal :
«Mabruuk leeku intu al-masaakiin
achaan mamlakat Allah hintuku.
21 Mabruuk leeku intu al-hassaʼ jiiʼaaniin
achaan baʼadeen tachbaʼo.
Mabruuk leeku intu al-tabku min al-nadaama
achaan baʼadeen tadhako min al-farah.
22 Mabruuk leeku intu
kan al-naas yakrahooku
wa yaabooku wa yiʼayyuruuku
wa yitallufu usumku be sababi ana, Ibn al-Insaan.
23 Fi l-yoom daak, anbastu wa nattutu min al-farha
achaan nuguul leeku ajurku fi l-sama kabiir bilheen.
Ma tanso kadar zamaan juduudhum
sawwo nafs al-cheyy le l-anbiya al-faato.
24 «Laakin al-azaab yarjaaku intu siyaad al-maal
achaan kulla l-raaha al-talgooha ligiituuha khalaas.
25 Wa l-azaab yarjaaku intu al-chabʼaaniin
achaan baʼadeen tabgo jiiʼaaniin.
Wa l-azaab yarjaaku intu al-gaaʼidiin tadhako
achaan baʼadeen tabku wa tahzano min al-nadaama.
26 Wa l-azaab yarjaaku intu
kan kulla l-naas yachkuruuku.
Ma tanso kadar zamaan al-naas
chakaroohum le l-kaddaabiin al-sawwo nufuushum anbiya.»
Al-mahabba al-waajbe
27 Wa Isa gaal battaan : «Wa laakin ana nuguul leeku intu al-tasmaʼo kalaami, hibbu aduuku wa sawwu al-kheer le l-naas al-yakrahooku. 28 Wa baaruku al-naas al-yalʼanooku wa asʼalo Allah be l-kheer fi chaan al-naas al-yitaʼʼubuuku. 29 Kan naadum daggaak fi chidgak al-waahide, antiih al-aakhara kula. Wa kan naadum yidoor yichiil jallaabiiytak, khalaas khalli yichiil jawwaaniiytak kula. 30 Anti le ayyi naadum al-yasʼal minnak cheyy wa l-naadum al-chaal minnak khumaamak ma tasʼalah minnah. 31 Wa sawwu le l-naas al-cheyy al-intu zaatku tidooru al-naas yisawwuuh leeku.
32 «Wa kan tihibbu al-naas al-yihibbuuku bas, ween al-kheer al-sawweetuuh ? Al-muznibiin zaathum yihibbu al-yihibbuuhum. 33 Wa kan intu tisawwu al-kheer le l-naas al-yisawwu leeku al-kheer, ween al-baraka ? Al-muznibiin yisawwu nafs al-cheyy. 34 Wa kan tidayyunu al-naas al-induku fooghum achaan le yigabbulu leeku gurusku, ween al-kheer al-sawweetuuh ? Al-muznibiin zaathum yidayyunu akhwaanhum al-muznibiin al-yagdaro yikaffuuhum.
35 «Laakin hibbu udwaanku wa sawwu leehum al-kheer wa dayyunuuhum wa ma tarjo minhum cheyy wa khalaas talgo ajur kabiir. Wa misil da, tabgo iyaal Allah al-Aali. Hu yisawwi zeen le l-naas al-fasliin al-ma yachkuruuh. 36 Arhamo al-naas misil abuuku Allah rahiim le l-naas.
37 «Ma tihaakumu al-naas achaan Allah ma yihaakimku intu. Ma tajʼalo al-naas khaatiyiin achaan Allah ma yajʼalku intu khaatiyiin. Saamuhu al-naas wa Allah yisaamihku. 38 Antu le l-naas wa Allah yantiiku. Yantiiku be iid wasiiʼe fi iideeku wa yukuun wazin adiil wa kiyaala lahaddi yidaffig. Allah yikiil leeku be nafs al-mikyaal al-intu tikiilu beyah le l-naas.»
Masal al-gechchaay wa l-uud
39 Wa Isa hajja leehum battaan be masal wa gaal : «Naadum amyaan yagdar yuguud naadum amyaan walla ? Kulluhum ma yagaʼo fi nugra walla ? 40 Al-tilmiiz ma akbar min sayyidah laakin wakit allamah kulla cheyy, al-tilmiiz yabga misil sayyidah. 41 Kikkeef tichiif gechchaay fi een akhuuk wa laakin ma tichiif al-uud al-kabiir al-gaaʼid fi eenak inta ? 42 Walla kikkeef tuguul le akhuuk ‹Khalliini nisill al-gechchaay min eenak› wa inta zaatak ma chift al-uud al-gaaʼid fi eenak ? Ya munaafikh ! Awwal ke sill al-uud al-fi eenak wa misil da tichiif adiil wa khalaas tagdar tisill al-gechchaay al-fi een akhuuk.
43 «Ma fi chadara adiile al-talda iyaal fasliin. Wa battaan ma fi chadara fasle al-talda iyaal adiiliin. 44 Achaan al-naas yaʼarfu ayyi chadara min iyaalha. Ma yalgo iyaal jimmeez fi l-chadara al-indaha chook. Wa ma yilaggutu inab min andireesa.
45 «Al-galib hu misil makhazan. Wa l-naadum al-adiil yudumm kalaam adiil fi galbah wa l-kalaam al-yamrug minnah adiil. Wa l-naadum al-fasil yudumm kalaam fasil fi galbah wa l-kalaam al-yamrug minnah fasil. Achaan al-cheyy al-galib al-naadum malaan beyah, da bas al-yamrug min khachmah wakit yihajji.
Masal al-buyuut al-itneen
46 «Kikkeef tinaaduuni : ‹Ya sayyidna, Ya sayyidna› kan ma tisawwu al-cheyy al-nuguulah leeku ? 47 Ayyi naadum al-yaji leyi wa yasmaʼ kalaami wa yitaabiʼah, ana niʼooriiku be l-cheyy al-hu yichaabihah. 48 Hu misil naadum waahid al-bana beet. Awwal nakat fi l-turaab achaan yukhutt asaas al-beet fi l-hajar al-gaaʼid tihit. Wa almi al-waadi saal wa darab al-beet wa l-beet ma anhazza achaan hu mabni adiil. 49 Wa laakin al-naadum al-yasmaʼ kalaami wa ma yitabbigah, hu yabga misil al-naadum al-bana beetah fi l-turaab bala asaas. Wa almi al-waadi darabah wa ajala ke al-beet wagaʼ wa tilif marra waahid.»
