Arop suma a nga ndjun Jesus-na
1 Bugola, Jesus nga mi i kur azì ma nglona ki ma gureina, nga mi tchi wal Zla d’a Djivi d’a yam leud’a hAlonid’a. Suma hat suma dogo yam mbàna a nga ki sed’emu. 2 Arop suma hiu suma mi dik muzuk ma tchona woi kuruzi ki suma mi sud’uzi woi kur tugud’ei mazid’a mi na a nga ki sed’emu. Ni Marie d’a Makdala d’a mam dik muzuk ma tchona woi kurut kid’iziyad’a, 3 Jan atchad’a hi Kuza ma nga mi ngom ahlena hi Herot-nina ki Suzan karop suma dingâ ablaud’a. A nga ndjun Jesus azi ki mam suma hata kahle mazi suma djivina.
D’ogol ma yam sama yakina
(Gol Mat 13.1-9Mar 4.1-9)4 Kid’a ablau suma kur azinina pet a nga toka gen Jesus-d’a, mi dazi zlad’a ki d’ogolâ.
5 Mi dazi ala: Sama yak andjafâ mi nde wa abu á yaka. Kid’a mi nga mi yaka, awu ma dingâ mi nde kur lovota, suma a mired’em kä kaseziya, aluweina a kobomu. 6 Ma dingâ mi nde ata yima alaka. Kid’a mi deîd’a, mi so woyo, kayam logomba nga ad’um mbi. 7 Ma dingâ mi nde aduk aweid’a, ti d’uf akulo ki mamu, ti hebem ped’et. 8 Ma dingâ mi nde kur andaga d’a djivid’a. Kid’a mi deîd’a, mi wula, mi tchuk yamu, mi le irâ kis.
Kid’a nga mi de zla ndatid’a, mi dazi kua ala: Sama nga ki humba á humbina, ar mi huma.
Jesus mi de zlad’a ki d’ogolâ ni yam me ge?
(Gol Mat 13.10-17Mar 4.10-12)9 Suma hata hi Jesus-na a djobom yam zla d’a d’ogol ndata. 10 Mi dazi ala: Alona mi hagi ned’a á wäd’u zla d’a mudurid’a yam leud’a hAlonid’a, wani yam suma dingâ, an dazizi ni ki d’ogolâ,
á gola azi gola,
wani azi nga we d’i,
á humba azi huma,
wani azi nga humut ad’ut ti.
Jesus mi väd’u d’ogol ma yam ma yakina
(Gol Mat 13.18-23Mar 4.13-20)11 Jesus mi had’azi kua ala: Ad’u zla d’a d’ogol ndata ba wana: Andjafâ ni zlad’a hAlonid’a. 12 Andjaf ma mi nde kur lovotina ni suma a hum zlad’a ata yima a humutna. Wani Diable mi mba, mi yo zla d’a kuruzid’a woyo, mi d’elezi tala á he gagazid’a á fe suta d’a. 13 Andjaf ma mi nde ata yima alakina ni suma a hum zlad’a, azi vat ki furîd’a, wani sidiyezi mi i nga kä ngol luo na. Azi he gagazid’a, a le burâ tcha. Ata yima kuka mbana, azi ar zlad’a hAlonid’a woyo. 14 Andjaf ma mi nde aduk aweid’ina ni suma a hum zlad’a wani ata yima azi ina, djib’era hi duniyad’id’a ki beged’a ki d’od’oka hi duniyad’id’a a hebezi ped’et, a le nga irâ tetet ti. 15 Wani andjaf ma mi nde kur andaga d’a djivid’ina ni suma a hum zlad’a, a vat ki hur ma djivinina, a kak suma d’engzengâ, a vut mi.
D’ogol ma yam lalambina
(Gol Mar 4.21-25)16 Jesus nga mi had’azi kua ala: Ata yima sana mi tin lalamba akud’ina, nga mi tinit kä ad’u angotna d’oze ad’u azangâ d’i, wani mi tinit nakulo yam agu lalamba, kayam suma kal avona a we b’od’a. 17 Kayam vama nga ngeid’a ma a mba ndum mbei pid’ak kuo na nga d’i, vama gumun ma a mba ndum mbei pid’ak kuo na nga d’uo mi.
18 Agi gologi tagi djivi yam vama agi humugizina. Kayam sama lara pî ma nga ki va aboma, a mba hum kam kua, wani sama lara pî ma nga ki va abom mbuo na, a mba hle vama mam mi djib’er ala ni mama na woi abomu.
Jesus asum azi ki b’oziyoma
(Gol Mat 12.46-50Mar 3.31-35)19 Jesus asum azi ki b’oziyoma a mba gevemu, wani azi fe nga lovota á mba gevem mbi abo ablau suma. 20 Sana mi dum ala: Asung azi ki b’oziyongâ a nga tchola abua, a min á wangû.
21 Wani Jesus mi dazi ala: Asun azi ki b’oziyona ni suma a nga hum zlad’a hAlonid’a, a nga ge yazi kä ad’utna mi.
Jesus mi seng babarâ
(Gol Mat 8.23-27Mar 4.35-41)22 Bur tu, Jesus azi ki mam suma hata a djak kur alumba. Mi dazi ala: Ei i abo hî avun apod’a. Azi iya. 23 Kid’a azi nga id’a, Jesus mi burî sena. Babar ma ngolâ mi tchol akulo kur apod’a, alumba ti oî ki mbina, azi lá bod’a. 24 Azi mba, a zlid’im a dum ala: Ma hat suma, Ma hat suma, ami nga bami woyo.
Jesus mi zlit akulo, mi ngop babarâ kabil ma nga lena. Babarâ kabilâ a sengâ, yina tchol b’et. 25 Mi dazi ala: He gagazi magid’a ni lara ge?
A le mandarâ, zlad’a vid’iziya. A nde de tazi ala: Sa máma ni nge ba, mi he vuna mi simetna ki mbiyo apod’a, a ge yazi kä ad’um na ge?
Jesus mi dik muzuk ma tchona woi kur sana
(Gol Mat 8.28-34Mar 5.1-20)26 Jesus azi ki mam suma hata a mbaza kur ambas sa Gerazen nda nga avun apod’a avok Galile d’ara. 27 Kid’a Jesus mi tchuk asem mbei kur alumbid’a, sama kur azina mi ngavamu. Ni sama nga ki muzuk ma tchona kurum dedeina, nga mi tchuk baru atam mbi. Nga mi bur avo d’i, wani yam ma burâ nangra asud’a. 28 Ata yima mi we Jesus-na, mi er ad’um akulo, mi ge tam kä avoromu, mi dum ki delem mba ngola ala: Vama mi ndolong ki an ni me ge? Jesus Alo ma sä akulo ma kal teglesâ Goroma, an nga ni tchenengû, ang lan ndaka d’i. 29 Kayam Jesus mi he vuna mi muzuk ma tchona á nde woi kur sa máma. Adjeu muzuk ma tcho máma nga mi lum ndak ka ngola; suma a nga djinim ki kindjingâ, wani nga mi tchal ahlena pet suma a djinim ki na woyo, muzuk ma tchona mi digim abagei mi.
30 Jesus mi djobom ala: Simiyêng ana?
Mi dum ala: Bumî, kayam muzuk ma tchona nablaud’a kurumu. 31 Azi tchen Jesus ki labiyad’a ala mi hazi vuna á i kur zul la nduvun nda i’îlika d’i.
32 Kozongâ ablaud’a mi nga mola nga mi te hatna ata yima ndingâ. Muzuk ma tchona mi tchen Jesus ki labiyad’a ala mi hum lovota á kal kur kozong máma. Jesus mi aram lovota. 33 Muzuk ma tcho máma mi nde woi kur sa máma, mi tchuk kur kozong máma. Ablaud’a hi kozongîd’a pet a wet djangâ ndif, a sulugod’ï kä yam yima ndingâ, a tchuk kä kur apod’a, a tche mbina, a bo woyo.
34 Kid’a suma a nga pol kozongîna a we hina d’a, a ringâ, a wet de zla ndata woi kur azì ma ngolâ kazì ma kelâ mi. 35 Suma a buzuk kei abu á we vama lena. Azi mbeï gen Jesus, a fe sama muzuk ma tchona mi buzuk kei kuruma, mi nga kaka kä avok Jesus ki baruna atamu, iram sik mi. Azi le mandarâ. 36 Suma a wahle ndazinina, a nga dazi yam vama le ki sama nga ki muzuk ma tchonina ala mi sik wa. 37 Suma kur ambas sa Gerazen-nda pet a le mandarâ, a tchen Jesus ala mi arazi andaga mazid’a. Ata yi máma, Jesus mi djak kur alumba, mi hulongâ. 38 Wani sama muzuk ma tchona buzuk kei kuruma, mi tchen Jesus ala aram mi i ki sed’emu. Wani Jesus mi sunum mi dum ala: 39 Ang hulong avo hatangû, ang tchi wala yam vama ngol ma Alona mi lum ki sed’engâ. Mi iya, nga mi tchi wala kur azina pet yam vama ngol ma Jesus mi lum ki sed’ema.
Gor ra atchad’a katcha d’a do vun baruna hi Jesus-nid’a
(Gol Mat 9.18-26Mar 5.21-43)40 Ata yima Jesus mi hulong avun apod’a abo hina, ablau suma a vum ataziya, kayam azi pet a nga djubumu. 41 Sama dingâ simiyêm ala Jairus, ni ma ngolâ hi gong nga toka hi Juif-fîna, mi mba mi ge tam kä avok Jesus, mi tchenem ala mi i avo hatamu, 42 kayam goromba nabom tu, bizat ni go ki dogo yam mbà, ti nga d’i lá matna.
Wani kid’a Jesus nga mi id’a, ablau suma a hebemu. 43 Ata yi máma, atcha d’a nga ki tugud’ei d’a djang buzunid’a ti nga, ti le bizad’a ki sed’et ni dogo yam mbà. Adjeu ti b’lak ahligiyet pet tei mi dokdorâ, wani sama ndak á sud’ut nga d’i. 44 Ti i bugol Jesus, ti dom vun baru mama. Atogo hina zak, buzu mat ma djangâ mi ka. 45 Jesus mi dala: Sama don ni nge?
Ata yima azi pet a tin vunazina, Pierre azi ki suma a nga ki sed’ema a dum ala: Salamina, ablau suma nguyungâ a hebengî aziya.
46 Wani Jesus mi dala: Sana mi don gagazi, kayam an we ad’enga nde woi atanu. 47 Ata yima atcha ndata ti we ti ndak á ngei tat tuo na, ti mba ki zlaka, ti ge tat kä avok Jesus, ti de woi avok suma pet yam vama ndat do Jesus kama, yam buzu mat ma mi ka atogo za’â mi.
48 Jesus mi dat ala: Goronda, he gagazi maka sud’uk wa da’; ndak i lafiya.
49 Kid’a Jesus nga mi de zla ndata tua d’a, sama sunda tcholï avo hi ma ngolâ hi gong nga toka. Mi mba mi de mi Jairus ala: Goronga mit wa, ang kau ma hat suma d’uo d’a.
50 Wani kid’a Jesus mi hum zla ndatid’a, mi de mi Jairus ala: Ang le mandar ri, ang he ni gagazid’a d’ö, ti mba d’i sud’a.
51 Kid’a mam mbaza avod’a, mi ar nga sama ding á kal ki sed’em mbi, ni Pierre azi ki Jean ki Jacques ki gora abut kasut hol. 52 Suma pet a nga tchiya, a nga tchabozi kuruzi yam gor ndata. Wani Jesus mi dazi ala: Agi tchigi d’i, kayam ti mit nga d’i, wani ti burî sena.
53 Azi nde lazamu, kayam azi we ti mit da’. 54 Wani mi vat abod’u, mi yat ki delem mba ngola ala: Gora, ndak tchol akulo. 55 Muzugat mi hulonga, ti tchol akulo atogo zak. Jesus mi dazi ala a hat tena. 56 Simiyêt a le atchap, wani Jesus mi gad’azi ala a de vama mi lena mi sa d’i.
Al-awiin al-taabaʼan al-Masiih
1 Wa baʼad da, Isa gamma yuruukh fi l-mudun wa l-hillaal. Wa gaaʼid yiballikh le l-naas be bichaarat mamlakat Allah. Wa l-rusul al-atnaachar maachiin maʼaayah. 2 Wa maʼaayah fi awiin al-Isa chafaahin. Waahidaat awwal mardaanaat wa waahidaat awwal muchootinaat misil Mariyam al-Magdaliiye al-tarad minha sabʼa chawaatiin 3 wa Jaana marit Khuuza wakiil hana Hiruudus al-muhaafiz wa Suuzaana wa awiin aakharaat katiiraat. Wa l-awiin deel gaaʼidaat yisaaʼidan jamaaʼat Isa be maalhin halaalhin.
Masal al-harraati al-yiteerib
4 Wa naas katiiriin marra waahid jaayiin leyah min ayyi hille wa Isa hajja leehum be masal wa gaal : 5 «Yoom min al-ayyaam, fi harraati waahid marag macha fi l-zereʼ achaan yiteerib. Wa wakit hu gaaʼid yichattit teeraabah, teeraab waahid wagaʼ fi l-derib. Wa l-naas fajjakhooh wa tuyuur al-sama jo akalooh. 6 Wa teeraab aakhar wagaʼ fi bakaan hajar wa l-bizre yibsat achaan ma ligat almi. 7 Wa teeraab aakhar wagaʼ fi ust al-chook wa l-bizre gammat sawa maʼa l-chook wa l-chook khanagaaha. 8 Wa teeraab aakhar wagaʼ fi turaab adiil wa l-bizre gammat wa wildat iyaal katiir. Wa kulli ganduul indah 100 habba.» Wa wakit gaal al-kalaam da khalaas, hu naada al-jamaaʼa wa gaal : «Ayyi naadum al-indah adaan le l-samaʼ, khalli yasmaʼ !»
9 Wa talaamiizah saʼalooh min maʼana hana l-masal da. 10 Wa Isa gaal : «Allah antaaku maʼrafat sirr mamlakat Allah laakin nihajji le l-naas al-aakhariin be amsaal. Wa be misil da, induhum uyuun wa laakin ma yichiifu wa yasmaʼo al-kalaam wa laakin ma yafhamooh.
11 «Wa nifassir leeku al-masal. Al-teeraab yimassil kalaam Allah. 12 Wa l-teeraab al-wagaʼ fi l-derib yimassil al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah laakin Ibliis yaji yichiilah min guluubhum achaan ma yiʼaamunu wa yanjo. 13 Wa l-teeraab al-wagaʼ fi bakaan hajar yimassil al-naas al-yasmaʼo al-kalaam wa yakhbalooh be farha laakin yiʼaamunu le wakit chiyya bas. Wa humman misil bizrit al-gameh al-ma indaha uruug. Wa fi wakit al-tajriba, yikhallu derib Allah. 14 Wa l-teeraab al-wagaʼ fi ust al-chook yimassil al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah wa laakin machaakil al-dunya wa reedithum le l-maal wa chahwaat al-haya yaktulu kalaam Allah al-fi guluubhum. Wa be da, kalaam Allah ma yijiib natiija. 15 Wa l-teeraab al-wagaʼ fi l-turaab al-adiil yimassil al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah wa yakurbuuh be hagg wa galib adiil. Wa yasburu wa yijiibu natiija adiile.
16 «Wa ma fi naadum yiʼoogid faanuus wa yikhattiih be maaʼuun wa la yukhuttah tihit al-sariir. Wa laakin yukhuttah fi bakaan foog achaan al-naas al-yadkhulu fi l-beet yichiifu al-deyy. 17 Achaan ma fi cheyy mulabbad al-baʼadeen ma yinchaaf. Wa ma fi ayyi sirr al-ma yinʼarif wa baʼadeen yinkachif. 18 Achaan da, khuttu baalku wa asmaʼo adiil. Achaan yantu al-naadum al-indah. Wa laakin al-naadum al-ma indah, al-chiyya al-hu indah kula, yichiiluuh minnah.»
Amm al-Masiih wa akhwaanah
19 Wa amm Isa wa akhwaanah jo leyah. Dawwaro yichiifuuh laakin ma gidro yigarrubu leyah achaan katarat al-naas saddat leehum al-derib. 20 Wa l-naas oorooh wa gaalo : «Ammak wa akhwaanak gaaʼidiin barra wa yidooru yichiifuuk.» 21 Wa hu radda leehum wa gaal : «Al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah wa yitabbuguuh, humman bas ammi wa akhwaani.»
Al-Masiih waggaf al-riih al-chadiide
22 Wa yoom waahid, Isa hajja le talaamiizah wa gaal : «Taʼaalu nagtaʼo al-bahar.» Wa rikib fi markaba maʼa talaamiizah wa macho. 23 Wa wakit maachiin, Isa naam fi l-markaba. Wa be khafla, riih chadiide marra waahid saagat fi l-bahar wa gawwamat al-challaal. Wa l-markaba gaaʼide tinmali almi wa humman fi khatar.
24 Wa l-talaamiiz macho le Isa wa gawwamooh min al-noom wa gaalo : «Ya sayyidna ! Ya sayyidna ! Aniina mutna !» Wa Isa gamma wa kachcha le l-riih wa l-challaal al-chadiid. Wa khalaas, al-riih wa l-challaal wagafo. Wa l-wata bigat haadiye. 25 Wa hajja leehum wa gaal : «Ween iimaanku ?» Wa humman khaafo khoof chadiid wa alʼajjabo marra waahid wa gaalo ambeenaathum : «Al-naadum da yaatu ? Hu amar al-riih wa l-almi wa humman simʼo kalaamah !»
Isa wa l-muchootin
26 Wa khalaas, gataʼo al-bahar wa wassalo fi balad al-Garaasiyiin al-gaaʼide mugaabile daar al-Jaliil. 27 Wa wakit Isa nazal min al-markaba, naadum waahid muchootin min al-hille ja laagaah. Wa min mudda tawiile hu ma laabis khalag wa la saakin fi beet. Hu saakin fi l-khubuur. 28 Wa hu chaaf Isa wa aat wa sajad giddaamah. Wa be hiss aali hu gaal : «Ya Isa Ibn Allah al-Aali ! Inta tidoor minni chunu ? Nachhadak ma tiʼazzibni.» 29 Wa gaal al-kalaam da achaan awwal Isa amar al-cheetaan al-gaaʼid foogah le yamrug minnah. Wa l-naadum da, marra katiir al-cheetaan yugumm leyah. Wa awwal rabatooh wa janzarooh laakin hu gataʼ ayyi rubaat. Wa l-cheetaan saagah fi l-khala.
30 Wa Isa saʼalah wa gaal : «Usmak yaatu ?» Wa hu gaal : «Ana usmi Deech». Wa hu gaal deech achaan chawaatiin katiiriin dakhalo foogah. 31 Wa l-chawaatiin chahado Isa achaan ma yirassilhum fi bakaan al-azaab. 32 Wa fi taraf al-hajar, khanaaziir katiiriin gaaʼidiin yasraho. Wa l-chawaatiin chahado Isa achaan yikhalliihum yadkhulu fi l-khanaaziir dool. Wa hu antaahum izin. 33 Wa l-chawaatiin marago min al-naadum da wa dakhalo fi l-khanaaziir. Wa l-khanaaziir kulluhum jaro min taraf al-hajar wa wagaʼo fi l-bahar wa khalaas, almi akalaahum.
34 Wa wakit ruʼyaan al-khanaaziir chaafo al-cheyy al-bigi da, gammo arrado wa macho khabbaro beyah kulla l-naas al-fi l-hille wa fi l-furgaan. 35 Wa be l-khabar da, al-naas marago min al-hille achaan yichiifu al-cheyy al-bigi. Wa jo le Isa wa chaafo al-naadum al-marago minnah al-chawaatiin. Wa hu gaaʼid tihit yasmaʼ kalaam Isa, laabis khulgaan wa aglah foogah. Wa khaafo marra waahid. 36 Wa l-naas al-chaafo al-cheyy da khabbaro al-naas al-aakhariin be kikkeef al-naadum al-awwal muchootin ligi al-aafe. 37 Wa kulla l-naas hana balad al-Garaasiyiin chahado Isa le yibaʼʼid minhum achaan humman khaayfiin khoof chadiid.
Wa khalaas, hu rikib fi l-markaba le yigabbil daar al-Jaliil. 38 Wa gubbaal Isa ma yamchi, al-naadum al-marago minnah al-chawaatiin chahad Isa achaan yamchi maʼaayah. Laakin Isa rassalah fi hillitah wa gaal : 39 «Gabbil beetak wa oori naasak be kulla cheyy al-Allah sawwaah leek.» Wa khalaas, gamma macha wa ballakh kulla naas hillitah be kulla cheyy al-Isa sawwaah leyah.
Bineeyit Jaayrus wa l-mara
40 Wa Isa gabbal fi daar al-Jaliil wa kulla l-naas gaaʼidiin yarjooh wa laagooh be farah. 41 Wa naadum waahid usmah Jaayrus ja wa hu masʼuul fi beet al-sala. Wa hu sajad giddaam Isa wa chahadah le yaji fi beetah 42 achaan indah bineeye waahide bas wa umurha misil 12 sana wa hi gariib tumuut. Wa Isa gamma wa macha maʼaayah.
Wa fi naas katiiriin fi l-derib lahaddi gaaʼidiin yaʼasuruuh. 43 Wa fi ust al-naas fi mara taʼbaane. Wa min 12 sana, dammaha gaaʼid yidaffig minha. Wa dafaʼat kulla maalha le l-dakaatiir wa laakin ma fi naadum gidir yidaawiiha. 44 Wa hi garrabat le Isa min wara wa maddat iidha wa limsat taraf khalagah. Wa tawwaali dammaha wagaf. 45 Wa Isa gaal : «Yaatu limisni ?» Wa kulla l-naas nakaro. Wa Butrus gaal : «Sayyidna, fi naas katiiriin muhawwigiinak wa gaaʼidiin yaʼasuruuk.» 46 Wa Isa gaal : «Naadum waahid limisni. Hasseet fi gudra maragat minni.»
47 Wa khalaas, al-mara irfat kadar hi ma tagdar tilabbid nafisha wa jaat le Isa wa gaaʼide tarjif min al-khoof. Wa sajadat giddaamah wa oorat Isa giddaam kulla l-naas be sabab lammisiinha. Wa ooratah be kikkeef hi ligat al-aafe tawwaali. 48 Wa Isa gaal leeha : «Ya bineeyti, iimaanki beyi najjaaki. Amchi be salaam.»
49 Wa wakit hu gaaʼid yihajji leeha, naadum waahid ja min beet al-masʼuul hana beet al-sala wa gaal : «Bineeytak maatat khalaas. Khalli al-muʼallim yinjamma.» 50 Wa laakin wakit Isa simiʼ al-kalaam da, hajja le l-masʼuul wa gaal : «Ma takhaaf. Aamin beyi bas wa hi tanja.»
51 Wa wakit Isa wisil fi beet al-masʼuul, hu ma khalla ayyi naadum yadkhul maʼaayah daakhal illa Butrus wa Yuuhanna wa Yaakhuub wa abu al-bineeye wa ammaha. 52 Wa fi l-beet, kulla l-naas gaaʼidiin yabku haznaaniin leeha. Wa Isa gaal leehum : «Ma tabku ! Hi ma maatat. Hi naayme bas.»
53 Wa dihko leyah be chamaate achaan irfo hi mayte. 54 Laakin hu karab iidha wa hajja leeha be hiss aali wa gaal : «Ya bitti, gummi !» 55 Wa ruuhha gabbalat leeha wa ajala ke hi gammat. Wa Isa amaraahum achaan yantuuha akil. 56 Wa waaldeenha alʼajjabo. Wa Isa amaraahum achaan ma yiʼooru naadum be l-cheyy al-bigi.
