He gagazid’a
1 He gagazid’a ni vama tak kei ala, vama ei tini huri kama mi gagazi. Vama ei wum nga ki irei d’uo na mi nga gagazi mi. 2 Ni yam he gagazid’a ba, Alona mi le glangâs ma djivina yam suma kur atchogoi d’a kalina.
3 Ni yam he gagazid’a ba, ei wei ala Alona mi landagad’a kahle suma sä akulona ni ki zla d’a avunamba. Kayam ndata, ahle suma ei nga wazi ki ireina, Alona mi mbud’uzi kahle suma ei nga wazi ki irei d’uo na.
4 Ni yam he gagazid’a ba, Abel mi he vama ngat buzu ma djivina kal ma hi Kain-na. Kayam ndata, Alona mi le glangâs ma djivina kam ala ni sama d’ingêrâ. Mi le glangâsâ yam he d’a hawa mamba mi. Kayam he gagazi mamba, mi mit pî, a nga dum zlam ini.

5 Ni yam he gagazid’a ba, Alona mi hle Enok akulo bei matna. A fum nga d’i, kayam Alona mi hlum sä akulo. Avok ka bei mi hlumba, mbaktumba hAlonid’a ti le glangâsâ kam ala ni sama lAlona tam djivid’ina. 6 Wani bei he gagazid’a, sana mi ndak á lAlona tam djivid’a d’i. Kayam sama min hut go gen Alonina, mbeî mi he gagazid’a ala Alona mi nga, mam mi ma nga mi wurak suma a nga halama mi.
7 Ni yam he gagazid’a ba, Noe mi hum zla d’a Alona mi dum yam vama suma a wum nga d’uo tua na. Noe mi ge yam kä avok Alona, mi min batod’a á sut suma avo hatama. Ni hina ba, mi ka sariya d’a matna yam suma yam andagad’ina. Alona mi mbud’um sama d’ingêrâ yam he gagazi mamba.
8 Ni yam he gagazid’a ba, Abraham, ata yima Alona mi yuma, mi ge yam kä, mi i yam andaga d’a Alona humzi djonid’a. Mi ar ambas mamba, mi we nga yima mi i kuana d’i. 9 Ni yam he gagazid’a ba, mi kak yam andaga d’a Alona mi hlum vunam kata d’igi angeina na. Mi kak kur zlub’ud’a. Bugola, Isak azi ki Jakob a kak kur zlub’ud’a mi; ni suma zlapa ki sed’em tu yam vun ma hled’a hAlonina. 10 Kayam Abraham mi djup mi azì ma gum ad’um kä ad’enga ngingina. Alona ni ma ngam ad’uma, ni ma minima mi.
11 Ni yam he gagazid’a ba, Sara tata fad’enga á ve wirâ ata yima bizat ta vuta kal leina, kayam ndat tin hurut ala ma hlat vunama ni ma d’engzengâ. 12 Kayam ndata, ata sama tu ma mi mbut d’igi sama matna na na, andjavam zul grona ablaud’a d’igi tchitchiu d’a akulod’a na, d’igi les ma avun alum ma ngol ma sana mi ndak á ndumum mbuo na na mi.
13 Azi pet a bo ni kur he gagazid’a. Azi nga bei fahle suma Alona mi hlazi vunam kazina, wani azi nga golozi sä woi hina dei ki furîd’a. Azi nga dala azi ni suma tita d’igi angoyogeina na kur duniyad’a ka hî. 14 Azi suma a nga de hina na a tak kei ala azi halî ambas mazid’a. 15 Ladjï azi hat huruzi yam andaga mazi d’a azi buzuk kei kura ni, azi fe wa lovota á hulong kua. 16 Wani azi nga hat huruzi yam andaga d’a djivi d’a kala, nala, ta akulod’a. Kayam ndata, Alona nga mi le zulona kazi ata yima azi nga yum ala Alo mazina na d’i, kayam mam min wa azì ma ngolâ kazi da’.
17 Ni yam he gagazid’a ba, Abraham mi he goroma Isak vama ngat buzuna ata yima Alona kuguma. Ni Abraham ma Alona mi hlum vunama ba, mi he gorom ma tu gid’engâ vama ngat buzuna. 18 Ni mam ma Alona mi dum adjeu ala: Ni kayam andjafâ hi Isa’â hol ba, a mba ndumum andjavangû na. 19 Abraham mi djib’er ala Alona mi ndak á tchol sana akulo aduk suma matna. Ni kayam ndata ba, mi hulong mi fe Isak d’igi sama tchol akulo aduk suma matnina na.
20 Ni yam he gagazid’a ba, Isak mi b’e vunam yam Jakob azi ki Esau, ni vama ngad’a yam va mazi ma nga mi mbana.
21 Ni yam he gagazid’a ba, ata yima Jakob ar go á matnina, mi b’e vunam yam Josef grom suma mbà na, mi deng tam yam totogo mamba, mi kud’or Alona mi.
22 Ni yam he gagazid’a ba, ata yima Josef ar go á matnina, mi de zla d’a yam buzuka hi Israel-lâ woi kur Ezipte-d’a, mi hazi vuna yam asogom mi.
23 Ni yam he gagazid’a ba, ata yima a vut Moise-sâ, abum azi kasum a ngeyem tilâ hindi, kayam azi a wum mam mi gor ma djifâ, a le nga mandara vun ma hed’a hamulîna d’uo mi.
24 Ni yam he gagazid’a ba, ata yima Moise mi djeng sana, mi min ala a yum ala Gorâ hi Faron gorombina d’i. 25 Kayam mam min fe ndaka ki suma hAlonina kal mam fe djivid’a kur tchod’a ata yima ndjö wana. 26 Mi djib’er ala mi fe ndaka yam Christ ni vama ndjondjoîna kal ndjondjoî d’a Ezipte-d’a, kayam mi tin iram yam wurak ka sä avoromba.
27 Ni yam he gagazid’a ba, Moise mi ar Ezipte, mi le mandara ayîna hamulîna d’i. Mi ve tam ad’enga d’igi mam we Alo ma bei wum ki irina na. 28 Ni yam he gagazid’a ba, mi le Pa’â, mi he vuna á yam buzuna avun azina, kayam malaika ma tchi suma mi tchi gro suma a vud’uzi avo’â hi Israel-lîna woi d’i.
29 Ni yam he gagazid’a ba, Israel-lâ a djak alum ma ngol ma Tchereuna d’igi yima sod’a na. Wani ata yima Ezipte-na a kuk á led’a hina na, mbina mi hlubuzi kä.
30 Ni yam he gagazid’a ba, gulumun ma Jeriko-na mi dris kä ata yima Israel-lâ a nguyum burâ kid’iziya na.
31 Ni yam he gagazid’a ba, Rahap atcha d’a gaulangâ ti mit nga zlapa ki suma bei hum vun Alona d’i, kayam ti ve suma d’u yina atat ki djivid’a.
32 An dok de ni zla me d’ei ge? Yina kid’agan á väd’u zlad’a hi Jedeyon azi ki Barak ki Samson ki Jepte ki David ki Samuel ki suma djok vun Alonid’a. 33 Ni yam he gagazid’a ba, azi kus yam andagad’a teteng, azi le sun nda d’ingêra, azi fe vama Alona mi hlazi vunam kama. Azi duk vun azlona, 34 azi tchi sin aku d’a bibiliud’a woyo, azi sut tazi abo mbigeu d’a fiyaka. Azi ni suma amangeîna, wani a mbut ad’enga. Azi fad’enga kur ayî ma durâ, azi kus yam b’ranga hi suma dingîd’a. 35 Ni yam he gagazid’a ba, arop suma sum mazina a bona, Alona mi tcholozizi akulo aduk suma matna karid’a.
A tchi suma dingâ ni ki djop vuna, kayam azi min prut tazi d’i, kayam azi min á fe lovota á tchol akulo aduk suma matna ki tchol la djivi d’a kala. 36 A las suma dingâ ki sanda, a to suma dingâ ki blafâ, suma dingâ a djinizi ki kindjingâ, a tchuguzi dangeina mi. 37 A dur suma dingâ kahinad’a, a kuguziya, a ngad’azi ki sï ma kaweina aduk mbà mbà , a tchazi ki mbigeu d’a fiyaka, a tchuguzi bak tumiyôna ki bak b’ogeina ataziya, a nga tchazi irazi tata, a mbud’uzi suma talala, a djobozi vunaziya, a lazi tchod’a heî mi. 38 Duniyad’a ndak nga yam sum ndazi suma a nga tcha tata hur fulâ, yam ahuniyôna, angra ahuniyôna, kä kur zula mi na d’i.
39 Azi sum ndazina pet, Alona mi le glangâs ma djivina yam he gagazi mazid’a. Hina pî, azi fe nga vama Alona mi hlazi vunam kama biya d’i. 40 Kayam Alona mi min nga vama djivi ma kalâ keya, bei ei ba ni, azi ndak á ndak memet ti.
Al-iimaan
1 Al-naadum al-indah iimaan, hu muʼakkid kadar hu yalga al-cheyy al-yarjaah wa ma indah chakak fi l-cheyy al-lissaaʼ ma binchaaf. 2 Fi chaan iimaanhum, naas al-zamaan ligo rida Allah.
3 Be l-iimaan, naʼarfu kadar Allah khalag al-dunya be kilmitah. Wa achaan da, naʼarfu kulla cheyy al-binchaaf ja wa kaan be tariiga al-ma tinchaaf.
4 Wa be l-iimaan, Haabiil gaddam dahiiye le Allah. Wa dahiiytah bigat akheer min hadiiyat Gaabiil. Wa fi chaan iimaanah, Allah ridi beyah wa jaʼalah naadum saalih. Allah khibil dahaayah wa chahad leyah. Wa Haabiil maat laakin be iimaanah, ya hassaʼ kula hu gaaʼid yihajji.
5 Wa be l-iimaan, Akhnuukh rafaʼooh achaan ma yumuut. Hu ma anlaga achaan Allah bas rafaʼah. Wa l-Kitaab yachhad le Akhnuukh kadar gubbaal ma yinrafiʼ, Allah ridi beyah. 6 Wa bala iimaan, naadum ma yalga rida Allah. Achaan ayyi naadum al-yidoor yigarrib le Allah, waajib yiʼaamin kadar Allah mawjuud wa yanti ajur le l-naas al-yifattuchuuh.
7 Wa be l-iimaan, Nooh simiʼ kalaam Allah. Awwal Allah khabbarah be l-cheyy al-yidoor yabga wa lissaaʼ ma binchaaf. Wa min chiddit takhwaah, Nooh bana safiina achaan yinajji ahal beetah. Wa be da, Nooh sabbat kadar naas al-dunya khaatiyiin. Wa hu waras al-adaala al-naadum ma yagdar yalhagha illa be l-iimaan.
8 Wa be l-iimaan, Ibraahiim simiʼ kalaam Allah wa gamma macha fi l-bakaan al-baʼadeen yabga warasatah. Wa hu macha gubbaal ma yaʼarif al-bakaan al-waajib yamchi leyah. 9 Wa be l-iimaan, hu bigi ajnabi fi l-balad al-Allah waaʼadah beeha wa sakan foogha fi kheema. Wa Ishaakh wa Yaakhuub kula wurraas mislah fi nafs al-waʼad. 10 Achaan Ibraahiim gaaʼid yarja be acham al-madiina al-jaaye al-asaasha saabit al-Allah bas khattatha wa banaaha.
11 Wa be l-iimaan, Saara kula bigat khalbaane hatta kan hi ajuuz ma indaha gudra le l-waaluuda kula. Laakin Allah waaʼadaaha be wileed wa hi gaalat Allah saadikh. 12 Wa be misil da, raajil waahid al-chayyab marra waahid bigi abu hana zurriiye katiire misil al-nujuum wa misil ramla hana khachum al-bahar al-ma tinhasib.
13 Wa kulla naas al-zamaan dool maato saabtiin fi l-iimaan. Humman ma ligo al-cheyy al-Allah waaʼad beyah laakin chaafooh min baʼiid wa firho beyah. Wa aʼtarafo kadar humman saakniin fi usut naas al-ard misil ajaanib wa diifaan. 14 Wa l-naas al-yihajju kalaam misil da yiwassufu kadar yidooru watan aakhar yaskunu foogah. 15 Fikirhum ma fi l-balad al-marago minha. Kan dawwaro yigabbulu foogha, yagdaro. 16 Laakin be l-sahiih, humman yidooru watan akheer min al-marago minnah wa hu al-watan al-samaawi. Achaan da, Allah akkad kadar hu Rabbuhum wa humman chaʼabah wa jahhaz leehum madiina.
17 Wa be l-iimaan, Ibraahiim gaddam Ishaakh dahiiye wakit Allah jarrabah. Al-naadum al-Allah antaah al-waʼad chaal niiye achaan yigaddim wileedah al-wahiid dahiiye le Allah. 18 Wa Ishaakh da, hu al-wileed al-Allah awwal hajja beyah wa gaal : <Min Ishaakh bas talga zurriiye al-binaaduuha be usmak.> 19 Wa Ibraahiim khatta fi fikrah kadar Allah indah gudra yigawwim al-maytiin kula. Wa be l-sahiih, wakit Allah gabbal Ishaakh le Ibraahiim, Ibraahiim chaaf wileedah misil maat wa gamma min al-moot.
20 Wa be l-iimaan, Ishaakh talab le Yaakhuub wa Isuu be l-baraka al-tukhuss al-cheyy al-yabga baʼadeen. 21 Wa be l-iimaan, Yaakhuub wakit hu gariib yumuut, talab baraka le ayyi waahid min awlaad Yuusuf wa arrakkaz fi asaatah le yaʼabud Allah. 22 Wa be l-iimaan, Yuusuf wakit hu gariib yumuut, hajja be marigiin Bani Israaʼiil min Masir al-yabga baʼadeen. Wa amaraahum yichiilu udaamah maʼaahum.
23 Wa be l-iimaan, waaldeen Muusa baʼad wildooh, labbadooh muddit talaata chahar. Chaafo kadar wileedhum jamiil marra waahid wa humman ma khaayfiin min al-malik Firʼoon wa ma taabaʼo amrah.
24 Wa be l-iimaan, Muusa wakit hu kibir khalaas, aba ma khalla al-naas yinaaduuh wileed bineeyit Firʼoon. 25 Wa hu chaal niiye achaan yatʼab maʼa chaʼab Allah wa aba ma yitaabiʼ al-zunuub wa chahwaat al-dunya al-ma daayme. 26 Hu jaʼal kadar al-muʼyaar al-yaji foogah fi chaan al-Masiih indah faayde katiire min kulla dahab Masir. Wa hu khatta fikrah fi l-ajur al-giddaamah. 27 Wa be l-iimaan, hu marag min Masir ma khaayif min zaʼal al-malik. Hu taabaʼ Allah be sabur gawi misil naadum gaaʼid yichiif Allah al-ma binchaaf. 28 Wa be l-iimaan, Muusa kharrar iid al-Fisha wa rachcha al-damm achaan malak al-moot al-gaaʼid yaktul awlaad al-bikir, hu ma yaji foog awlaad Bani Israaʼiil.
29 Wa be l-iimaan, al-chaʼab gataʼo al-bahar al-Ahmar wa hu bigi leehum misil turaab yaabis. Laakin wakit al-Masriyiin dawwaro yisawwu nafs al-cheyy, al-almi akalaahum.
30 Wa be l-iimaan, daraadir hana madiinat Ariiha wagaʼo wa da baʼad Bani Israaʼiil hawwagooha sabʼa marraat.
31 Wa be l-iimaan, al-charmuuta Raahaab ma hilkat maʼa l-aasiyiin achaan hi dayyafat al-naas al-jo raakho al-balad.
Al-gudra wa taʼab al-muʼminiin
32 Wa nuguul chunu battaan ? Al-wakit ma yitimm leyi nihajji be Gidʼuun wa Baaraakh wa Chamchuun wa Yiftaah wa Dawuud wa Samuwiil wa l-anbiya. 33 Be l-iimaan, humman chaalo mamaalik wa tabbago al-adaala wa ligo min Allah al-cheyy al-waaʼadaahum beyah wa saddo khuchuum al-diidaan. 34 Wa be l-iimaan, katalo naar mugargire wa nijo min suyuuf udwaanhum wa ligo al-gudra al-awwal ma induhum wa bigo gawiyiin fi l-harib wa tarado al-duyuuch al-hajamo baladhum. 35 Wa fi awiin al-maytiinhin baʼaso wa gabbalo leehin.
Wa laakin fi naas waahidiin, azzaboohum wa abo ma yamurgu min al-azaab achaan yidooru yabʼaso fi haya afdal. 36 Wa muʼminiin waahidiin achchammato leehum wa jaladoohum wa waahidiin janzaroohum wa sajanoohum. 37 Wa muʼminiin waahidiin rajamoohum wa waahidiin chaggoohum min usut be munchaar wa waahidiin kataloohum be l-seef. Wa waahidiin daayman raaykhiin laabsiin firaaw al-khanam wa himlo fagur chadiid wa diige wa zulum. 38 Wa waahidiin muwaddiriin wa gaaʼidiin yuruukhu fi l-sahara wa l-hujaar. Wa waahidiin saakniin fi karaakiir wa nugaar al-ard. Wa kulla l-muʼminiin dool akheer marra waahid min naas al-dunya al-taradoohum.
39 Wa kulla l-naas dool, Allah ridi beehum be sabab iimaanhum. Laakin humman ma ligo al-baraka al-Allah waaʼadaahum beeha. 40 Achaan min awwal, Allah khaddar cheyy akheer leena wa khidmit Allah ma tabga kaamile fooghum illa maʼaana aniina.