Goŋ madǝwin sǝr Seba ge ǝ̃ǝ Salomo
(2 KeeƁ 9:1-12)1 Ne cok maki ahe, goŋ madǝwin sǝr Seba laa ɓǝ yǝk Salomo. Ge ka lii ko ne fii magaɓ camcam. 2 Ur gwǝǝ ah ge yaŋ Jerusalem pǝyǝk no cam, a ne za yeɓɓe tǝkine njoŋnjoŋ, woo ɓǝrdi vãm kaŋnyeeri, tǝkine tǝsal masãh ge ne pǝlli. Ne cok mo ge dai wo Salomo, fii ko ne ɓǝ mai mo zyeɓ ɓo pǝ zahzyil ah daŋ. 3 So Salomo cuu mor ɓǝ ah daŋ nyi ko, ɓǝ mai mo ǝ̃ǝ goŋ muŋ mo gak cuu mor ah nyi ko ya kǝka. 4 Ne cok goŋ madǝwin sǝr Seba mo kwo fatan Salomo daŋ ne yaŋ mai mo vuu ɓo, 5 ne farel ah moo renne, ne yeɓ za yeɓ ah moo joŋra, ne mbǝro ɓaa ɓǝǝra, ne za ma nyi fazwan nyi ko tǝkine syiŋ suŋwii mai moo joŋ pǝ yaŋ Dǝɓlii, so ɓǝ foo ah zyak tǝtǝl nyi pǝryak.
6 So faa nyi goŋe: Ɓǝ mai me laa tǝ ɓo, ne mai me laa ɓǝ fatan ɓo daŋ daga sǝr ɓe, goŋga ye 'manna. 7 Amma me nyiŋ kǝnah ɓǝ ah ya, ŋhaa me ur ge ne suu ɓe, nahnǝn ɓe ge kwo gur ɓe. Koo faara raita ɓǝ ah laŋ nyi me ya. Ɓǝ fatan ɓo tǝkine yǝk ɓo, kal tǝ ɓǝ mai me laa ɓo pǝɗǝk ɓoroo. 8 A pǝ'nyah wo za ɓo, a pǝ'nyah wo za yeɓ ɓo mai moo yeara ma pel ɓo cẽecẽe laa fatan ɓo. 9 Osoko wo Dǝɓlii Masǝŋ ɓo mai mo laa ɓo pǝ'nyah ne mo ŋhaa mo ɓaŋ mo kan goŋ Israel ɓo ne ko. Dǝɓlii tǝ 'yah za Israel pǝlli, mor ah ɓaŋ mo kan goŋ ɓo ne ko, ka mo joŋ fan matǝ njaŋ ah ne matǝ goŋga.
10 So nyi vãm kaŋnyeeri nyi Salomo yǝk ah nǝn kilo 3.500, tǝkine ɓǝrdi pǝlli ne tǝsal masãh ah pǝlli ta. Ɓǝrdi malii ma morãi ge pǝ sǝr Israel taa ya.
11 (Dah Hiram mai mo woo vãm kaŋnyeeri daga Ofir ge ne ko, woo kpuu ma ɗii ne sandal ge ne tǝkine tǝsal masãh ah ra daŋ pǝlli. 12 Goŋ zyeɓ wǝǝdǝǝ ma ɓǝr yaŋ Dǝɓlii ne ma ɓǝr yaŋ goŋ daŋ ne kpuu ma ɗii ne sandal, zyeɓ tǝnjuŋ zahrãa ne tǝnjuŋ mor za ma ɗǝǝ lǝŋ ta. Kpuu ma ɗii ne sandal ge na moo taa ya, kwora laŋ na moo taa ya ŋhaa tǝ'nahko.)
13 Goŋ Salomo nyi fan mai goŋ madǝwin sǝr Seba mo ne 'yah ah daŋ nyi ko, so nyi ge nyi gŋ pǝlli kal tǝ mai mo fiiko. So ur ne zan ah daŋ kal ge fah sǝr ahe.
Ɓǝ kǝ̃ǝ Salomo tǝkine yǝk ahe
(2 KeeƁ 9:13-29)14 Vãm kaŋnyeeri mai moo ginra nyi goŋ Salomo ne pǝzyil syii daŋ, a joŋ ton jemma gwa. 15 Kee fan mai za ma joŋ fillu ne za ma lea fan moo soora, ne mai za goŋ sǝr Arabia tǝkine govener sǝr ah moo nyira nyi ko ge gŋ ya.
16 Goŋ Salomo zyeɓ bal ma ruu sal temere gwa ne vãm kaŋnyeeri. Vaŋno ah daŋ syee vãm kaŋnyeeri ge ɓo wol ah nǝn kilo yea yea. 17 Zyeɓ bal manyee ah ne ma vãm kaŋnyeeri mahǝhǝǝ, yǝk ah nǝn kilo vaŋno ne raita, a mor ka syee ga wo bal vaŋno. Goŋ ge rǝk fan ah pǝ yaŋ ma ɗii ne Gǝ̃ǝ Liban.
18 Goŋ so zyeɓ fakal goŋ ma'man ah ne loŋ balle, so syee vãm kaŋnyeeri masãh ah ge wol ahe. 19 Fakal goŋ ah a ne cok yee ga tǝtǝl ah yea, nǝfah kǝfal ah foto tǝtǝl dǝǝ gŋ. Cok rǝk jol a kah cok kal ah gwa daŋ, foto ɓol gwa uura ɓo kah cok rǝk jol ah ra. 20 Pǝ cok yee ga tǝtǝl ah laŋ, ɓol jemma tǝtǝl gwa a kah ah gwa daŋ. Fan ma morãi goŋ maki ah joŋ taa ya.
21 Tahsah zwan fan goŋ Salomo daŋ a ne vãm kaŋnyeeri. Tahsah mai mo ɓǝr yaŋ ma ɗii ne Gǝ̃ǝ Liban daŋ a ne vãm kaŋnyeeri masãhe, fan ma ne vãm solai kǝka gŋ ya. Ne cok zah'nan Salomo, a kwanra vãm solai na fan kolle. 22 Goŋ Salomo no ne dah maluu mai moo pee ga pǝ sǝr maɗǝk ne mǝ Hiram daŋ, tǝgǝǝ syii sai a syee tǝ mabii, a woo vãm kaŋnyeeri ne vãm solai ne loŋ balle, ne kpiŋni, tǝkine zahban juu masãh ah camcam gin ne ko.
23 Salomo kal goŋ sǝr daŋ ne kǝ̃ǝ tǝkine fatanne. 24 Za sǝr daŋ a kyeɓra ka kwan Salomo ne suu ɓǝǝ ryakryakke, mor ka laa fatan ah mai Masǝŋ mo nyi ɓo nyi ko. 25 Koo zune mo tǝ gin ɓe, a gin ne fan ka nyi nyi ko: Fan ma vãm solai ne ma vãm kaŋnyeeri, ne mbǝro, fan salle, ne ɓǝrdi, ne pǝrri, tǝkine pǝr ma ɗii ne facwǝ̃ǝre syii daŋ.
26 Salomo tai muŋta sal mai pǝr moo kwakke tǝkine pǝrri, muŋta sal ah a 1.400, pǝr ah a 12.000, ge rǝk ra pǝ yaŋ mai mo zyeɓra ɓo mor rǝk pǝrri, so soɓ manyeeki ah ge rǝk kah ah Jerusalem. 27 Ne zah'nan goŋ ah mo kaani, vãm solai a yaŋ Jerusalem tǝgbana tǝsal kolle, kpuu bah a gŋ tǝgbana kpuu makolle. 28 A ginra nyi goŋ Salomo ne pǝr daga sǝr Egiɓ ne sǝr Kilikia, za mai goŋ moo pee ra joŋ fillu a ga leara gŋ ne solai. 29 Muŋta sal mai moo ginra sǝr Egiɓ gin ne ko lee ah vaŋno a joŋ dah temere, ma pǝr vaŋno a joŋ dah jemma nai. Za fillu marai za goŋ Hetien tǝkine za goŋ Sirien a leara muŋta sal ne pǝr jol ɓǝǝ ta.
Mbai gə́ dené gə́ Seba ree iŋga Salomo̰ Jerusalem
2SgI 9.1-121 Mbai gə́ dené gə́ Seba oo ta riɓar gə́ Salomo̰ iŋga gə́ ula rɔnduba dɔ Njesigənea̰’g ndá yeḛ ree gə mba neán gə ta dəjije gə́ to loo-kiya’g koo . 2 Yeḛ ree Jerusalem gə njédan géeje bula yaa̰ ləm, gə jambalje gə́ d’odo néje gə́ ə̰də sululu gə larlɔr yaa̰ gə jərje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ. Yeḛ ree ne rɔ Salomo̰’g ɓa ɔr ne səa sor néje lai gə́ to mée’g tɔ. 3 Salomo̰ ila tadəjije’g ləa lai-lai ar né kára kara gə́ iya rəa kəm mbai’g lé godo. 4 Mbai gə́ dené gə́ Seba lé oo ta kəmkàrje lə Salomo̰ lai ləm, gə kəi gə́ yeḛ unda ləm, 5 gə nésɔje gə́ to dɔ tabul’g ləa ləm, gə loo-si kuraje ləa ləm, gə kula ra dee gə́ ra ne né d’aree ləm, gə njekaree nékaije ləma, gə nékinjanéməsje ləa gə́ ka̰ roo gə́ yeḛ inja dee mee kəi’g lə Njesigənea̰ lé ləm tɔ.
Ta igee sel aree ula mbai lé pana: 6 Taje gə́ m’oo mee ɓee’g ləm gə́ wɔji dɔ loo-sii ləm, gə ta kəmkàr ləi ləm tɔ lé to tɔgərɔ ya. 7 Kédé gə́ m’ree m’oo el ɓəi lé ndá m’ɔm məəm dɔ’g el. Nɛ aa oo, gesee ya kara d’ulam el ɓəi. 8 Rɔlel naḭ gə koso-dəwje ləi ləm, rɔlel naḭ gə kuraje ləi gə́ d’aar nɔḭ’g gə ndɔ dee ndɔ dee lé ləma, gə deḛ gə́ d’isi d’oo ta kəmkàrje ləi lé ləm tɔ. 9 Maji kar dɔ ri Mbaidɔmbaije Ala ləi ai səgərə, yeḛ gə́ ooi maji ɓa undai dɔ kalimbai’g lə Israɛlje lé. Mbata Njesigənea̰ unda Israɛlje dan kəmee’g saar-saar ya, yee gə́ bèe ɓa, yeḛ undai ne gə́ mbai mba kari gaŋg ne rəwta lə dee gə dɔ najee gə mbəa.
10 Yeḛ ar mbai larlɔr as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg-loo-munda gə dəa tɔl-mi (3.500) ləm, gə boo-néje gə́ ə̰də sululu ləma, gə jərje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ. Néje gə́ ə̰də sululu gə́ d’ḭ ne raŋg ree ne gə́ to asəna gə njé gə́ mbai gə́ dené gə́ Seba ree ne ar mbai Salomo̰ lé godo.
11 Batoje lə Iram gə́ d’odo larlɔr gə́ Opir lé d’odo kagje gə́ ə̰də sululu keneŋ bula ləm, gə jərje bula gə́ gad dee to yaa̰ gə́ d’ḭ ne Opir ree ne ləm tɔ. 12 Mbai ra loo-gəd-rɔ gə kagje gə́ ə̰də sululu lé mbata kəi lə Njesigənea̰ ləm, gə mbata kəi lə mbai ləm tɔ, tɔɓəi yeḛ ra ne kṵdu-ko̰déje gə buulaje mbata lə njékɔspaje tɔ. Un kudee mee ndəa’g nee saar lé d’ḭ gə kagje gə́ ə̰də sululu as bèe ree ne el ləm, dəw tel oo gogo el ləm tɔ saar teḛ mee ndɔ gə́ ɓogənè.
13 Mbai Salomo̰ ar mbai gə́ dené gə́ Seba néje lai gə́ mée ndigi gə́ yeḛ dəjee lé ləm, aree nénojije gə́ riba dɔ nékiŋga lə mbai gə́ Salomo̰ bèe ləm tɔ. Tɔɓəi yeḛ tel aw mee ɓee’g ləa, yeḛ ləm, gə kuraje ləa ləm tɔ.
Nébaoje lə Salomo̰
2SgI 1.14-17, 2SgI 9.13-2814 Kwɔi lə larlɔr gə́ deḛ ree ne ləb kára-kára lai d’ar Salomo̰ lé as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg-loo-rɔ-joo (20.000), 15 ur dɔ larlɔr gə́ yeḛ taa ji njéndogo-néje’g gə njételkəmlarje’g ləm, gə mbaije lai gə́ to njégelɓeeje gə́ Arabi ləma, gə njéguburuɓeeje gə́ wɔji dɔ ɓeeko̰ ləm tɔ.
16 Mbai Salomo̰ ar dee ra dər-guguju gə larlɔr gə́ kunda gə mo̰ as tɔl-joo (200), ar dər kára ndá yeḛ ra gə larlɔr gə́ kwɔi ləa as nékwɔji kwɔi-lə-né misa̰-misa̰, 17 tɔɓəi yeḛ ar dee ra dərje gə́ raŋg as tɔl-munda (300) gə larlɔr gə́ d’unda gə mo̰ ar dər kára ndá deḛ rəa gə larlɔr gə́ kwɔi ləa as nékwɔji kwɔi-lə-né kára gə gesee-gesee, tɔɓəi mbai lé ɔm dee mee kəi’d gə́ ria lə Mee-kag-kɔr gə́ Liba̰ lé tɔ.
18 Mbai lé ar dee ra kalimbai gə́ boi gə ŋgaŋ kər, tɔɓəi yeḛ ɔr giree gə larlɔr gə́ àr ŋgad-ŋgad ya. 19 Kalimbai neelé loo-kuba-ɗao-ɗao gə́ tar gə́ wɔji dəa lé to misa̰, tɔɓəi loo-gəd-rɔ gə́ to gogo lé to giriri bèe, loo-si lé loo-kɔm-ji to keneŋ loo joo bɔr, mbɔr loo-kɔm-jije’g lé d’unda néndajije gə́ to d’asəna gə toboḭje bèe joo keneŋ tɔ, 20 d’unda néndajije gə́ to d’asəna gə toboḭje gə́ raŋg bèe dɔg-gir-dee-joo loo-kuba-ɗao-ɗao gə́ tar’g lé ar deḛ gə́ misa̰ to kelee gə́ kára ləm, deḛ gə́ misa̰ to kelee gə́ kára ləm tɔ. Kalimbai gə́ as bèe mee ɓeeko̰ gə́ raŋg kára-kára godo.
21 Baije lə mbai Salomo̰ lé ra dee gə larlɔr ya lai ləm, gə ka-larje lai gə́ to mee kəi gə́ ria lə Mee-kag-kɔr gə́ Liba̰ lé deḛ ra dee gə larlɔr gə́ àr ŋgad-ŋgad ləm tɔ. Né kára kara gə́ ra gə larnda lé godo mbata mee ndəa’g lə Salomo̰ lé d’oo larnda gə́ né gə́ gəd el. 22 Mbata mbai lé batoje ləa gə́ d’ḭ Tarsis d’aw dan baa-boo-kad’g na̰’d gə batoje lə Iram ndá, ləbje munda-munda lé batoje gə́ d’ḭ Tarsis d’odo larlɔr gə larnda gə ŋgaŋ kər gə ɓədje gə yel-juuje ree ne ya.
23 Mbai Salomo̰ ur dɔ mbaije lai gə́ dɔ naŋg nee gə nébaoje ləm, gə kəmkàr ləm tɔ. 24 Dəwje lai gə́ dɔ naŋg nee saŋg loo koo Salomo̰ gə mba koo ta kəmkàrje gə́ Ala ula mée’g lé. 25 Nana kara ree gə nékar ləa gə́ to néje gə́ ra gə larnda gə larlɔr ləm, gə kubuje ləm, gə nérɔje ləm, gə néje gə́ ə̰də sululu ləm, gə kundaje ləma, gə kundaje-mulayḛ̀jeje ləm tɔ, dee ra togə́bè gə ləbje kára-kára lai ya.
26 Salomo̰ mbo̰ pusu-rɔje ləm, gə njérɔ gə kundaje ləm tɔ, pusu-rɔje d’as tɔl-dɔg gə dəa tɔl-sɔ (1.400) ləm, njérɔ gə kundaje d’as tɔl-dɔg-loo dɔ-giree-joo (12.000) ləm tɔ, yeḛ unda dee mee ɓee-booje’g loo gə́ pusu-rɔje ləa to keneŋ ləm, gə Jerusalem mbɔr mbai’g ləm tɔ . 27 Mbai lé ar larnda to Jerusalem yaa̰ asəna gə kɔri-ərje bèe ləm, kag-sɛdrəje kara to bula asəna gə kag-ɓɔlje gə́ to ndag-loo’g bèe ləm tɔ. 28 Kundaje lə Salomo̰ lé d’ḭ sə dee Ejiptə, njérab-néndogoje gə́ wɔji dɔ mbai ɓa d’aw saŋg dee gə kudu dee kudu dee gə goo lar dee gə́ d’wɔji njaŋg togə́bè , 29 gad pusu-rɔ kára gə́ d’ḭ ne Ejiptə’g ree ne lé ndá d’wɔji larnda tɔl-misa̰ (600) ləm, gad kunda kára ndá d’wɔji larnda as tɔl-dəa-rɔ-mi (150) ləm tɔ. Deḛ ree sə dee togə́bè mbata mbaije lə Hetje ləm, gə mbata lə mbaije gə́ Siri kara ləm tɔ.
