Yuseɓ ne wee pamme
1 Yakuɓ kaa sǝr Kanaan mai pah ah mo yea kaa mowoo ɓo gŋ. 2 Ɓǝ morsǝ̃ǝ Yakuɓ a naiko:
Ne cok Yuseɓ mo joŋ syii jemma tǝtǝl rǝŋ, a pii gwii ne wee pamme, ka we tǝbanna yo, a kyãh ne wee Bila ne wee Zilpa ŋwǝǝ pah ahe. Yuseɓ kee ɓǝɓea ɓǝǝ nyi pamme.
3 Yakuɓ a 'yah Yuseɓ kal wee ah daŋ, mor byaŋ ko tǝ tamme, cuŋ mbǝro masãh nyi ko, a pǝwahe. 4 Wee pah ah kwora ɓe, pa ɓǝǝ a 'yah ko kal ra daŋ, so syiŋra ko, ka faara ɓǝ 'nyah ne ki ya.
5 Comki Yuseɓ lolomme, kee zah lom ah nyi wee pamme. 6 Faa nyi ra: We laa ɓǝ lom mai me loo ɓo ɗao. 7 Na bam sor pǝ 'wahe, sor ma ɓe ur uu sǝŋ, bam sor ɓii ryaŋra ko ɓoo kǝsyilli, so keara ge sǝŋ pel ahe. 8 Wee pah ah faara nyi ko: Mo ga kaa goŋ tǝ ɓuu ne? Wala mo 'yah ciŋ dǝɓlii ɓuu ne? So syiŋra ko tǝ ɓǝ lom ah tǝkine ɓǝ faa ah ge pel kal matãa.
9 So lolom maki ah kpǝ, kee zah lom ah nyi wee pam faa: Me lolom maki ah ɓe kpǝ. Me kwo com ne fĩi ne ŋwǝǝmǝŋgai jemma tǝtǝl vaŋno keara ge sǝŋ pel ɓe. 10 Kee ɓǝ ah nyi pam tǝkine wee pah ahe. Amma pah ah lai ko faa: Lom fẽe mo loo mai ne? Mo 'yah me ne ma ɓo tǝkine wee pa ɓo daŋ ru kea ge sǝŋ pel ɓo ne? 11 Wee pah ah joŋra tǝwon ne ki, amma pah ah yaŋ ɓǝ ah ya.
Wee pah Yuseɓ leera fan ne ki ge sǝr Egiɓ
12 Comki wee pah ah kalra ge cok pii gwii pa ɓǝǝ fah Sikem. 13 Ne cok ah Yakuɓ faa nyi Yuseɓ: Mo ge ka me pee mo ge Sikem wo wee pa ɓo cok pii gwii. Yuseɓ zyii faa: Pǝsãhe, me ganne. 14 Pah ah faa nyi ko: Mo ge ẽe wee pa ɓo, ɗah ara jam ne ŋgaɓ fan daŋ ne? Ka mo pii soo ge kee ɓǝ ah nyi me. Ne cok mo pee ko ka ara pǝ cok tǝforoŋ Hebron. Yuseɓ kal ge Sikem.
15 Dǝɓ ki zyaŋ ne ki tǝ zyak kǝsyicokki. Dǝɓ ah fii ko: Mo kyeɓ fẽene? 16 Zyii faa: Me tǝ kyeɓ wee pa ɓe. Oseni mo cuu cok ɓǝǝ nyi me sa, tǝ piira fan sye kẽne? 17 Dǝɓ ah faa: Zolra gin nyee ɓe, me laa tǝ faara nyi ki na ge Dotan. Yuseɓ foo mor wee pah ah kalle, ge lwaa ra Dotan.
18 Kwora ko tǝ gin pǝɗǝk ka ɓah dai wo ɓǝǝr a ba, baŋra zah wo ki ka in ko pǝ wulli. 19 Faara tǝgǝǝ ki: We ẽe pa lolom kŋ no tǝ ginni. 20 Ka na i ko, na ɓoo ge pǝ lak bii maki ah vaŋno, ka na faa fafyãh cok ye gbǝ ko. Ka na ẽe ɗah lom ah ra ga joŋ fẽene?
21 Ruben laa ɓǝ ahe, so ǝ̃ǝ ko jol ɓǝǝ faa: Na i ko pǝ wul ka. 22 Na ɓoo ko ge pǝ lak bii mai mo kǝsyicok nyeeko, na ɗuu syim ka. A joŋ yella ka ǝ̃ǝ ko jol ɓǝǝ ka pii soo ga wo pa ɓǝǝ ne ki. 23 Ne cok Yuseɓ mo ge dai wo wee pah ahe, wǝǝra mbǝro wah ah mai mo ɓooko ɓo. 24 Baŋra ko ɓoo ge pǝ lak bii, amma lak ah tǝkolle, bii ka gŋ yao.
25 Fahfal ah so haira ge sǝŋ ka ren farelle. Woora nahnǝn kwo kul Ismaelien tǝ ginra Giliat ginni. Njoŋnjoŋ ɓǝǝ ɓaŋ fan ma fuŋ 'nyah ɓo ne fan gbãh tǝkine tǝzyee kpuu ma fuŋ 'nyah tǝ gara sǝr Egiɓ ne ko. 26 Yuda faa nyi wee pah ahe: Na ga lwaa fẽe ne in naa pa man pǝ wul ne muŋ ɓǝ wul ah ne? 27 Na ge lee fan jol Ismaelien ne ko, amma na kan jol man wol ah ka. Mor naa pa man o, ako ye suu mana. So wee pah ah laara zah ahe. 28 Ne cok za Midian ma kyãhra ne lee mo tǝ pǝ̃ǝra, ɓaŋra Yuseɓ gin pǝ lak bii ge lalle, leera vãm solai jol Ismaelien ne Yuseɓ jemma gwa. So kalra ge sǝr Egiɓ ne Yuseɓ. Za fillu ma kyãhra ne lee ge pǝ̃ǝ
29 Amma Ruben so kal ge zah lak bii ge lwaa Yuseɓ gŋ yao, ŋgǝ̃ǝ mbǝro ahe, 30 pii soo ge wo wee pah ah faa: We nyee kǝkao, ame sye, me joŋ ɗǝne?
31 Ɓaŋra mbǝro Yuseɓ, gbǝra we tǝparswak ŋgoŋ, maara mbǝro nyee ge pǝ syimmi. 32 So peera mbǝro mawah nyee ge wo pa ɓǝǝ faara: Ru lwaa fan ɓo nyẽeno. Mo ẽe ɗao, ɗah mbǝro we ɓo ye ne? Wala ko ka ne? 33 Yakuɓ tǝ mbǝro ah faa: Mbǝro na ɓe ko yo, fafyãh cok gbǝ we nyee ɓe, 'manna fafyãh re Yuseɓ ɓe. 34 Yakuɓ ŋgǝ̃ǝ mbǝro ahe, saa dahsuu ge zahmǝrrĩ, yeyee wul wel ah zah'nan pǝpãare. 35 Wee ah mawǝǝ tǝkine maŋwǝǝ daŋ ge kǝǝra ko ka mo yeako yee, amma zyii laa kǝǝ ɓǝǝr a, faa: Me ga pǝ pal kah we ɓe ka me tǝ yeyee ba. So pam kal ne yeyee wul wel ahe. 36 Ne cok ah za Midian leera fan ne Yuseɓ ge sǝr Egiɓ jol Potifar. Ako ye dǝɓlii yaŋ Farao, ako ye dǝɓlii za byak cok ta.
Jisəb gə ŋgakea̰je
1 Jakob si ɓee gə́ Kana̰, loo gə́ bɔbeeje si keneŋ kédé lé. 2 Aa oo, ta gə́ wɔji dɔ ŋgaka Jakob ɓa to nee: Jisəb lé ra ləb dɔg-giree-siri ndá yeḛ ul koso-nékulje gə ŋgakea̰je na̰’d. Basa neelé nai rɔ ŋgalə Bila’g gə Jilpa’g, deḛ gə́ to gə́ denéje lə bɔbeeje lé. Jisəb lé un tapa gə́ majel lə dee aw ndaji ar bɔbeeje oo. 3 Israɛl unda Jisəb dan kəmee’g yaa̰ unda ŋganeeje gə́ raŋg lai mbata yeḛ ojee dɔ tɔgee’g. Bèe ɓa yeḛ uru kubu gə́ boi yul gə́ ndaŋg mèr aree. 4 Ŋgakea̰je lé d’oo to gə́ bɔ deeje undá dan kəmee’g unda deḛ lai ndá d’wá gə meḛ dee. Bèe ɓa deḛ d’oo loo mba kwɔji səa ta gə meenoji el.
5 Jisəb lé ni ndá yeḛ ndaji ta ni ləa ar ŋgakea̰je d’oo ndá deḛ d’wá gə meḛ dee unda nje gə́ kédé ya ɓəi. 6 Yeḛ ula dee pana: Ooje ta ni ləm gə́ m’ni lé! 7 Jeḛ j’isi n’tɔ dɔ-maḭ kó mee ndɔ’g. Ndá dɔ-maḭ kó ləm-ma lé dəa to gə́ tar ndá ka̰ sí-seḭje lé gugu dəa sub ləm, d’ula dɔ dee naŋg nea̰’g ləm tɔ.
8 Ŋgakea̰je dəjee pana: See i a to mbai dɔ síjeḛ’g wa. See i a ko̰ɓee dɔ síjeḛ’g ya wa.
Yen ɓa deḛ d’wá gə meḛ dee unda nje gə́ kédé mbata ta ni ləa ləm, gə tapea ləm tɔ.
9 Yeḛ ni gɔl kára ya tɔɓəi ndá yeḛ ɔr gée ar ŋgakea̰je lé. Yeḛ pana: Ma lé m’ni ya tɔɓəi! Ndá aa ooje, kàr gə naḭ gə kéréméje dɔg-giree-kára d’unda barmba naŋg nɔm’g.
10 Yeḛ ndaji taree ar bɔbeeje gə ŋgakea̰je d’oo. Ndá bɔbeeje ndaŋgee pana: See gin ni ləi neelé to to gə́ ban wa. See ma gə kɔinje gə ŋgakɔḭje kara j’a ree kunda barmba naŋg nɔḭ’g to wa.
11 Ŋgakea̰je lé ra kəmkəḭ dəa’g nɛ bɔbeeje ɓa ŋgəm ta neelé mée’g .
Deḛ ndogo Jisəb d’aree aw Ejiptə
12 Ŋgako̰ Jisepje d’aw Sikem mba ko̰ koso-nékulje lə bɔ deeje keneŋ. 13 Israɛl dəji Jisəb pana: See ŋgakɔḭje d’aw d’o̰ koso-nékulje Sikem el wa. Gə́ ree, ma m’ndigi kulai goo dee’g. Ndá yeḛ ilá’g pana: Yḛ̀ m’aar nee! 14 Israɛl ulá pana: Aw goo ŋgakɔḭje oo, see d’isi gə́ majee ya wa. See koso-nékulje kara d’aw gə́ majee to wa. Ndá i a tel ree kulam taree ya.
Togə́bè yeḛ aree ḭ wəl-loo gə́ Ebro̰ ndá Jisəb aw teḛ Sikem. 15 Diŋgam kára iŋgá loo gə́ yeḛ aw njaa yo gə́ nee mee ndɔ’g ndá yeḛ dəjee pana: See ɗi ɓa i aw saŋg wa.
16 Jisəb ilá keneŋ pana: Ma m’saŋg ŋgakɔmje. M’ra ndòo rɔi’g, ulam loo gə́ d’aw d’o̰ koso-nékulje lə dee keneŋ.
17 Diŋgam neelé ulá pana: Deḛ d’ḭ loo gə́ nee’g d’aw mba̰. Mbata ma m’oo ta gə́ deḛ pa pana: N’a kawje Dotan lé.
Jisəb lé aw goo ŋgakea̰je’g ndá yeḛ iŋga dee Dotan ya. 18 Deḛ d’aa loo d’ée loo gə́ yeḛ nai əw ɓəi. Ndá loo gə́ yeḛ teḛ rɔ dee’g el ɓəi lé d’ula njuma̰ meḛ na̰’d gə mba tɔlee. 19 Deḛ d’ula na̰ pana: Aa ooje, njeni gə́ aw’n lé aw gə́ nee. 20 Gə́ reeje ɓasinè, ar sí n’tɔleeje j’iláje mee godə-bwa-mán’g. Ndá j’a pa pana: Da gə́ majel ɓa wá seá. Bèe ɓa j’a koo ne səa gel ni ləa lé.
21 Rubḛ lé oo ta neelé ndá yeḛ ɔree ji dee’g. Yeḛ pana: Ar sí n’tɔleeje el.
22 Rubḛ ula dee tɔɓəi pana: Ar sí j’ilaje məs el. Ar sí j’iláje mee godə-bwa-mán’g neelé gə́ to dɔdilaloo’g ɓó ar sí n’tɔleeje el.
Yeḛ lé wɔji mée’g mba kɔree ji dee’g karee tel aw rɔ bɔbeeje’g gogo.
23 Loo gə́ Jisəb teḛ rɔ ŋgakea̰je’g ndá deḛ d’wá d’ɔr kubu gə́ boi yul gə́ rəa’g, to kubu gə́ boi yul gə́ ndaŋg mèr gə́ to rəa’g lé. 24 Deḛ d’wá, d’ilá mee godə-bwa-mán’g. To bwa-mán gə́ to kari ba ɓó mán to keneŋ el. 25 Gée gə́ gogo ndá deḛ d’isi naŋg mba sɔ né. Loo gə́ d’un kəm dee gə́ tar ndá d’oo Ismaelje gə́ d’ḭ Galaad. Deḛ d’ɔm kuma̰je gə́ ə̰də sululu ləm, gə no̰ kagje ləma, gə ubu timbá ləm tɔ dɔ jambalje’g lə dee d’isi d’aw ne Ejiptə. 26 Yen ŋga Juda ula ŋgakea̰je pana: Ɓó lé jeḛ n’tɔlje ŋgoko̰ sí j’iyaje məsee lé ndá see ɗi ɓa j’a kiŋga keneŋ wa. 27 Gə́ reeje, ar sí ndogeeje gə Ismaelje ɓó ar sí n’tɔleeje el mbata yeḛ to ŋgoko̰ sí gə́ to darɔ sí ya.
Yen ŋga ŋgakea̰je taa ta ləa lé rəgm.
28 Loo gə́ njérab-néndogoje gə́ Madian d’isi dəs ndá deḛ d’un Jisəb mee godə-bwa-mán’g d’uree raga. Deḛ ndogee gə Ismaelje gə lar gə́ ndá rɔ-joo ɓa deḛ neelé d’aw səa Ejiptə ɓəi . 29 Rubḛ tel ree godə-bwa-mán’g ndá aa oo, Jisəb godo mee godə-bwa-mán’g lé. Yeḛ wa kubu ləa rəa’g hao̰ til, 30 tel aw rɔ ŋgakea̰je’g ula dee pana: Ŋgon lé godo. Ŋga ma lé see m’a kaw ra wa.
31 Deḛ d’un kubu lə Jisəb gə́ boi yul lé ndá deḛ tɔl bàl bya̰ ɓa d’ila kubu gə́ boi yul lé dan məsee’g. 32 Deḛ d’ula gə́ kubu gə́ boi yul gə́ ndaŋg mèr lé d’ar bɔ deeje, d’ar dee d’ulá pana: Aa oo né gə́ jeḛ j’iŋga ɓa nee! Tə̰ oo see to kubu gə́ boi yul lə ŋgoni lé əsé to yee el wa. 33 Jakob tən oo ndá yeḛ pana: To kubu gə́ boi yul lə ŋgonəm lé ya! Da gə́ majel ɓa wá səa! Ŋga Jisəb lé da wá tiee mbidi-mbidi ya!
34 Yeḛ wa kubu ləa rəa’g hao̰ til ndá yeḛ tɔ kubu-kwa-ndòo rḛgee’g tɔɓəi yeḛ wa ne ndòo ŋgonee kuree əw yaa̰. 35 Ŋganeeje gə́ diŋgam gə njé gə́ dené lai ree rəa’g mba gɔl mée, nɛ yeḛ ndigi koo ta gə́ deḛ gɔlee ne lé el. Yeḛ pana: M’a no̰ bèe ya saar m’a kaw kiŋga ŋgonəm ɓee lə njé gə́ d’wəi’g lé. Ndá yeḛ no̰ ne ŋgonee lé.
36 Madianje lé ndogee ɓee gə́ Ejiptə gə Potipar, ɓé-njérɔje lə Parao̰, yeḛ gə́ to dəw dɔ njékaa dəaje lé.
