1 ZA GOŊE 12 - MUA & SBA2015

Za Israel urra ɓǝ

1 Rehoboam kal ge Sikem, mor za Israel daŋ taira kal ge ɓo gŋ ka kan goŋ ne ki gŋ. 2 Amma ka Jeroboam we Nebat no sǝr Egiɓ ba, ɗuu gal goŋ Salomo kal ge ɓo gŋ kŋ. Ne cok Jeroboam mo laa ɓǝ ah ge, a ne 'yah ka kaa sǝr Egiɓ. 3 Amma peera za ge ɗiira ko gŋ ge ne ko. So Jeroboam tǝkine pãa za Israel daŋ faara ɓǝ nyi Rehoboam naiko: 4 Pa ɓo joŋ ru tǝgbana byakke, amma mo tǝr ɓǝ gaɓ pa ɓo ge lalle, mor ɓǝ ah gaɓ ru pǝlli. Mo joŋ nai ɓe, ru ga syee mor ɓo. 5 Zyii zah ɓǝǝ faa: We ge yaŋ o, we ge kaa zah'nan sai ka we pii soo ge wo ɓe. Za zolra kalle.

6 So goŋ Rehoboam faa ɓǝ ne zaluu mai mo yea tǝ joŋra yeɓ ne pah ah Salomo ne cok ka ɓah wun a ba, fii ra faa: Awe 'yah ka me zyii ɓǝ fẽe zah za mai mo fiira fii ɓo zah ɓe ne? 7 Zyiira faa nyi ko: Tǝ'nah mo tǝ ga yea na dǝɓ yeɓ zai ɓe, mo faa ɓǝ 'nyah nyi ra ɓe, a ga ciŋra za yeɓ ɓo ga lii ga lii.

8 Amma goŋ soɓ ɓǝ mai zaluu mo faara nyi ko myah ge lalle, so kal ge fii wee tǝbanna, palyaŋ ah mai mo joŋra laŋ zahki. 9 Faa nyi ra: Za rai fiira me ɓo ne ɓǝ ka me tǝr ɓǝ gaɓ mai pa ɓe mo yea tǝ joŋ wo ɓǝǝ ge lalle, awe foo ɓo ka na zyii zah ɓǝǝ ɗǝne? 10 Tǝbanna palyaŋ ah ra mai mo joŋra laŋ zahki faara nyi ko: Mo faa nyi za mai mo faara ɓǝ nyi mo, pa ɓo yea tǝ joŋ ru na byakke, amma mo tǝr ɓǝ gaɓ ah ge lal sye, mo faa nyi ra: Welam laŋ jol ɓe a pǝ'man kal zahkpem jol pa ɓe ɓe. 11 Pa ɓe kan faswaa mayǝk tǝtǝl ɓiiri, amma ma ɓe me so ga ɓoo faswaa ga nyi we gŋ faɗa. Pa ɓe lai we ne bǝrǝǝ makolle, amma ma ɓe me ga lai we ne bǝrǝǝ mazahyakke.

12 Ne zah'nan sai ah Jeroboam ne za daŋ gera wo Rehoboam tǝgbana mo faa ɓo nyi ra: Zah'nan sai mo joŋ ɓe, ka we pii soo ge wo ɓe. 13 Goŋ zyii ɓǝ zah za pǝgaɓ sǝ, soɓ ɓǝ mai zaluu mo faara nyi ko myah ge lalle, 14 faa ɓǝ nyi ra tǝgbana mǝ wee tǝbanna mo faa nyi ko: Pa ɓe kan faswaa mayǝk tǝtǝl ɓiiri, amma ma ɓe me so ga ɓoo faswaa ga nyi we gŋ faɗa. Pa ɓe lai we ne bǝrǝǝ makolle, ma ɓe me ga lai we ne bǝrǝǝ mazahyakke.

15 Goŋ zyii laa ɓǝ faa za mo faara nyi ko ya, mor Dǝɓlii ye fer ɓǝ ahe, ka mo baako ɓǝ faa ah mai mo faako nyi Jeroboam we Nebat ne zah Ahija dǝɓ Silo.

Goŋ Israel woŋ gwa

16 Ne cok za Israel mo kwora goŋ laa zah ɓǝǝr a, zyiira zah ah faa: Zah fan ma man wo David ko ye fẽene? Na ka ne faren wo we Isai ya, ɓǝ man tai ki yao. Za Israel, na pii soo ge yaŋ man o, amo we morsǝ̃ǝ David, zǝzǝ̃ǝ mo kaa goŋ ɓo o. Za Israel so myahra kal fah yaŋ ɓǝǝra, soɓra Rehoboam. 17 Amma za Israel mai mo kaara ɓo yaŋ maluu ah ra sǝr Yuda ye Rehoboam kaa goŋ tǝ ɓǝǝ to. 18 Ne cok ahe, goŋ Rehoboam pee Adoram dǝɓlii za mai mo ɓaŋra ra ge ɓo tǝ yeɓ ne swah ge wo za Israel ma zahban tǝ jemma. Amma ge ɓaara ko ne tǝsal pǝ wulli. 19 Za Israel zyii syeera mor swah ma morsǝ̃ǝ David yao, ŋhaa dai tǝ'nahko.

20 Ne cok za Israel mo laara Jeroboam pii soo ge ɓe, peera pee ge ɗii ko ge wo za pãa mo tai ɓo, kanra goŋ ne ki tǝtǝl za Israel. Za ma syee mor yaŋ David kǝka, sai ban Yuda to.

21 Rehoboam ge yaŋ Jerusalem, tai za Yuda ne ban Benyaamin daŋ, za sal ma syesyen ah 180.000, mor ka ga ruu sal ne za Israel ka mo ɗiira ko ne goŋe. 22 Amma ɓǝ faa Dǝɓlii ge wo Semaja profeto Masǝŋ faa: 23 Mo faa nyi Rehoboam we Salomo goŋ Yuda ne za Yuda tǝkine tǝcoŋ za Benyaamin daŋ sye: 24 Dǝɓlii faa: We ge ka we ruu sal ne wee pa ɓii za Israel ka. We pii soo, zune daŋ mo ge yaŋ ahe, mor ɓǝ mai ur gin wo ɓe ye ge ɓo. Laara ɓǝ faa Dǝɓlii, so pii soora tǝgbana ɓǝ faa Dǝɓlii mo faa.

25 Jeroboam zyeɓ yaŋ Sikem ma tǝwaa Efraim pǝsãhe, so kaa gŋ. So ur gin gŋ ge vuu Penuel.

Faɓe' Jeroboam

26 Comki Jeroboam foo ɓǝ pǝ zahzyil ah faa: Zǝzǝ̃ǝ maki za ɓe ga pii soo ga wo goŋ ma morsǝ̃ǝ David. 27 Zai moo gara yaŋ Jerusalem ka ga joŋ syiŋ pǝ yaŋ Dǝɓlii ga lii nai ɓe, zahzyil ɓǝǝ ga pii soo ga mor dǝɓlii ɓǝǝ Rehoboam goŋ Yuda, so a ga ira me pǝ wulli, a so jinra ga mor goŋ Yuda. 28 Goŋ lwaa ɓǝ foo maki ahe, coo wee dǝǝ gwa ne vãm kaŋnyeeri. So faa nyi zana: Awe gaɓ ne ga yaŋ Jerusalem pǝlli. Kii ɓe. Za Israel, masǝŋ ɓii mai mo pǝ̃ǝ gin sǝr Egiɓ ne we nyẽeno.

29 Jeroboam ɓaŋ we dǝǝ vaŋno ge kan Betel, ɓaŋ maki ah laŋ ge kan Dan. 30 Za a gara pel ma Betel tǝkine ma Dan daŋ. Ɓǝ mai Jeroboam mo joŋni, a ɗii ne faɓe' Jeroboam.

31 So Jeroboam vuu cok joŋ syiŋ camcam tǝgee sǝŋ, syen za joŋzahsyiŋ mor yeɓ ah kǝsyil za daŋ mai ara ye mo ka wee Lewi ya. 32 Ne fĩi patǝ nama ah ne zah'nan jemma tǝtǝl dappe pǝ fĩi ah Jeroboam joŋ fĩi ne tǝgbana fĩi mai moo joŋra kǝsyil za Yuda, ŋgom fan joŋ syiŋ ne pǝ cok joŋ syiŋrĩ, so ge joŋ Betel nai ta, ŋgom fan joŋ syiŋ ne wo wee dǝǝ mai mo cooko. Ge rǝk za joŋzahsyiŋ pǝ cok mai mo vuu ge ɓo sǝŋ Betel ta.

Profeto Masǝŋ faa ɓǝɓe' tǝ cok joŋ syiŋ Betel

33 Ne cok zah'nan fĩi , zah'nan jemma tǝtǝl dappe pǝzyil fĩi patǝ nama ah ako ye mo nǝǝ ɓo ne tǝtǝl suu ah mo ge daini, Jeroboam yee ge pǝ cok joŋ syiŋ mai mo vuu ɓo Betel ka joŋ syiŋ tǝǝ ɓǝrdi gŋ.

Roboam o̰ ɓee tor Salomo̰’g

1 Roboam aw Sikem mbata Israɛlje lai d’aw Sikem mba kundá gə́ mbai tɔ. 2 Loo gə́ Jeroboam, ŋgolə Nebat oo taree mbata yeḛ nai Ejiptə loo gə́ aḭ ne mbai Salomo̰ lé ɓəi ndá yeḛ si Ejiptə ya. 3 Deḛ d’ula kula ɓaree. Yen ŋga Jeroboam gə koso-dəwje gə́ Israɛl lai ree rɔ Roboam’g d’ulá ta togə́bè pana: 4 Bɔbije unda nékodo gə́ wɔi dɔ sí’g. I ɓa yḛ̀ ɓasinè maji kari ar nékodo gə́ wɔi gə́ bɔbije unda dɔ sí’g ar sí n’raje ne kula ɓər lé aree wɔilɔ dɔ sí’g pélè ndá j’a ra né kari ya.

5 Yeḛ ula dee pana: Awje ndá ndɔ gə́ njekɔm’g munda ɓa telje reeje rɔm’g ɓəi.

Togə́bè koso-dəwje d’ɔd d’aw ya tɔ. 6 Mbai Roboam lé dəji dəwje gə́ tɔg gə́ d’isi mbɔr bɔbeeje Salomo̰’g kédé loo gə́ yeḛ si ne kəmba ɓəi lé pana: See ta kəmkàr gə́ ban ɓa a kwɔjimje kam m’tel m’ula koso-dəwje neelé wa.

7 Deḛ d’ilá keneŋ pana: Ɓó lé ɓogənè i tel to kura lə dəwje nee ləm, ɓó lé i ra né gə́ deḛ dəjii lé ləma, ɓó lé i tel ila dee keneŋ gə taje gə́ maji ləm tɔ ndá d’a to kuraje ləi saar gə no̰ ya tɔ.

8 Nɛ Roboam uba ta kəmkàrje gə́ dəwje gə́ tɔg d’ulá lé ya̰ ndá yeḛ tel dəji basaje gə́ tɔg səa na̰’d gə́ gugu dəa sub lé ɓa ta. 9 Yeḛ dəji dee pana: See ta kəmkàr gə́ ban ɓa seḭ ndigije kamje m’tel m’ula koso-dəwje nee gə́ dəjim ta nee pana: Nékodo gə́ wɔi gə́ bɔbije unda dɔ sí’g lé aree wɔilɔ dɔ sí’g pélè lé wa.

10 Aa ooje, ta gə́ basaje gə́ tɔg səa na̰’d d’ulá karee pa lé ɓa nee: I a pa togə́bè kar koso-dəwje gə́ dəjii pana: Bɔbije unda nékodo gə́ wɔi dɔ sí’g nɛ i ɓa yḛ̀ maji kari aree wɔilɔ dɔ sí’g pélè lé i a kula dee togə́bè pana: Ŋgon jim boi ur dɔ reŋ bɔmje’g. 11 Ɓasinè lé bɔmje unda nékodo gə́ wɔi dɔ sí’g ya nɛ ma lé m’a kila maree dɔ’g karee wɔi unda nje gə́ kédé ɓəi, bɔmje unda sí gə ndəije nɛ ma ndá m’a kunda sí gə mbai-yḭje ɓa.

12 Jeroboam gə koso-dəwje lai ree rɔ Roboam’g mee ndɔ gə́ njekɔm’g munda lé to gə́ mbai un ne ndia ar dee pana: Telje reeje rɔm’g mee ndɔ gə́ njekɔm’g munda lé ya tɔ. 13 Mbai lé tel gə ta gə́ kədərə ar koso-dəwje lé. Yeḛ uba ta kəmkàr gə́ dəwje gə́ tɔg d’ulá lé ya̰ ndá, 14 yeḛ ila dee keneŋ gə goo ta gə́ basaje d’ulá lé togə́bè pana: Baumje unda nékodo gə́ wɔi gwɔb sí’g nɛ ma lé m’a kila maree dɔ’g mba karee wɔi sí unda nje gə́ kédé, bɔmje unda sí gə ndəije nɛ ma ndá m’a kunda sí gə mbai-yḭje ya.

15 Togə́bè ɓa mbai lé oo ne ta lə koso-dəwje lé el. Mbata Njesigənea̰ ɓa ra togə́bè mba kar ndukun gə́ yeḛ un ar Aija, dəw gə́ Silo pa ar Jeroboam, ŋgolə Nebat lé aw ne lée’g béréré tɔ.

Deḛ kai ɓeeko̰ lé loo joo

2SgI 10.16–11.4

16 Loo gə́ Israɛlje lai d’oo to gə́ mbai lé oo ta lə dee el ndá koso-dəwje tel d’ila mbai’g lé pana:

See ɗi lə síjeḛ ɓa to rɔ Dabid’g wa.

Nénduba lə síjeḛ to na̰’d gə ka̰ ŋgolə Isai el!

Israɛl, awje kəi-kubuje’g lə sí.

Seḭ njé’g lə Dabid, raje né gə mbata lə gin bauje lə sí.

Bèe ɓa Israɛlje lai tel d’aw mee kəi-kubuje’g lə dee ya tɔ . 17 Israɛlje gə́ d’isi ɓee-booje’g lə Juda ya gə kar dee ba ɓa Roboam lé o̰ dee. 18 Lé bèe kara mbai Roboam ula Adoram, yeḛ gə́ njetaa négədɓeko̰ rɔ Israɛlje’d gə́ d’isi par gə́ dɔgel lé. Nɛ deḛ Israɛlje neelé tilá gə kɔri-ər tɔlee. Yen ŋga mbai Roboam lé ɔs rəa ɓad uba pusu-rɔ ləa aḭ aw Jerusalem. 19 Yee gə́ bèe ɓa Israɛlje d’ɔr ne rɔ dee rɔ gin bauje’g lə Dabid saar mee ndɔ’g ɓogənè ya.

20 Loo gə́ Israɛlje lai d’oo to gə́ Jeroboam tel ree ndá deḛ d’ula kula ɓaree loo-mbo̰-dɔ-na̰’g lə koso-dəwje, d’undá gə́ mbai lə Israɛlje lai. Deḛ gə́ d’un goo gin bauje lə Dabid lé to njé gə́ ginkoji’g lə Judaje ya kára ba tɔ.

21 Loo gə́ Roboam ree Jerusalem mba̰ ndá yeḛ mbo̰ gel-bɔje lə Juda lai ləm, gə ginkoji Bḛjamije ləm tɔ, tɔɓəi yeḛ ɔr bao-rɔje gə́ to njésiŋgamoŋje tɔl-dɔg-loo-tɔl gə dəa rɔ-jinaijoo (180.000) mba kar dee d’aw rɔ gə gin bauje lə Israɛl mba kar dee tel d’isi gel ɓeeko̰’g lə Roboam, ŋgolə Salomo̰ lé. 22 Nɛ Ala un ta ula dəw ləa gə́ Semaeja lé pana: 23 Maji kari ula Roboam, ŋgolə Salomo̰, mbai gə́ Juda ləm, gə gin bauje lə Juda kara lai ləm, gə njémeekəije lə Bḛjami ləma, gə ges koso-dəwje gə́ nai lé ləm tɔ. 24 I a kula dee pana: Njesigənea̰ pa togə́bè pana: Maji kar sí awje aw rɔje gə ŋgako̰ síje gə́ to Israɛlje el. Maji kar nana kara tel aw mee kəi’g ləa-ləa mbata to ma nja ɓa m’ar néje neelé teḛ ya.

Deḛ d’ila ŋgonkoji dɔ ta gə́ Njesigənea̰ pa lé ndá tel gə goo ta gə́ Njesigənea̰ pa lé ya tɔ.

25 Jeroboam unda gel ɓee-boo gə́ Sikem dɔ mbal gə́ Eprayim ndá yeḛ si keneŋ, tɔɓəi yeḛ ḭ keneŋ aw unda gel ɓee-boo gə́ Penuel tɔ.

Jeroboam uba rəw lə Ala ya̰

26 Jeroboam ə̰ji ta mée’g pana: Banelə ndá ɓeeko̰ lé a tel koso ji gel-bɔje’g lə Dabid gogo. 27 Ɓó lé koso-dəwje neelé d’a kaw Jerusalem ɓa gə mba kinja nékinjanéməsje mee kəi’g lə Njesigənea̰ ndá meḛ dəwje a tel kolé dɔ mbai’g lə dee Roboam gə́ to mbai gə́ Juda lé ndá d’a tɔlm tel kaw kiŋga Roboam, mbai gə́ Juda lé ya. 28 Gée’g gogo loo gə́ mbai ə̰ji ta mée’g togə́bè mba̰ ndá yeḛ léḛ larlɔr ar deḛ ndaji ne ŋgan maŋgje joo. Tɔɓəi yeḛ ula koso-dəwje pana: Kaw gə́ seḭ awje Jerusalem lé as bèe ŋga. Seḭ Israɛlje, aa ooje, Ala lə sí gə́ ar sí undaje loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛje lé ɓa to nee ya .

29 Yeḛ unda néndaji ŋgon maŋg kára lé mee ɓee gə́ Betel ləm, yeḛ unda yeḛ gə́ raŋg mee ɓee gə́ Dan ləm tɔ. 30 Yee ɓa tel to gel koso dan kaiya’g lə dee. Mbata koso-dəwje d’aw no̰ néndaji ŋgon maŋg’d lé saar teḛ ne ɓee gə́ Dan.

31 Jeroboam ra kəije dɔ looje gə́ ndəw’g, tɔɓəi yeḛ unda njékinjanéməsje gə́ yeḛ mbər dee mbuna koso-dəwje’g lai, ɓó deḛ gə́ to ŋgaka Ləbije ɓa el. 32 Yeḛ tum gin ra naḭ mee naḭ gə́ njekɔm’g jinaijoo mee ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-mi lə naḭ’g neelé mba karee to asəna gə naḭ gə́ deḛ ra mee ɓee gə́ Juda lé tɔ, tɔɓəi yeḛ inja nékinjanéməsje dɔ loo-nékinjaməs’g. Aa ooje, né gə́ deḛ ra Betel gə mba kar dee d’inja ne nékinjaməs no̰ néndaji ŋgan maŋgje gə́ yeḛ ra dee lé ɓa to nee: Yeḛ unda njékinjanéməsje gə́ wɔji dɔ looje gə́ ndəw gə́ yeḛ unda Betel lé .

33 Tɔɓəi yeḛ tuga loo aw loo-nékinjaməs’d gə́ yeḛ ra Betel lé mee ndɔ gə́ dɔg-giree-mi lə naḭ gə́ njekɔm’g jinaijoo’g, to naḭ gə́ yeḛ nja ɔree unda to gə́ mée ndigi. Yeḛ ra naḭ mbata lə Israɛlje ləm, yeḛ tuga loo aw dɔ loo-nékinjaməs’g gə mba roo né gə́ ə̰də sululu keneŋ ləm tɔ.