Isak ẽe Yakuɓ
1 Ne cok Isak mo tamme, nahnǝn ah ka kwan cok pǝsãh yao, ɗii Esau wel ah malii faa nyi ko: We ɓe. Esau zyii: Awai. 2 Faa nyi ko: Mo ẽe me tam ɓe, me tǝ zah'nan wul ɓe ya. 3 Mo woo fan gao ɓo, suguu tǝkine saŋne. Mo ge cok ne ka mo i nǝǝ gee me ne ko, 4 so ka mo joŋ farel ma'nyah mai me 'yah nyi me ne ko, ka mo gee me ne me re ka me ẽe mo kǝpel wul ɓe.
5 Ne cok Isak mo tǝ faa ɓǝ nyi wel ah Esau, Rebeka laa ɓe. So Esau kal ge fah cok ka kyeɓ nǝǝ gin yaŋ ne ko. 6 Rebeka faa nyi wel ah Yakuɓ: Me laa pa ɓo tǝ faa ɓǝ nyi naa ma ɓo Esau, 7 faa: Mo kyeɓ nǝǝ cok ge ne ka mo joŋ farel ma'nyah ah nyi me ne re ka me ẽe mo pel Masǝŋ kǝpel wul ɓe. 8 Zǝzǝ̃ǝko na ɓe, mo laa ɓǝ mai me tǝ faa nyi mo. 9 Mo ge gbah wee sǝgwii masãh ah gwa gee me ne ko ka mo joŋ farel ma'nyah ah nyi pa ɓo ne na mai mo 'yahko, 10 ka mo gee pa ɓo ne mo reko, ka mo ẽeko mo kǝpel wul ahe.
11 Yakuɓ faa nyi mah ah Rebeka: Mo ẽe ɗǝ, naa ma ɓe Esau ne syiŋ wo suu, amma ame ka ne syiŋ wo suu ya. 12 Ɗah maki pa ɓe a laɓ suu ɓe, me so ga yea wol ah tǝgbana dǝɓ ma joŋ vǝrvǝr ne ki, me so 'nahm zahyee ge tǝ ɓe ne soɓ ẽere. 13 Amma mah ah zyii faa: Zahyee ah ge tǝ ɓe ba, na ɓe, mo laa ɓǝ faa ɓe sye to, mo ge gbah gwii ah gee me ne ko. 14 Yakuɓ kal ge gbah gwii gee mah ah ne ko. So mah ah joŋ farel ne tǝgbana mai pah ah mo 'yahe. 15 Rebeka ɓaŋ mbǝro Esau wel ah malii masãa ah mai mo no ɓǝr yaŋ, ɓoo nyi Yakuɓ wel ah malaŋne. 16 So woo wak wee sǝgwii koo jol ah ne sol ah ne ko, mor a bai syiŋ. 17 So nyi farel ma'nyah ne paŋgasso mai mo kǝǝko nyi wel ah Yakuɓ jolle.
18 Yakuɓ kal ge wo pah ah ne faa: Daddǝ. Pam zyii: Awai. Fii ko: Amo ye zune, na ɓe? 19 Yakuɓ faa nyi pamme: Ame Esau, we ɓo malii, me joŋ fan mai mo faa nyi me ko ɓe, me pǝǝ mo, mo ur kaa sǝŋ, mo re nǝǝ cok ɓe kŋ ka mo ẽe me kǝpel wul ɓo. 20 Isak faa nyi Yakuɓ: Joŋ ɗii mo lwaa gwari nai ne, na ɓe? Zyii faa: Mor Dǝɓlii Masǝŋ ɓo ye nyi pejii ah nyi me. 21 Isak faa nyi Yakuɓ: Mo tǝɓ ge ka me laɓ mo na ɓe, mor ka me tǝ ryakryak amo ye na ɓe Esau 'manna. 22 Yakuɓ tǝɓ ge wo pah ah Isak. So laɓ ko faa: Kyaŋ, kyaŋ Yakuɓ yo, amma jolle, jol Esau yo. 23 Isak tǝ ko ya, mor jol ah ne syiŋ na mǝ naa mah ah Esau. Coŋ biŋ ka mo ẽe ko, amma so fii ko, 24 faa: Amo ye na ɓe Esau 'manna ne? Yakuɓ zyii faa: Ame yo. 25 So Isak faa: Mo gee me ne nǝǝ cok na ɓe, ka me re, me ẽe mo kǝpel wul ɓe. Yakuɓ ge nyi ne farel ah re, so nyi bii lee kpuu vin nyi ko zwǝ ta. 26 Pah ah Isak faa nyi ko: Mo tǝɓ ge ka mo nyiŋ me ne zahe na ɓe. 27 So tǝɓ ge zwǝ pah ah ne zahe. So Isak laa fuŋ mbǝro ahe, ẽe ko faa: Fuŋ na ɓe a tǝgbana fuŋ 'wah mai Masǝŋ mo ẽe ɓo. 28 Masǝŋ mo nyi 'wah sãh nyi mo, mo soɓko mahm coksǝŋ nǝ tǝl ah ka mo lwaa sor tǝkine bii lee kpuu vin pǝlli. 29 Za sǝr daŋ ga joŋra mor ɓo. Zahban daŋ ga keara sǝŋ pel ɓo. Amo ye ga yea dǝɓlii wee pa ɓo. Wee ma ɓo ga keara sǝŋ pel ɓo. Dǝɓ mo tǝǝ mo ɓe, a ga ciŋ dǝɓ zahyee. Dǝɓ mo ẽe mo ɓe, a ga ciŋ dǝɓ ma ne ẽe tǝl ah ta.
Isak ẽe Esau
30 Isak vǝr ẽe Yakuɓ, Yakuɓ pǝ̃ǝ gin wol ah kal ge lalle. Fahfal ah sǝ, naa mah ah Esau pii soo gin gao ge. 31 Esau laŋ joŋ farel ma'nyah ah ɓaŋ ge pam ne ko, faa nyi pah ahe: Daddǝ, mo ur sǝŋ, mo re nǝǝ cok na ɓo mor ka mo ẽe me. 32 Pah ah Isak fii ko: Amo ye zune? Zyii faa: Ame Esau we ɓo malii. 33 Zahzyil nǝǝ Isak, suu kal tǝ coo ko, so faa: Azu ye i nǝǝ cok joŋ farel gee me ne me re kǝpel ka mo ge ya ba ne? Me ẽe ko ɓe, ẽe ah laŋ ciŋ mǝ ah ɓe ta. 34 Ne cok Esau mo laa ɓǝ faa pah ah naiko, ɓyaŋ ɓǝ ne yee faa nyi pah ahe: Daddǝ, mo ẽe me ta. 35 Amma Isak faa: Naa ma ɓo ge ne vǝrvǝr nyiŋ ẽe mai me 'yah ka ẽe mo ne ko kal ne ɓe. 36 Esau faa: Ɗiira ko ɓo ka ne Yakuɓ ya ne ? Joŋ me ɓo ɓal gwa ɓe, nyiŋ welii ɓe, zǝzǝ̃ǝ so nyiŋ ẽe mai mo 'yah ẽe me ne ɓe kpǝ. Esau so faa: Mo coŋ ẽe mor ɓe ya ne? 37 Isak zyii zah Esau faa: Mo ẽe ɗǝ, me ɓaŋ ko kan dǝɓlii tǝ ɓo ne ɓe. Me nyi wee pah ah nyi ko ne za yeɓ ah daŋ. Me nyi sor tǝkine bii lee kpuu vin nyi ko ɓe ta. Me so nyi fẽe nyi mo faɗa ne na ɓe? 38 Esau faa nyi pah ahe: Daddǝ, mo ne ẽe vaŋno to ne? Mo ẽe me ta, Daddǝ. Isak so kaa 'wa, so Esau lai yee pǝ'manne. 39 Fahfal ah pah ah Isak faa nyi ko: Mahm ka ga nǝ tǝ 'wah ɓo ka joŋ fan nyi mo ya. 40 Mo ga lwaa fan ne zǝǝ. Mo ga joŋ yeɓ zahmor naa ma ɓo, amma ne cok mo ge ŋwookyaŋ ne ki ɓe, mo ga lwaa tǝtǝl suu ɓo.
41 Esau syiŋ Yakuɓ mor ẽe mai pah ah mo ẽe ko. Esau foo pǝ zahzyil ah faa: Zah'nan wul pa ɓe a gwari. Fahfal ah me ga i naa ma ɓe Yakuɓ pǝ wulli.
42 Ge keera ɓǝ Esau we malii nyi mah ah Rebeka. So Rebeka ɗii Yakuɓ wel ah malaŋ faa nyi ko: Naa ma ɓo Esau yah faŋ val tǝ ɓo ka in mo pǝ wulli. 43 Zǝzǝ̃ǝko, na ɓe, mo laa zah ɓe, mo urri, mo ɗuu ge wo naa ma ɓe Laban Karan. 44 Mo kaa ne ki, sai ka kpãh naa ma ɓo wuu ɓe. 45 Ka kpãh naa ma ɓo mo ɓaŋ ɓo tǝ ɓo mo vǝr ɗǝ, ka mo yaŋko ɓǝ mai mo joŋ wol ahe, me so pepee ga ɗii mo gŋ ba. We ga wuk jol ɓe com vaŋno tǝ fẽe gwa daŋ ne?
Isak pee Yakuɓ kal ge yaŋ Laban
46 Rebeka faa nyi Isak: Ɓǝ foo ɓe gaɓ me tǝ ɓǝ ŋwǝǝ Esau mai mo woo ra ɓo kǝsyil Hetien. So Yakuɓ mo ɓaŋko ŋwǝǝ kǝsyil za marai ta ɓe, pǝram wul ɓe.
Jakob iŋga ndutɔr lə Isaak
1 Isaak ɓuga mba̰ ləm, kəmee tel to bibli aree oo loo el ŋga ləm tɔ. Ndá yeḛ ɓar ŋgondəree Esawu ulá pana: Ŋgonəm! Yeḛ tel ndigi təa’g pana: Yḛ̀ m’aar nee.
2 Isaak pana: Aa oo, ma lé m’ɓuga mba̰, ma m’gər ndɔ gə́ m’a gə kwəi keneŋ el. 3 Ɓasinè ma m’ra ndòo rɔi’g, odo nékadje ləi, ku ɓandaŋg ləi ləm, gə ɓandaŋg ləi ləm tɔ ndá ɔd aw wala aw tɔl da ree ne am. 4 Gɔl naḭ da gə́ ma m’ndigi lé ree ne am m’usɔ ɓó gə mba karm tɔr ne ndum dɔi’g ɓa m’wəi ɓəi.
5 Rebeka tuga mbia oo ne ta gə́ Isaak ula ŋgonee Esawu lé. Esawu lé ɔd aw walá mba tɔl da gə mba tel ree ne tɔ. 6 Yen ŋga Rebeka ula ŋgonee Jakob pana: Aa oo, ma m’oo ndu bɔbi gə́ ula ŋgokɔḭ Esawu togə́bè pana: 7 Maji kari aw tɔl da gə́ ree ra ne naḭ gə́ maji am m’usɔ ndá m’tɔr ne ndum dɔi’g no̰ Njesigənea̰’g ɓad ɓa gə mba kam m’wəi ɓəi. 8 Ɓasinè, ŋgonəm, oo ndum gə́ wɔji dɔ né gə́ m’a gə kun ndum kari ra lé. 9 Ɔd aw dan nékulje’g wa ŋgan bya̰je gə́ maji joo ndá m’a ra gə́ naḭ da gə́ bɔbi ndigi lé bèe tɔ. 10 Tɔɓəi i a kaw ne kar bɔbije sɔ ɓó gə karee tɔr ne ndia dɔi’g kédé ɓa wəi ɓəi.
11 Jakob ila kea̰je’g pana: Aa oo, ŋgokɔm Esawu lé bḭ rəa to yaa̰ nɛ kama godo. 12 Banelə bɔm a mam rɔm koo ndá m’a to asəna gə dəw gə́ njeŋgɔm bèe kəmee’g. Bèe ɓa m’a kar ndɔl ɓa a kwa dɔm ɓó yeḛ a tɔr ndia dɔm’g el.
13 Kea̰je ulá pana: Ŋgonəm, maji kar ndɔl neelé tel wa dɔm-ma ya! Oo ndum ndá aw wa ŋgan bya̰je lé ree ne am.
14 Jakob aw wa dee ree ne ar kea̰je ndá yeḛ ra gə́ naḭ da to gə́ mee bɔbeeje ndigi lé tɔ. 15 Gée gə́ gogo Rebeka odo kubuje lə ŋgondəree Esawu gə́ yeḛ ŋgəm rəa’g kəi lé, to kubuje gə́ maji unda mareeje lai, ndá yeḛ ar Jakob, ŋgonee gə́ ndɔḭ lé tula rəa’g. 16 Yeḛ tula ndar ŋgan bya̰je jia’g ləm, gə gwɔbee’d gə́ lal kuba bḭ keneŋ ləm tɔ. 17 Yeḛ unda naḭ da lé ləm gə muru gə́ yeḛ gɔl lé ləm tɔ da-ji ŋgonee Jakob’g lé. 18 Yeḛ ɔd aw ne rɔ bɔbee’g ndá ɓaree pana: Bɔm!
Isaak ilá keneŋ pana: Ŋgonəm, m’isi nee! See i to nawa.
19 Jakob tel ila bɔbeeje keneŋ pana: Ma m’to gə́ ŋgondəri gə́ Esawu lé ya. Ma m’ra né gə́ i ulam lé ya. Ma m’ra ndòo rɔi’g, ḭta ree si nee, sɔ naḭ da ləm lé ɓó gə mba tɔr ne ndui dɔm’g ŋga.
20 Isaak dəji ŋgonee pana: Wai, ŋgonəm, see i ra to gə́ ban ɓa i iŋga da nee kalaŋ bèe wa.
Jakob tel ilá’g pana: To Njesigənea̰, Ala ləi ɓa unda nɔm’g.
21 Isaak ula Jakob pana: Ŋgonəm, rəm gə́ rɔm’g nee am mam rɔi m’oo ɓa m’a gər see i to ŋgonəm Esawu əsé to yeḛ el wa.
22 Jakob rəm gə́ rɔ bɔbee Isaak’g ndá yeḛ mam rəa pana: Ndui lé to ndu Jakob nɛ jii ɓa to to gə́ ji Esawu bèe ya.
23 Yeḛ gəree el mbata bḭ da gə́ to jia’g lé to to gə́ ji ŋgokea̰ Esawu bèe ndá yeḛ tɔr ndia dəa’g ya. 24 Yeḛ dəjee pana: See i to ŋgonəm gə́ Esawu ya wa.
Ndá Jakob ndigi təa’g pana: Ma m’to yeḛ ya.
25 Isaak pana: Gə́ ree gə nésɔ lé pər gə́ rɔm’g nee am m’usɔ naḭ da lə ŋgonəm lé ɓó gə mba karm m’tɔr ne ndum dɔi’g. Jakob ree ne pər gə́ rəa’g aree ndá yeḛ sɔ, yeḛ ree gə mán-nduú aree ai dɔ’g tɔ. 26 Yen ŋga bɔbeeje gə́ Isaak lé ulá pana: Ŋgonəm, rəm pər gə́ rɔm’g nee ɓó gə wam kari’g sud ŋga.
27 Jakob ree pər gə́ rəa’g wá kaaree’g sud. Isaak taa baḭ kubuje ləa ndá yeḛ tɔr ndia dəa’g pana: Aa oo, baḭ ŋgonəm to asəna gə baḭ ndɔ gə́ Njesigənea̰ tɔr ndia dɔ’g .
28 Maji kar Ala ari mán tàl gə́ ḭ dara ləm,
Gə ubu lə naŋg nee ləma,
Gə kó gə mán-nduú yaa̰ ləm tɔ!
29 Maji kar dəwje ra né d’ari ləm,
Kar ginkoji dəwje gə raŋg d’unda barmba nɔḭ’g ləm tɔ!
Maji kari to mbai dɔ ŋgakɔḭje ləm,
Kar ŋgakɔḭje gə́ diŋgam d’unda barmba nɔḭ’g ləm tɔ!
Ndɔl a kwa dɔ nana ɓa gə́ ila ndɔl dɔi’g ləm,
Ndutɔr a nai dɔ nana ɓa gə́ tɔr ndia dɔi’g ləm tɔ .
30 Loo gə́ Isaak tɔr ndia dɔ Jakob’g mba̰ ar Jakob ya̰ bɔbeeje gə kuree el ɓəi ndá ŋgokea̰ Esawu ḭ loo kaw ndo̰’g ləa ree tɔ. 31 Yeḛ kara ra naḭ da lé un ree ne ar bɔbeeje ndá yeḛ ula bɔbeeje lé pana: Maji kar bɔm ḭta, sɔ naḭ da gə́ ŋgoni ra lé ɓó gə mba tɔr ne ndui dɔm’g lé ŋga.
32 Bɔbeeje Isaak dəjee pana: See i to gə́ nawa.
Ndá yeḛ tel ilá keneŋ pana: Ma m’to gə́ ŋgondəri gə́ Esawu lé ya.
33 Kaar Isaak wá paḭ aree unda bala tigi-tigi ndá yeḛ pana: Ŋga, see to na̰ ɓa aw ndo̰ da ree ne am kédé nee lé wa. Ma m’usɔ lai mba̰ ɓa i ree ɓəi ndá ma m’tɔr ne ndum dəa’g ŋga. Tɔgərɔ ya, dəa-yeḛ a kai səgərə ya.
34 Loo gə́ Esawu oo ta gə́ bɔbeeje pa lé ndá yeḛ no̰ gə ndia gə́ boi wəl gə meeko̰ ya. Yeḛ ula bɔbeeje pana: Bɔm, tɔr ndui dɔm-ma’g ya tɔ.
35 Isaak ulá pana: Ŋgokɔḭ ree ra goso taa ne ndutɔr ləi mba̰.
36 Esawu pana: See to mbata k’unda gə́ d’unda ria lə Jakob lé ɓa yeḛ ra ne goso taa ne torm gɔl joo gə mbəa bèe wa. Yeḛ taa ŋgondər ləm kédé tɔɓəi aa oo, ɓasinè yeḛ ree taa dɔkaisəgərə ləm tɔ. Tɔɓəi yeḛ pana: See i ŋgəm ndutɔr gə́ wɔji dɔm-ma el wa .
37 Isaak ila Esawu’g pana: Aa oo, ma m’undá gə́ dəw dɔi ləm, m’aree ŋgakea̰je lai gə́ kuraje ləa ləma, ma m’wɔji kó gə mán-nduú mbata ləa ləm tɔ. Ŋgonəm, see ɗi tɔɓəi ɓa m’askəm ra gə mbata ləi-i wa.
38 Esawu dəji bɔbeeje pana: Bɔm, see ndutɔr kára ba bèe ya to rɔi’g wa! Bɔm, tɔr ndui dɔm-ma’g ya tɔ, kɔgərɔ kari ya!
Yen ŋga Esawu ɔr ndia gə́ tar wəl no̰ gə mán-no̰ kəmee’g . 39 Bɔbeeje Isaak tel ulá pana:
Aa oo, loo-sii’g lé ubu lə naŋg a godo keneŋ ləm,
Man tàl gə́ dara kara a kwa keneŋ el ləm ,
40 Mbɔl dɔ kiambas ləi ɓa i a si ne kəmba ləm,
I a ra ɓər lə ŋgokɔḭ ləm tɔ.
Nɛ loo gə́ i a kila tar gə́ yo gə́ nee
Ndá i a təd néməməna̰ ləa gwɔsi’g .
Jakob aḭ aw ɓee lə naneeje gə́ Laba̰
41 Yen ŋga Esawu un kudu kwa Jakob gə mée mbata tɔr gə́ bɔbeeje tɔr ndia dəa’g lé. Esawu pa mée’g pana: ndɔ no̰ yoo bɔm nai dəb ba ŋga ndá m’a tɔl ŋgokɔm gə́ Jakob lé. 42 Deḛ d’aw ndaji tapa Esawu ŋgondəree d’ar Rebeka oo. Yen ŋga yeḛ ar dee ɓar Jakob gə́ ŋgonee gə́ ndɔḭ lé ndá ulá pana: Aa oo, ŋgokɔḭ gə́ Esawu lé ndigi tɔli dal ne ba̰ ləa. 43 Ŋgonəm, oo ndum ɓasinè! Ḭta aḭ aw rɔ Laba̰’g ŋgokɔm gə́ si Haran lé, 44 ndá nai səa saar mba kar oŋg lə ŋgokɔḭ lé unda ɓa, 45 saar kar meeko̰ ləa tel dɔi’g gə́ raŋg ndá ar mée wəi dɔ né gə́ i ra səa’g lé ɓa. Bèe ɓa m’a ɓari kari tel ree gogo ɓəi. See ban ɓa seḭ a godoje rɔm’g joo bɔr mee ndɔ gə́ kára ba’g ya bèe wa.
46 Rebeka ula Isaak pana: Rɔm asm dɔ kisi kəmba’g mbata lə ŋgalə Het gə́ dené gə́ to məmje-je lé. Ɓó lé Jakob taa dené gə́ as sə dee mbuna ŋgalə Het’g əsé mbuna ŋganje gə́ dené gə́ mee ɓee gə́ neelé ndá see kisi kəmba ləm a to né gə́ ban ɓa bèe wa.
