Paulus ne Silas yaŋ Tessalonika
1 Paulus ne Silas pǝ̃ǝra yaŋ Amfipolis ne Apollonia ge daira yaŋ Tessalonika, yaŋ kee ɓǝ Masǝŋ Yahuduen no gŋ. 2 Tǝgbana Paulus moo joŋ cẽecẽe, kal ge yaŋ kee ɓǝ Masǝŋ ah tai ne ra. Joŋ nai com 'yak sai a syesyel ne za mai mo no gŋ pǝ Ɗerewol Masǝŋ. 3 A cuu mor ah nyi ra gŋ ne faa nyi ra wat: Sai Kristu ga laa bone a so ur gin pǝ wulli. Yesu mai me tǝ cuu ɓǝ ah nyi we ako ye Kristu ahe. 4 Za ki kǝsyil ɓǝǝ nyiŋra ɓǝ ahe, so taira ne Paulus ne Silas. Za Grek ma ɗuu Masǝŋ pǝlli tǝkine ŋwǝǝ mayǝk ah kǝsyil ŋwǝǝ daŋ nyiŋra ɓǝ ah ta.
5 Amma Yahuduen joŋra tǝwon pǝlli. Ge taira tǝlim mai moo kyãhra tǝgǝǝ yaŋ tǝkol ge urra ɓǝ kǝsyil za ne ko, ŋhaa ɓǝ gaŋ tǝgǝǝ yaŋ ne lii ah daŋ. Ge danra yaŋ Yason, kyeɓra Paulus ne Silas gŋ ka gbah ra ga pel za ne ko. 6 Ne cok mo so lwaara ra gŋ ya, gbǝra Yason ne za ma iŋ manyeeki ah ra gera pel zaluu yaŋ ah ne ko, ŋwaara ɓǝ daŋ faara: Za mai ɓeɓra sǝr ɓo ne lii ah daŋ, so zǝzǝ̃ǝ gera ɓo nyeeko, 7 Yason nyiŋ ra ɗǝr yaŋ ahe. Zan ah laŋ a joŋra fan mai ɓǝ lai Kaiser mo cak ɓo, a faara goŋ maki ah no a ɗii ne Yesu. 8 Ɓǝ ah wii zahzyil za tǝkine zaluu yaŋ ah daŋ. 9 Sai Yason ne za ma iŋ manyeeki ah sora soo ɗǝ, ko zaluu wǝǝ ra myah ba.
Paulus ne Silas yaŋ Berea
10 Fahfal ah sǝ cok fooni, wee pam so peera Paulus ne Silas kal ge yaŋ Berea. Ne cok mo ge daira gŋ, kalra ge pǝ yaŋ kee ɓǝ Masǝŋ Yahuduen. 11 Za ma yaŋ Berea ara ne yella pǝsãh kal Yahuduen ma yaŋ Tessalonika ɓe, mor nyiŋra ɓǝ Masǝŋ ne 'yah ah pǝ zahzyil pǝlli, zah'nan daŋ a keera Ɗerewol Masǝŋ mor ka ẽere, ɓǝ mai Paulus mo tǝ cuu goŋga ye ne? 12 Za pǝlli kǝsyil ɓǝǝ nyiŋra, ne ŋwǝǝ mayǝk ah kǝsyil ŋwǝǝ Grek pǝlli, ne za wǝǝ ɓǝǝ daŋ nyiŋra ɓǝ ahe. 13 Amma ne cok Yahuduen ma yaŋ Tessalonika mo laara Paulus cuu ɓǝ Masǝŋ yaŋ Berea ta, gera gŋ, a kǝǝra zah za ka mo urra ɓǝ. 14 So ne pel sǝ wee pam peera Paulus kal ge nǝfah kǝ zah mabii, amma Silas ne Timoteus kaara ɓǝǝ yaŋ Berea. 15 Za mai mo swǝra fahlii Paulus ge kanra ko yaŋ Aten. Fahfal mo pii soora ka gin yaŋ Berea, Paulus pee ra ge ne wo Silas ne Timoteus faa mo ge lwaara ko gwari.
Paulus yaŋ Aten
16 Ne cok Paulus mo tǝ byak Silas ne Timoteus yaŋ Aten, so mo kwo masǝŋ ki ra yaŋ ah pǝlli naiko, zahzyil sye ko tǝ ɓǝ ah pǝlli. 17 Mor ah tǝŋ syesyel ne Yahuduen pǝ yaŋ kee ɓǝ Masǝŋ ɓǝǝra, ne za ma ɗuu Masǝŋ tǝkine za mai moo zyaŋra ne ki pǝ luma zah'nan daŋ. 18 Za cuu fan manyeeki ah kǝsyil Epikurien ne Stokien tǝŋ faara ɓǝ ne ki, so za ki kǝsyil ɓǝǝ faara: Pa ɓǝ pãa mai a 'yah ka faa ɗǝne? Za ki so faara: Ako ye pa cuu ɓǝ masǝŋ ma sǝr ki ra nyi zana. Faara nai mor Paulus cuu ɓǝ Yesu nyi ra tǝkine ɓǝ ur pǝ wul daŋ. 19 So ɗiira ko kal ge cok ma ɗii ne Areopagus ne ko, faara nyi ko: Ru gak laa ɓǝ mafuu mai mo tǝ cuu zah ɓo no faɗa ka ru tǝ mor ah ne? 20 Mor ɓǝ mai mo faa, ru laa ɓǝ mafuu ah mai ru laa ge sok taa ya ɓo gŋ, so ru 'yah ka tan ɓǝ ahe, mor ah 'yah faa ɗǝne? 21 (Mor Atenien tǝkine za gwǝǝ mo kaara ɓo gŋ daŋ ka joŋra fan ki ya, sai a faara ɓǝ tǝkine kyeɓ ka laa ɓǝ mafuu ahe.)
22 Paulus ur uu pel za pǝ cok Areopagus faa: Za yaŋ Aten, me kwo ɓe, we tǝ syee mor ɓǝ iŋ ɓii ra ne swahe. 23 Mor ne cok me kyãh tǝgǝǝ ɓiiri, me kwo cok mai daŋ wee juupel gŋ ɓe, so me lwaa cok joŋ syiŋ maki ah mai ɓǝ mo ŋwǝǝ ɓo: Wo Masǝŋ ma bai tanne. Mor ahe, fan mai we tǝ juupel wol ah bai tan ahe, me ge ɓo tǝ cuu nyi we zǝzǝ̃ǝko. 24 Masǝŋ mai mo joŋ sǝr tǝkine fan mai mo no gŋ daŋ, ako ye Dǝɓlii sǝŋ tǝkine sǝrri, ka kaa pǝ yaŋ mai dǝfuu moo vuura ya. 25 Ka 'yah ka dǝfuu mo joŋra yeɓ mor ah ka nyira fan nyi ko ya, mor ako yee nyi cee nyi za daŋ tǝkine tǝ'yakke, ne fan daŋ. 26 Mor joŋ zahban dǝfuu daŋ daga mor dǝɓ vaŋno, so rǝk ra tǝ sǝr daŋ. Ako ye nǝǝ zah'nan ah tǝkine cuu cok ah ne suu ah kǝpelle, so ɗea zahsyee sǝr mai moo ga kaara gŋ daŋ. 27 Joŋ nai ka mo kyeɓra ko ka zyeɓ ɓǝ ɓǝǝ ne ki, ɗah maki a lwaara ko no ne. Amma goŋga, Masǝŋ ka pǝɗǝk ne koo zune kǝsyil man a. 28 Mor ahe, ana ne cee, na gai suu, na no. Tǝgbana mai za ma gea lǝŋ ɓii manyeeki ah mo faara ta:
Ana laŋ na ye wee ah ta.
29 So ana ye wee ah ɓe, na ka gak foo sõone Masǝŋ a yea ma na vãm kaŋnyeeri wala vãm solai tǝkine tǝsal mai dǝfuu moo zyeɓra ne yella ɓǝǝr a. 30 Ne cok mai dǝfuu mo tǝra ɓǝ ah ya, Masǝŋ kan lǝŋ ah ka kee ɓǝ ah tǝ ɓǝǝ ya. Amma zǝzǝ̃ǝko tǝ ɗii za daŋ cok daŋ ka mo toora bii, 31 mor kan zah'nan ɓo no ka ga ŋgoŋ kiita tǝ za sǝr daŋ ne fahlii ahe, ne Dǝɓ mai mo nǝǝ ko kan ɓo. Joŋ syedowal tǝl ah pel za daŋ ne mai mo ur ko pǝ wulli.
32 Ne cok mo laara Paulus faa ɓǝ ur pǝ wulli, za ki sǝǝra zahzyel ne ɓǝ ahe, za ki so faara: Ru 'yah ka laa ɓǝ mai zah ɓo comki faɗa. 33 So Paulus ur gin pǝ cok tai kalle. 34 Amma za ki gera wol ahe, nyiŋra ɓǝ ahe. Kǝsyil zan ah Dionisius ma joŋ yeɓ pǝ cok Areopagus gŋ, ne mawin ma ɗii ne Damaris tǝkine za ki.
Pool deḛ gə Silas d’aw Tesalonik
1 Pool gə Silas dəs gə rəw gə́ Ampipolis gə Apoloni d’aw saar teḛ Tesalonik, loo gə́ kəi-kwa-dɔ-na̰ lə Jibje to keneŋ. 2 Pool andə aw keneŋ mbata to nérea. Yeḛ wɔji sə dee ta as ndɔ-kwa-rɔ munda, ɔr ne goo ta gə́ to mee maktub’g gə́ to gə kəmee. 3 Yeḛ ɔr ginta wɔji dee rəbee to gə́ némeeko̰ gə́ ra Kristi ləm, gə loo gə́ yeḛ unda ne loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g ləm tɔ lé to gə goo rəw gə́ maktub nee pa lé ya. Yeḛ ula dee pana: Jeju neelé gə́ m’ula sí ta ləa lé yeḛ nja to gə́ Kristi lé ya.
4 Njé gə́ na̰je mbuna dee’g taa ta ləa ndá d’ɔm gə Pool gə Silas na̰’d yəg. Grekje bula yaa̰ gə́ d’wa Ala meḛ dee’g ləm, gə denéje gə́ na̰je gə́ to gə́ kankəm denéje mee ɓee’g ləm tɔ lé d’ɔm sə dee na̰’d tɔ.
5 Nɛ Jibje lé kəmkəḭ rusu meḛ dee njḭ-njḭ ar dee d’ɔr njémeeyèrje gə́ na̰je mbuna dalm-dəwje’g d’ɔm dee goo dee’g gə mba kar dee pələ meḛ dəwje d’ar dee d’aw dɔ na̰’d pum-pum ɓó gə kar ɓee ləŋg ne. Deḛ saŋg Pool gə Silas saar d’aw ɓee lə Jaso̰ mba kɔr dee kaw sə dee no̰ koso-dəwje’g. 6 Loo gə́ d’iŋga dee el ndá d’wa Jaso̰ gə ŋgako̰ na̰je ndɔr dee d’aw sə dee no̰ njégaŋ-rəwtaje’g gə́ mee ɓee’g, ra né wəl d’ula dee pana: Dəwje neelé gə́ to njéturu dɔ dəwje lé deḛ ree loo gə́ nee’g ndá Jaso̰ wa dee gə́ rəa’g. 7 Deḛ lai ra né d’al ne ta ta godndu Sesar’g pana: Mbai gə́ raŋg gə́ ria lə Jeju sí keneŋ.
8 Ta gə́ deḛ pa lé ar meḛ koso-dəwje ləm, gə meḛ njégaŋ-rəwtaje ləm tɔ lé pélé ne wəs-wəs, 9 ndá deḛ d’ar Jaso̰ gə mareeje d’uga ɓaŋg kédé ɓa d’ya̰ dee d’ar dee d’aw ɓəi.
Pool deḛ gə Silas d’aw Bere
10 Léegəneeya ŋgako̰ na̰je d’ar Pool gə Silas d’ḭ loondul’g mba kaw Bere. Loo gə́ deḛ teḛ keneŋ mba̰ ndá d’aw mee kəi-kwa-dɔ-na̰’g lə Jibje. 11 Jibje neelé takə̰ji lə dee inja paw unda ka̰ njé gə́ Tesalonik, deḛ taa kankəmta lé rəgm gə ndɔ dee ndɔ dee. Deḛ tura maktub gə́ to gə kəmee tɔs kəm dee dɔ’g bao-bao gə mba koo see ta gə́ d’ula dee lé see to gə goo rəbee ya wa. 12 Njé gə́ na̰je bula mbuna dee’g d’un ne meḛ dee, deḛ denéje gə́ Grekje gə́ to gə́ kankəm denéje gə́ mee ɓee’g bula ləm, diŋgamje kara bula ləm tɔ. 13 Nɛ loo gə́ Jibje gə́ Tesalonik d’oo to gə́ Pool ula njé gə́ Bere’g ta lə Ala lé ndá deḛ ree bəg boo-dəwje keneŋ ya tɔɓəi. 14 Yen ŋga ŋgako̰ na̰je d’ar Pool ḭ gə tɔgee aw par gə́ gə loo gə́ baa-boo’g, nɛ Silas gə Timote ɓa nai Bere. 15 Deḛ gə́ dan Pool lé d’aw səa d’unda Aten. Yen ɓa deḛ tel d’aw Bere ɓəi nɛ Pool un ndia ar dee gə mba kar dee d’ula Silas gə Timote kar dee d’aw d’iŋgá.
Pool aw Aten
16 To gə́ Pool si Aten ŋgina dee lé ndá mée aw biriri-biriri mbata yeḛ oo magə-poleje taa loo mee ɓee-boo’g neelé pəl-pəl. 17 Yen ɓa yeḛ aw gə Jibje na̰’d mee kəi-kwa-dɔ-na̰’g lə dee wɔji sə dee ta ləm, yeḛ wɔji ta gə deḛ gə́ ɓəl Ala lé ləm tɔ. Ndəa-ndəa yeḛ aw loo-nada wɔji ta gə dəwje gə́ yeḛ iŋga dee keneŋ tɔ. 18 Njégər gintaje gə́ na̰je gə́ to Epikuriḛje gə Stoisiḛje lé d’un kudu kwɔji səa ta. Njé gə́ na̰je mbuna dee’g dəji na̰ pana: See ta ɗi ɓa njetakwɔji neelé wɔji bèe wa. Njé gə́ raŋg d’oo ri Jeju gə́ yeḛ pa ləm, gə ta teḛ dɔkumbwa’g lé ləm tɔ ndá deḛ tar taree pana: To asəna gə yeḛ pata gə́ wɔji ne dɔ magəje gə́ dɔ ɓee gə́ raŋg’d.
19 Yen ŋga deḛ d’ɔree d’aw səa dɔdərloo gə́ ria lə Areopajə, tɔɓəi deḛ dəjee pana: Ta gə́ sigi gə́ i ndoo dee lé see j’a kaskəm koo gəd tai’g ya wa. 20 Mbata jeḛ j’oo ta néje gə́ doŋgɔ tai’g. Jeḛ ndigi koo gel née gəd.
21 (Njé gə́ Aten lai gə dəwje gə́ d’ḭ dɔ ɓeeje gə́ raŋg gə́ d’isi keneŋ lé ta gə́ kwɔji ləm, gə ta gə́ koo ləm tɔ ɓa gə́ néra dee ɓó né gə́ raŋg gə́ néra dee el.)
22 Pool aar tar dan dee’g dɔdərloo gə́ ria lə Areopajə ula dee pana: Seḭ njé gə́ Aten lé ma m’oo to gə́ seḭ lé ooje ndòo gə mba magəje lə sí gə́ gə mḭdé-mḭdé boi. 23 Mbata loo gə́ ma m’gugu mee ɓee’g lə sí ma m’tən magəje lə sí ɓəd-ɓəd lé ndá m’iŋga loo-nékinjaməs gə́ kára gə́ deḛ ndaŋg ta kaaree’g pana: Wɔji dɔ magə gə́ dəw gəree el. Né gə́ seḭ poleje lal gəree lé yee ɓa ma m’ree gə mba riba dəa kar sí ya. 24 Ala gə́ njekunda naŋg nee gə néje lai gə́ to keneŋ lé yeḛ to Mbai dɔ dara gə dɔ naŋg nee tɔ. Bèe ndá yeḛ si mee kəi gə́ ji dəw ɓa ra el. 25 Ji dəw a koo loo ra né karee el mbata yeḛ aw ndòo né kára kara el tɔ. Yeḛ nja ɓa ar dəwje lai d’aw kəmba ləm, ar dee d’əmə ləma, ar dee néje lai gə́ deḛ d’aw ndòo dee ləm tɔ . 26 Məs dəw kára ba ya yeḛ unda ne ginka dəwje gə́ loo-loo ləm, yeḛ wɔji ne loo-si dee si dee dɔ naŋg nee ləm tɔ. Yeḛ wɔji ləb si dee si dee ləm, gə rəw-nim ɓeeje lə dee ləm tɔ. 27 Yeḛ ndigi kar dee ndolè Mbaidɔmbaije lé mamee maji d’iŋgá, mbata yeḛ si əw el, nɛ si mbɔr síjeḛ kára-kára lai dəb ya. 28 Mbata mbɔl dəa-yeḛ nja ɓa j’isi ne kəmba ləm, j’aw ne njam-njam ləma, j’isi gən ləm tɔ. Njéno̰paje lə sí gə́ na̰je kara pa bèe to pana: Tɔgərɔ, jeḛ lé n’to gə́ ŋganeeje ya. 29 Bèe ndá to gə́ jeḛ n’to ŋgan-Alaje lé ndá maji kar sí j’ə̰ji meḛ sí’g m’pana: Ala to asəna gə magə gə́ deḛ ra gə larlɔr əsé gə larnda gə́ deḛ léḛ əsé gə mbal gə́ deḛ tɔl ndaji ne né gə goo takə̰ji əsé goso lə dəwje lé maji kar sí j’ə̰ji bèe el. 30 Ndɔ gə́ dəwje d’isi dɔ mbə’g lé Ala un kəmee dɔ’g rəw. Nɛ ɓasinè yeḛ ila mber ar dəwje lai-lai gə́ d’isi gə loo gə́ rara kara mba kar dee d’wa ndòo rɔ dee dɔ kaiya’g, 31 mbata yeḛ unda ndɔ gə́ yeḛ a gə gaŋg rəwta dɔ dəwje gə́ dɔ naŋg neelé gə goo rəbee ləm, dəw gə́ a gə gaŋg rəwta neelé kara yeḛ unda doi ləm tɔ. Yeḛ ar dəwje lai d’oo ta neelé gao loo gə́ yeḛ ar debee neelé unda loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g.
32 Loo gə́ deḛ d’oo ta teḛ gə́ dəwje d’a gə teḛ dɔkumbwa’g lé ndá njé gə́ na̰je kɔgee ləm, njé gə́ raŋg pana: J’a koo səa taree ndɔ gə́ raŋg ɓəi ləm tɔ.
33 Yen ŋga Pool ḭ mbuna dee’g sa rəa aw. 34 Lé bèe kara njé gə́ na̰je dii ne rɔ dee gə rəa’g d’un ne meḛ dee asəna gə Deni gə́ to barkəm njégaŋ-rəwtaje gə́ d’isi dɔdərloo gə́ ria lə Areopajə ləm, gə dené kára ria lə Damaris ləma, gə njé gə́ raŋg sə dee ləm tɔ.
