2 ZA GOŊE 18 - MUA & SBA2015

Ezekias kaa goŋ Yuda

1 Ne cok Hosea we Ela mo kaa goŋ Israel syii sai, Ezekias we Akas goŋ Yuda kaa goŋ ne ko. 2 Ne cok mo kaa goŋ, ka joŋ syii ɓo jemma gwa tǝtǝl dappe. Kaa goŋ yaŋ Jerusalem syii jemma gwa tǝtǝl doraŋ. A ɗii mah ah ne Abi, mǝlaŋ Zakarias yo. 3 Joŋ fan masãh ah pel Dǝɓlii tǝgbana pamlii David mo joŋ ryakryakke. 4 Cak ɓǝ joŋ syiŋ pǝ cok ma tǝgeere , dah foto masǝŋ ki ge lalle, vǝr ɓǝ Astarte, ɓaŋ soo vãm syẽ mai Mosus mo coo dah ge lalle, mor daga cok ah ŋhaa dai zah'nan ma tǝ'nahko, za Israel a tǝǝra ɓǝrdi joŋra syiŋ wol ahe, a ɗiira soo ah ne Nehustan. 5 Soɓ suu ah daŋ wo Dǝɓlii Masǝŋ Israel. Amma fahfal ah dǝɓ ma na ko kǝka kǝsyil za goŋ Yuda ya, koo kǝsyil za ma kǝpel ah ra laŋ kǝka. 6 Mgbãa syee mor Dǝɓlii mbaŋ, soɓ ɓǝ syee mor ah ya, gbǝ ɓǝ mai Dǝɓlii mo faa nyi Mosus mbaŋ. 7 Dǝɓlii no ne ki, a yea ne pejii pǝ cok daŋ moo ga gŋ. Ŋwookyaŋ ne goŋ Asiria, zyii joŋ yeɓ mor ah yao. 8 Ik Filistien ŋhaa ge dai yaŋ Gaza tǝkine sǝr ah ne yaŋ ma byak cok ah ra, ne yaŋ maswah ah ra daŋ.

Samaria leere

9 Ne cok Ezekias mo kaa goŋ syii nai, ka Hosea we Ela kaa goŋ Israel ɓo syii doraŋ. Ne cok ah Salmanasar goŋ Asiria ge ryaŋ yaŋ Samaria ne sal joŋ syii sai. 10 Fahfal syii sai ah mo vǝrri, re yaŋ ah ne ko. Ne cok mo rera yaŋ Samaria, ka Ezekias kaa goŋ ɓo syii yea, mǝ Hosea goŋ Israel a doraŋ. 11 Goŋ Asiria woo za Israel kal ge sǝr ah ne ko, ge rǝk ra yaŋ Hala kah el Habor pǝ sǝr Gozan tǝkine pǝ yaŋ maluu pǝ sǝr Media. 12 Mor zyii laara ɓǝ faa Dǝɓlii Masǝŋ ɓǝǝr a, amma zǝǝra tǝ ɓǝ gbanzah ahe. Ɓǝ mai Mosus dǝɓ yeɓ Dǝɓlii mo faa ɓo nyi ra daŋ, zyii joŋra ɓǝ ah ya.

Sal Saŋkeriɓ

(2 KeeƁ 32:1-19Esa 36:1-22)

13 Ne cok Ezekias mo kaa goŋ syii jemma tǝtǝl nai, Saŋkeriɓ goŋ Asiria pǝ̃ǝ sal ge zah yaŋ sǝr Yuda maluu maswah ah ra, re yaŋ ah ra. 14 Ezekias goŋ Yuda pepee ge wo goŋ Asiria yaŋ Lakis, faa nyi ko: Me joŋ faɓe' ɓe, mo pii soo mo soɓ me o, me ga soo fan mai mo ga cuu nyi me daŋ. Goŋ Asiria cuu vãm solai nyi nǝn kilo ujenere jemma, ne vãm kaŋnyeeri nǝn kilo ujenere vaŋno nyi Ezekias goŋ Yuda. 15 Ezekias so woo vãm solai mai mo ɓǝr yaŋ Dǝɓlii ne ma yaŋ rǝk fan goŋ daŋ nyi nyi ko. 16 Ne cok ah Ezekias 'wal vãm kaŋnyeeri mai mo wo zahfah yaŋ Dǝɓlii ne ma wo kpuu zahfah mai Ezekias goŋ Yuda mo yea syee ge ɓo wo zahfah ne kpuu zahfah ah nyi nyi goŋ Asiria daŋ. 17 Amma goŋ Asiria pee swah sooje ah ne pa byak lak ah ne swah za yeɓ goŋe, tǝkine za sal mapãa daga yaŋ Lakis ge yaŋ Jerusalem wo goŋ Ezekias. Ge daira yaŋ Jerusalem, ge uura tǝ fahlii mai pa ma kaŋ zyim moo joŋ yeɓ ah gŋ kah el mai bii moo ɗuu sǝŋ gin sǝŋ. 18 Ɗiira goŋ ge, Eliakim we Hilkiija dǝɓlii piicel goŋ yo, Sebna pa ŋwǝǝ fan o, tǝkine Joak we Asaf pa ŋwǝǝ ɓǝ camcam yo, pǝ̃ǝra kal ge wo ɓǝǝra.

19 Swah za yeɓ goŋ Asiria faa nyi ra: We faa nyi Ezekias: Goŋ malii ma sǝr Asiria faa sye: Amo soɓ suu ɓo sye ɓo wo zu kpak ne? 20 Amo lǝŋ ɓǝ faa zah kol sye swah ruu sal ye ne? Ko sye, amo gbǝ yǝk ɓǝ zu sye ɓo ka mo waa ŋwookyaŋ ne me pahl ne? 21 Mo ẽe mo gbǝ yǝk ɓǝ sǝr Egiɓ ɓo. Sǝr Egiɓ sye, kǝndaŋ keeŋgai ma dǝdah yo, dǝɓ mo soɓ yǝk suu ah ge tǝl ah ɓe, moo cuŋ jol nyi dǝɓ ahe. Farao goŋ sǝr Egiɓ mai mo gbǝ yǝk ah mo soɓ suu ɓo ɓo wol ah a nai ta.

22 Amma so we faa nyi me: Ru soɓ suu ɓuu ɓo wo Dǝɓlii Masǝŋ ɓuu ɓe, we so tǝ ɓǝ mai ta, ako ye Dǝɓ mai Ezekias mo dah cok joŋ syiŋ ah ma tǝgee ge lalle, so faa nyi za Yuda ne za yaŋ Jerusalem: We juupel pǝ cok joŋ syiŋ yaŋ Jerusalem nyeeko. 23 Mo ge zyeɓ ɓǝ ne dǝɓlii ɓe goŋ Asiria zǝzǝ̃ǝko, me ga nyi pǝr nyi mo ujenere gwa, moo gak nyi nyi za ɓo ma yee tǝ ɓǝǝ no ɓe ko. 24 Mo ka gak nĩi dǝɓ yeɓ dǝɓlii ɓe malaŋ ah laŋ ga lal a, koo goŋ sǝr Egiɓ mo nyi muŋta sal nyi mo ne pǝr daŋ laŋ, ka joŋ fan ki wo ɓo ya. 25 Ame pǝ̃ǝ sal ge ɓo tǝ sǝr mai ka ɓeɓ sǝr ah bai 'yah Dǝɓlii mo yea gŋ ne? Dǝɓlii faa nyi me: Mo pǝ̃ǝ sal ge zah sǝr ah ka mo ɓeɓ sǝr ahe.

26 Amma Eliakim ne Sebna ne Joak faara nyi swah za yeɓ goŋe: Mo faa nyi za yeɓ ɓo ra ne zah Aramien mor ru laani. Mo faa nyi ru ne zah Yahuduen ne nahnǝn za mai mo tǝ ɓaale sǝŋ ka. 27 Amma swah za yeɓ goŋ faa nyi ra: Dǝɓlii ɓe pee me ge wo dǝɓlii ɓii tǝkine we ka me ge faa ɓǝ mai nyi we to ne? Pee me ɓo ka wah wo za mai mo haira ɓo tǝ ɓaale sǝŋ ka mo rera mǝr zahmorsuu ɓǝǝ tǝkine zwan tǝtǝm zahmorsuu ɓǝǝ ne we daŋ ya ne?

28 So swah za yeɓ goŋ ur uu ɓyaŋ ɓǝ pǝ'man ne zah Yahuduen faa: We laa ɓǝ faa goŋ malii, goŋ Asiria mo faa. 29 Goŋ faa sye: We soɓ Ezekias kiŋ tǝtǝl nyi we ka, mor ka gak ǝ̃ǝ we gin mor jol goŋ ya. 30 We soɓ Ezekias wuu zahzyil nyi we ne ɓǝ Dǝɓlii ka faa Dǝɓlii ga ǝ̃ǝ na, ka ga soɓ yaŋ mai lee ga mor jol goŋ Asiria ya ka. 31 We laa ɓǝ faa Ezekias ka, mor goŋ Asiria faa sye: We zyeɓ ɓǝ ne me, we pǝ̃ǝ ge wo ɓe, nai ɓe koo zune kǝsyil ɓii a ga re lee syẽm kpuu vin ah tǝkine goyaɓ ahe, koo zune kǝsyil ɓii a ga zwǝ bii pǝ lak bii ahe, 32 ŋhaa ka me ge woo we kal ge pǝ sǝr mai mo na sǝr ɓii ne ko, sǝr ah ne sorre, lee kpuu vin no gŋ, farel no, 'wah kpuu vin no gŋ tǝkine kpuu maŋgo daŋ, tǝnjwǝǝ no gŋ ta. Fan marai gak wol we gŋ ka we wuk ka. Amma we soɓ Ezekias mo kǝǝ we ne faa nyi we Dǝɓlii ga ǝ̃ǝ na ba ka. 33 We lǝŋ masǝŋ za ki ma gak ǝ̃ǝ sǝr ah gin mor jol goŋ Asiria a no ne? 34 Masǝŋ ma sǝr ki Hamat ne Arfat a kẽne? Masǝŋ ki ma sǝr Sefarvaim ne Hena ne Iva a kẽne? Gak ǝ̃ǝra Samaria gin mor jol ɓe ɓe ne? 35 Kǝsyil masǝŋ ki ma pǝ sǝr rai daŋ vaŋno kǝsyil ɓǝǝ ǝ̃ǝ sǝr ah gin mor jol ɓe ɓe ne, ko Dǝɓlii ga ǝ̃ǝ mǝ ah yaŋ Jerusalem gin mor jol ɓe ne?

36 Amma za kaara tǝɗum tǝɗum, zyiira ɓǝ ki zah ah koo vaŋno ya. Mor goŋ faa nyi ra: We zyii ɓǝ ki zah ah ka. 37 Amma dǝɓlii piicel goŋ ma ɗii ne Eliakim, ne Sebna pa ŋwǝǝ fanne, tǝkine pa ŋwǝǝ ɓǝ camcam Joak, pii soora ge wo Ezekias, mbǝro ɓǝǝ daŋ ŋgǝŋgǝ̃ǝ ɓo, keera ɓǝ swah za yeɓ goŋ mo faa daŋ nyi ko.

Ejekias to mbai gə́ Juda

2SgI 29.1-2, 2SgI 31.1

1 Mee ləb ko̰ɓee’g lə Ojee, ŋgolə Ela, mbai gə́ Israɛl gə́ njekɔm’g munda lé ɓa Ejekias, ŋgolə Akas, mbai gə́ Juda un kudu ko̰ɓee keneŋ. 2 Yeḛ lé ləbee as rɔ-joo-giree-mi ɓa yeḛ tel to mbai ɓəi ndá yeḛ si Jerusalem o̰ ne ɓee as ləb rɔ-joo-giree-jinaikara. Kea̰je ria lə Abi, ŋgolə Jakari. 3 Yeḛ ra né gə́ danasur kəm Njesigənea̰’g aree aw na̰’d béréré gə keaje Dabid ya. 4 Yeḛ tuji dɔ looje gə́ ndəw ləm, yeḛ təd mbalje gə́ tɔl gə́ néndajije ləma, yeḛ tuga ɗira magəje gaŋg ləm tɔ: tɔɓəi néndaji li gə́ Moyis léḛ gə́ larkas lé kara yeḛ təd njigi-njigi to mbata mee ndəaje’g neelé Israɛlje tuu néje gə́ ə̰də sululu d’aree ləm, d’unda ria lə Nehustan ləm tɔ . 5 Yeḛ ɔm mée jəb-jəb dɔ Njesigənea̰, Ala’g lé lə Israɛlje ndá mbuna mbaije gə́ Juda lé deḛ gə́ d’orè gée əsé deḛ gə́ nea̰’g kédé lé dəw kára kara gə́ njetana səa lé godo. 6 Yeḛ ɔm na̰’d sad gə Njesigənea̰ ɓó yeḛ ubá yá̰ el, tɔɓəi yeḛ aa dɔ godnduje gə́ Njesigənea̰ ar Moyis lé. 7 Yee gə́ bèe ɓa Njesigənea̰ nai ne gə Ejekias, aree teḛ ne kɔr dɔ néje’d lai gə́ yeḛ ra lé. Tɔɓəi yeḛ ḭ gə mbai gə́ Asiri ɔsee rəw ɓó yeḛ ula dəa gelee’g ra né aree el ŋga. 8 Yeḛ rɔ gə Pilistije dum dɔ dee saar teḛ Gaja ndá yeḛ tuji dɔ naŋgje lə dee, un kudee kəije gə́ ŋgal gə́ duu dɔ loo lə njéŋgəmlooje lé saar teḛ ne ɓee-booje gə́ ndògo-bɔrɔ gugu dɔ dee sub.

Asirije taa ɓee gə́ Samari

9 Ləb ko̰ɓee lə Ejekias, mbai gə́ njekɔm’g sɔ lé gə́ to ləb gə́ njekɔm’g siri gə́ Ojee, ŋgolə Ela to ne mbai gə́ Israɛl lé Salmanasar, mbai gə́ Asiri ɔr rɔ aw aḭ dɔ njé gə́ Samari sub rɔ sə dee. 10 Loo gə́ rudu ləb gə́ njekɔm’g munda as ndá deḛ taa ɓee lé to mee ləb ko̰ɓee’g lə Ejekias gə́ njekɔm’g misa̰ gə́ to ləb ko̰ɓee lə Ojee, mbai gə́ Israɛl gə́ njekɔm’g jinaikara, ɓa yeḛ taa ne ɓee gə́ Samari lé. 11 Mbai gə́ Asiri wa Israɛlje gə́ ɓər aw sə dee Asiri ndá yeḛ unda dee mee ɓee-boo gə́ Halah ləm, gə mbɔr Habor, baa gə́ Gosan ləma, gə mee ɓee-booje’g lə Medəje ləm tɔ, 12 mbata deḛ d’oo ndu Njesigənea̰, Ala lə dee el ləm, deḛ d’uba ta manrɔ ləa d’ya̰ ləm, mbata deḛ d’oo ta ləa el ləma, néje lai gə́ Njesigənea̰ un ndia dɔ’g gə ndu Moyis, kura ləa lé kara deḛ ra née el ləm tɔ.

Sa̰kɛrib lé to mbai gə́ Asiri gə́ taa ɓeeko̰ gə́ Juda

Esa 36.1, 2SgI 32.1

13 Mee ləb ko̰ɓee’g lə Ejekias, mbai gə́ njekɔm’g dɔg-giree-sɔ lé Sa̰kɛrib, mbai gə́ Asiri ɔr rɔ aw rɔ gə ɓee-booje gə́ Juda lai gə́ ndògo-bɔrɔ gugu dɔ dee sub lé taa dee.

14 Ejekias, mbai gə́ Juda ula kula Lakis rɔ mbai gə́ Asiri’g pana: Ma m’ra né kára gə́ to lée’g el. Ɔr rɔi rɔm’g gə́ raŋg. Néje lai gə́ i a kwɔji dɔm’g lé m’a ra née ya.

Yen ɓa mbai gə́ Asiri wɔji larnda as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg-loo-jinaikara (9.000) ləm, gə larlɔr as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-jinaikara (900) ləm tɔ dɔ Ejekias, mbai gə́ Juda’g. 15 Ejekias odo lar lai gə́ to mee kəi’g lə Njesigənea̰ ləm, gə yee gə́ to mee kəi nébao’g lə mbai ləm tɔ aree. 16 Tɔɓəi Ejekias, mbai gə́ Juda lé tɔr ne mbɔrje gə́ ra gə larlɔr gə́ yeḛ ɔr ne gir tabidi rəw-kəije lə Njesigənea̰ ləm, gə kag dɔ tarəbeeje ləm tɔ ar mbai gə́ Asiri.

Mbai gə́ Asiri aḭ dɔ Jerusalem sub gə rɔ

Esa 36.2-22, 2SgI 32.9-16

17 Mbai gə́ Asiri ula Tarta̰, gə Rab-Saris, gə Rabsake, ar dee d’ḭ Lakis gə bao-rɔje bula gə mba kaw rɔ ne gə mbai Ejekias lé ndá deḛ teḛ Jerusalem. Loo gə́ deḛ teḛ keneŋ mba̰ ndá d’aar naŋg mbɔr bwa kəm-rəw-mán gə́ to loo ŋgəm mán gə́ to dɔ maree’g, bwa kəm-rəw-mán neelé to rəw ndɔ’g lə njetogo kubu karee ndá kələw-kələw. 18 Deḛ ɓar mbai ndá Eliakim, ŋgolə Hilkija, mbai dɔ njémeekəije lə mbai ləm, gə Sebna, njendaji-maktub ləma, gə Joa, ŋgolə Asap gə́ to njeŋgəm maktubje ləm tɔ ɓa d’aw rɔ dee’g. 19 Rabsake ula dee pana: Maji kar sí ulaje Ejekias pajena: Mbai gə́ boi gə́ to mbai gə́ Asiri lé dəjii togə́bè pana: See ɗi ɓa gə́ siŋga gə́ i ɔm məəi dɔ’g wa. 20 Ta gə́ i pa ne pana: To ta gə́ i pa dɔ tai’g ba. Takwɔji-kəmkàr gə siŋgamoŋ ɓa gə́ kuma̰ kaw rɔ. See na̰ ɓa i ɔm məəi dəa’g gə mba kḭ rɔ ne sə neḛ wa. 21 Aa oo, i ɔm məəi dɔ Ejiptə’g, i gəd rɔi dɔ twatɔg nee gə́ təd gə́ ɔs ji nana ɓa gə́ njegəd rəa dɔ’g mbudu lé. Parao̰, mbai gə́ Ejiptə lé to togə́bè mbata dəwje lai gə́ d’ɔm meḛ dee dəa’g lé.

22 Banelə seḭ a kulamje pajena: Njesigənea̰, Ala lə sí ɓa seḭ ɔmje meḛ sí dəa’g. Nɛ see to yeḛ el ɓa gə́ Ejekias tuji dɔ looje ləa gə́ ndəw gə loo-nékinjanéməsje ləa ula ne Juda gə Jerusalem pana: Loo-nékinjaməs gə́ to Jerusalem neelé ɓa seḭ a kundaje barmba nea̰’g lé see yeḛ ula sí bèe el wa.

23 Ɓasinè, maji kari un ndui ar ɓémje gə́ to mbai gə́ Asiri ndá m’a kari kundaje tɔl-dɔg-loo-joo (2.000), ɓó lé i as kiŋga njékal deeje gə mba kar dee d’uba dee ya. 24 See i a ra to gə́ ban ɓa i a kɔs ne ɓé-njérɔje gə́ kára mbuna kuraje’g lə ɓémje gə́ lam ba nee ŋgərəŋ wa. I ɔm məəi dɔ Ejiptə’g gə mba kiŋga ne pusu-rɔje gə njérɔ gə kundaje ɓa. 25 Nɛ ma lé see m’ree loo gə́ nee’g gə mba rɔ səa tujee lal torndu Njesigənea̰ lé wa. Njesigənea̰ lé ɓa ulam pana: Maji kam m’aw m’rɔ gə ɓee neelé m’tujee.

26 Eliakim, ŋgolə Hilkija, gə Sebna, gə Joa, d’ula Rabsake pana: Maji kari ula kuraje ləi ta gə ta lə Aramje ɓa mbata jeḛ n’gərje ya ɓó ula sí ta gə takɔji Judaje mba karee oso mbi koso-dəwje gə́ d’aar dɔ ndògo-bɔrɔ’g lé el.

27 Rabsake tel ila dee keneŋ pana: See ɓémje ulam rɔ ɓée síje’g gə rɔ sí-seḭ’g ɓa gə mba kam m’pa taje neelé wa. See to rɔ dəwje’g nee gə́ d’isi dɔ ndògo-bɔrɔ’g nee gə mba sɔ siḭ dee gə kai ər dee sə sí-seḭ na̰’d lé el wa.

28 Togə́bè ɓa Rabsake aw gə́ kédé ɔr ndia gə́ tar wəl gə takɔji Judaje pa ne pana: Maji kar sí ooje ta gə́ mbai gə́ boi gə́ to mbai gə́ Asiri pa lé. 29 Mbai lé pa togə́bè pana: Arje Ejekias su kəm sí el mbata yeḛ a kaskəm kɔr sí ji neḛ’g kɔm sí tar el. 30 Maji kar Ejekias ndɔr sí ar sí ɔmje meḛ sí dɔ Njesigənea̰’g paje ne pana: Njesigənea̰ a kɔr sí kar ɓee-boo neelé oso ji mbai gə́ Asiri’g el bèe el. 31 Ɔmje meḛ sí dɔ ta’g lə Ejekias el mbata mbai gə́ Asiri pa togə́bè pana: Maji kar sí ɔmje sə neḛ na̰’d sad osoje ne gel neḛ’g. Bèe ɓa nana kara a sɔ kandə nduú ləa-ləa ləm, gə kandə kodé ləa ləm tɔ, nana kara a kai mán mee bwa-mán’g ləa to 32 saar kar neḛ n’ree n’odo sí n’aw ne sə sí mee ɓee gə́ to asəna gə ka̰ sí, to ɓee gə́ kó gə mán-nduú to keneŋ ləm, to ɓee gə́ muru gə ndɔ-nduúje to keneŋ ləma, kag-koiyoje gə ubu tə̰ji to keneŋ ləm tɔ, bèe ɓa seḭ a síje ne kəmba ɓó a kwəije ne el. Maji kar sí taaje ta lə Ejekias el mbata yeḛ a gə su kəm sí pana: Njesigənea̰ ɓa a kɔm sí tar. 33 See magəje lə ginkoji dəwje gə raŋg lé taa ɓee lə dee lə dee ji mbai gə́ Asiri’g mba̰ wa. 34 See magəje lə Amat gə Arpad d’əd ra wa. See magəje lə Separbayim gə Hena gə Iba d’əd ra wa. See deḛ lé taa Samari ji neḛ’g wa. 35 Mbuna magəje lai gə́ wɔji dɔ ɓeeje neelé see yee gə́ ra ɓa taa ɓee lə dee ji neḛ’g ŋga ɓa Njesigənea̰ ɓa a taa Jerusalem ji neḛ’g ɓəi wa.

36 Koso-dəwje lé d’isi ta dee mundu ɓó d’ilá ta’g el, mbata mbai Ejekias lé un ndia ar dee pana: Seḭ a kiláje ta’g el. 37 Yen ɓa Eliakim, ŋgolə Hilkija gə́ to mbai dɔ njémeekəije lə mbai ləm, gə Sebna, njendaji-maktub ləma, gə Joa, ŋgolə Asap gə́ to njeŋgəm maktub ləm tɔ lé tel ree rɔ Ejekias’g gə kubuje lə dee gə́ til hao̰-hao̰ ndá deḛ ndaji taje gə́ Rabsake pa lé d’aree oo tɔ.