Daniel pǝ lak ɓolle
1 Darius kwo a pǝsãh ka rǝk govener temere ne jemma gwa pǝ sǝr goŋ ah daŋ. 2 So nǝǝ Daniel ne za ki gŋ gwa, ka mo ẽera yeɓ govener ra, mor ka fan goŋ mo ɓeɓ ka. 3 Daniel a joŋ yeɓ pǝsãh kal zaluu matǝ gwa mo ne ki, ne govener ra daŋ, mor kal ra ne fatan ɓe. Mor ah laŋ goŋ foo ɓǝ ka soɓ ɓǝ sǝr goŋ ah daŋ ga jol ahe. 4 So zaluu matǝ gwa kŋ, ne govener ra daŋ, kyeɓra ka rǝ lwaa ɓǝɓe' tǝ Daniel tǝ ɓǝ yeɓ ah mo tǝ joŋ pǝ sǝr goŋ daŋ, amma gak lwaara ya, mor Daniel ako ye dǝɓ sãhe, ka joŋ fan maɓe' ah ya. 5 So faara tǝgǝǝ ki: Na ka tǝ ga lwaa ɓǝɓe' ki wo Daniel ka cen ko tǝ ɓǝ ah ya, sai na ga lwaa ɓǝ tǝl ah ne fahlii syee mor ɓǝ iŋ ah to. 6 So zaluu matǝ gwa, ne govener ra, kalra ge wo goŋ Darius faara: Masǝŋ mo soɓ tǝ goŋe! 7 Aru za ma joŋ yeɓ pǝ sǝr goŋ ɓo daŋ - aru zaluu ma ẽe yeɓɓe, govener ra, za wakiili, ne zaluu manyeeki ah daŋ - ru gbǝ zah vaŋno, ka goŋ mo kan ɓǝ lai maswah ahe, ka tǝgǝǝ zah'nan jemma sai, koo zune mo juuko pel wo masǝŋ ki cam, wala dǝfuu mor fan ka, sai mo juu wo ɓo goŋ to. Koo zune mo kal zǝǝ tǝ ɓǝ lai mai ɓe, a ga ɓoora dǝɓ ah ga pǝ lak ɓolle. 8 Goŋ mo ŋwǝǝ ɓǝ lai maiko, mo so kan jol gŋ ta, ka ɓǝ ah mo yea pǝswah tǝgbana ɓǝ lai Medien ne Persien daŋ mo ka gak fer a. 9 So goŋ Darius kan jol pǝ ɗerewol ɓǝ lai ahe. 10 Ne cok Daniel mo laa goŋ kan jol pǝ ɗerewol ah ɓe, ur kal ge ɓǝr yaŋ ah tǝ yaŋ sǝŋ mai zahtǝwoo ah mo kan ge ɓo fah kǝ yaŋ Jerusalem. Tǝgbana moo joŋko cẽecẽe, a juupel com vaŋno, ɓal sai, so kea ge sǝŋ ne zahciŋɓal pǝ cok mai zahtǝwoo ah mo gbǝr ɓo, juupel wo Masǝŋ.
11 Ne cok za syiŋ Daniel mo kwora ko tǝ juupel wo Masǝŋ, 12 ara daŋ kalra ge wo goŋ ka cen Daniel, ge faara: Goŋe, mo ye ka kan jol pǝ ɗerewol ɓǝ lai ŋ tǝgǝǝ zah'nan jemma sai, koo zune mo juupel wo masǝŋ ki cam, koo wo dǝfuu ki soɓ mo goŋ ɓe, a ga ɓoora dǝɓ ah ga pǝ lak ɓolle ya ne? Goŋ zyii zah ɓǝǝ faa: Ɓǝ ah naiko, tǝgba ɓǝ lai Medien ne Persien daŋ mo ka gak fer a. 13 So faara nyi goŋe: Daniel mai mo kǝsyil za mai mo woora ra gin sǝr Yuda ge ɓo ne ko, ka yii mo ya goŋe, ka zyii syee mor ɓǝ lai ɓo mo kan ɓo ya. Zah'nan daŋ a juupel ɓal sai.
14 Ne cok goŋ mo laa ɓǝ ah naiko, ɓǝ ah 'nyah suu ah ya, foo ɓǝ, kyeɓ fahlii ka ǝ̃ǝ Daniel. Gaɓ ne foo yella ah ŋhaa com dan ne kpǝrim. 15 Za rai so gera wo goŋ faara nyi ko: Goŋe, mo tǝ ɓe, ɓǝ lai Medien ne Persien daŋ mo kan ɓe, goŋ mo kan jol gŋ ta ɓe, ka fer yao syaŋsyaŋ.
16 Goŋ faa, mo ɓaŋra Daniel mo ɓoora ko ge pǝ lak ɓolle. So faa nyi Daniel: Masǝŋ ɓo mai moo yii ko cẽecẽe mo ǝ̃ǝko mo. 17 Ɓaŋra tǝsal malii ah coora zah lak ah ne ko, so goŋ kan lamba ah tǝtǝl ah tǝkine lamba mǝ zaluu pel ahe, mor ka koo dǝɓ vaŋno mo ǝ̃ǝko Daniel ka. 18 Goŋ pii soo ge yaŋ ahe, nǝn suŋ moo cii, re fan ki ge zah ya, madǝwin laŋ ge wol ah ya ta.
19 Zah'nan mo cee o, goŋ ur sǝŋ, hǝǝ gwari kal ge zah lak ahe. 20 Ne cok mo ge dai gŋ, ɓyaŋ ɓǝ ne yee daŋ ɗii Daniel faa: Daniel, dǝɓ yeɓ Masǝŋ ma ne cee, Masǝŋ ɓo mai moo syee mor ah ne goŋga, gak byak mo zah ɓol ɓe ne? 21 Daniel zyii zah goŋ faa: Masǝŋ mo soɓ tǝ goŋe! 22 Masǝŋ pee angelos ah ge coo zah ɓolle, ka ɓol mo joŋra fan ki wo ɓe ka. Joŋ nai mor tǝ ɓe, me ka ne ɓǝɓe' pel ah ya, me joŋ ɓǝɓe' wo ɓo goŋ ya ta.
23 Goŋ laa pǝ'nyah pǝlli, so faa ka mo ɓaŋra Daniel pǝ lak ah ge lalle. So ɓaŋra ko ge lalle, fan ki juu ko ya, mor soɓ suu ah ɓo wo Masǝŋ. 24 So goŋ faa, mo gbahra za mai mo cera tǝŋgee Daniel ne ŋwǝǝ ɓǝǝ ne wee ɓǝǝ daŋ, mo rǝkra ra ge pǝ lak ɓol ko. Ka ɓah daira mor lakr a ba, ɓol gbahra ra, pahlra ra belbelle.
25 So goŋ Darius ŋwǝǝ leetǝr wo za daŋ, zahban camcam, za ma faara zah cam mo kaara ɓo wo sǝr daŋ, faa:
Me haozah wo ɓiiri. 26 Ame ye faa ɓo, koo zune mo pǝ sǝr goŋ ɓe daŋ, mo ɗuuko Masǝŋ Daniel, mor ako ye Masǝŋ ma ne cee. A kaa goŋ ga lii ga lii. Goŋ ah ka vǝr a, swah goŋ ah yea ga lii. 27 Ako yee ǝ̃ǝ dǝɓ ne wǝǝ dǝɓɓi. A joŋ fan matǝ gǝriŋ ah tǝkine dǝǝbǝǝri coksǝŋ, ne wo sǝr daŋ. Ako ye ǝ̃ǝ Daniel zah ɓolle.
28 Daniel kaa pǝ'nyah pǝ zah'nan goŋ Darius, ne zah'nan goŋ Kirus dǝɓ sǝr Persia daŋ.
1 Darius, dəw gə́ Medə gə́ ləb kojee aḭ rɔ-misa̰-giree-joo lé ɓa taa ɓeeko̰ lé o̰.
D’ila Daniel mee bwa’g dan toboḭje’g
2 Darius oo to gə́ kɔr njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je as tɔl dɔ dee rɔ-joo (120) kunda dee dɔ ɓeeko̰’g lai lé ɓa gə́ né gə́ maji kəm ra ya. 3 Tɔɓəi yeḛ ɔr mbaije munda gə́ njekaa dɔ dee-deje ar Daniel to yeḛ gə́ kára mbuna dee’g mba kar njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je neelé tura goo kula ra dee kar dee ləm, mba kar né lə mbai kára kara tuji el ləm tɔ. 4 Daniel lé ur dɔ dee-deḛ mbaije’g neelé gə njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je lé to mbata takə̰ji kəmkàr gə́ doŋgɔ to mée’g. Bèe ɓa mbai wɔji mba kɔree ne kundá gə́ dəw dɔ ɓeeko̰ bura. 5 Togə́bè ɓa mbaije neelé gə njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je lé saŋg loo mba kun ta néje gə́ wɔji dɔ ɓeeko̰ gə mba kila taree dɔ Daniel’g. Nɛ d’iŋga lé kára kara el ləm, d’iŋga né kára kara mba ndaŋgee ne el ləm tɔ, mbata yeḛ to majikoji ndá d’oo ta kára kara gə́ wa dəa el ləm, d’oo né gə́ majel kára kara rəa’g el ləm tɔ. 6 Dəwje neelé pana: J’a kiŋga ta kára kara mba kila dɔ Daniel’g neelé el nɛ banelə ta gə́ wɔji dɔ godndu magə ləa ɓa.
7 Togə́bè ɓa mbaije neelé gə njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je lé mbo̰ dɔ na̰ rɔ mbai’g d’ar ndu dee ɓar birim-birim, tɔɓəi d’ulá ta togə́bè pana: Mbai Darius, maji kari si gə ləbi-ləbi gə nɔḭ! 8 Mbai dɔ ɓeeko̰je lai ləm, gə njékaa dɔ néje ləm, gə njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je ləm, gə njékwɔjitakəmkàrje ləma, gə njéguburuɓeeje ləm tɔ lé d’ɔm ta lə dee na̰’d mba kar dee d’ila mber torndu gə́ ka̰ mbai gə́ ka̰ kɔg loo ra né rədədə, bèe ɓa as ndɔ rɔ-munda lé nana ɓa gə́ a ra tamaji ta magə gə́ rara’g əsé ta dəw gə́ rara’g ɓa ɓó a ra tai-i mbai’g lé el ndá d’a kila debee neelé mee bwa’g dan toboḭje’g ya. 9 Ǝi mbai, ɓasinè, maji kari ndigi sə sí dɔ né kɔg loo ra né’g lé ləm, ndaŋg godndu lə Medəje gə Persəje gə́ dəw askəm telee ɓəd nda̰ el lé ləm tɔ. 10 Yen ŋga mbai Darius lé ndaŋg godndu nee ləm gə né kɔg loo ra né rədədə ləm tɔ.
11 Loo gə́ Daniel oo to gə́ ndaŋg godndu lé mba̰ ndá yeḛ ɔd aw mee kəi’g ləa loo gə́ ŋgon kəi gə́ dɔ maree’g lé kəmbolèje to tag wɔji dɔ Jerusalem njoroŋ. Mee ndɔje kára-kára ya yeḛ ɔs kəjee naŋg gɔl munda-munda ra ne tamaji gə ndəa-ndəa pidi ne Ala ləa to gə́ yeḛ ra kédé lé ya. 12 Yen ŋga diŋgamje neelé d’andə keneŋ d’ar ndu dee ɓar birim-birim ndá d’iŋga Daniel gə́ si ra tamaji ləm, gə ra ndòo rɔ Ala’g lé ləa ləm tɔ. 13 Tɔɓəi d’ḭ d’aw no̰ mbai’g dəjee ta gə́ wɔji dɔ né kɔg loo ra né gə́ ka̰ mbai lé pana: See i ndaŋg né kɔg loo ra né rədədə mba kar mee ndɔje gə́ rɔ-munda lé nana ɓa gə́ a ra tamaji ta magə gə́ rara’g əsé ta dəw gə́ rara’g ɓó a ra tai-i mbai’g lé el ndá debee neelé d’a kilá mee bwa’g dan toboḭje’g ya, see i pa bèe el wa.
Mbai lé ila dee keneŋ pana: Ta neelé to tɔgərɔ ya gə goo godndu Medəje gə Persəje gə́ dəw askəm telee ɓəd nda̰ el lé.
14 Deḛ d’un ta tɔɓəi d’ula mbai lé pana: Daniel, yeḛ gə́ kára mbuna deḛ gə́ d’wa dee ɓee gə́ Juda ree sə dee lé əi mbai, yeḛ ooi gə́ né el ləm, né kɔg loo ra né gə́ i ndaŋg kara yeḛ oo gə́ né el ləm tɔ ndá yeḛ ra tamaji ləa as gɔl munda gə ndɔje kára-kára lai ya.
15 Loo gə́ mbai oo ta neelé ndá mée aw ɓiriri-ɓiriri. Yeḛ wa mée kɔgərɔ mba kɔr ta dɔ Daniel’g ləm, yeḛ ula rəa ndubu saar ar kàr andə gə mba kajee ləm tɔ. 16 Nɛ diŋgamje neelé d’ɔs mbai lé ɓɔḭ-ɓɔḭ d’ulá pana: Ǝi mbai, maji kari oo gao, godndu lə Medəje gə Persəje wɔji mba kar né kɔg loo ra né gə́ rara əsé godndu gə́ rara gə́ mbai unda jia keneŋ lé ndá to njaŋg ya ɓó loo telee raŋg godo.
17 Yen ŋga, mbai lé un ndia mba kar dee d’aw ree gə Daniel ləm, gə mba kar dee d’ilá mee bwa’g dan toboḭje’g ləm tɔ. Mbai lé un ta ula Daniel pana: Maji kar Ala ləi gə́ i ra né aree gə meekai sam-sam lé ɔri ilai tar ya.
18 Deḛ d’un biri mbal d’udu ne ta bwa lé, tɔɓəi mbai lé ɔs nétorjia gə́ to ŋgama’g ləa ləm, gə ka̰ dəwje ləa gə́ boo-boo ləm tɔ lé keneŋ mba kar ta kára kara gə́ wɔji dɔ Daniel lé dəw a telee ɓəd nda̰ el. 19 Gée gə́ gogo ndá mbai lé tel aw mee kəi-gad’g ləa. Mee til’g neelé yeḛ ɔg mée ɓoo ləm, yeḛ ar dee ree gə négɔl mée rəa’g el ləma, ɓi kara oso kəmee’g el ləm tɔ.
D’ɔr Daniel mee bwa toboḭje’g lé
20 Ta lookàr gə́ loo to gḭdo-gḭdo ɓəi ndá mbai ḭ aw gə tɔgee ta bwa toboḭje’g lé. 21 Loo gə́ mbai lé ree pər gə́ ta bwa’g lé ndá yeḛ ɓar Daniel gə ndu gwɔb no̰ dəjee pana: Daniel, kura lə Ala gə́ Njesikəmba lé see Ala ləi gə́ i ra né aree gə meekai sam-sam lé taai ta toboḭje’g wa.
22 Daniel ila mbai’g lé pana: Ǝi mbai, maji kari si gə ləbi-ləbi gə nɔḭ ya! 23 Ala ləm ula kura ləa gə́ dara aree ndém ta toboḭje sud-sud mba kar dee ra səm némajel kára kara el mbata ta kára kara wa dɔm nea̰’g el. Ǝi mbai, nɔḭ-i’g ya kara m’ra né gə́ majel kára kara el tɔ.
24 Yen ŋga, rɔ mbai lé lelee yaa̰ aree un ndia mba kar dee d’ɔr Daniel mee bwa’d lé teḛ səa raga. Daniel lé d’ɔree mee bwa’g teḛ səa raga ya ndá d’iŋga doo kára kara rəa’g el mbata yeḛ ɔm mée dɔ Ala’g lé ləa jəb-jəb. 25 Mbai lé un ndia mba kar dee ree gə diŋgamje gə́ d’un dɔ Daniel lé ar dee d’ɔm dee mee bwa’g dan toboḭje’g, deḛ ləm, gə ŋgan deeje ləma, gə denéje lə dee ləm tɔ. Kédé ɓa mba kar dee d’oso gel bwa’g ɓəi lé ndá toboḭje lé lá dee sagm-sagm to̰ siŋga deḛ lai rɔb-rɔb tɔ.
26 Gée gə́ gogo ndá mbai Darius lé ndaŋg ta ar koso-dəwje lai ləm, gə ginkoji dəwje gə raŋg ləma, gə dəwje gə́ takɔji dee to gə ria-ria ləm tɔ gə́ d’isi dɔ naŋg nee pana:
Maji kar sí síje dan meelɔm’g bèdèg ya! 27 Ma m’un ndum mba kar goo ɓeeko̰ ləm lai lé dəwje ɓəl Ala lə Daniel ləm, ndəb pəd-pəd nea̰’g ləm tɔ.
Mbata yeḛ nja ɓa to Ala gə́ Njesikəmba ləm,
Gə Njesigənea̰ ləm tɔ,
Ɓeeko̰ ləa lé a tuji nda̰ el ləm,
Dum dɔ loo ləa kara
A to saar-saar gə no̰ ləm tɔ.
28 Yeḛ nja ɓa ɔr dəwje
Dan tuji’g aji dee ləm,
Yeḛ ar nétɔjije gə nédumkooje
To dan dara’g gə dɔ naŋg nee ləm tɔ.
Yeḛ nja ɓa taa Daniel
Ji siŋgamoŋ’d lə toboḭje lé tɔ.
29 Mee ləb ko̰ɓee gə́ lə Darius ləm, gə ka̰ Sirus gə́ to dəw gə́ Persə ləm tɔ lé Daniel iŋga mbai kula dɔ maree’g keneŋ ya.
