Wul Absolon
1 So David kee za ma ne ki, so rǝk zaluu tǝ za ujenere ujenere, ne tǝ za temere temere. 2 David ɓǝl kul dǝfuu zahlǝŋ sai. Ɓaŋ kul vaŋno nyi Joaɓ, ɓaŋ vaŋno nyi Abisai we Seruja, kul maki ah vaŋno laŋ a jol Ittai Gatiyo. So goŋ faa nyi zana: Ame laŋ me ga sal ne we ne suu ɓe ta. 3 Amma za zyiira zah ah faa: Mo ka gan a. Mor ru ɗuu ɓuu ɓe laŋ, ka kanra syee ɓuur a, koo raita za mo wukra kǝsyil ɓuu laŋ, ka kanra lǝŋ ah ya ta. Amma amo, mo tǝgbana ujenere jemma ɓuuru. Mor ah pǝram mo gbah jol ɓuu nǝfah kǝ yaŋ. 4 So David faa nyi ra: Me ga joŋ ɓǝ mai we kwo fahlii ah ɓo pǝsãh ko. So goŋ uu kah zahfahe, za daŋ pǝ̃ǝra tǝgbana pãa ɓǝǝ matǝ temere temere ne matǝ ujenere ujenere. 5 Goŋ faa nyi Joaɓ ne Abisai tǝkine Ittai: Mor 'yah ɓe, we joŋ fan wo we tǝbanna Absolon ne yella. Za daŋ laara ɓǝ mai David mo faa nyi zaluu sal tǝ ɓǝ Absolon ɓe.
6 So za pǝ̃ǝra ge lal ka zyaŋ ne za Israel mor ka ruu salle. Ge ruura sal pǝ gǝ̃ǝ Efraim. 7 Za yeɓ David ikra za Israel, com ah ikra za pǝlli, za wuk ujenere jemma gwa. 8 Sal myah tǝ sǝr ah daŋ, com ah za mai mo wukra pǝzyil gǝ̃ǝ to laŋ kal za mai mo wukra zah sal ɓe.
9 So Absolon ge zyaŋ ne za yeɓ David. Absolon yee pǝrcõo ɓo, pǝr ah ge tǝ pǝ̃ǝ mor kpuu malii ne ki, jol kpuu ah ɗǝɗǝm ɓo, so tǝtǝl Absolon gyǝŋ tǝgǝǝ ahe, rao gŋ tǝnjǝŋ, amma pǝr mai mo yeeko ɓo tǝl ah pǝ̃ǝ kalle. 10 Dǝɓ ki kwo ko gŋ, kal ge faa ɓǝ ah nyi Joaɓ faa: Me kwo Absolon no rao ɓo tǝ kpuu malii ŋhaako. 11 Joaɓ zyii zah dǝɓ mai mo ge faa ɓǝ nyi ko, faa: Mo kwo sye ɓe mgbaŋ, mor fẽe mo i ɓoo ge sǝŋ pǝ cok ah sǝ ya ne? Kǝnah me nyi solai vãm nyi mo jemma ne ganda gŋ vaŋno. 12 Dǝɓ ah zyii zah Joaɓ faa: Koo kǝnah mo nyi solai nyi me ujenere laŋ, me ka ɓaŋ jol ɓe kan ga wo we goŋ ya. Mor goŋ faa nyi mo, ru laa ne sok ɓuuru, amo ne Abisai ne Ittai, ka koo zune kǝsyil ɓii mo juu we tǝbanna Absolon ka. 13 So me kal joŋ ɓǝɓe' wol ah ɓe, goŋ ka pee bai laa ɓǝ ah ya, so amo laŋ mo ga soɓ me ɓoo ne ɓǝ ah syak ɓe. 14 So Joaɓ faa: Me 'yah uu pel ɓo nyee liilii nai ka muŋ cok yao. Woo zǝǝ mor jol sai, ge cur zahzyil nyi Absolon ne ko, ne cok ka a no tǝ kpuu ah ne cee ba. 15 So wee tǝbanna ma woo fan sal Joaɓ ara jemma, ge ryaŋra Absolon, ira ko pǝ wulli.
16 Joaɓ so ul kokõorĩi, za pii soora gin mor za Israel, mor Joaɓ yee zah ɓǝǝra. 17 Ɓaŋra wul Absolon ɓoora ge pǝ lak malii ah mai mo no pǝzyil gǝ̃ǝre, so weara tǝsal tǝl ah pǝ'manne. So za Israel myahra ɗulli, zune daŋ kal ge fah zahjul ahe.
18 Ne cok Absolon mo no ne cee ba, ge ɓaŋ tǝsal ma foo ɓǝ tǝɗii suu ah pǝ el Goŋ pee ge sǝŋ pǝ cok ah so faa: Me ka ne wel ka soɓ ka foo ɓǝ tǝɗii ɓe ne ya. So ɗii tǝsal ma foo ɓǝ ah ne tǝɗii suu ahe. Ŋhaa tǝ'nahko a ɗiira ne tǝsal Ma Foo Ɓǝ Absolon.
David laa ɓǝ wul Absolon
19 Akimaas we Sadok faa: Me ɗuu ga faa ɓǝ ma'nyah mai Dǝɓlii mo ŋgoŋ kiita wǝǝ ko jol za syiŋ ah nyi goŋ ɗao. 20 Amma Joaɓ faa nyi ko: Mo ka ga ne pee tǝ'nah ya, mo ga ne comki ba, tǝ'nah mo ka ga ne ɓǝ 'nyahr a, mor we goŋ ye wǝ ɓo. 21 Joaɓ faa nyi dǝɓ sǝr Etiopia maki ahe: Mo gyo, mo kee ɓǝ mai mo kwo daŋ nyi goŋe. Dǝɓ ah ɗǝŋ tǝtǝl ge sǝŋ pel Joaɓ so cuŋ ɗulli.
22 Akimaas we Sadok so faa nyi Joaɓ faɗa: Koo fẽene moo ga joŋ daŋ mo joŋ o, me ga ɗuu ga mor dǝɓ sǝr Etiopia. Joaɓ faa: Mo ga ɗuu ga mor ah mor fẽene na ɓe? Mo ka lwaa fan ki gŋ ne ɓǝ ah ya. 23 Zyii faa: Koo fẽene moo ga joŋ daŋ mo joŋ o, amma me ga ɗuu ganne. Joaɓ faa nyi ko: Mo ɗuu gyo. So Akimaas kal ne ɗul ɓaŋ fahlii ma pǝ cok tǝforoŋ Yordan, so kal pel dǝɓ Etiopia.
24 David kaa ɓo kǝsyil zahfah gwa, pa byak cok yee tǝ zahdǝǝ ma zahfah tǝ ɓaale, ɓaŋ nahnǝn kwo dǝɓ ki tǝ ɗuu gin syak ahe. 25 Pa byak cok ɗiɗii, so faa ɓǝ ah nyi goŋe. Goŋ so faa: Dǝɓ ah mo vaŋno ɓe, ka a no ne ɓǝ ka faani. Dǝɓ ah tǝ gin gwari o.
26 So pa byak cok kwo dǝɓ ki tǝ ɗuu gin kpǝ. Pa byak cok uu ɓo zahdǝǝ tǝ zahfahe, ɗii pa byak zahfah faa: Mo ẽe dǝɓ ki tǝ ɗuu gin syak ah ŋhaako. So goŋ faa: Dǝɓ ah laŋ tǝ gin ne ɓǝ ta. 27 Pa byak cok so faa: Me kwan ɗul dǝɓ ma kǝpel ah na ɗul Akimaas we Sadok. Goŋ faa: Dǝɓ sãh yo, tǝ gin ne ɓǝ 'nyahre.
28 Akimaas ge wo goŋ faa: Jam yo goŋe. Kea ge sǝŋ ɗǝŋ tǝtǝl ge tǝ sǝr pel goŋe, so faa: Osoko wo Dǝɓlii Masǝŋ ɓo mai mo soɓ za ma kyeɓra ɓǝ ne dǝɓlii ɓe goŋ ge jol ahe. 29 Goŋ so fii: We tǝbanna Absolon sye a no jam ne? Akimaas zyii faa: Ne cok mai Joaɓ mo pee dǝɓ yeɓ ɓo me kwo za laŋ corroroo ne ɓǝ ŋwaa gŋ, amma a fẽe ye ne? Me tǝ ya. 30 Goŋ faa: Mo soɓ cokki, mo uu ge nǝkahe. Akimaas so uu ge nǝkahe.
31 So Etiopiyo ge dai, faa: Dǝɓlii ɓe goŋ mo laa ɓǝ 'nyah ɗao. Dǝɓlii ŋgoŋ kiita tǝ'nah tǝkine wǝǝ mo jol za mai mo tǝ kyeɓra ɓǝ ne mo daŋ. 32 Goŋ so fii Etiopiyo: We tǝbanna Absolon sye a no jam ne? Dǝɓ ah zyii faa: Za ma syiŋra dǝɓlii ɓe goŋ tǝkine za ma urra ɓǝ ne mo ka joŋ ɓǝɓe' wo ɓo daŋ mo yeara na we tǝbanna ko.
33 So suu coo goŋe, yee ge tǝ yaŋ ma sǝŋ tǝ zahfah ne yeyee ne faa ɓǝ: Absolon na ɓe, na ɓe, Absolon na ɓe, kǝnah ame, me wǝ soɓ mo ɓe o! Absolon na ɓe, na ɓe !
Dabid dum dɔ njérɔje lə Absalɔm
1 Dabid tən njérɔje gə́ d’aw səa na̰’d lé ndá yeḛ unda njékaa dɔ mar deeje gə́ tɔl-dɔg-dɔg (1.000) ləm, gə njékaa dɔ njé gə́ tɔl-tɔl (100) ləm tɔ. 2 Yeḛ kai njérɔje lé loo munda ndá Joab ɓa to dəw dɔ dee-deḛ gə́ kudu kára ləm, kudu deḛ gə́ njekɔm’g joo lé Abisai, ŋgolə Seruja, ŋgoko̰ Joab ɓa gə́ dəw dɔ dee ləma, kudu deḛ gə́ njekɔm’g munda lé Itai, dəw gə́ Gat ɓa gə́ dəw dɔ dee ləm tɔ. Tɔɓəi mbai ula njérɔje lé pana: Ma nja kara m’ndigi kaw sə sí na̰’d ya tɔ. 3 Nɛ njérɔje lé d’ulá pana: I a kaw el! Mbata ɓó lé jeḛ j’aḭ ndá d’a korè kəm dee siḭ goo sí’g el, lé dəb sí gə́ kára wəi kara d’a koo gə́ né el tɔ, nɛ i lé to as dəwje lə sí gə́ tɔl-dɔg-loo-dɔg (10.000) ndá ɓasinè lé né gə́ maji kəm ra lé ndá, to mba kari si pèrèrè mee ɓee-boo’g gə mba ree la sə sí gogo ɓa. 4 Mbai lé ila dee keneŋ pana: M’a ra né gə́ seḭ ooje gə́ né gə́ maji lé ya.
Bèe ɓa mbai lé rəm aar ne tarəwkɔg’d loo gə́ njérɔje lai teḛ ne gə kudu deḛ gə́ tɔl-tɔl (100) ləm, gə tɔl-dɔg-dɔg (1.000) ləm tɔ. 5 Mbai un ndia ar Joab, gə Abisai, gə Itai pana: Gə goo ndigi gə́ seḭ ndigimje lé ndá raje gə goo rəbee mbata lə ŋgon gə́ basa gə́ Absalɔm lé.
Ndá njérɔje lai d’oo ndukun lə mbai gə́ yeḛ un ar ŋgan-mbaije ləa lai gə́ wɔji dɔ Absalɔm lé tɔ.
6 Njérɔje lé d’unda loo teḛ d’aw d’iŋga Israɛlje ndá deḛ rɔ sə dee mee kag-kɔr’d gə́ Eprayim. 7 Lée neelé kuraje lə Dabid dum dɔ Israɛlje ndá mee ndəa gə́ neelé deḛ tɔl dəwje tɔl-dɔg-loo-rɔ-joo (20.000). 8 Rɔ lé taa loo mee ɓee’g neelé lai ar dəwje gə́ d’wəi mee kag-kɔr’g mee ndəa gən lé bula yaa̰ d’unda deḛ gə́ tɔl dee gə kiambas tɔ.
Kwəi lə Absalɔm
9 Absalɔm teḛ mbuna njé’g lə Dabid. Yeḛ uba kunda-mulayḛ̀je ləa. Kunda-mulayḛ̀je ləa aw andə səa mbuna kag’d gə́ boi gə́ ria lə térébḭtə ndá yiŋga dɔ Absalɔm kə́ barkəm kag’d lé aree na ne tar rḭdoŋ ndá kunda-mulayḛ̀je ləa lé teḛ gelee’g njal aw yá̰. 10 Njerɔ kára oo né neelé ndá yeḛ aw ula Joab pana: Aa oo, ma m’oo Absalɔm gə́ na barkəm kag-terebḭtə’g tar.
11 Joab ula dəw gə́ njekulá ta neelé pana: See i ée ya wa! Ŋga see ban ɓa i tɔlee gə́ lé gən el wa. Ɓó lé bèe ndá m’a gə kari larnda as dɔg ləm, gə ndar kwa məəi ləm tɔ.
12 Nɛ dəw lé ula Joab pana: Ɓó lé d’a kɔm larnda as tɔl-dɔg (1.000) jim’g ya kara m’a kun jim kɔrɔ ne rɔ ŋgolə mbai lé el ya saar, mbata jeḛ j’oo ndukun gə́ mbai un ari-i gə Abisai gə Itai pana: Undaje kəmkàr dɔ rɔ sí’g mbata ŋgon basa gə́ Absalɔm lé. 13 Ɓó lé ma m’ra səa meeyèr m’tɔlee kara né kára kara gə́ a kiya rəa kəm mbai’g lé godo tɔɓəi i ya kara a ndigi səm el ləm tɔ.
14 Joab pana: M’a kaar naŋg tai’g nee saar-saar el!
Ndá yeḛ taa niŋga-ndəije munda jia’g aw tɔs ne ɓəŋgərə Absalɔm loo gə́ yeḛ to kəmba ɓəi mbuna barkəm kag-terebḭtə’g lé. 15 Basaje dɔg gə́ d’odo nérɔje lə Joab lé gugu dɔ Absalɔm sub ndá kundá d’aree wəi.
16 Joab im to̰to̰ ndá njérɔje tel ree d’əw rɔ dee tuba goo Israɛlje mbata Joab ɔg dee dɔ’g. 17 Deḛ d’un nin Absalɔm d’ilá mee bwa gə́ boi gə́ to dan mee kag-kɔr’g ndá deḛ daa kɔri-ərje dɔ na̰’d dəa’g ndiil. Israɛlje d’aḭ d’ar nana kara aw mee kəi-kubu’g ləa-ləa.
18 Loo gə́ Absalɔm si ne kəmba ɓəi lé yeḛ ar dee d’un mbal d’unda gə́ nékolé-mee kəm wəl-loo gə́ ka̰ mbai’g lé, mbata yeḛ pana: Ma lé ŋgonəm gə́ diŋgam gə́ a kar meḛ dee olé ne dɔ rim’g lé godo. Ndá yeḛ unda ria-yeḛ ya dɔ nékolé-mee’g neelé ar dee ɓaree ne nékolé-mee lə Absalɔm saar teḛ ne ndəa gən.
Dabid oo ta kwəi lə Absalɔm lé
19 Ahimaas, ŋgolə Sadɔk dəji Joab pana: Ya̰’m am m’aḭ m’aw m’ɔr sor né gə́ maji gə́ Njesigənea̰ ra ɔr ne kəm ta lə mbai gə goo rəbee ləm, ɔree ne ji njéba̰je’g ləa ləm tɔ. 20 Joab ulá pana: To i ɓa a kɔr sor né neelé ɓogənè el, ndɔ gə́ raŋg ɓa i a kɔr sorta karee ɓəi nɛ ɓogənè el mbata ŋgolə mbai ɓa wəi.
21 Yen ŋga Joab ula dəw gə́ Etiopi kára pana: Aw ndá ula mbai né gə́ i oo lé.
Dəw gə́ Etiopi neelé unda barmba no̰ Joab’g ɓa ḭ aḭ aw ɓəi. 22 Ahimaas, ŋgolə Sadɔk dəji Joab tɔɓəi pana: Lé riri kara ya̰’m am m’aḭ m’aw goo dəw gə́ Etiopi’g lé.
Joab tel dəjee pana: Ŋgonəm, see gelee ban ɓa i ndigi kaiŋgwɔd kaw ne wa. To ta gə́ i a kiŋga né gə́ maji keneŋ el.
23 Ahimaas pana: Lé riri kara ma m’ndigi kaiŋgwɔd kaw ya.
Togə́bè Joab pana: Aḭ aw ya!
Ahimaas aḭ gə rəw gə́ ndag-loo’g ndá yeḛ teḛ kédé no̰ dəw gə́ Etiopi’g lé.
24 Dabid si mbuna tarəwkɔgje gə́ joo’g. Njeŋgəmloo uba dɔ kag-tarəwkɔg par gə́ ndògo-bɔrɔ’g. Yeḛ un kəmee gə́ tar aa loo oo ndá aa oo, dəw kára aw aiŋgwɔd gə karee ba. 25 Njeŋgəmloo lé ra né wəl ar mbai lé oo. Ndá Mbai lé pana: Ɓó lé yeḛ gə karee ba ndá yeḛ ree gə sor néje ɓa gə mba kula sí.
Ndá dəw neelé ree pər gə́ kédé-kédé. 26 Njeŋgəmloo lé oo dəw gə́ raŋg gə́ aw aiŋgwɔd ya tɔɓəi, ndá yeḛ ra né wəl ar njeŋgəm tarəwkɔg pana: Aa oo, dəw gə́ raŋg kára gə́ aw aiŋgwɔd gə karee ba ya ɓəi.
Mbai lé pana: Yeḛ kara ree gə sor néje ɓa gə mba kula sí tɔ.
27 Njeŋgəmloo lé pana: Ŋgwɔd kaḭ lə yeḛ gə́ doŋgɔr lé ma m’oo to asəna gə ŋgwɔd kaḭ lə Ahimaas, ŋgolə Sadɔk bèe.
Ndá mbai pana: Yeḛ lé to dəw gə́ maji ndá sortaje gə́ maji ɓa yeḛ ree ne gə mba kula sí.
28 Ahimaas ra né wəl ndá ula mbai pana: Loo to maji ɓəi!
Yeḛ rəm unda barmba dəb kəmee naŋg no̰ mbai’g ndá yeḛ pana: Maji kar dɔ ri Ala ləi gə́ Njesigənea̰ ai səgərə, yeḛ gə́ ar dəwje gə́ d’un ji dee rɔ ne gə mbai ləm d’udu guduru lé.
29 Mbai lé dəjee pana: See ŋgon basa gə́ Absalɔm lé si gə́ majee ya wa.
Ahimaas tel ilá keneŋ pana: Ma m’oo ndu njérɔje gə́ ra né u-u-u loo gə́ Joab ula kura lə mbai ləm, gə ma, kura ləi ləm tɔ nɛ ma m’gər né gə́ teḛ el.
30 Mbai ulá pana: Ɔd aar dəb loo gə́ nee’g bèe.
Ndá yeḛ ɔd aar dəb kára ya tɔ. 31 Léegəneeya dəw gə́ Etiopi lé teḛ keneŋ tɔ. Ndá yeḛ pana: Maji kar mbai ləm oo sorta gə́ maji gə́ nee! Njesigənea̰ ɔr kəm ta ləi gə goo rəbee ɔri ne ji deḛ lai gə́ d’ḭ mba rɔ səi’g lé.
32 Mbai dəji dəw gə́ Etiopi lé pana: See ŋgon gə́ basa gə́ Absalɔm lé si gə́ majee ya wa.
Dəw neelé tel ilá keneŋ pana: Maji kar dee-deḛ lai gə́ to njéba̰je lə mbai ləm, gə deḛ lai gə́ d’ḭ gə mba rɔ səi gə mba ra ne səi némajel ləm tɔ lé to to gə́ basa neelé ya.
