ZA LAKAALI 16 - MUA & SBA2015

Samson yaŋ Gaza

1 Samson kal ge yaŋ Gaza, ge kwo mawin tǝkoi gŋ, dan kal ge yaŋ ahe. 2 Za Gaza laara Samson ge ɓo no nyeeko. Ge ryaŋra ko, lalra mok byak ko ne suŋ moo zahfah yaŋ Gaza, zokra suŋ moo wõi faara: Na soɓ zah'nan mo cee ɗao, ka na i ko ba. 3 Samson swǝ ŋhaa kǝsyisuŋ joŋni, so ur nyen jol gbǝ zahfah yaŋ ah ne kpuu ɓaa ah gwa daŋ. Nǝǝ zahfah tǝkine cok gban jol ah daŋ ɓaŋ kan ge tǝbǝǝsahe, so fahfal ah yee kal ge tǝ waa mai mo ɓyaŋ ki ɓo ne Hebron ne ko, ge syii gŋ.

Samson ne Dalila

4 Fahfal ah a 'yah mawin ki no pǝ cok tǝforoŋ Sorek, a ɗii mawin ah ne Dalila. 5 Za goŋ Filistien gera wo mawin ahe, faara nyi ko: Mo kǝǝ Samson ne yella, ka mo lwaa tǝ mor ɓǝ swah ah malii mai mo ne ko zah ahe, so mo fii tǝ ɓǝ mai ka ru gak lwaa kaa swah tǝl ah ne fahlii mai ka ru lwaa baŋ ko. Zune kǝsyil ɓuu daŋ a ga nyi solai vãm nyi mo 1.100.

6 Dalila faa nyi Samson: Oseni, mo cuu mor ɓǝ swah ɓo malii mai mo ne ko nyi me ɗao. A baŋra mo ne fẽe ka mo lwaa kaara swah tǝ ɓo ne? 7 Samson faa nyi ko: Mo baŋra me ne suu sǝkoo mapǝ̃ǝ mai mo yak ya ba rǝŋ ɓe, me ka yea pǝswah yao, me ga yea tǝgbana za daŋ o.

8 Za goŋ Filistien woora suu pǝ̃ǝ mai mo ɓah yak ya ba rǝŋ ge nyi Dalila. So baŋ Samson ne ko. 9 Amma ka za ma kaara fuu ge lal mokra ɓo no yaŋ Dalila. So faa nyi ko: Filistien gera ɓo tǝtǝl ɓo Samson! Ne pel nai sǝ, suu sǝkoo ɗǝǝ tǝgbana suu gǝrǝǝji kol mai dǝɓ mo kan wii nyi ɓe moo ŋgom kpǝtkpǝt. Lwaara tǝ mor swah ah ya.

10 So Dalila faa nyi Samson: Mo ẽe, mo joŋ kyẽm ne me, mo gwah ber nyi me. Amma zǝzǝ̃ǝ mo faa goŋga ah nyi me ɗao. A baŋra mo ne fẽene? 11 Zyii faa nyi ko: Mo baŋra me ne sal mafuu ah mai mo joŋ yeɓ taa ya ɓe, me ka yea pǝswah yao, me ga yea tǝgbana za daŋ o. 12 Dalila woo sal mafuu ah baŋ ko ne ko, so faa nyi ko: Filistien gera ɓo tǝtǝl ɓo Samson! Amma ka za ma kaafuu no haira ɓo ɓǝr yaŋ ahe, amma ɗǝǝ sal mai mo jol ah tǝgbana suu gǝrǝǝji yo.

13 Dalila so faa nyi Samson: Ŋhaa zǝzǝ̃ǝko mo tǝ joŋ kyẽm ne me, mo gwah ber ɓo nyi me, mo faa nyi me ɗao, a baŋra mo sye ne fẽene? Samson so faa nyi ko: Mo jer rĩi tǝtǝl ɓe ge wo ki camcam rǝŋ ne vãm kaŋ fan mo so 'nahm ge lal ne ɓe, me ka yea pǝswah yao, me yea tǝgbana za daŋ o. 14 Dalila jer ge wo ki ne vãmme, so gaa ge sǝŋ ne vãm ah daŋ faa: Filistien gera ɓo tǝtǝl ɓo Samson! So kpiŋ gin tǝ nǝm ah nǝǝ vãm ne fan kaŋ ah daŋ.

15 Dalila faa nyi ko: Mo gak faa ɗah ɗii mo tǝ 'yah me, so zahzyil ɓo laŋ ka ne me ya ko ne? Mo joŋ kyẽm ɓo ne me ɓal sai ah ye nyẽeko, mo cuu mor swah ɓo malii mai mo ne nyi me ya. 16 A gaɓ Samson ne ɓǝ faa ah zah'nan daŋ, so ɓǝ ah joŋ Samson ŋhaa a 'yah zye wuu. 17 So Samson cuu ɓǝ zahzyil ah daŋ nyi, faa: Nyahswãh kan ge tǝtǝl ɓe taa ya, mor ame ye Nasiriyo daga ɓǝr ma ɓe sǝ. Me kal sõo tǝtǝl ɓe, swah ɓe laŋ a ga soɓ me ta, me ga yea na za daŋ o.

18 Ne cok Dalila mo kwo Samson cuu ɓǝ zahzyil ah daŋ nyi ko ɓe, pepee kal ge ɗii za goŋ Filistien faa: We ge zǝzǝ̃ǝko, mor cuu ɓǝ zahzyil ah daŋ nyi me ɓe. Za goŋ Filistien gera wol ahe, gera ne lak kŋ mor jol daŋ. 19 Dalila joŋ Samson nǝnǝm tǝ ɓal ahe. So ɗii dǝɓ ki ge saŋ rĩi ah mo jer ɓo tǝtǝl rǝŋ ge lalle. So tǝŋ waa ko ka swah ah vǝr ɓe. 20 So ɓyaŋ ɓǝ faa: Filistien gera ɓo tǝtǝl ɓo Samson! Samson kpiŋ gin tǝ nǝm ahe, lǝŋ zye ga ǝ̃ǝ suu 'min na matãa kŋ faɗa. Amma tǝ sõone Dǝɓlii soɓ ko ɓe ya. 21 Filistien gbǝra ko, nǝǝra nahnǝn ah ge lalle. So kalra ge yaŋ Gaza ne ki, baŋra ko ne sal vãm masyẽ, a joŋra ko ne doole laŋ sum daŋgai. 22 Amma rĩi tǝtǝl ah mo saŋ ge lal kŋ so giŋni.

Wul Samson

23 Za goŋ Filistien taira ka ŋgom fan joŋ syiŋ malii ah ne wo masǝŋ ɓǝǝ Daagon, mor ka joŋ fĩi ne ka laa pǝ'nyahre. Mor faara: Masǝŋ man nyi pa syiŋ man Samson gee na mor jol ɓe. 24-25 So ne cok zahzyil ɓǝǝ mo tǝ laa pǝ'nyah pǝlli, faara: We ge ɗii Samson ge ne ko ka mo ge joŋko kyẽm nyi na. Ge ɗiira pǝ daŋgai ge ne ko, so joŋ kyẽm pel ɓǝǝra, so ɓaŋra ko uu ge kǝsyil wǝǝdǝǝ. Ne cok mo kwora Samson naiko, so yiira masǝŋ ɓǝǝ faara: Masǝŋ man nyi pa syiŋ man Samson gee na mor jol ɓe, pa ɓeɓ sǝr man ye ko, ik za man pǝ wul pǝlli. 26 Samson faa nyi we tǝbanna mai mo gbǝ jol ah ɓo: Mo soɓ me laɓ wǝǝdǝǝ mai yǝk yaŋ daŋ mo ge ɓo tǝ ɓǝǝ ka me gǝr sa. 27 Amma ɓǝr yaŋ ah za wǝǝ ne ŋwǝǝ daŋ baara ɓo gŋ kǝrkǝr, za goŋ Filistien matǝ dappe daŋ ara gŋ. Tǝtǝl yaŋ ah sǝŋ za wǝǝ ne ŋwǝǝ daŋ ujenere sai uura ɓo gŋ tǝ ẽera kyẽm Samson.

28 Samson juupel wo Dǝɓlii faa: Dǝɓlii Masǝŋ, mo foo ɓǝ ɓe, mo nyi swah mai nyi me zǝzǝ̃ǝ to ɗao Masǝŋ, mor ka me faŋ val tǝ Filistien tǝ ɓǝ nahnǝn tǝ gwa ɓe nyẽe vaŋno ɗao. 29 So Samson gbǝ wǝǝdǝǝ ma kǝsyil mo gbǝ yaŋ uu ɓo ne ko, mai mo gǝr ra ɓo maki ah jokǝsãhe, maki ah ne jokǝlǝɓai ahe. 30 Samson ɓyaŋ ɓǝ faa: Me wǝ ne Filistien o! So ɗǝŋ pee suu ne swah mbaŋ. Yaŋ lee ge tǝ za goŋ Filistien tǝkine za mai mo no ɓǝr yaŋ ah daŋ. Za mai Samson mo ik ra com wul ah kal mai mo ik ra ne zah'nan cee ah daŋ ne pãa ɓe.

31 Wee pam tǝkine za yaŋ pah ah daŋ gera, ɓaŋra wul ah kal ge ciira ko kǝsyil Zora ne Estaol pǝ pal pah ah Manoa. Amma Samson kaa dǝɓlii za Israel syii jemma gwa.

Samso̰ aw Gaja

1 Samso̰ aw ɓee gə́ Gaja, yeḛ oo kaiya dené kára ndá yeḛ aw rəa’g. 2 D’ula dəwje gə́ Gaja pana: Samso̰ ree loo gə́ nee’g. Deḛ d’ḭ d’aḭ dəa sub d’umee loondul’g tarəw ɓee-boo’g. Loondul’g neelé deḛ d’aar régégé, deḛ pana: Loo gə́ loo a gə kàr yərərə lé ndá j’a tɔlee. 3 Samso̰ to naŋg saar dan loo bab. Dan loo bab neelé yeḛ uba naŋg ḭta ndá yeḛ wa tarəwkəi gə kagee gə́ joo bɔr moŋgoŋgo̰ ɔr gə nékudu təa na̰’d, odo dɔ bagee’g aw ne dɔ sém mbal’d gə́ to no̰ Ebro̰’g njoroŋ.

Delila un dɔ Samso̰

4 Gée gə́ gogo yeḛ ndigi dené kára gə́ si mee wəl-loo’d gə́ Sorek. Ria lə Delila. 5 Mbai dɔ Pilistije-je ree rɔ dené’g neelé d’ulá pana: Maji kari su kəmee gə mba koo ne gin boo-siŋgamoŋ ləa ləm, mba koo ne né gə́ j’askəm ra mba dum ne dəa ləm tɔ. Bèe ɓa j’a teá gə kúla mba dum ne dəa ndá jeḛ lé nana kara a kari larnda tɔl-dɔg-dəa-tɔl tɔl (1.100) ya.

6 Yen ŋga Delila dəji Samso̰ pana: M’ra ndòo rɔi’g, maji kari ulam gin boo-siŋgamoŋ ləi ləm, gə né gə́ kəm ra mba tɔi dum ne dɔi ləm tɔ.

7 Samso̰ ulá pana: Ɓó lé d’a tɔm gə kulaje siri gə́ to təb njɔl lal tudu ɓəi ndá siŋgam a godo kam m’tel m’to asəna gə dəw gə́ kari ba bèe ya tɔ.

8 Mbai lə Pilistije-je lé ree gə kulaje gə́ to təb njɔl siri gə́ lal tudu ɓəi lé d’ar Delila ndá yeḛ teá gə kulaje neelé. 9 Aa oo, dəwje d’umee mee kəi’g lə Delila. Delila ulá pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!

Ndá yeḛ gaŋg kulaje lé to gə́ kúla kubu gə́ pər ɔd rəa bèe. Ndá gin siŋgamoŋ ləa lé deḛ gər el saar.

10 Delila ula Samso̰ pana: Aa oo, i ula sul dɔm’g ulam ne taŋgɔmje. Ɓasinè, m’ra ndòo rɔi’g, maji kari ulam né gə́ kəm tɔi ne.

11 Yeḛ ilá keneŋ pana: Ɓó lé deḛ tɔm gə kulaje gə́ sigi gə́ tɔ ne né gɔl kára el ɓəi ndá siŋgam a godo kam m’tel m’to asəna gə dəw gə́ kari ba bèe ya tɔ.

12 Delila odo kulaje gə́ sigi ndá yeḛ teá ne. Tɔɓəi yeḛ ulá pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!

Aa oo, dəwje d’umee mee kəi’g. Ndá yeḛ gaŋg kulaje gə́ jia’g mbidi-mbidi to gə́ kúla kubu bèe.

13 Delila ula Samso̰ pana: Saar ɓasinè kara i ula sul dɔm’g, ulam ne taŋgɔmje ya ɓəi. Ulam gəd ya, see ɗi ɓa kəm tɔi ne wa.

Yeḛ ilá keneŋ pana: Né gə́ kəm ra lé ɓa nee: Maji kari ɔr kəm yiŋga dɔm gə́ siri pḛdé na̰’d gə kúla kwɔji kubu lé.

14 Bèe ɓa yeḛ tɔ yiŋga dəa ula kag keneŋ ila ne təa ɗɔr ɓa tel ulá pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!

Yeḛ uba naŋg dɔ ɓi’g ḭta ndá yeḛ wa kag-kṵji-kubu ləm, gə kubu ləm tɔ ɓɔgədɔ ɔr.

15 Yeḛ tel ulá pana: See ban ɓa i pana: I ndigim wa! Mbata məəi ɔm səm na̰’d el. Aa oo, as gɔl munda gə́ i ula sul dɔm’g lal riba səm dɔ gin boo-siŋgamoŋ ləi lé.

16 To gə́ yeḛ jɔgee gə tadəjije ləa gə ndɔje kára-kára lai lé ndá ar rəa asee aree ndiŋga rəa gə́ mba kar yoo tɔlee. 17 Togə́bè ɓa yeḛ ya̰ mée bura aree ulá ne pana: ndɔ kára kara yiŋga inja dɔm bur el mbata ma lé d’undam gə kəmee loo gə́ m’nai ne mee kɔmje’g ya ɓəi. Ɓó lé ndisa dɔm ndá m’a tel to dəw gə́ kari ba to gə́ dəwje gə́ raŋg lai tɔ.

18 Delila oo to gə́ yeḛ ya̰ mée bura aree ndá yeḛ ula kula rɔ mbaije’g lə Pilistije-je ar dee d’ula dee pana: Gə́ reeje gɔl kára ya ɓəi mbata yeḛ riba mee pərəg am mba̰.

Bèe ɓa mbaije lə Pilistije-je lé d’ḭ ree rəa’g gə larnda ji dee’g. 19 Delila ar Samso̰ toɓi dɔ biŋgee’g. Ndá yeḛ ɓar dəw kára aree ndisa yiŋga dɔ Samso̰ gə́ pḛdé na̰’d loo siri lé. Bèe ɓa yeḛ un kudu dum ne dəa. Togə́bè siŋgá teḛ rəa’g ho̰d ŋga. 20 Tɔɓəi yeḛ pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!

Ndá yeḛ uba naŋg dɔ ɓi’g ḭ pa mée’g pana: N’a teḛ nar rɔ neḛ to gə́ kédé lé ləm, n’a kunda rɔ neḛ gaŋg ləm tɔ. Nɛ yeḛ gər to gə́ Njesigənea̰ ubá yá̰ mba̰ lé bèe el. 21 Pilistije d’ubá d’wá ndá tɔr guburu kəmeeje. Deḛ d’aw səa Gaja ndá deḛ teá gə kúla larje gə́ kas. Yeḛ ɓa to njekwa kag mbal kusu kó kusu ne kó mee kəi daŋgai’g. 22 Lé togə́bè kara yiŋga dəa un kudu kidi goo ndisa gə́ deḛ ndisa dəa’g lé ya.

Kwəi lə Samso̰

23 Ndɔ kára bèe, mbaije lə Pilistije-je lé mbo̰ dɔ na̰ mba kinja nékinjaməs gə́ boo kar Dago̰, magə lə dee ləm, mba kal ne rɔ dee ləm tɔ. Deḛ pana:

Ala lə sí ila Samso̰

Gə́ to njeba̰ lə sí lé ji sí’g ŋga.

24 Loo gə́ koso-dəwje d’oo bèe ndá deḛ d’ula rɔnduba dɔ magə’d lə dee pana:

Ala lə sí ila njeba̰ lə sí ji sí’g mba̰,

To yeḛ gə́ tuji ɓee lə sí pugudu ləm,

Gə ar yoo sí to naŋg rib-rib ləm tɔ.

25 Dan rɔlel gə́ meḛ dee’g kəi lé dee pana: Maji kar dee ɓar Samso̰ d’aree ree ra ne ar sí n’kogoje ne. D’ar Samso̰ unda loo kəi-daŋgai’g teḛ ndá d’aree ndam no̰ dee’g. D’aree aar mbuna kagje’d gə́ gəd kəi lé. 26 Samso̰ ula basa gə́ wa jia ndɔree lé pana: Ya̰’m am m’ɔrɔ rɔ kagje gə́ gəd kəi gə́ kəi to dɔ’g lé gə mba kam m’nduna rɔm rɔ keneŋ.

27 Kəi lé diŋgamje gə denéje rusu tub-tub. Mbaije lə Pilistije-je lai d’isi keneŋ ləm, loo gə́ dɔ kəi’g tar lé dəwje tɔl-dɔg-loo-munda (3.000) d’aar keneŋ, to diŋgamje gə denéje gə́ d’aar d’aa Samso̰ sɔmɔmo̰ loo gə́ yeḛ ra né ar dee kogo ne ləm tɔ. 28 Togə́bè ɓa Samso̰ no̰ ɓar Njesigənea̰ ndá yeḛ pana: Mbaidɔmbaije gə́ Njesigənea̰, m’ra ndòo rɔi’g ya, ar məəi olé dɔm’g ya kari. Ǝi Ala, am siŋgamoŋ gɔl kára ya ɓəi mba kam m’ra né gɔl kára ba ya m’dal ne ba̰ ləm dɔ Pilistije’g mbata lə guburu kəmje gə́ deḛ tɔr joo bɔr lé.

29 Bèe ɓa Samso̰ wa kagje gə́ joo gə́ dana bab gə́ kəi to dɔ’g lé ndá yeḛ nduna rəa keneŋ, kára to dɔ jikɔlee’g ləm, kára to dɔ jigelee’g ləm tɔ. 30 Samso̰ pana: Maji kari am m’wəi gə Pilistije na̰’d ya.

Bèe ɓa yeḛ wa kagje gə́ gəd ne kəi lé gə siŋgá rədədə ndá kəi lé təd kuyum oso dɔ mbaije’g ləm, gə dɔ koso-dəwje lai gə́ d’isi keneŋ ləm tɔ. Deḛ lai gə́ yeḛ ar dee d’udu səa na̰’d ndɔ kwəi’g ləa lé bula d’unda dee gə́ yeḛ tɔl dee loo gə́ yeḛ si ne kəmba ɓəi lé.

31 Ŋgakea̰je gə njémeekəije lə bɔbeeje lai ree d’un ninee d’aw ne səa. D’aw dubee mbuna Sorea’g gə Estaol’g mee dɔɓar’g lə bɔbeeje Manoa.

Yeḛ to njegaŋ-rəwta dɔ Israɛlje’g as ləbee rɔ-joo.