2 KEE ƁƏ 20 - MUA & SBA2015

Sal ma ruu ne sǝr Edom

1 Fahfal ah comki, za sǝr Moab, ne Ammon, ne Munien mai mo gbǝra zah ɓo ne ra gera ka ruu sal ne sǝr Yuda. 2 Ge faara nyi goŋ Yusafat: Za sal sǝr Edom gera ɓo zah mabii Wul pǝpãare, a ga ruura sal ne mo. Rera laŋ Hasason-Tamar ɓe, tǝgba faa: En-Gedi. 3 Gal re Yusafat pǝlli, so juupel wo Dǝɓlii ka mo gbahko jol ahe. So lai ɓǝ syẽe fan pǝ sǝr ah daŋ. 4 Za yaŋ maluu camcam pǝ sǝr Yuda hǝǝra kal ge yaŋ Jerusalem, mor ka fii Dǝɓlii ka mo gbahko jol ɓǝǝra. 5 Ara ne za yaŋ Jerusalem daŋ taira ge pǝ cok mafuu ah mai mo zah yaŋ Masǝŋ. 6 Goŋ Yusafat ur uu pel ɓǝǝ juupel ne kyaŋ lii faa: Dǝɓlii Masǝŋ pa ɓuu lii ra, mo kaa goŋ ɓo coksǝŋ tǝtǝl za sǝr daŋ. Amo pǝswahe, mo pǝyǝkki, dǝɓ ma gak kyeɓ ɓǝ ne mo kǝka. 7 Amo ye Masǝŋ ɓuuru. Ne cok za ɓo Israel mo gera pǝ sǝr maiko, amo nĩi za mai mo yea kaara ɓo gŋ ge lalle, mo nyi sǝr ah nyi morsǝ̃ǝ palyaŋ ɓo Abraham, ka mo ciŋ ma ɓǝǝ ga lii ga lii. 8 Kaara ɓo nyeeko, so vuura yaŋ ɓo mor ka yii tǝɗii ɓo faara, 9 koo ɓeɓ ye mo ge lwaa ra, wala mo sal o, koo syem maɓe' yo, wala mo koŋ yo, so a gin uura zah yaŋ ɓo mai moo juura pel wo ɓo gŋ, a ga juura pel wo ɓo, pǝzyil gaɓ mo lwaa ra ɓo, so mo ga laa juupel ɓǝǝ mo wǝǝ ra gŋ.

10 Zǝzǝ̃ǝko, za Ammon, ne Moab tǝkine Edom ge tǝ ruura sal ne ru. Ne cok pa ɓuu lii ra mo pǝ̃ǝra gin sǝr Egiɓ, mo soɓ ra dan ge pǝ sǝr marai ya, pa ɓuu lii ra syeera kah ɓǝǝra, amma muŋra ra ya. 11 So zǝzǝ̃ǝ tǝ gaɓra ru o! Gera ɓo ka nĩi ru pǝ sǝr mai mo nyi ɓo nyi ru ga lalle. 12 Amo ye Masǝŋ ɓuuru, mo ŋgoŋ kiita tǝ ɓǝǝra, mor aru pǝtǝtǝ̃ǝre, ru ka gak uu pel za mapãa mai mo ge ɓo tǝ ruu sal ne ru ya. Ru tǝ joŋ ah laŋ ru joŋ ɗǝne ya, amma ru woo nahnǝn rǝk ɓo nyi mo, mo gbah jol ɓuu sa!

13 Za sǝr Yuda ne ŋwǝǝ ɓǝǝ ne wee ɓǝǝ daŋ uura ɓo zah yaŋ Masǝŋ. 14 So Tǝ'yak Dǝɓlii ge tǝ Lewitiyo maki ah mai mo uu ɓo gŋ kǝsyil zana, a ɗii dǝɓ ah ne Jahaziel, we Zakarias we Benaja we Jiel we Mattania ma morsǝ̃ǝ Asaf yo. 15 Jahaziel faa: Goŋe, ne we za sǝr Yuda, ne za yaŋ Jerusalem daŋ, Dǝɓlii faa: Zahzyil mo nǝǝ we, wala we ɗuu gal pel za sal mapãa mai ka. Awe ye ka tǝ ga ruu sal ah ya, azye ye tǝ ga ruu. 16 Tǝ'nan we ge ruu sal ne ra, a ga yeera pǝ cok yee bii Sis, we ga lwaa ra pǝ cok in zah cok ma tǝforoŋ ka ga nǝfah kǝsyicok gwari ne Jeruel. 17 Awe ye ka tǝ ga ruu sal ah ya, we ge uu ɓii gŋ uu byak to. We ga kwo Dǝɓlii moo ga soɓ we kaa kacella. Za sǝr Yuda ne za yaŋ Jerusalem, zahzyil mo nǝǝ we wala gal mo re we ka. We pǝ̃ǝ ge sal o! Dǝɓlii ga yea ne we gŋ.

18 So goŋ Yusafat ɗǝŋ ge sǝŋ ŋhaa zahpel ah ge juu sǝrri, za pãa daŋ ɗǝmra ge sǝŋ ne ki juura pel wo Dǝɓlii. 19 Lewitien ma morsǝ̃ǝ Kehat ne Kora urra uu sǝŋ ɗǝǝra lǝŋ ne kyaŋ pǝ'man yii Dǝɓlii Masǝŋ Israel ne ko.

20 Tǝ'nan ah ne zah'nan za pǝ̃ǝra ka ga kǝsyicok mai mo gwari ne yaŋ ma ɗii ne Tekoa. Ne cok mo tǝ gara, Yusafat lai ɓǝ nyi ra faa: Awe za sǝr Yuda ne za yaŋ Jerusalem, we soɓ suu ɓii wo Dǝɓlii Masǝŋ ɓiiri, we uu pǝ cok ul ɓii mbaŋ. We gbǝ ɓǝ mai profetoen ah mo faara nyi we, we ga lwaa jam. 21 Fahfal goŋ mo faa ɓǝ nyi za vǝrri, so faa nyi za ma ɗǝǝ lǝŋ mo ɓaara mbǝro mai moo ɓaara ne cok ɗǝǝ lǝŋni, ka mo ɗǝǝra lǝŋ syee pel za sal ne faa: Osoko Dǝɓlii, mor 'yah ah ga lii ga lii.

22 Ne cok mo tǝŋra ɗǝǝ lǝŋni, Dǝɓlii so joŋ tǝtǝl byǝŋ Ammonien ne Moabien tǝkine Edomien. 23 Ammonien ne Moabien so ruura sal ne Edomien, ikra ra belbelle, fahfal ah so jinra ruu sal kǝsyil ki soo sǝŋ. 24 Ne cok za sal za sǝr Yuda mo ge daira pǝ cok ma tǝgee sǝŋ ah mai mo kǝsyicokki, ẽera za syiŋ ɓǝǝ ge, kwora wul ɓǝǝ myah ɓo tǝ sǝr na zãare, dǝɓ ma ɗuu ǝ̃ǝ kǝka vaŋno ya.

25 Yusafat ne za sal ah kalra ge gŋ, ka woo fan ma lwaa zah salle. Ge lwaara dǝǝ, farelle, mbǝro, tǝkine fan masãh ah camcam gŋ. Joŋra zah'nan sai cok woo ahe, mor fan ah a pǝlli, kal tǝ mai ka mo gak woora daŋ ɓe. 26 Ne zah'nan patǝ nai ah taira ge pǝ cok tǝforoŋ Beraka ka joŋ osoko nyi Masǝŋ gŋ, mor fan mai daŋ mo joŋko ɓo. (Mor ah ɗiira cok tǝforoŋ ah ne Beraka, tǝgba faa: Osoko.) 27 Yusafat ne sooje ah piira soo ge yaŋ Jerusalem ne laa pǝ'nyahre, mor Dǝɓlii ik za syiŋ ɓǝǝ ɓe. 28 Ne cok mo ge daira yaŋ Jerusalem, so kalra ge ɓǝr yaŋ Masǝŋ ne ɗǝǝ lǝŋni, tǝnjuŋni tǝkine kokõorĩi. 29 Za sǝr camcam mo laara Dǝɓlii ik za syiŋ Israel pel ɓǝǝra, gal re ra pǝlli. 30 Yusafat kaa goŋ ah bai ɓǝ ki, Masǝŋ nyi jam nyi ko cok daŋ.

In zah kaa goŋ Yusafat

(1 ZaG 22:41-50)

31 Ne cok Yusafat mo kaa goŋ sǝr Yuda, ka joŋ syii ɓo jemma sai tǝtǝl dappe, kaa goŋ yaŋ Jerusalem syii jemma gwa tǝtǝl dappe. A ɗii mah ah ne Azuba, mǝlaŋ dǝɓ ma ɗii ne Silki yo. 32 Yusafat ɓaŋ tǝɓal pah ah Asa ryakryakke, coŋ ge lal biŋ laŋ ya, joŋ fan ma 'nyah suu Dǝɓlii. 33 Amma sai fan vaŋno to, ɓeɓ cok juupel za gwǝǝr a. Za zyii ferra zahzyil ɓǝǝ ka juupel wo Masǝŋ pa ɓǝǝ lii ra ya 'wa.

34 Fan mai daŋ Yusafat mo joŋ daga tǝtǝŋ kaa goŋ ah ŋhaa in zah ahe, ɓǝ ah ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol Jehu we Hanani mai ɓǝ ah mo no pǝ ɗerewol Ɓǝ Za Goŋ Israel.

35 Com maki ah Yusafat goŋ sǝr Yuda gbǝ zah ne Akazia goŋ Israel mai moo 'yah joŋ faɓe' pǝlli. 36 Gbǝra zah zyeɓra dah rǝk pǝ cok zyii dah ma ɗii ne Esion-Geber mor ka ǝǝ ga Tarsis ne ko. 37 Amma Eliezar we Dodava ma yaŋ Maresa lai Yusafat faa: Mor amo gbǝ zah ne Akazia, Dǝɓlii ga ɓeɓ dah mai we zyeɓ ra ɓo. So dah ah ra ɓeɓ ɓe, gak ka ǝǝ ya.

Baŋga gə́ Josapat un dɔ Moabje gə Amo̰je’g lé

1 Goo néje’g neelé Moabje gə Amo̰je gə Maonje sə dee na̰’d d’ɔr rɔ d’aw rɔ gə Josapat. 2 Deḛ ree d’ula Josapat taree pana: Njérɔje bula digi-digi d’ḭ kel tura-baa-boo-kad’g nu ləm, gə Siri ləm tɔ d’aw gə́ nee mba rɔ səi ndá deḛ teḛ Hasaso̰-Tamar dɔ naŋg gə́ En-Gedi mba̰.

3 Ɓəl unda Josapat badə gaŋgee aree wɔji mée’g gə mba dəji Njesigənea̰ ta ndá yeḛ ila mber ta kɔg-mee-ɓoo mee ɓee gə́ Juda’g lai. 4 Judaje d’ḭ ɓee-booje gə́ Juda lai ree mbo̰ dɔ na̰ mba ra ndòo rɔ Njesigənea̰’g mba karee la sə dee. 5 Josapat aar mbuna koso-dəwje’d gə́ Juda gə njé gə́ Jerusalem gə́ mbo̰ dɔ na̰ mee kəi’g lə Njesigənea̰ no̰ gadloo gə́ sigi’g lé. 6 Ndá yeḛ pana: Njesigənea̰, Ala lə bɔ síje-je lé see i nja ɓa to Ala mee dara’g ləm, i nja ɓa to njeko̰ dɔ ɓeeko̰je lə ginkoji dəwje gə raŋg ləm tɔ el wa. See to i nja ɓa siŋgamoŋ gə tɔgmbaŋ to kaḭ ar dəw kára kara askəm kaar ges nɔḭ’g el lé el wa. 7 Ǝi Ala lə sí, see to i nja ɓa tuba koso-dəwje gə́ mee ɓee’g neelé no̰ koso-dəwje ləi gə́ Israɛl ya̰ ne loo ar ŋgaka Abrakam gə́ d’undai dan kəm dee’g lé gə no̰ el wa . 8 Deḛ d’isi keneŋ ləm, deḛ ra kəi gə́ to gə kəmee d’ula ne rɔnduba dɔ rii’g ləm tɔ pana: 9 Ɓó lé némeeko̰ a koso dɔ sí’g asəna gə kiambas, əsé rəwta-gaŋg, əsé yoo-koso, əsé ɓoo-boo ndá jeḛ j’a ree kaar nɔḭ’g mee kəi’g neelé mbata rii to dɔ kəi’g neelé tɔɓəi j’a kɔr ndu sí gə́ tar wəl nɔḭ’g dan nékəmndoo’g lə sí ndá i a koo ndu sí gə mba kaji sí ne ya. 10 Ɓasinè aa oo, Amo̰je gə Moabje gə deḛ gə́ dɔ mbal gə́ Seir to deḛ ɓa loo gə́ Israɛlje d’ḭ Ejiptə lé ndá i ya̰ loo ar dee d’andə mee ɓee’g lə dee el mbata deḛ d’ɔs tel d’un rəw gə́ raŋg lal tuji dee , 11 aa oo, maji gə́ jeḛ n’ra lé tel ree majel dɔ sí’g ar dee ree tuba sí dɔ naŋg gə́ i ar sí gə́ né ka̰ sí lé. 12 Ǝi Ala lə sí, see i a gaŋgta dɔ dee’g el wa. Mbata jeḛ lé siŋga sí gə mba rɔ ne gə njérɔje gə́ bula digi-digi gə́ d’aw gə́ nee lé godo ar sí n’gərje né gə́ kəm ra el nɛ kəm sí to gə́ dɔi-i’g ya.

13 Judaje lai d’aar tar no̰ Njesigənea̰’g gə njémeekəije’g lə deḛ gə́ to denéje lə dee gə ŋgan deeje lé.

14 Yen ŋga mbuna koso-dəwje gə́ mbo̰ dɔ na̰ neelé Ndil Njesigənea̰ dəb dɔ Jahajiel’g, ŋgolə Jakari gə́ to ŋgolə Benaja gə́ to ŋgolə Jeyel gə́ to ŋgolə Matania gə́ to Ləbi mbuna ŋgalə Asap’g. 15 Ndá Jahajiel lé pana: Maji kar sí tugaje mbi sí, seḭ lai gə́ Juda gə njé gə́ Jerusalem, gə i mbai Josapat tɔ. Njesigənea̰ pata togə́bè ar sí pana: Ɓəlje el ləm, ndəbje no̰ njérɔje gə́ bula digi-digi’g lé el ləm tɔ mbata to seḭ ɓa a rɔje el nɛ Ala ɓa a rɔ sə dee ya . 16 Bèlè ndá maji kar sí awje aw iŋga deeje, deḛ d’a gə kaw dɔdərloo gə́ Sis ndá seḭ a kiŋga deeje ŋgaŋ wəl-loo gə́ wɔji dɔ dɔdilaloo gə́ Jeruel njoroŋ tɔ. 17 To seḭ ɓa a rɔje keneŋ el, aw aarje lé gən ndá seḭ a kooje kɔm gə́ Njesigənea̰ a kɔm sí tar lé. Seḭ Judaje gə seḭ gə́ Jerusalem lé ɓəlje el ləm, ndəbje el ləm tɔ, bèlè teḛje aw iŋga deeje ndá Njesigənea̰ a nai sə sí ya .

18 Josapat unda barmba dəb kəmee naŋg ndá Judaje lai ləm, gə njé gə́ Jerusalem ləm tɔ d’unda naŋg mburug dəb kəm dee naŋg no̰ Njesigənea̰’g ya tɔ. 19 Ləbije gə́ mbuna Keatje’g gə deḛ gə́ mbuna Koréje’g d’ḭ d’ula rɔnduba dɔ Njesigənea̰, Ala’g lé lə Israɛlje gə ndu dee gə́ tar wəl tɔ.

20 Bèlè lookàree deḛ d’ḭ gə ndɔ rad njaa d’aw dɔdilaloo gə́ Tekoa. Loo gə́ d’a gə kḭ mba kaw ndá Josapat aar no̰ dee’g ula dee pana: Ooje ta ləm, seḭje gə́ Juda gə Jerusalem! Maji kar sí ɔmje meḛ sí dɔ Njesigənea̰, Ala’g lə sí ndá seḭ a ŋgəŋje ne ŋgəŋ-ŋgəŋ. Maji kar sí ɔmje meḛ sí dɔ njéteggintaje’g ləa ndá seḭ a teḛje ne kɔr tɔ.

21 Tɔɓəi loo gə́ deḛ gə koso-dəwje d’ɔm ta lə dee na̰’d mba̰ ndá yeḛ unda njékɔspaje gə́ d’ɔm néje gə́ bə̰dərə bə̰ gə́ to gə kəmee rɔ dee’g ar dee njaa ne no̰ njérɔje’g d’ila ne riɓar dɔ Njesigənea̰’g pana: Maji kar sí pidije Njesigənea̰ mbata meekɔrjol ləa to saar-saar gə no̰ ya.

22 Loo gə́ d’un kudu kɔs paje ləm, gə pa pidije ləm tɔ ndá Njesigənea̰ ula Amo̰je, gə Moabje, gə njé gə́ dɔ mbal gə́ Seir gə́ ree gə mba rɔ gə Judaje lé na̰’d wɔr. Bèe ɓa deḛ nja naḭ dɔ na̰’d tuji na̰. 23 Amo̰je gə́ Moabje d’ḭ d’ur dɔ njé gə́ dɔ mbal gə́ Seir tuji dee pugudu-pugudu. Tɔɓəi loo gə́ deḛ d’unda ŋgaŋ tɔl njé gə́ Seir lé mba̰ ndá deḛ ya tel tɔl na̰ gə́ yo gə́ nee tɔ. 24 Loo gə́ Judaje teḛ dɔ loo gə́ tar ar dəw gə́ aar keneŋ askəm koo dɔdilaloo lé ndá deḛ d’aa loo par gə́ dəb loo gə́ njérɔje gə́ bula digi-digi d’aar keneŋ lé ndá aa ooje, nin dee ɓa to naŋg rib-rib ar dəw kára kara teḛ ta yoo’g el tɔ. 25 Josapat gə njé’g ləa ree jagla rɔ nin dəwje neelé ndá deḛ d’iŋga nébaoje gə́ ur kugu ləm, gə néje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ ndá deḛ tɔr saar d’aree al dɔ dee ɓó d’askəm kodo lai kaw ne el. Deḛ ra ndɔ dee munda loo kodo nébanrɔje’g neelé mbata to yaa̰ ya.

26 Ndɔ gə́ njekɔm’g sɔ lé deḛ d’wa dɔ na̰ mee wəl-loo gə́ Beraka ndá lé neelé deḛ pidi Njesigənea̰ keneŋ. Gelee gə́ bèe ɓa deḛ ɓar ne ri loo neelé lə wəl-loo gə́ Beraka, ri gə́ to dəa’g saar teḛ mee ndɔ gə́ ɓogənè ya. 27 Koso-dəwje lai gə́ Juda gə Jerusalem gə́ Josapat ɓa to njekɔrno̰ deḛ lé d’aw gə rɔlel gə mba tel kaw Jerusalem mbata Njesigənea̰ ar rɔlel rusu meḛ dee tub-tub loo gə́ yeḛ taa dee ji njéba̰je’g lə dee lé. 28 Deḛ d’andə Jerusalem mee kəi’g lə Njesigənea̰ gə ndu kṵdu-kagje ləm, gə kṵdu-kaje ləma, gə to̰to̰je ləm tɔ.

29 Ɓəl-boo lə Njesigənea̰ dəb dɔ ɓeeje gə́ mee ɓeeko̰je’d gə́ raŋg lai loo gə́ deḛ d’oo to gə́ Njesigənea̰ ɓa ra rɔ dum ne njéba̰je lə Israɛlje lé tɔ. 30 Bèe ɓa ɓeeko̰ lə Josapat to ne lɔm mbata Ala ləa ar loo-kwa-rɔ to gə looje lai.

Rudu ko̰ɓee lə Josapat

1Mb 22.41-51

31 Josapat o̰ ɓee gə́ Juda. Yeḛ ra ləbee rɔ-munda-giree-mi ɓa yeḛ tel to mbai ɓəi ndá yeḛ si Jerusalem o̰ ne ɓee as ləbee rɔ-joo-giree-mi. Kea̰je ria lə Ajuba, ŋgolə Sili. 32 Yeḛ un dɔ gɔl bɔbeeje Asa ya lad-lad ɓó yeḛ ya̰ un rəw né gə́ raŋg el ndá yeḛ ra né gə́ danasur kəm Njesigənea̰’g ya tɔ. 33 Nɛ né kára ba lé dɔ looje gə́ ndəw lé ɓa yeḛ tuji dee el ləm, koso-dəwje kara d’ar meḛ dee to kɔgərɔ dɔ Ala’g lé lə bɔ deeje lé el ləm tɔ. 34 Ges sorta néraje lə Josapat lé njé gə́ kédé gə njé gə́ rudu lé ndaŋg mee maktub gə́ wɔji dɔ néra Jehu, ŋgolə Hanani gə́ to mbuna maktub’g lə mbaije gə́ Israɛl lé ya.

35 Gée’g gogo Josapat, mbai gə́ Juda ɔm na̰’d gə Akajia, mbai gə́ Israɛl, yeḛ gə́ panjaa ləa majel lé. 36 Yeḛ ɔm səa na̰’d mba kar dee ra batoje mba kaw ne Tarsis ndá deḛ ree gə batoje lé mee ɓee gə́ Esjo̰-Géber. 37 Nɛ Eliéjer, ŋgolə Dodaba, dəw gə́ Maresa tegginta ila ne ta dɔ Josapat’g pana: Njesigənea̰ a tuji kula rai mbata i ɔm na̰’d gə Akajia. Togə́bè ɓa batoje lé təd ne njigi-njigi ɓó d’askəm kaw ne Tarsis el tɔ.