2 ZA GOŊE 17 - MUA & SBA2015

Lee yaŋ Samaria tǝkine mai mo woora za Israel kal ne ko

1 Ne cok Akas mo kaa goŋ Yuda syii jemma, Hosea we Ela kaa goŋ Israel ne ko. Kaa goŋ yaŋ Samaria syii doraŋ. 2 Joŋ fan maɓe' ah pel Dǝɓlii, amma ne daŋ laŋ ka tǝgbana mǝ za goŋ Israel ma kǝpel ah ra ya. 3 Salmanasar goŋ Asiria pǝ̃ǝ sal ge zah ahe. Hosea ciŋ dǝɓ ma joŋ yeɓ mor ahe, a sǝǝ gǝraama nyi ko. 4 Amma goŋ Asiria laa ɓǝ yella mai Hosea mo tǝ joŋni, mor pee za kal ge wo goŋ sǝr Egiɓ ma ɗii ne So, so zyii sǝǝ gǝraama nyi goŋ Asiria yao. Mor ah goŋ Asiria gbǝ ko ɓoo ge daŋgai. 5 So fahfal ah goŋ Asiria pǝ̃ǝ sal ge tǝ sǝr ah daŋ, ge zah Samaria, ryaŋ yaŋ ah syii sai. 6 Ne cok Hosea mo kaa goŋ syii doraŋ, goŋ Asiria re yaŋ Samaria ne ko, so woo za Israel kal ge sǝr Asiria ne ra. Ge soɓ ra kaa yaŋ Hala kah el Habor pǝ sǝr Gozan tǝkine pǝ yaŋ maluu pǝ sǝr Media.

7 Fan ah joŋ nai mor za Israel joŋra faɓe' wo Dǝɓlii Masǝŋ ɓǝǝ mai mo pǝ̃ǝ ne ra gin sǝr Egiɓ jol goŋ Farao, mor a syeera mor masǝŋ ki ra. 8 A syeera mor zah fan joŋ za mai Dǝɓlii mo nĩi ra pel ɓǝǝ myah ge ɓo lalle, tǝkine syee mor ɓǝ lai mai za goŋ Israel mo kanra ɓo. 9 Za Israel a lal joŋra fan mai mo ka pǝsãh ka joŋ ya wo Dǝɓlii Masǝŋ ɓǝǝra. Vuura cok joŋ syiŋ ma tǝgee sǝŋ ah ra pǝ yaŋ ɓǝǝ maluu mai mo ne ɓaale daŋ ta. 10 Rǝkra foto masǝŋ za ki tǝkine ma ɗii ne Astarte tǝgee mawah ah ra tǝkine mor kpuu maluu ah ra daŋ. 11 A tǝǝra ɓǝrdi pǝ cok joŋ syiŋ ma tǝgee ah ra, tǝgbana za mai Dǝɓlii mo nĩi ra pel ɓǝǝ myah ge lalle. A joŋra yeɓ maɓea ah ra mor ka ɓeɓ zahzyil nyi Dǝɓlii ne ko. 12 A syeera mor masǝŋ ki ra mai Dǝɓlii mo faa nyi ra: We joŋ ka.

13 Amma Dǝɓlii lai za Israel ne za Yuda ne zah profetoen ne zah za ma kwanra ɓǝ ma ga joŋ pel daŋ, faa: We soɓ fahlii ɓe' ɓii we tǝ syee gŋ, we gbǝ ɓǝ faa ɓe ra ne ɓǝ lai ɓe mai daŋ me faa ɓo nyi pa ɓii lii ra mai me pee ge ɓo wo ɓii ne zah za yeɓ ɓe profetoen. 14 Amma za Israel zyii laara ya, yerra zahzyil ɓǝǝ tǝgbana pa ɓǝǝ lii mo yerra, zyii nyiŋra ɓǝ Dǝɓlii Masǝŋ ɓǝǝr a. 15 Syẽara ɓǝ lai ah tǝkine ɓǝ gbanzah ah mai mo gbǝ ne pa ɓǝǝ lii ra tǝkine lai mai mo lai ra. So syeera mor masǝŋ makol ah ra, so ciŋra fan kol ta. A syeera mor za mai mo kaara ɓo kah ɓǝǝra. Dǝɓlii faa nyi ra mo joŋra fan na ra ka. 16 Soɓra ɓǝ faa Dǝɓlii Masǝŋ ɓǝǝra, coora wee dǝǝ gwa ne vãmme, zyeɓra foto Astarte, a syeera mor fan camcam mai mo no coksǝŋ, a juura pel wo Ba'al. 17 A joŋra syiŋ suŋwii nyi masǝŋ ki cam ne wee ɓǝǝ mawǝǝ ne maŋwǝǝre, a ẽera ciŋ tǝkine kyãh ne fasaa, soɓra suu ɓǝǝ ɓo mor ka joŋ fan maɓe' ah wo Dǝɓlii ka ɓeɓ zahzyil nyi ko. 18 Dǝɓlii ɓaŋ kpãh tǝ za Israel pǝlli, woo ra pel ah myah ge lalle, sai soɓ ban Yuda to.

19 Amma za Yuda laŋ gbǝra ɓǝ faa Dǝɓlii Masǝŋ ɓǝǝ mo faa ya, so kal tǝ syeera mor ɓǝ zahsyiŋ Israel. 20 Dǝɓlii myah morsǝ̃ǝ Israel daŋ ge lalle, tǝr ra ge falle, soɓ ra ge mor jol za ma myah zana, woora ra pel ah myah ge lalle.

21 Ne cok mo woŋra ki ne za Israel ma morsǝ̃ǝ David, so za Israel ma ban tǝ jemma ɓaŋra Jeroboam we Nebat kan goŋ ɓǝǝ ne ko. Amma Jeroboam cak gin tǝ fahlii syee mor Dǝɓlii ne za Israel, zaŋ ra dan ge pǝ faɓe' malii ah ne ko. 22 A joŋra faɓe' mai Jeroboam moo joŋ daŋ, soɓra ge lal koo vaŋno ya, 23 ŋhaa Dǝɓlii woo za Israel pel ah myah ge lal tǝgbana mo faako ɓǝ ah nyi za yeɓ ah profetoen. Woo za Israel gin sǝr ɓǝǝ kal ge sǝr Asiria ne pǝɗǝk ŋhaa tǝ'nahko.

Woora za ki ge rǝk Samaria

24 Goŋ Asiria ge ne za ki daga sǝr Babilon, ne sǝr Kut, ne mǝ Ava, ne Hamat tǝkine Sefarvaim, ge rǝk ra yaŋ Samaria maluu camcam pǝ cok za Israel, kaara gŋ. 25 Ne cok mo tǝŋra kaa gŋ, ka ɗuura Dǝɓlii ya, mor ah Dǝɓlii pea ɓol ge kǝsyil ɓǝǝra, ɓol ah ik za ki kǝsyil ɓǝǝra. 26 Faara nyi goŋ Asiria: Za mai mo woo ra ge ɓo ne mo rǝk ra ɓo pǝ yaŋ Samaria maluu camcam, tǝra fahlii syee mor masǝŋ sǝr mai ya, mor ah pea ɓol ge ɓo kǝsyil ɓǝǝra. Mo ẽe ɗǝ, ɓol ah ra tǝ ik za pǝlli, mor zan ah tǝra fahlii syee mor masǝŋ sǝr mai ya. 27 Goŋ Asiria faa: Sai mo ɓaŋra pa joŋzahsyiŋ vaŋno kǝsyil za mai me woo ra gin ŋhaa ge ne ko, ka mo pii sooko ge kaa ŋhaako, ka mo cuuko fahlii syee mor masǝŋ sǝr ah nyi ra. 28 Dǝɓ vaŋno kǝsyil za joŋzahsyiŋ mai mo woora ra gin Samaria, kalle, ge kaa yaŋ Betel. Cuu fahlii ɗul Dǝɓlii nyi ra.

29 Amma za mai mo ge ɓo gŋ zune daŋ a zyeɓ masǝŋ ahe, a ga rǝk ra ɓǝr yaŋ pǝ cok ma tǝgee mai Samarien mo joŋra ɓo. Za camcam daŋ a joŋra pǝ yaŋ ɓǝǝ mai mo ge kaara ɓo gŋ naiko: 30 za Babilon zyeɓra Sukot-Benot, za Kut zyeɓra Nergal, za Hamat zyeɓra Asima, 31 za Ava zyeɓra Niɓkas ne Tartak, mǝ za Sefarvaim a joŋra syiŋ suŋwii ne wee ɓǝǝ mor ka yii masǝŋ ɓǝǝ Adrammelek ne Anammelek ne ko. 32 A ɗuura Dǝɓlii ta, a nǝǝra za ki rǝk kǝsyil ɓǝǝ tǝgbana za joŋzahsyiŋ mor cok ma tǝgeere, za joŋzahsyiŋ ah a joŋra syiŋ mor ɓǝǝ ɓǝr yaŋ pǝ cok joŋ syiŋ ma tǝgeere. 33 A ɗuura Dǝɓlii, amma a syeera mor masǝŋ ɓǝǝ tǝgbana zahsyiŋ ah mai mo yea tǝ joŋra sǝr ɓǝǝra.

34 Wee ɓǝr ɓǝǝ a syeera mor ɓǝ zahsyiŋ matãa camcam ŋhaa tǝ'nahko. Ka ɗuura Dǝɓlii tǝkine joŋ fan tǝgbana ɓǝ lai ah ne fahlii ah ra mo cuu ɓo, koo pǝ ɓǝ lai ah ne ɓǝ faa Dǝɓlii mo faa ɓo nyi wee Yakuɓ mai moo ɗii ne Israel ya. 35 Dǝɓlii gbǝ zah ne ra faa nyi ra: We ɗuu gal masǝŋ ki ra ka, we kea ge sǝŋ pel ɓǝǝ ka, we ŋgom fan joŋ syiŋ pel ɓǝǝ ka. 36 Amma we ɗuu Dǝɓlii mai mo pǝ̃ǝ ne we daga sǝr Egiɓ ne swah ah malii, we juupel wol ahe, we ŋgom fan joŋ syiŋ pel ah to. 37 Sai zah'nan Masǝŋ daŋ we gbǝ ɓǝ lai ah ra, ne fahlii ah ra mo cuu ɓo, ne ɓǝ nyi ah ra tǝkine ɓǝ faa ah mai mo ŋwǝǝ ɓo nyi we. We ɗuu gal masǝŋ ki ra ka. 38 We yaŋ ɓǝ gbanzah mai me gbǝ ɓo ne we ka, we ɗuu gal masǝŋ ki ra ka syaŋsyaŋ. 39 Amma we ɗuu gal Dǝɓlii Masǝŋ ɓiiri. Ako ye ga ǝ̃ǝ we gin mor jol za syiŋ ɓii daŋ.

40 Amma zyii laara ya, so kal tǝ joŋra fan na matãa.

41 Za mai a ɗuura Dǝɓlii, amma a syeera mor masǝŋ ɓǝǝ ra ta. So wee ɓǝǝra, ne wee ɓǝr wee ɓǝǝra, a joŋra fan tǝgbana pa ɓǝǝ ra ŋhaa tǝ'nahko.

Ojee to mbai gə́ Israɛl

1 Mee ləb ko̰ɓee’g lə Akas, mbai gə́ Juda gə́ njekɔm’g dɔg-giree-joo lé ɓa Ojee, ŋgolə Ela si Samari un kudu ko̰ ne ɓee dɔ Israɛlje’g. Yeḛ o̰ ɓee ləbee jinaikara. 2 Yeḛ ra né gə́ majel kəm Njesigənea̰’g nɛ lé togə́bè kara nérea asəna gə ka̰ mbaije gə́ Israɛl gə́ kédé nea̰’g lé el. 3 Salmanasar, mbai gə́ Asiri ḭ aw rɔ səa ndá tədee rɔ, bèe ɓa Ojee ula dəa nea̰’g ləm, uga lar-gədɓee aree ləm tɔ. 4 Nɛ mbai gə́ Asiri oo to gə́ ta kula njuma̰ to mee kəi’g lə Ojee: mbata Ojee lé ula njékaḭkulaje rɔ mbai gə́ Ejiptə gə́ ria lə Sɔ ləm, yeḛ mbad kuga mbai gə́ Asiri lé lar-gədɓee gə́ gə ləb-ləb lé ləm tɔ. Bèe ɓa mbai gə́ Asiri lé wá təa gə kúla lar ilá daŋgai’g. 5 Tɔɓəi mbai gə́ Asiri aw gə mee ɓeeje lai ləm, yeḛ ɔr rɔ aw rɔ ɓee gə́ Samari aḭ dəa kɔr-kɔr as ləb munda. 6 Loo gə́ ləb ko̰ɓee lə Ojee as jinaikara ndá mbai gə́ Asiri taa ɓee gə́ Samari, tɔɓəi yeḛ wa Israɛlje ɓər aw sə dee Asiri. Yeḛ ar dee d’isi Halah ləm, gə mbɔr Habor, baa gə́ Gosan’g ləma, gə mee ɓee-booje’g lə Medəje ləm tɔ.

Néje gə́ ar tuji oso ne dɔ ɓeeko̰’g lə Israɛlje lé

7 Néje neelé teḛ dɔ Israɛlje’g mbata deḛ ra kaiya d’ɔs ne Njesigənea̰, Ala lə dee gə́ ar dee d’unda loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛ lé rəw ləm, gə mbata deḛ pole magəje ləm tɔ. 8 Deḛ ndaji néjiɓeje lə ginkoji dəwje gə raŋg gə́ Njesigənea̰ tuba dee no̰ dee’g kédé ləm, gə néjiɓeje gə́ mbaije gə́ Israɛl ra lé ləm tɔ. 9 Israɛlje ra néje gə́ majel gə goo ŋgəḭ d’ɔs ne Njesigənea̰, Ala lə dee rəw. Deḛ d’unda dɔ looje gə́ ndəw mee ɓee-booje’g lə deḛ lai, un kudee dɔ kəije gə́ ŋgal gə́ duu dɔ loo gə́ to loo-kaar njéŋgəmlooje saar teḛ ne dɔ ɓee-booje gə́ ndògo-bɔrɔ gugu dɔ dee sub. 10 Deḛ d’unda néndajije gə magəje dɔdərlooje’g lai gə́ ndəw ləm, gə gel kagje’g lai gə́ təb ləm tɔ mbata lə dee . 11 Lée neelé ɓa deḛ roo néje gə́ ə̰də sululu keneŋ dɔ looje gə́ ndəw’g lai to gə́ ginkoji dəwje gə raŋg gə́ Njesigənea̰ tuba dee no̰ dee’g kédé ra lé, yee ɓa néra deeje gə́ majel lé ar oŋg lə Njesigənea̰ ḭ ne səa pu dɔ dee’g gə mbəa. 12 Deḛ pole magəje gə́ Njesigənea̰ ula dee taree pana: D’a ra né gə́ togə́bè el lé.

13 Njesigənea̰ ar njéteggintaje ləa gə njékaḭkulaje ləa lai ndəji Israɛlje gə Judaje d’ula dee ne pana: Maji kar dee d’ya̰ goo rəw néraje gə́ majel lə dee ləm, d’aa dɔ ndukunje lə neḛ gə godnduje lə neḛ ləma, d’un ne goo godndu gə́ neḛ n’ar bɔ deeje-je lé lad-lad ləma, gə n’ula ne kuraje lə neḛ gə njéteggintaje lə neḛ rɔ dee’g gə mbəa ləm tɔ.

14 Nɛ deḛ d’oo ta el, deḛ d’uba gwɔb kelkwɔi to gə́ bɔ deeje gə́ d’ɔm meḛ dee dɔ Njesigənea̰, Ala’g lə dee el lé d’uba ne gwɔb kelkwɔi bèe tɔ. 15 Deḛ d’uba godndiaje d’ya̰ ləm, gə ta manrɔ ləa gə́ yeḛ man ne rəa ar bɔ deeje-je ləma, gə ta ndəji kɔrje gə́ yeḛ ndəji dee ləm tɔ lé d’ya̰. Deḛ d’aw goo néje gə́ gə mḭdé ba ar dee nja kara tel to ne néje gə́ gə mḭdé ba ya tɔ, ndolè ne goo ginkoji dəwje gə raŋg gə́ gugu gir dee gə́ Njesigənea̰ ɔg dee dɔ ndaji kəm dee’g lé. 16 Deḛ d’uba ndukunje lə Njesigənea̰, Ala lə deḛ lai d’ya̰ ləm, dee léḛ larndul ndaji ne ŋgan maŋgje joo mbata lə dee ləm, dee ra magəje gə́ ri dee lə Astarte ləm, dee d’unda barmba dəb kəm dee naŋg no̰ boo-néje’g lai gə́ dara ləma, dee ra né d’ar magə-Baal ləm tɔ . 17 Deḛ d’ɔm ŋgan deeje gə́ diŋgam gə njé gə́ dené dan pər’d ləm, dee d’ya̰ rɔ dee yag dan koo ndil néje’g gə nésukəmlooje’g ləm tɔ, tɔɓəi darɔ dee-deḛ ya kara d’ya̰ ra né néraje gə́ majel kəm Njesigənea̰’g mba kar oŋg ḭ ne səa pu . 18 Yen ŋga Njesigənea̰ lé oŋg gə́ boo ḭ səa dɔ Israɛlje’g aree ɔs dee rəa’g rəw ar ginkoji Judaje ya kára ba ɓa nai.

19 Nɛ Judaje ya kara d’aa dɔ ndukunje lə Njesigənea̰, Ala lə dee el ndá dee d’un goo néjiɓeje gə́ Israɛlje ra lé tɔ. 20 Deḛ lai gə́ to ginkoji Israɛlje lé Njesigənea̰ uba dee ya̰ dee, yeḛ ar dee d’ula dɔ dee ləm, yeḛ ya̰ dee ji njébusu deeje’g ləma, né gə́ rudu lé yeḛ tuba dee nea̰’g ɔm dee əw ləm tɔ.

21 Mbata Israɛlje d’ɔr dɔ dee rɔ gel-bɔje’g lə Dabid ɓa d’ɔr Jeroboam, ŋgolə Nebat d’undá gə́ mbai lə dee ndá yeḛ neelé ar Israɛlje d’uba Njesigənea̰ d’yá̰ ləm, yeḛ ɔs Israɛlje ar dee ra ne kaiya gə́ boo ləm tɔ. 22 Israɛlje d’ya̰ rɔ dee yag dan kaiyaje lai gə́ Jeroboam ra, dee d’uba gée d’ya̰ el 23 saar loo gə́ Njesigənea̰ tuba Israɛlje nea̰’g ɔm dee əw, to gə́ yeḛ pa ne gə ndu kuraje ləa lai gə́ to njéteggintaje lé. Gelee gə́ nee ɓa d’wa ne Israɛlje ɓər d’aw ne sə dee əw mee ɓee gə́ Asiri ar dee d’isi lée’g neelé saar teḛ ne mee ndəa gən.

Gin dəwje gə́ ɓar dee Samarije

24 Mbai gə́ Asiri ar dəwje gə́ Babilɔn, gə Kuta, gə Aba, gə Amat, gə Separbayim ree d’isi mee ɓee-booje gə́ Samari tor Israɛlje’g lé. Deḛ taa Samari gə́ ka̰ dee ndá dee d’isi mee ɓee-booje’g ləa. 25 Loo gə́ d’un kudu kisi keneŋ ndá dee ɓəl Njesigənea̰ el, yee ɓa Njesigənea̰ ula toboḭje ar dee to̰ dee tɔl dee bula. 26 Deḛ d’aw d’ula mbai gə́ Asiri pana: Ginkoji dəwje gə́ i ree sə dee unda dee mee ɓee-booje gə́ Samari lé gər loo kwa magə gə́ wɔji dɔ ɓee nee meḛ dee’g el, gelee gə́ nee ɓa magə lé ar toboḭje ree to̰ dee ne tɔl dee bula mbata dee gər loo kwa magə-ɓee lé meḛ dee’g el. 27 Mbai gə́ Asiri lé un ndia ar dee togə́bè pana: Arje njekinjanéməs gə́ keneŋ gə́ seḭ wáje gə́ ɓər lé aw si sə dee mba ndoo dee goso gə́ d’a kwa ne magə-ɓee lé meḛ dee’g. 28 Togə́bè ɓa dəw kára mbuna njékinjanéməsje gə́ d’wa dee gə́ ɓər Samari lé tel aw si ne Betel ndá yeḛ ndoo dee rəw ɓəl Njesigənea̰ tɔ.

29 Nɛ ginkoji dəwje gə raŋg lé ra magəje lə dee lə dee d’unda dee mee ɓee-booje gə́ d’isi keneŋ ndá dee d’unda dee mee kəije gə́ dɔ loo gə́ ndəw gə́ njé gə́ Samari ra kédé lé. 30 Dəwje gə́ Babilɔn ra néndaji magə gə́ ria lə Sukot-Benot ləm, njé gə́ Kut ra néndaji magə gə́ ria lə Nergal ləm, njé gə́ Amat ra néndaji magə gə́ ria lə Asima ləm, 31 dee gə́ Aba ra néndaji magəje gə́ ri dee lə Nibaj gə Tartak ləma, dee gə́ Separbayim roo ŋgan deeje d’ula ne rɔnduba dɔ Adramelek’g gə Anamelek’d gə́ to magəje lə Separbayimje ləm tɔ. 32 Deḛ ɓəl Njesigənea̰ ya tɔ ndá dee d’ɔr njékinjanéməsje gə́ wɔji dɔ looje gə́ ndəw mbuna dəwje’g lai: njékinjanéməsje neelé d’inja nékinjanéməsje mbata lə dee mee kəije’d gə́ dɔ looje gə́ ndəw’g lé. 33 Togə́bè ɓa dee ɓəl ne Njesigənea̰ nɛ dee pole ne magəje lə dee to gə goo néjiɓee lə ginkoji dəwje gə raŋg gə́ d’ḭ sə dee keneŋ ree sə dee lé.

34 Saar mee ndəa gən lé kara dee d’un goo néjiɓeje lə dee gə́ kédé ya ɓəi, dee ɓəl Njesigənea̰ gəd-gəd el ləm, dee d’aa dɔ godnduje lə dee gə ndukunje lə dee-deḛ el ləma, godndu gə ndukunje lə Njesigənea̰ gə́ yeḛ ar ŋgalə Jakob gə́ yeḛ unda ria lə Israɛl lé kara dee d’aa dɔ dee el ləm tɔ . 35 Kédé lé Njesigənea̰ man rəa ar dee ne ndukun neelé pana: D’a ɓəl magəje el ləm, d’a kunda barmba dəb kəm dee naŋg no̰ dee’g el ləm, d’a pole dee el ləma, d’a kinja nékinjanéməsje kar dee el ləm tɔ . 36 Nɛ d’a ɓəl Njesigənea̰ gə́ ar dee d’unda loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛ gə goo siŋgamoŋ gə́ boo gə jia gə́ ula ndiŋ lé, to nea̰-yeḛ nja ɓa d’a kunda barmba dəb kəm dee naŋg keneŋ ləm, d’a kinja nékinjanéməsje karee ləm tɔ . 37 Godnduje, gə ndukunje, gə tornduje gə́ yeḛ nja ndaŋg mbata lə dee lé d’a kaa dɔ dee kər-kər gə mba ra née ɓó d’a ɓəl magəje el ŋga. 38 D’a kar meḛ dee wəi dɔ manrɔ gə́ neḛ man n’ar dee lé el ləm, d’a ɓəl magəje el ləm tɔ. 39 Nɛ d’a ɓəl Njesigənea̰, Ala lə dee, ndá yeḛ a kɔr dee ji njéba̰je’g lə deḛ lai kɔm dee tar.

40 Nɛ deḛ d’ila koji dɔ ta’g ləa el saar ndá deḛ d’un goo néjiɓeje lə dee gə́ kédé ya. 41 Ginkoji dəwje gə raŋg neelé ɓəl Njesigənea̰ ya nɛ deḛ pole néndaji magəje tɔ, bèe ɓa ŋgan deeje gə ŋgan meḛ ŋgan deeje ra to gə́ bɔ deeje-je ra saar teḛ ne mee ndəa gən lé.