Nebukanezar lolom patǝ gwa ahe
1 Goŋ Nebukanezar pepee wo za sǝr daŋ, zahban camcam, za ma faara zah camcam daŋ, faa: Me haozah wo ɓiiri. 2 So me 'yah ka faa ɓǝ matǝ gǝriŋ ahe, ne dǝǝbǝǝri mai Masǝŋ mayǝk mo cuu ɓo nyi me. 3 Ɓǝ matǝ gǝriŋ ah Masǝŋ mo cuu ɓo nyi na, a pǝ'manne, dǝǝbǝǝri mai mo joŋko ɓo, a pǝswahe. Goŋ ah yea ga lii ga lii, a ga kaa goŋ tǝ zahŋhǝǝtǝ̃ǝ daŋ ŋhaa ga lii.
4 Ame Nebukanezar, me kaa ɓo yaŋ goŋ ɓe jam, me tǝ laa pǝ'nyahre. 5 Amma ame lolomme, so ɓǝ lom ah gaɓ me pǝlli. Ɓǝ foo ɓe me foo tǝ faswul ɓe, ne fakwan mai me kwo, ɓǝ ah re gal ɓe pǝlli. 6 Mor ah me faa, mo gera pel ɓe ne za fatan sǝr Babilon daŋ, ka mo keera mor ɓǝ lom ah nyi me. 7 So gera pel ɓe ne za syiŋrĩ, za kǝndaŋne, za ẽe ciŋ ne za ma fee ɓǝ ŋwǝǝmǝŋgai daŋ. Ame kee ɓǝ lom ɓe me loo nyi ra. Amma gak keera zah ah nyi me ya. 8 So fahfal ah Daniel ma ɗii ne Beltesazar (tǝgbana ɗii masǝŋ ɓe) ge pel ɓe. Tǝ'yak masǝŋ matǝdaŋdaŋ ah ra no pǝzyil ahe, me kee ɓǝ lom ah me loo nyi, me faa nyi ko: 9 Beltesazar dǝɓlii za syiŋrĩ, me tǝ ɓe, tǝ'yak masǝŋ matǝdaŋdaŋ ah ra no pǝzyil ɓo. Ɓǝ ma tǝsyeɓ ah ka gaɓ mo ya. Lom ɓe me loo a naiko. Mo cuu mor ah nyi me.
10 Ne cok ka me nǝnǝm ɓo tǝ faswul ɓe, ame kwo kpuu uu ɓo kǝsyil sǝrri. 11 Kpuu ah giŋ ɓo pǝwahe, a pǝwah ŋhaa zahdaa ah ge dai masyiibamme, za sǝr daŋ kwora kpuu ahe. 12 Goo kpuu ah a pǝsãh no cam, kpuu ah lee ɗǝm ge ɓo sǝŋ ne ko, lee ah farel ye mor za sǝr daŋ. Nǝǝ cok a swahra mor cee kpuu ahe, juu ma zoo sǝŋ syiira kol ɓo tǝ jol ah ra, fan ma ne cee daŋ a renra lee kpuu ahe.
13 Fakwan mai me kwo pǝ cok swul ɓe, me kwo angelos ma byak fan ɗǝr gin sǝŋ ge. 14 Ɓyaŋ ɓǝ ge sǝŋ pǝ'man faa: We ce kpuu ahe, we ŋgom jol ah ra ta, we ɓǝl goo ah ra, we ɓuu lee ah daŋ ge lalle. Ka nǝǝ cok mai moo cwãara mor cee ah tǝkine juu ma cwǝǝra tǝ jol ah ra daŋ mo kalra. 15 Amma we soɓ mormgbǝl ah ne sǝ̃ǝ ah mor sǝrri, we baŋ mor ah ne ŋgǝyam vãm fuu, ne ma vãm syẽ, ka we soɓ ne ko pǝzyil fãa lalle.
Ka mahm mo nǝn tǝ dǝɓ ahe, ka mo kaako ne nǝǝ cokki. 16 Syii rǝŋ ka ga foo ɓǝ na dǝfuu ya, amma a ga foo ɓǝ na nǝǝ cokki. 17 Ɓǝ mai angeloi ma byak fan mo ge faara koiko. Mor ka za sǝr daŋ mo tǝra, Masǝŋ ma coksǝŋ a ne swah tǝ goŋ sǝr daŋ. A gak nyi goŋ ah nyi dǝɓ mai mo 'yah ko ɓo - koo mo dǝɓ makol ah ye laŋ, a gakke.
18 Goŋ Nebukanezar faa: Lom ah me loo a naiko. Amo Beltesazar, mo kee mor ah nyi me. Mor koo dǝɓ vaŋno kǝsyil za fatan ma pǝ sǝr goŋ ɓe ma gak kee mor ah nyi me kǝka, amma amo gakke, mor tǝ'yak masǝŋ matǝdaŋdaŋ ah ra no pǝzyil ɓo.
Daniel kee zah lom ahe
19 Amma Daniel ma ɗii ne Beltesazar ta, kaa gǝriŋ, gak faa ɓǝ ki ge zah ya. Goŋ faa nyi ko: Beltesazar, mo soɓ lom ah ne ɓǝ ah mo faa ɓo gaɓ mo ka. Beltesazar zyii faa: Goŋe, me 'yah ɓǝ lom ah ne kee mor ɓǝ ah mo ge tǝtǝl za ma syiŋra mo, mo ge tǝ ɓo ka. 20 Kpuu mai mo kwo mo giŋ ɓo pǝwah zahdaa ah mo ge dai masyiibamme, za sǝr daŋ mo kwora kpuu ahe, 21 goo kpuu ah a pǝsãhe, lee syẽm ah kii ɓo mor wol za sǝr daŋ, nǝǝ cok cwãara mor kpuu ahe, juu ma zoo sǝŋ syiira kol tǝ jol ah ra ta. 22 Goŋe, amo ye kpuu ahe, mo giŋni, mo ge pel pǝswahe, 'man ɓo ge dai masyiibamme, yǝk goŋ ɓo a tǝ sǝr ne lii ah daŋ. 23 Goŋe, fahfal ah mo kwo angelos ma byak fan ɗǝr gin sǝŋ ge, faa: We ce kpuu ah ge lalle, we ɓeɓ kpuu ahe, amma we soɓ mormgbǝl ah ne sǝ̃ǝ ah mor sǝrri, we baŋ ne ŋgǝyam vãm fuu, ne ma vãm syẽ, ka we soɓ ne ko pǝzyil fãa lalle, ka mahm mo nǝn tǝ dǝɓ ahe, ka mo kaako ne nǝǝ cok syii rǝŋ.
24 Goŋe, mor ɓǝ lom ah a naiko, Masǝŋ mayǝk faa ɓǝ fan mai mo tǝ ga joŋ wo ɓo ɓo nyi mo. 25 A ga nĩira mo gin kǝsyil dǝfuu mo ga kaa ne nǝǝ cokki, syii rǝŋ mo ga re wom tǝgbana dǝǝ, mo ga swǝ lal gakgak nooko, mahm ga nǝn tǝ ɓo gŋ joŋ syii rǝŋ. So mo ga tǝ, Masǝŋ ma coksǝŋ ye lwaa goŋ sǝr daŋ ɓo. A gak nyi goŋ nyi dǝɓ mai mo 'yah ko ɓo. 26 Angeloi faara, mo soɓra mormgbǝl ah ne sǝ̃ǝ ah mor sǝrri. Ɓǝ ah 'yah faa, ne cok mo tǝ, Masǝŋ ye kaa goŋ ɓo tǝ sǝr daŋ ɓe, mo so ga kaa goŋ faɗa. 27 Mor maiko goŋe, mo nyiŋ ɓǝ faa ɓe, mo soɓ joŋ faɓe', mo joŋ fan masãh ahe, mo kwo syak tǝ za syakke. Nai ɓe, mo ga nǝn wo sǝrri, mo ga laa pǝ'nyahre.
28 Fan mai daŋ ge joŋ wo goŋ Nebukanezar. 29 Fahfal fĩi jemma tǝtǝl gwa mo kalle, goŋ tǝ kyãh zahdǝǝ yaŋ goŋ ah sǝr Babilon. 30 Goŋ faa: Mo ẽe yaŋ Babilon mo ciŋ yaŋ malii ɓo ɗao, ame ye joŋ yaŋ ah ge ɓo pǝ'man naiko, ka mo yea na yaŋ goŋ ɓe, ame ye joŋ yeɓ ah ɓo ne swah ɓe, mor ka yǝk ɓe mo ge pelle.
31 Tǝ faa ɓǝ ah pǝ zah faa ba, kyaŋ faa ɓǝ gin sǝŋ ge faa: Goŋ Nebukanezar, mo laa ɓǝ mai me tǝ faani. Goŋ nǝǝ gin tǝ ɓo ɓe! 32 A ga nĩira mo kǝsyil dǝfuu ga lalle, mo ga kaa ne nǝǝ cokki, syii rǝŋ mo ga re wom na dǝǝ, so mo ga tǝ, Masǝŋ ma coksǝŋ ye lwaa goŋ sǝr daŋ ɓo, a gak nyi goŋ nyi dǝɓ mai mo 'yah ko ɓo.
33 Ne cok ah sǝ, ɓǝ ah ge joŋ wo goŋ Nebukanezar. Nĩira ko gin kǝsyil dǝfuu ge lalle, re wom tǝgbana dǝǝ, mahm nǝn tǝtǝl ahe, rĩi tǝtǝl ah giŋ pǝwah tǝgbana tǝ̃ǝ dǝɗuŋ, fyãh ah zwaa na mǝ juu.
Nebukanezar yii Masǝŋ
34 Goŋ faa: Ne cok syii rǝŋ mo vǝr o, me ɓaŋ nahnǝn ẽe cok ge sǝŋ, tǝtǝl ɓe pii soo ge, me joŋ osoko nyi Masǝŋ mayǝkki, me yii ko, Dǝɓ mai mo ne swah daŋ, moo yea ga lii. A ga kaa goŋ tǝ zahŋhǝǝtǝ̃ǝ daŋ ga lii ga lii. 35 A kwan za ma kaara wo sǝr nǝn ah tǝgbana fan kolle. Angeloi, ne za ma kaara wo sǝr daŋ, a mor jol ahe, dǝɓ ma gak cak 'yah ah kǝka, dǝɓ ma gak fii ko mo joŋ fẽe mai ne kǝka ta.
36 Ne cok tǝtǝl ɓe mo pii soo ge, me so lwaa goŋ ɓe, yǝk ɓe, ne swah ɓe kpǝ. Zaluu faadal ɓe, ne zaluu pel ɓe, nyiŋra me, ɓaŋra me kan tǝ goŋ ɓe kpǝ, me so lwaa yǝk kal ma kǝpelle.
37 Zǝzǝ̃ǝko, ame Nebukanezar, me sãa Goŋ ma coksǝŋ, me yii ko, me joŋ osoko nyi ko, mor yeɓ ah moo joŋko daŋ a pǝsãhe, a njaŋ, a jok dǝɓ mai moo yii suu ahe.
1 Ma Nebukadnesar m’isi lɔm mee kəi-sim’g ləm, m’isi gə rɔlel mee kəi-mbai’g ləm ləm tɔ. 2 Ma m’ni ndá ni gə́ m’ni lé ar məəm to kəgəgə. Takə̰jije gə́ jɔgm dɔ tira-tom’g ləm, gə némḭdije gə́ m’oo ləm tɔ lé d’am m’ndəb ne pəd-pəd ya. 3 M’un ndum mba kar dee d’ar njékəmkàrje gə́ Babilɔn lai ree nɔm’g mba kar dee d’ɔr gin ni lé d’am. 4 Bèe ɓa njéra némɔrije ləm, gə njétən kéréméje ləm, gə Kaldeje ləma, gə njénékooje ləm tɔ lé ree ya. Ma m’ula dee ni ləm gə́ m’ni lé nɛ deḛ d’askəm kɔr ginee kam el. 5 Yeḛ gə́ ree nɔm’g gogo lé to Daniel gə́ d’unda ria lə Belsasar gə goo ri magə ləm. Yeḛ neelé ɓa ndil magəje gə́ to gə kəmee sí mée’g. Ma m’ulá ni ləm gə́ m’ni lé m’pana: 6 Belsasar, i mbai dɔ njéra némɔrije lé ma m’gər gao, ndil magəje gə́ to gə kəmee si məəi’g ləm, né gə́ rara gə́ to loo-kiya’g dumi el ləm tɔ. Ndá maji kari ɔr gin némḭdije gə́ m’ni ne lé am m’oo. 7 Aa oo, némḭdije gə́ m’oo
Loo gə́ m’to dɔ tira-tom’g lé ɓa nee:
Ma m’aa loo ndá aa oo,
Kag gə́ ŋgal yaa̰ aar dɔ naŋg’d
Loo gə́ dana bab.
8 Kag neelé tel teḛ boo ləm,
Siŋgá to keneŋ ləma,
Semee aw njal mee dara’g ləm tɔ
Ar deḛ gə́ d’isi rudu naŋg’d kara d’ée.
9 Kamee maji yaa̰ ləm,
Ka̰dee kara andə njim-njim ləm tɔ,
Dəwje lai d’iŋga nésɔ dee keneŋ,
Daje gə́ wala d’wa rɔ dee ndilee’g ləm,
Yelje gə́ dara kara ra kəi dee
Mbuna barkəmeeje’g ləm tɔ,
Néje lai gə́ d’aw kəmba lé
D’iŋga nésɔ dee rəa’g ya.
10 Némḭdije gə́ m’oo dɔ tira-tom’g lé ɓa ma m’aa loo ndá aa oo, kura gə́ dara ḭ mee dara’g ur naŋg. 11 Yeḛ ɔr ndia gə́ tar wəl pana:
Tugaje kag lé ləm, gaŋgje barkəmeeje ləm,
Yəgje kameje yəg-yəg ləma,
Saneje ka̰dee kad-kad ləm tɔ.
Maji kar daje gə́ gelee’g d’aḭ sanéna̰ ləm,
Kar yelje gə́ mbuna barkəmeeje’g kara
D’ḭ sanéna̰ ya ləm tɔ!
12 Nɛ ya̰je jigee dɔ ŋgirá’g
Ndá tɔje mbuna muje gə́ wala
Gə kúla larje gə́ ra gə larndul gə larkas.
Maji kar tàl tən keneŋ ləm,
Kar mu gə́ təb to gə́ nésəa
To gə́ daje bèe ləm tɔ.
13 Maji kar takə̰ji gə́ mée’d
Gə́ to ka̰ dəw lé tel to ɓəd
Ɓa ar takə̰ji gə́ ka̰ da ɓa taa toree
Saar kar ləbje siri dəs dəa’g ɓa.
14 Rəwta-gaŋg neelé to godndu kuraje gə́ dara. Né gə́ d’wɔji-kwɔji ra neelé to ndukun lə deḛ gə́ to gə kəmee mba kar dəwje gə́ d’isi kəmba lé gər ne to gə́ Njekurdɔloo o̰ ɓee dɔ ko̰ɓee’g lə dəwje lai ləm, dəw gə́ yeḛ wɔjee mée’g ɓa yeḛ aree ɓeeko̰ ləma, dəw gə́ oso kul unda mareeje lai kara lé yeḛ ɔree undá keneŋ ləm tɔ.
15 Yee ɓa gə́ ni gə́ ma mbai Nebukadnesar m’ni lé. I Belsasar, maji kari ɔr ginee am, mbata njékəmkàrje lai gə́ mee ɓeeko̰’g ləm d’askəm kɔr ginee kam el. Nɛ i lé as ya mbata ndil magəje gə́ to gə kəmee to məəi’g.
Daniel ɔr gin ni lə mbai lé
16 Yen ŋga Daniel gə́ d’unda ria lə Belsasar lé aar jim gə kuree waga ləm, takə̰jije ləa ar mée aar kərm ləm tɔ.
Mbai lé un ta tɔɓəi pana: Belsasar, maji kar ni gə́ m’ni gə ginee gə́ kɔr lé ar məəi aar ne kərm dɔ’g el!
Belsasar ilá keneŋ pana: Mbai ləm, maji kar ni lé to mbata lə njéba̰je ləi ləm, ginee gə́ kɔr kara to mbata lə njékaw koma̰ seḭje ləm tɔ! 17 Kag gə́ i oo gə́ tel teḛ boo ləm, siŋgá to keneŋ ləma, sémee aw njal teḛ mee dara’g ar deḛ gə́ d’isi rudu naŋg’d kara d’ée ləm tɔ lé 18 kag neelé kamee maji yaa̰ ləm, ka̰dee andə njim-njim ləm, dəwje lai d’iŋga nésɔ dee keneŋ ləm, daje gə́ wala d’wa rɔ dee ndilee’g ləma, yelje gə́ dara kara ra kəi lə dee mbuna barkəmeeje’g ləm tɔ. 19 Ǝi mbai, kag neelé to i nja gə́ teḛ boo ləm, siŋgai to keneŋ ləm tɔ, dɔmoŋ ləi ḭ dɔ maree’g aw njal teḛ mee dara’g ləm, dumdɔloo ləi kara aw njal ɔr rudu naŋg nee ləm tɔ. 20 I mbai lé oo kura gə́ dara kára gə́ ḭ mee dara’g uru naŋg pana: Tugaje kag neelé tujeeje. Nɛ ya̰je jigee dɔ ŋgira’g ləm, teaje mbuna muje gə́ wala gə kúla larje gə́ ra gə larndul gə larkas ləm tɔ. Maji kar tàl tən keneŋ ləm, kar mu gə́ təb to gə́ nésəa to gə́ ka̰ daje bèe ləm tɔ saar kar ləbje gə́ siri lé dəs dəa’g ɓa. 21 Ǝi mbai, aa oo, ginee ɓa nee, aa oo, godndu Njekurdɔloo gə́ a gə kaw lée’g dɔi-i mbai’g lé ɓa nee to: 22 D’a gə kɔsi mbuna dəwje’g tubai ləm, loo-sii a to mbuna daje gə́ wala ləma, i a sɔ mu to gə́ bɔ maŋgje bèe ləm tɔ. Man tàl a teḛ rɔi’g ləm, ləbje siri d’a dəs dɔi’g ləm tɔ saar i a gər gao to gə́ Njekurdɔloo o̰ ɓee dɔ ko̰ɓee’g lə dəwje lai ləm, dəw gə́ yeḛ wɔjee mée’g ɓa yeḛ aree o̰ ɓee ləm tɔ. 23 Ndukun gə́ wɔji dɔ kar dee d’ya̰ jigi kag dɔ ŋgira’g lé ginee wɔji dɔ ɓeeko̰ ləi gə́ a nai jii’g loo gə́ kəmi a kinja kari gər to gə́ yeḛ gə́ to Njedum dɔ loo lé sí dara. 24 Gelee gə́ nee ɓa, əi mbai, ta gə́ m’a gə kwɔjii lé maji karee leli ya! Maji kari unda ŋgaŋ kaiyaje ləi mba ra né gə́ to gə dɔ najee ləm, unda ŋgaŋ néra kori-korije ləi gə mba koo kəmtondoo lə njéndooje ləm tɔ. Bèe ɓa banelə ndɔ rɔlelje ləi d’a kḭ ne dɔ maree’d gə́ kédé-kédé.
Ni lé aw lée’g béréré
25 Néje neelé lai d’aw lée’g béréré dɔ mbai’g Nebukadnesar lé. 26 Loo gə́ naḭ dɔg-giree-joo dəs mba̰ ndá yeḛ njaa mee kəi-mbai’g ləa gə́ to Babilɔn, 27 ndá mbai lé un ta pa pana: Babilɔn gə́ boo gə́ to neelé see to ma nja gə́ m’unda gelee mba karee to ɓee-si mbai gə goo boo-siŋgamoŋ ləm-ma ləm, gə goo boo-ronduba lə dɔmoŋ ləm-ma ləm tɔ el wa.
28 Loo gə́ ta nai ta mbai’g ya ɓəi ndá ndu ḭ dara ɓar pana: I mbai Nebukadnesar lé oo maji, d’a gə kɔr ɓeeko̰ lé jii’g. 29 D’a gə kɔsi mbuna dəwje’g tubai ləm, loo-sii a to mbuna daje gə́ wala ləma, i a sɔ mu to gə́ bɔ maŋgje bèe ləm tɔ. Ləbje siri d’a dəs dɔi’g saar i a gər gao to gə́ Njekurdɔloo o̰ ɓee dɔ ko̰ɓee’g lə dəwje lai ləm, dəw gə́ yeḛ wɔjee mée’g ɓa yeḛ aree o̰ ɓee ləm tɔ.
30 Léegəneeya, ta gə́ pa dɔ Nebukadnesar’g lé aw lée’g béréré. Deḛ d’ɔsee mbuna dəwje’g tubá ləm, yeḛ sɔ mu to gə́ bɔ maŋgje bèe ləma, mán tàl tən rəa’g ləm tɔ saar ar yiŋga dəa ḭ ŋgal to gə́ bèl niŋgatə̰də ləm, yel jiaje gə yel gɔleeje d’uba ŋgal to gə́ ka̰ yelje bèe ləm tɔ.
Tel si maji lə Nebukadnesar
31 Loo gə́ ləbje gə́ d’wɔji lé as lée’g mba̰ ndá ma Nebukadnesar m’un kəm par gə́ dara ndá kəm tel inja dɔ rɔm’g gogo. Ma m’unda no̰ dɔkaisəgərə lə Njekurdɔloo ləm, ma m’pidee m’ula ne rɔnduba dɔ yeḛ gə́ sí gə ləbee-ləbee gə no̰ ləma, dum dɔ loo ləa kara to gə́ ləbee-ləbee saar gə no̰ ləm tɔ. 32 Dəwje lai gə́ d’isi dɔ naŋg nee d’əḭ kəmee’g el. Boo-kuraje gə́ dara gə dəwje gə́ d’isi dɔ naŋg nee kara yeḛ ra sə dee to gə́ mée ndigi, tɔɓəi dəw kára kara askəm kwa jia kɔgee dɔ né gə́ yeḛ wɔji-kwɔji ra lé el ləm, əsé a dəjee pana: See ɗi ɓa i ra bèe wa, a dəjee bèe el ləm tɔ.
33 Mee ndəa’g neelé kəm tel inja dɔ rɔm’g gogo ya. Rɔnduba lə ɓeeko̰ ləm ləm, gə riɓar ləm ləma, gə néje ləm gə́ bə̰dərə bə̰ ləm tɔ lé m’tel m’iŋga dee gogo. Njémṵjitaje ləm, gə dəwje gə́ boo-boo ləm tɔ lé tel ɓarm gogo, deḛ tel d’undam dɔ ɓeeko̰’g ləm ləm, siŋgamoŋ ləm ḭ dɔ maree’d gə́ kédé-kédé ləm tɔ. 34 Ɓasinè, ma Nebukadnesar, m’pidii, m’ɔs gajii, m’ula rɔnduba dɔ mbai dɔ dara’g. Kula reaje lai to gə goo rəbee ya ləm, rəwje ləa to danasur ləma, deḛ gə́ njaa ti ne rɔ dee lé kara yeḛ askəm ɓugu dee naŋg ləm tɔ.
